درک رضاشاه از تمدن غرب و مدرن سازی ظاهری در ایران
شروع سلطنت رضا شاه با دفاع ظاهری از همراه بود اما بعد از تثبیت جایگاه و قدرتش و بعد از سفری که به ترکیه داشت تصمیم به اصلاحاتی در ایران گرفت که مردم را مجبور به پذیرش آداب و سنن غرب می کرد.راهی که او برگزید، پیش از هر چیز مبتنی برتخریب سنت های موجود بود و بیشتر نوید غربی سازی و مدرنیزاسیون ( مدرن سازی ظاهری) و در واقع شبه مدرنیسم را می داد تا رسیدن به کنه تمدن غرب و مدرنیته واقعی.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از نوای آبیدر، رضا شاه همواره در پی کوبیدن مذهب و تغییر روش های شرقی و وادار ساختن مردم به پذیرش آداب و سنن غرب بود و مسئله متحد الشکل کردن افراد، اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، کشف حجاب، استعمال عناوین غربی در ادارات و موسسات دولتی در راستای همین سیاستها بود که قصد داشت فرهنگ اروپایی را جایگزین فرهنگ اسلامی کند.
رضا شاه بعد از سفری که در 12خرداد سال 1313 به کشور ترکیه داشت تصمیم به کشف حجاب گرفت.او بعد از این سفر بیش از پیش سعی داشت آداب و رسوم و خصوصیات غرب را در ایران رواج دهد و هر گونه مناعی را از سر راه بردارد.در واقع تغییر لباس و کلاه و رفع حجاب و بعضی رفرم های دیگر تقلیدی از ترکیه بود.
مدرن سازی با کلاه شاپو
در سال 1307به سر گذاردن کلاه اروپایی(کلاه شاپو) برای مردان اجباری شد و کسی که کت و شلوار و کلاه پهلوی بر سر نداشت از اداره اخراج می شد.در همین سال حجاب ممنوع اعلام شد و کسبه از فروش اجناس به زنان محجب منع شدند. زنان دارای حجاب، حق ورود به خیابان ها یا سوار وسائط نقلیه شدن را نداشتند.برخی از زنان که حاضر نبودند حجاب خود را بردارند تا سال 1320 از خانه خود بیرون نیامدند.
حکومت رضاشاه برای دستیابی به اهداف خود یعنی برپا کردن جامعه ای شبه جوامع غربی دو ابزار را به کار گرفت که در وهله نخست کوشش شد بخش هایی از دانش غربی خصوصا دانش فنی، دموکراسی، اصول اقتصاد و نظام حقوقی جدید و برقراری الگوهای زندگی به سبک اروپایی بکار گرفته شود.
وارد کردن دانش غربی از دو طریق استخدام مستشار و اعزام دانشجو به خارج انجام می شد که دانشجویانی سالیانه به طور مستمر به اروپا اعزام می شدند و از کارشناسان و متخصصین غربی برای تصدی امور کلیدی کشور استفاده می شد.
اقدامات تجدد گرایانه رضا شاه به صورت ظاهری بود و بنیادی نبود که می توان به الغای القاب و مناصب مخصوص نظام و القاب کشوری، متحد الشکل کردن البسه اتباع ایران، برنامه های رادیو ایران، سازمان پرورش افکار و کشف حجاب نام برد.
ریچارد کاتم: "غربگرایی در دوره رضا شاه بیشتر متکی بر احساسات بوده است تا عقلانیت"
بین سال های 1304 ال 1320 ساختار اجتماعی ایران بسیار تغییر کرد، الگوهای دیرپای زندگی از هم گسسته شد و تمایلات اجتماعی دیگری که عموما دربار و تحصیل کردگان غربی القا می کردند جانشین آن شد.
ریچارد کاتم در کتاب "ناسیونالیسم در ایران" مینویسد:
"بر این اساس آموزش و پرورش، فرهنگ، صنعت و ارتباطات، ارتش و ساختار حقوق کشور به طور فزاینده ای گرایش به غربی شدن پیدا میکرد.شهرها به سبک غرب درآمده و اصلاحات غیر مذهبی با شدت و حدت انجام شد.اما آنچه ذکر کردنی است، این نکته است که غربگرایی در این دوره بیشتر متکی بر احساسات بوده است تا عقلانیت و برفرایند اصلاحات، عقلانیت چندان حکمفرما نبود."
