تاریخ عراق؛ آشنایی مختصر با کربلا
شهدای کربلا در پائین پای حضرت دفن هستند و اسامی شان که حدود صد و بیست است در بالای ضریح شان نوشته شده است. حضرت علی اکبر و علی اصغر در همان ضریح امام حسین مدفون می باشند...[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا به نقل از صاحب نیوز،به اربعین نزدیک می شویم و سیل جمعیت عظیم حسینی پای پیاده از سراسر جهان با دل هائی مالامال از عشق به فرزند فاطمه (سلام الله علیها) رو به بهشت روی زمین پر می کشند. به امید این که ولو در حد سیاهی لشکر بتوانند در شناساندن سرور جوانان اهل بهشت به خلایق نقشی ایفاء نمایند. اما در این میان برای زائرین سوالات بسیاری در خصوص تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و شخصیت های مدفون در عراق به ذهن خطور می کند.
, شبکه اطلاع رسانی دانا , صاحب نیوز,به گزارش صاحب نیوز، این مقاله پاسخی به سوالات گوناگون زائرین عزیز است که در ۶ بخش تقدیم می گردد: آشنایی با تاریخ نجف اشرف، تاریخ کربلا، کاظمین، سامرا، کوفه و تاریخ شهر بغداد.
,
, , آشنایی مختصر با کربلا
,حرم امام حسین (ع): شهر کربلا در کنار صحرا و در جنوب غربی رود فرات است. مسافت کربلا تا بغداد و نجف ۸۰ کیلومتر است و تا تهران ۹۸۰ کیلومتر.
,حضرت علی(ع) در سال ۳۶ ه.ق برای جنگ صفین از این منطقه گذشته اند و چون نام آن را فهمیدند در آن نماز خواندند و فرمودند: در این سرزمین واقعه سختی رخ خواهد داد.
,به آن حائر حسینی هم می گویند. وقتی متوکل دستور تخریب حرم را داد و دستور داد آن را شخم زدند و آب انداختند تا آثارش نیز از بین برود، ولی گاوها از روی قبر رد نشدند و این واقعه را شخصی که خودش دیده بود برای شیخ طوسی تعریف کرده بود و آب نیز روی قبر را نگرفت و از کناره های آن رد شد و در عرب به زمینی که آب در آن فراگیر نشود و آن را دور بزند حائر می گویند.
,تربت کربلا: شفا است و برای مهر آن خواص خاصی ذکر شده و این خواص فقط در مورد خاک کربلا آمده. تا هشت فرسخ از قبر امام تربت است (ابن فهمد حلی). در کنار قبر امام درخت سدری بوده که علامت زائران بوده. لازم به ذکر است که پسر متوکل (منتصر عباسی) پدرش را به خاطر این کار که باعث شورش ها شده بود به قتل رساند و تلاش زیادی برای بازسازی حرم نمود.
,حرم: حرم امام حسین(ع) همواره دارای ساختمان هایی بوده و گاهی تخریب شده اند. بنای فعلی مربوط به صفویه و افشاریه و سلطان های ایلخانی مثل اویس جلایری است. دولت های عثمانی و قاجار هم تلاش هایی نموده اند.
,در سال ۱۲۱۶هـ ق وهابیان پس از تخریب گنبد و بارگاه امامان معصوم در بقیع به کربلا و نجف هم حمله کردند که مصادف با زمان قاجاریه در ایران است. تخریب های آنان را قاجاریه جبران نمود و ساخت و سازهایی نمود. آثار گلوله هایی که امروزه در حرم دیده می شود کار نیروهای بعثی است که به شیعیان متحصن در حرم حمله نموده بودند. این شیعیان علیه حکومت وقت قیام نموده بودند. دو مناره حرم مربوط به حدود ۶۵۰ سال قبل سلطان اویس جلایری است که آن یکی که کمی خراب تر است حدود ۶۵ سال قبل نیمه تخریب و بازسازی شده. در حرم حضرت امام حسین بسیاری مدفون شده اند که از آن جمله اند:
,شهدای کربلا: در پائین پای حضرت دفن هستند و اسامی شان که حدود صد و بیست است در بالای ضریح شان نوشته شده است. حضرت علی اکبر و علی اصغر در همان ضریح امام حسین مدفون می باشند.
,حبیب بن مظاهر: او از یاران حضرت علی و بزرگ قبیله بنی اسد بوده و در تمام جنگ ها در کنار مولا علی بوده است. او در سن ۷۵ سالگی در کنار حضرت در کربلا بوده و سردار جناح چپ سپاه امام بود. او در ساعات آخر بسیار شاد بود. بریر به ایشان گفت: برادر! این ساعت ساعت شوخی و خنده نیست و حبیب پاسخ می دهد چه جایی بهتر از اینجا برای خوش حالی. به خدا قسم دوست دارم با این یاغیان نبرد کنم و امام حسین هنگامی که خبر شهادت حبیب را شنید چهره شان در هم شد و فرمودند: آفرین حبیب تو شخص فاضلی بودی که در یک شب قرآن را تمام می کردی و حبیب صاحب سّر علی(ع) بود مثل میثم و از ایشان بسیاری از علوم را آموخته بود.
