نگاهی به زندگی حماسه سرای بلند آوازه ایران فردوسی نامدار/شاعری که همچو نگینی در جهان می درخشد
حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 313 شمسی مصادف با 329 هجری قمری برابر با 940 میلادی در روستای "باژ" از ناحیه طابران طوس متولد شد .[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح زاگرس حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 313 شمسی مصادف با 329 هجری قمری برابر با 940 میلادی در روستای "باژ" از ناحیه طابران طوس متولد شد.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, صبح زاگرس, , حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 313 شمسی مصادف با 329 هجری قمری برابر با 940 میلادی در روستای "باژ" از ناحیه طابران طوس متولد شد. ,وی در خانوادهای مرفه و ممتاز رشد و نمو کرد و در دوران جوانی به تحصیل علوم پرداخت. وی همچنین به ادبیات فارسی و تاریخ و سایر علوم رایج زمان خود آشنایی کافی داشت. آنچه که از متون مختلف مشخص میشود ، او مسلمان و شیعه بوده است و به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) عشق و علاقه وافر داشت. اثر جاویدان فردوسی ، شاهنامه نام دارد و در شمار بهترین آثار حماسی عالم است.
, وی در خانوادهای مرفه و ممتاز رشد و نمو کرد و در دوران جوانی به تحصیل علوم پرداخت. وی همچنین به ادبیات فارسی و تاریخ و سایر علوم رایج زمان خود آشنایی کافی داشت. آنچه که از متون مختلف مشخص میشود ، او مسلمان و شیعه بوده است و به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) عشق و علاقه وافر داشت. اثر جاویدان فردوسی ، شاهنامه نام دارد و در شمار بهترین آثار حماسی عالم است. ,شاهنامه بر اثر نفوذ شدیدی که در میان طبقات مختلف ایرانیان یافت ، در همه ادوار تاریخی بعد از قرن پنجم هجری مورد توجه بود و همه شاعران حماسه گوی ایرانی تا قرن اخیر تحت تأثیر آن بودهاند. فردوسی در حفظ جانب امانت به هنگام نقل مطالب ، به کار بردن نهایت مهارت در وصف مناظر طبیعی و میدانهای جنگ و قهرمانان منظومه خود و نظایر اینها و نیز ذکر مواعظ دلپذیر کمال توانایی را نشان داده است.
, شاهنامه بر اثر نفوذ شدیدی که در میان طبقات مختلف ایرانیان یافت ، در همه ادوار تاریخی بعد از قرن پنجم هجری مورد توجه بود و همه شاعران حماسه گوی ایرانی تا قرن اخیر تحت تأثیر آن بودهاند. فردوسی در حفظ جانب امانت به هنگام نقل مطالب ، به کار بردن نهایت مهارت در وصف مناظر طبیعی و میدانهای جنگ و قهرمانان منظومه خود و نظایر اینها و نیز ذکر مواعظ دلپذیر کمال توانایی را نشان داده است. ,حکیم ابوالقاسم فردوسی سرانجام در سال 411 هجری قمری برابر با سال 1020 میلادی در هشتاد سالگی درگذشت و در طوس به خاک سپرده شد.