عدم وجود مشارکت سیاسی
در گفتمان مدرنیسم پهلوی چندان جایی برای مشارکت و رقابت سیاسی وجود نداشت.دوره پنجم مجلس شورای ملی تا دوره چهاردم با سلطنت رضاشاه همزمان است.در مجلس پنجم که اکثریت قاطع آن را مخالفان خاندان قاجار تشکیل می داد کاری جز تصویب اقداماتی که قبلا رضا خان درباره ان تصمیم گرفته بود نکرد.
پس از تصویب انقراض سلسه قاجاریه توسط مجلس پنجم، رضاخان در حضور نمایندگان وظیفه خود را بر سربلندی اسلام دانست، فروش مشروبات الکلی را ممنوع کرد، بهای نان را کاهش داد و ولیعهد را تبعید کرده و جشن عمومی اعلام کرد.در واقع جو حاکم در آن دوره بر حمایت رضا خان از اسلام و رفاه عموم قرار داشت.او در مجلس موسسان که در 15 آذر ماه 1304 افتتاح شد سوگند خورد اسلام را تقویت کند و استقلال کشور را حفظ کرده و از حقوق ملت خود دفاع کند.
پس از خاتمه مجلس دوره ششم دیگر نمایندگان منتخب واقعی در ادوار بعد تا دوره 14 وجود نداشت و نمایندگان آن بایستی با موافقت دولت انتخاب می شدند.گرچه از دوره پنجم و ششم هم اکثریت نمایندگان را دولت انتخاب می کرد اما با این وجود در هر یک از مجالس پنجم و ششم عده قلیلی نماینده مردم دیده می شده است که دارای استقامت و استقلال رای بوده اند.
حسین مکی در کتاب "تاریخ بیست ساله ایران" می نویسد:
"اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان دوره پهلوی تغییر نمی یافتند مانند آنکه وکالت آنان مادام العمر خواهد بود، در ادوار بعد هم ثابت می ماندند، مگر آنکه اتفاقی یکی دو نفر از انها در یک موردی برخلاف نظر دولت گوشه ای زده یا ایرادی گرفته باشند که در این صورت نه تنها در دوره بعد انتخاب نمی شدند بلکه ممکن بود به قیمت گرفتاری آنان تمام شود."
رضا شاه بعد از سال 1312 یعنی از زمانی که قدرت مطلق وخودکامه اش تثبیت شد با اعمال خشن ترین شیوه های حکومتی و نابود کردن مخالفان، امکان هرگونه اعتراض را از مردم و گروه های مختلف اجتماعی گرفته بود.
اقدامات و اصلاحات رضا شاه در ایران در راستای سیاست غربی کردن بود.او ابتدا با دفاع ظاهری از اسلام شروع کرد و در سال های بعد پرده از چهره خود برداشت.او ظاهراً براین باور بود که پیشرفت کشورهای غربی تحت تاثیر ظواهر زند گی آنها، ازجمله نحوه لباس پوشیدن شان، تحقق یافته است و بنابراین اصلاحات اجتماعی درایران را نیز از تغییر پوشش آغاز کرد.
شاید هم او با درک محدود وعوامانه خود، آسان ترین و دردسترس ترین بخش تمدن غرب را انتخاب کرده بود و قادر به تشخیص لایه های عمیق تراین تمدن نبود. به هرحال ، راهی که او برگزید ، پیش از هر چیز مبتنی برتخریب سنت های موجود و پذیرفته شده مردم بود و بیشتر نوید غربی سازی و مدرنیزاسیون ( مدرن سازی ظاهری) و در واقع شبه مدرنیسم را می داد تا رسیدن به کنه تمدن غرب و مدرنیته واقعی.
به همین دلیل، اقدامات اصلاحی رضا شاه _ حتی در زمینه هایی مانند تاسیس راه آهن ، دانشگاه _ نیز بیش ازآنکه پاسخی به نیازهای واقعی مردم و روابط اجتماعی آن روزگار باشد، به دنبال ایجاد ویترینی از مظاهر مدرنیته و تمدن غرب در جامعه ایران بدون توجه به زیرساخت های مورد نیاز آن بود.