,ابراهیم مجاب: او نوه امام موسی کاظم(ع) بود، فرند محمد عابد که به سبب نماز و روزه بسیار به عابد مشهور شده است. پدرش از ظلم بنی عباس به شیراز فرار کرده بود و قرآن می نوشت. مزار او در شاهچراغ است. سید ابراهیم اولین سید فاطمی بود که که بعد از متوکل عباسی که همه را فراری داده بود و بسیاری را شهید کرده بود به کربلا آمد و آنجا را وطن خود ساخت. آل طعمه عراق که نویسندگان خوبی هستند از نسل اویند. هنگامی که سید ابراهیم آمد به مزار سید الشهدا خطاب به مزار نمود و گفت السلام علیک یا ابی و صدایی شنید که گفت و علیک السلام یا ولدی به همین سبب به مجاب معروف شده است. علمای بزرگی در کنار مزار او دفن هستند.
,قتلگاه: در کنار آرامگاه حبیب دری است که به وسیله راهروی باریکی به ضریحی می رسد که محل شهادت حضرت امام حسین است. در قدیم چون خاک زیادی از آنجا برداشته بودند گود شده بود و پله می خرده به سمت پائین ولی امروزه درب ندارد. مزار امیر کبیر، مظفرالدین شاه، محمد علی شاه، احمد شاه و بسیاری دیگر در حرم امام حسین است.
,فرات: فرات شطى است در مغرب کشور عراق و متشکل است از دو شعبه «قره سو» و «مراد چاى» که سرچشمه آنها نزدیک رود «ارس» در ارمنستان ترکیه است. موقعى که دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مىرسند، فرات به دجله نزدیک مىشود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مایل مىشود و سپس در نزدیکى خلیج فارس به رود دجله مىپیوندد و از آن پس مجموع این دو رود به نام «شط العرب» خوانده مىشود و به خلیج فارس مىریزد.
,سرزمینى را که بین دو رود دجله و فرات واقع است «الجزیره» مىگویند. طول رودخانه فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگه بین النهرین بسیار ملایم است و داراى بسترى عریض مىباشد. یگانه عامل حاصل خیزى خاک عراق و جلب جمعیت در جلگه خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله مىباشد. بابل، پایتخت قدیم کشور بابل در ساحل فرات بنا شده بود.
,غسل در آن بسیار مستحب است و بسیار به آن سفارش شده است. امروزه آب فرات به لوله کشی ها منتقل شده و آب شهری کربلا همان آب فرات است. نهری که امروزه در کنار مقام حضرت صاحب جاری است علقمه یا فرات نیست بلکه نهری است به نام نهر حسینی که به دست انسان ها کنده شده برای مشروب ساختن مزارع کشاورزی و به علت بالا آمدن سطح چاه های فاضلاب کربلا نهر حسینی بسیار آلوده است.
,تل زینبیه: روز عاشورا و هنگام نبرد، حضرت زینب بر بالای تپه ای که مشرف به میدان بود می رفتند و شاهد جنگ و جان فشانی یاران و خود حضرت بودند. این تپه در محل تل امروزی بوده که پنج متر بالاتر از کف صحن حرم است و ۳۵ متر با مقتل فاصله دارد.
,خیمه گاه: محل خیمه ها و اقامتگاه اردوی سید الشهدا بوده است. که حدود سیصد متر با میدان جنگ فاصله داشته. امروزه خیمه گاهی در ۲۵۰ متری حرم ساخته اند و در آن خیمه حضرت عباس و حضرت سجاد و… را ساخته اند.