, حکیم ابوالقاسم فردوسی سرانجام در سال 411 هجری قمری برابر با سال 1020 میلادی در هشتاد سالگی درگذشت و در طوس به خاک سپرده شد,یکم بهمن ماه زادروز تولد حماسه سرای ایران زمین ، فردوسی مبارک
, یکم بهمن ماه زادروز تولد حماسه سرای ایران زمین ، فردوسی مبارک, یکم بهمن ماه زادروز تولد حماسه سرای ایران زمین ، فردوسی مبارک, یکم بهمن ماه زادروز تولد حماسه سرای ایران زمین ، فردوسی مبارک,امروز دقیقا ۱۰۷۱ سال از آن روز می گذرد. روزی که دفتر تاریخ ولادت حکیمی بزرگ از ولایت توس را در یکی از برگ های زرین خود ثبت کرد و دیدگان پاژنشینان به سیمای نوزادی فرهنگ ساز روشن شد. آری! حالا درست ۱۰۷۱سال می گذرد از آن روزی که پاسدار زبان پارسی دیده به جهان گشود و ولایت توس به یمن وجود فردوسی بزرگ هویتی بیش از قبل یافت. ۳دی سال۳۱۹ شمسی مصادف با ۳۲۹هجری قمری و ۹۴۰میلادی روزی است که روستای پاژ (در فاصله ۱۵کیلومتری مشهد کنونی) ولادت حکیم ابوالقاسم فردوسی را در تاریخ خود به یادگار ثبت کرد. حالا با گذشت ۱۰۷۱سال از آن روز زبان فارسی خود را مدیون و مرهون « شاهنامه » این مرد بزرگ می داند. سالروز ولادت فردوسی پاکزاد فرصتی بود تا به سراغ استاد « سید مهدی سیدی » عضو هیئت مدیره فرهنگسرای فردوسی و از پژوهشگران برجسته شاهنامه برویم و در گفت وگو ضمن مروری کوتاه بر بزرگی های فردوسی از چند و چون محاسبه سالروز ولادت این مرد فرهنگ ساز پارسی گوی و محل تولد او هم آگاه شویم.
, امروز دقیقا , ۱۰۷۱, سال از آن روز می گذرد. روزی که دفتر تاریخ ولادت حکیمی بزرگ از ولایت توس را در یکی از برگ های زرین خود ثبت کرد و دیدگان پاژنشینان به سیمای نوزادی فرهنگ ساز روشن شد. آری! حالا درست , ۱۰۷۱, سال می گذرد از آن روزی که پاسدار زبان پارسی دیده به جهان گشود و ولایت توس به یمن وجود فردوسی بزرگ هویتی بیش از قبل یافت. , ۳, دی سال, ۳۱۹, شمسی مصادف با , ۳۲۹, هجری قمری و , ۹۴۰, میلادی روزی است که روستای پاژ (در فاصله , ۱۵, کیلومتری مشهد کنونی) ولادت حکیم ابوالقاسم فردوسی را در تاریخ خود به یادگار ثبت کرد. حالا با گذشت , ۱۰۷۱, سال از آن روز زبان فارسی خود را مدیون و مرهون « شاهنامه » این مرد بزرگ می داند. سالروز ولادت فردوسی پاکزاد فرصتی بود تا به سراغ استاد « سید مهدی سیدی » عضو هیئت مدیره فرهنگسرای فردوسی و از پژوهشگران برجسته شاهنامه برویم و در گفت وگو ضمن مروری کوتاه بر بزرگی های فردوسی از چند و چون محاسبه سالروز ولادت این مرد فرهنگ ساز پارسی گوی و محل تولد او هم آگاه شویم,فردوسی؛ شاعر ، حکیم و فیلسوف
, فردوسی؛ شاعر ، حکیم و فیلسوف,به نام خداوند جان و خرد
, به نام خداوند جان و خرد,کزین برتر اندیشه برنگذرد