انتهای پیام/پ
,
,
,
,
, مدرن سازی با کلاه شاپو,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
, ریچارد کاتم: "غربگرایی در دوره رضا شاه بیشتر متکی بر احساسات بوده است تا عقلانیت",
,
,
,
, ناسیونالیسم در ایران,
,
,
, "بر این اساس آموزش و پرورش، فرهنگ، صنعت و ارتباطات، ارتش و ساختار حقوق کشور به طور فزاینده ای گرایش به غربی شدن پیدا میکرد.شهرها به سبک غرب درآمده و اصلاحات غیر مذهبی با شدت و حدت انجام شد.اما آنچه ذکر کردنی است، این نکته است که غربگرایی در این دوره بیشتر متکی بر احساسات بوده است تا عقلانیت و برفرایند اصلاحات، عقلانیت چندان حکمفرما نبود.", "بر این اساس آموزش و پرورش، فرهنگ، صنعت و ارتباطات، ارتش و ساختار حقوق کشور به طور فزاینده ای گرایش به غربی شدن پیدا میکرد.شهرها به سبک غرب درآمده و اصلاحات غیر مذهبی با شدت و حدت انجام شد.اما آنچه ذکر کردنی است، این نکته است که غربگرایی در این دوره بیشتر متکی بر احساسات بوده است تا عقلانیت و برفرایند اصلاحات، عقلانیت چندان حکمفرما نبود.",
,
,
, عدم وجود مشارکت سیاسی,
,
,
,
,
,
, پس از تصویب انقراض سلسه قاجاریه توسط مجلس پنجم، رضاخان در حضور نمایندگان وظیفه خود را بر سربلندی اسلام دانست، فروش مشروبات الکلی را ممنوع کرد، بهای نان را کاهش داد و ولیعهد را تبعید کرده و جشن عمومی اعلام کرد.در واقع جو حاکم در آن دوره بر حمایت رضا خان از اسلام و رفاه عموم قرار داشت.او در مجلس موسسان که در 15 آذر ماه 1304 افتتاح شد سوگند خورد اسلام را تقویت کند و استقلال کشور را حفظ کرده و از حقوق ملت خود دفاع کند., پس از تصویب انقراض سلسه قاجاریه توسط مجلس پنجم، رضاخان در حضور نمایندگان وظیفه خود را بر سربلندی اسلام دانست، فروش مشروبات الکلی را ممنوع کرد، بهای نان را کاهش داد و ولیعهد را تبعید کرده و جشن عمومی اعلام کرد.در واقع جو حاکم در آن دوره بر حمایت رضا خان از اسلام و رفاه عموم قرار داشت.او در مجلس موسسان که در 15 آذر ماه 1304 افتتاح شد سوگند خورد اسلام را تقویت کند و استقلال کشور را حفظ کرده و از حقوق ملت خود دفاع کند.,
,
,
,
,
,
, تاریخ بیست ساله ایران,
,
, "اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان دوره پهلوی تغییر نمی یافتند مانند آنکه وکالت آنان مادام العمر خواهد بود، در ادوار بعد هم ثابت می ماندند، مگر آنکه اتفاقی یکی دو نفر از انها در یک موردی برخلاف نظر دولت گوشه ای زده یا ایرادی گرفته باشند که در این صورت نه تنها در دوره بعد انتخاب نمی شدند بلکه ممکن بود به قیمت گرفتاری آنان تمام شود.", "اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان دوره پهلوی تغییر نمی یافتند مانند آنکه وکالت آنان مادام العمر خواهد بود، در ادوار بعد هم ثابت می ماندند، مگر آنکه اتفاقی یکی دو نفر از انها در یک موردی برخلاف نظر دولت گوشه ای زده یا ایرادی گرفته باشند که در این صورت نه تنها در دوره بعد انتخاب نمی شدند بلکه ممکن بود به قیمت گرفتاری آنان تمام شود.",
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
]
ارسال دیدگاه