, کزین برتر اندیشه برنگذرد,شروع سخنان استاد سیدی با اولین بیت شاهنامه است. او این بیت را می خواند تا کمی از بزرگی های فردوسی را توصیف کند: « ما اگر به همین بیت توجه کنیم در می یابیم که فردوسی شاهنامه را با نام خداوندی که جان و خرد را به انسان عطا کرده است شروع می کند و سپس می گوید که توصیفی بالاتر از این وجود ندارد همین آغاز نشان می دهد که فردوسی یک حکیم است. ما باید توجه داشته باشیم که فردوسی تنها یک شاعر نیست. او یک فیلسوف است که جهان بینی و حکمت دارد. اگر ما فردوسی را تنها به عنوان شاعر و سراینده شاهنامه معرفی کنیم به او جفا کرده ایم. » او سپس ضمن مروری به تاریخ ادبیات فارسی از دوران حیات رودکی به عنوان پدر زبان فارسی ، نقش فردوسی در حفظ این زبان را چنین توصیف می کند: « خیلی از کشورها که اعراب آن ها را تصرف کردند ، زبان و فرهنگ خود را از دست دادند اما ما توانستیم زبان خودمان را حفظ کنیم و حالا این زبان یکی از ارزشمندترین گنجینه های جهان به حساب می آید و اندیشمندان بزرگی را مسحور خود کرده است. به واقع نقش فردوسی در بقای این زبان هم چون یک مادر است. او زبان ما را بیمه کرد ادبیاتی که رودکی و دیگران در راه ساختنش تلاش کردند توسط فردوسی به طور محکم بنا نهاده شد. »
, شروع سخنان استاد سیدی با اولین بیت شاهنامه است. او این بیت را می خواند تا کمی از بزرگی های فردوسی را توصیف کند: « ما اگر به همین بیت توجه کنیم در می یابیم که فردوسی شاهنامه را با نام خداوندی که جان و خرد را به انسان عطا کرده است شروع می کند و سپس می گوید که توصیفی بالاتر از این وجود ندارد همین آغاز نشان می دهد که فردوسی یک حکیم است. ما باید توجه داشته باشیم که فردوسی تنها یک شاعر نیست. او یک فیلسوف است که جهان بینی و حکمت دارد. اگر ما فردوسی را تنها به عنوان شاعر و سراینده شاهنامه معرفی کنیم به او جفا کرده ایم. » او سپس ضمن مروری به تاریخ ادبیات فارسی از دوران حیات رودکی به عنوان پدر زبان فارسی ، نقش فردوسی در حفظ این زبان را چنین توصیف می کند: « خیلی از کشورها که اعراب آن ها را تصرف کردند ، زبان و فرهنگ خود را از دست دادند اما ما توانستیم زبان خودمان را حفظ کنیم و حالا این زبان یکی از ارزشمندترین گنجینه های جهان به حساب می آید و اندیشمندان بزرگی را مسحور خود کرده است. به واقع نقش فردوسی در بقای این زبان هم چون یک مادر است. او زبان ما را بیمه کرد ادبیاتی که رودکی و دیگران در راه ساختنش تلاش کردند توسط فردوسی به طور محکم بنا نهاده شد,۳بیت که تاریخ تولد فردوسی را نشان میدهد
, ۳بیت که تاریخ تولد فردوسی را نشان میدهد, ۳بیت که تاریخ تولد فردوسی را نشان میدهد, ۳بیت که تاریخ تولد فردوسی را نشان میدهد,شیوه محاسبه تاریخ دقیق تولد فردوسی پاکزاد محور دیگر گفت وگوی ما با استاد سیدی است. او این موضوع را با اشاره به مقاله ای از استاد مرحوم « شاپور شهبازی » تشریح می کند: « با توجه به اسناد و مدارک گوناگون تقریبا بر همگان روشن است که فردوسی در سال۳۲۹ هجری قمری مصادف با ۹۴۰میلادی و (۳۱۹ شمسی) متولد شده است. اما این که دقیقا تاریخ تولد او در چه روزی است را می توان با توجه به شاهنامه استخراج کرد. فردوسی در بخش های گوناگون شاهنامه به مناسبت ها و دلایل گوناگون سن خود را اعلام و درباره شرایط زمانه نیز نکاتی را بیان کرده است. ما با استفاده از همین موارد می توانیم دریابیم که به احتمال زیاد ۳دی تاریخ تولد فردوسی است. » سیدی سپس در تشریح این موضوع به ۳بیت از سروده های اواخر شاهنامه اشاره می کند و نحوه محاسبه تاریخ تولد فردوسی را این طور شرح می دهد: « فردوسی در بخشی از شاهنامه پس از بیان نکاتی درباره دوران کوتاه پادشاهی اورمزد شاپور می آورد:
, شیوه محاسبه تاریخ دقیق تولد فردوسی پاکزاد محور دیگر گفت وگوی ما با استاد سیدی است. او این موضوع را با اشاره به مقاله ای از استاد مرحوم « شاپور شهبازی » تشریح می کند: « با توجه به اسناد و مدارک گوناگون تقریبا بر همگان روشن است که فردوسی در سال, ۳۲۹, هجری قمری مصادف با , ۹۴۰, میلادی و (, ۳۱۹, شمسی) متولد شده است. اما این که دقیقا تاریخ تولد او در چه روزی است را می توان با توجه به شاهنامه استخراج کرد. فردوسی در بخش های گوناگون شاهنامه به مناسبت ها و دلایل گوناگون سن خود را اعلام و درباره شرایط زمانه نیز نکاتی را بیان کرده است. ما با استفاده از همین موارد می توانیم دریابیم که به احتمال زیاد , ۳, دی تاریخ تولد فردوسی است. » سیدی سپس در تشریح این موضوع به , ۳, بیت از سروده های اواخر شاهنامه اشاره می کند و نحوه محاسبه تاریخ تولد فردوسی را این طور شرح می دهد: « فردوسی در بخشی از شاهنامه پس از بیان نکاتی درباره دوران کوتاه پادشاهی اورمزد شاپور می آورد,شب اورمزد آمد از ماه دی/ز گفتن بیاسای و بردارمی
, شب اورمزد آمد از ماه دی/ز گفتن بیاسای و بردارمی, شب اورمزد آمد از ماه دی/ز گفتن بیاسای و بردارمی, شب اورمزد آمد از ماه دی/ز گفتن بیاسای و بردارمی,این بیت به این معناست که چون شب اول ماه دی (یلدا) فرا رسیده است دست از کار سرودن بکش و به شادی بپرداز. ۸۱۲ بیت پس از این فردوسی ابیاتی را در توضیح پایان پادشاهی شاپور ذوالاکتاف و گزارش مرگ وی سروده و این طور آورده است:
, این بیت به این معناست که چون شب اول ماه دی (یلدا) فرا رسیده است دست از کار سرودن بکش و به شادی بپرداز. , ۸۱۲, بیت پس از این فردوسی ابیاتی را در توضیح پایان پادشاهی شاپور ذوالاکتاف و گزارش مرگ وی سروده و این طور آورده است,چو آدینه هرمزد بهمن بود/برین کار فرخ نشیمن بود!
, چو آدینه هرمزد بهمن بود/برین کار فرخ نشیمن بود,می لعل پیش آورم هاشمی/ ز بیشی که خنبش نگردد کمی
, می لعل پیش آورم هاشمی/ ز بیشی که خنبش نگردد کمی,در این جا فردوسی اعلام می کند که روز جمعه اول بهمن فرا رسیده است و از این رو می خواهد که به شادی و سرور بپردازد اما در میان این ۲بیت که فاصله زمانی یک ماهه را نشان می دهد ، فردوسی دو بیتی فرارسیدن ۶۳سالگی خود را اعلام کرده است.
, در این جا فردوسی اعلام می کند که روز جمعه اول بهمن فرا رسیده است و از این رو می خواهد که به شادی و سرور بپردازد اما در میان این , ۲, بیت که فاصله زمانی یک ماهه را نشان می دهد ، فردوسی دو بیتی فرارسیدن , ۶۳, سالگی خود را اعلام کرده است,می لعل پیش آور ای روزبه
, می لعل پیش آور ای روزبه,چو شد سال گوینده بر شصت و سه
, چو شد سال گوینده بر شصت و سه,این بیت بر اساس نسخه خالقی دقیقا هشتاد و یکمین بیت پس از اعلام زمان اول دی به حساب می آید. بر این اساس اگر ما ۸۱۲بیت را بر ۳۰روز تقسیم کنیم ، در می یابیم که به طور میانگین فردوسی طی این مدت روزانه ۲۷بیت سروده است. از دیگر سوی با توجه به این که این بیت هشتاد و یکمین بیت سروده شده پس از اول دی است می توان گفت که به احتمال بسیار زیاد سوم دی سالروز ولادت فردوسی بوده است. »
, این بیت بر اساس نسخه خالقی دقیقا هشتاد و یکمین بیت پس از اعلام زمان اول دی به حساب می آید. بر این اساس اگر ما , ۸۱۲, بیت را بر , ۳۰, روز تقسیم کنیم ، در می یابیم که به طور میانگین فردوسی طی این مدت روزانه , ۲۷, بیت سروده است. از دیگر سوی با توجه به این که این بیت هشتاد و یکمین بیت سروده شده پس از اول دی است می توان گفت که به احتمال بسیار زیاد سوم دی سالروز ولادت فردوسی بوده است,اهمیت ۶۳ سالگی
, اهمیت , ۶۳, سالگی,استاد سیدی در سخنانش ابیات دیگری از شاهنامه را نیز می خواند که فردوسی در آن ها از ۶۳ساله بودن خود با بزرگی و شادمانی یاد کرده است. این تاکیدها سوال را در ذهنم به وجود می آورد: چرا ۶۳ساله شدن تا این حد برای فردوسی حائز اهمیت بوده است؟ این پژوهشگر شاهنامه به این سوال چنین پاسخ می دهد: « عمر با برکت پیامبر گرامی اسلام(ص) ۶۳سال بود و از این رو ۶۳ساله شدن در جامعه اسلامی آن زمان اهمیت ویژه ای داشت. در حال حاضر نیز در کشورهای ترکمنستان ، تاجیکستان و ازبکستان افراد تولد ۶۳سالگی را به طور ویژه جشن می گیرند و از آن به عنوان « پیامبرسالگی » یاد می کنند. البته متاسفانه این آیین در کشور ما فراموش شده است. فردوسی نیز بر این اساس از ۶۳ساله شدن خود با بزرگی بسیار یاد می کند و در چند مورد نیز آن را مورد اشاره قرار می دهد. »
, استاد سیدی در سخنانش ابیات دیگری از شاهنامه را نیز می خواند که فردوسی در آن ها از , ۶۳, ساله بودن خود با بزرگی و شادمانی یاد کرده است. این تاکیدها سوال را در ذهنم به وجود می آورد: چرا , ۶۳, ساله شدن تا این حد برای فردوسی حائز اهمیت بوده است؟ این پژوهشگر شاهنامه به این سوال چنین پاسخ می دهد: « عمر با برکت پیامبر گرامی اسلام(ص) , ۶۳, سال بود و از این رو , ۶۳, ساله شدن در جامعه اسلامی آن زمان اهمیت ویژه ای داشت. در حال حاضر نیز در کشورهای ترکمنستان ، تاجیکستان و ازبکستان افراد تولد , ۶۳, سالگی را به طور ویژه جشن می گیرند و از آن به عنوان « پیامبرسالگی » یاد می کنند. البته متاسفانه این آیین در کشور ما فراموش شده است. فردوسی نیز بر این اساس از , ۶۳, ساله شدن خود با بزرگی بسیار یاد می کند و در چند مورد نیز آن را مورد اشاره قرار می دهد,پاژ؛ دیار فردوسی
, پاژ؛ دیار فردوسی,محل تولد فردوسی به طور دقیق کجاست؟ این سوال یکی دیگر از موضوعاتی است که با استاد سیدی به بحث می گذارم. او که اکنون حدود ۲۰سال می شود پژوهش های گسترده ای را درباره « جغرافیای شاهنامه » انجام داده و به مناطق گوناگون یاد شده در شاهنامه سفر کرده است ، از « پاژ » به عنوان محل قطعی تولد فردوسی یاد می کند و چنین توضیح می دهد: « پاژ روستایی است که در فاصله ۱۵کیلومتری مشهد در جاده کلات واقع شده است. ما با استفاده از ۳سند می توانیم دریابیم که این روستا به طور قطع محل تولد فردوسی بوده است. اولین سند ۴مقاله از « نظامی عروضی » است. او اولین کسی است که در سال ۵۵۰هجری شرح حال فردوسی را بیان کرده و گفته است که او از پاژ توس بود. ما در کل جامعه اسلامی آن روز ۲پاژ بیشتر نداشتیم. یکی در ۷فرسنگی جنوبی مرو و یکی هم این پاژ. اما از این رو که نظامی از عنوان « پاژ توس » استفاده کرده می توان دریافت که پاژ مرو مورد نظر نبوده است. سند دیگر نیز که اثبات می کند پاژ در همین موقعیت جغرافیایی واقع بوده است شرح حال « ابوسعید ابوالخیر مهنه ای » است که در جایی عنوان شده در روستای پاژ واقع در ۳فرسنگی شرق تابران توس توقف کرد. سند دیگر نیز نوشته « سمعانی مروزی » است که در جایی پاژ را معرفی می کند. » البته استاد سیدی تاکید می کند که روستای پاژ فعلی کمی با پاژ قدیمی فاصله دارد چرا که بقایای ولایت پاژ هم چنان موجود است و روستای پاژ کنونی از ۴۰۰سال قبل شکل گرفته است. او بر این نکته هم تاکید دارد که محل مطرح به عنوان خانه فردوسی هیچ سند و مدرکی ندارد و به طور قطع درست نیست.
, محل تولد فردوسی به طور دقیق کجاست؟ این سوال یکی دیگر از موضوعاتی است که با استاد سیدی به بحث می گذارم. او که اکنون حدود , ۲۰, سال می شود پژوهش های گسترده ای را درباره « جغرافیای شاهنامه » انجام داده و به مناطق گوناگون یاد شده در شاهنامه سفر کرده است ، از « پاژ » به عنوان محل قطعی تولد فردوسی یاد می کند و چنین توضیح می دهد: « پاژ روستایی است که در فاصله , ۱۵, کیلومتری مشهد در جاده کلات واقع شده است. ما با استفاده از , ۳, سند می توانیم دریابیم که این روستا به طور قطع محل تولد فردوسی بوده است. اولین سند , ۴, مقاله از « نظامی عروضی » است. او اولین کسی است که در سال , ۵۵۰, هجری شرح حال فردوسی را بیان کرده و گفته است که او از پاژ توس بود. ما در کل جامعه اسلامی آن روز , ۲, پاژ بیشتر نداشتیم. یکی در , ۷, فرسنگی جنوبی مرو و یکی هم این پاژ. اما از این رو که نظامی از عنوان « پاژ توس » استفاده کرده می توان دریافت که پاژ مرو مورد نظر نبوده است. سند دیگر نیز که اثبات می کند پاژ در همین موقعیت جغرافیایی واقع بوده است شرح حال « ابوسعید ابوالخیر مهنه ای » است که در جایی عنوان شده در روستای پاژ واقع در , ۳, فرسنگی شرق تابران توس توقف کرد. سند دیگر نیز نوشته « سمعانی مروزی » است که در جایی پاژ را معرفی می کند. » البته استاد سیدی تاکید می کند که روستای پاژ فعلی کمی با پاژ قدیمی فاصله دارد چرا که بقایای ولایت پاژ هم چنان موجود است و روستای پاژ کنونی از , ۴۰۰, سال قبل شکل گرفته است. او بر این نکته هم تاکید دارد که محل مطرح به عنوان خانه فردوسی هیچ سند و مدرکی ندارد و به طور قطع درست نیست.,انتهای پیام/
, انتهای پیام/]
ارسال دیدگاه