,طفلان مسلم: عقیل برادر حضرت علی فرزندی داشت به نام مسلم که همه می شناسیم. سفیر امام حسین به کوفه- از مسلم دو فرزند به نام های عبدالله و علی می باشد. فرزندان دیگری هم در تاریخ آمده است. مورخان اعتقاد دارند که نسل مسلم پایدار نمانده و همه فرزندان ایشان در کوفه و کربلا به شهادت رسیده اند. مشهور و معروف بین شیعیان این است که محمد و ابراهیم فرزندان مسلم اند. این دو در کربلا حضور داشتند و پس از شهادت امام حسین و حمله دشمن به خیمه ها فرار کردند و گم شدند تا به دست سربازان عبیدالله افتادند. آنان را نزد عبیدالله بن زیاد آورند. او دستور داد آنان را به زندان بیندازند و از غذا و آب گوارا محرومشان نمایند. آنان یکسال در زندان روزه گرفتند و شب ها با قرص نان و کوزه ای آب افطار می نموند. پس از یکسال از ترس هلاکت خود را به زندانبان معرفی نموند. او بسیار متأثر شد و آنان را آزاد نمود و تا کناره راه آورد. فردایش زندانبان را به نزد عبیدالله آوردند. از او پرسیدند فرزندان مسلم را چه کردی؟ و او گفت: در راه خدا آزادشان کردم. او را ۵۰۰ ضربه شلاق زدند و در زمین شلاق شهید شد. فردایش پسران مسلم که خیلی خسته شده بودند زنی را دیدند. خود را معرفی نمودند. آن زن آنان را غذا و آب و جا داد. شب که شوهرش به خانه آمد آنان را شناخت و بست و به کنار رود فرات برد و به غلامش دستور داد سر آنان را جدا کند ولی او امتناع کرد و خود را به رود انداخت. پسرش هم همینطور، او خود آنان را شهید نمود. هنگام شهادت آن دو از او خواستند که ما را شهید نکن و به نزد عبیداله ببر تا خودش حکم کند. او قبول نکرد. آن دو گفتند پس اجازه بده ما نماز بخوانیم؛ اجازه داد و بعد از نماز گفتند یا حی و یا حکیم یا احکم الحاکمین. میان ما و او به حق حکم کن. هنگامی که سرهای آنان را به نزد عبیداله آورد او بسیار متأثر شد و سه بار از جای خود بلند شد و نشست. گفت آنان را کجا یافتی. گفت مهمان ما بودند. گفت حق مهمان را مراعات نکردی. گفت بله مراعات نکردم. گفت: هنگامی که خواستی آنان را بکشی چه گفتند؟ گفت: گفتند ما را نکش و بفروش و بهره ای ببر. گفتم نه. گفتند: خویشاوندی ما را با رسول الله مراعات کن. قبول نکردم. سپس نماز خواندند و گفتند یا حی و یا حکیم و خداوند میان ما و او به حق حکم کن. به اینجا که رسید عبیداله گفت: احکم الحاکمین حکم کرده کیست که این فاسق را به درک واصل کند. و او را در همان محل شهادت طفلان گردن زدند. آرامگاه ایشان نخستین بار در قرن چهارم توسط عضدالدوله و سپس به دست شاه اسماعیل صفوی تجدید بنا شد.
,حربن یزید ریاحی: حر از راه یافتگان و هدایت یافتگان بود که نخستین بار راه را بر کاروان امام حسین بست ولی در پایان در اوج عزت و شرافت یعنی شهادت در راه امام حسین دست یافت. و راز آن را بزرگان و علما به واسطه احترام به حضرت زهرا(س) و نام مبارک ایشان می دانند. امام حسین هنگامی که گفت بگذار به کوفه برویم گفت: نه. گفت: بگذار به مدینه برویم گفت: نه. امام به او گفت: مادرت به عزایت بنشیند گفت: چون مادر شما فاطمه زهرا است هیچ نمی گویم ولی اگر فرد دیگری بود جوابش را می دادم و در این کلام حضرت هم سّری است که بذر هدایت را در دل او کاشت تا در روز عاشورا ثمر بدهد. داستان او برای همیشه تاریخ نور امیدی برای آنانی است که راه را اشتباه رفته اند و قصد برگشت دارند. آنگاه که سر به زیر مقابل حضرت آمد و گفت آیا برای من راهی است؟ و حضرت فرمودند: بله تو آزادی همانگونه که مادرت اسمت را حر نهاد (اینجا نیز نکته ای است که امام به جبران رنجشی که به سبب حرمت مادرش در او ایجاد شد اینجا با او مهربانی و از مادرش به نیکی یاد می کند) و امام به او می گوید: پیاده شود و او می گوید: پیاده نشوم بهتر است که من اولین کسی بودم که راه را بر تو بستم و حال می خواهم اولین فردی باشم که جانم را در راهت می دهم. جسدش را قبیله اش از میدان جنگ خارج و دفن کردند. آستان او اولین بار به دست عضد الدوله ساخته شد ولی چون از راه های اصلی دور بود ویران شد. بعدها که عراق به دست شاه اسماعیل صفوی فتح شد او نسبت به مقام حر شک نموده و دستور داد قبر را بشکافند. بدن سالم بود و آثار جراحت تازه و زخم ها تازه و لباس خون آلود بود. دستمالی به سرش بسته بود. شاه دستور داد دستمال را باز کنند و خون جاری شد و دستمال دیگری بستند فایده نداشت و بالاخره همان دستمال را بستند و او را دفن نموند و شاه اسماعیل دستور داد آستانه مجللی برایش ساختند.
,علمای آرمیده در کربلا
,* ابو احمد حسین بن محمد(۳۰۴ ق ـ ۴۰۰ ق): نسب او با سه نسل به امام موسی کاظم(علیه السلام) می رسد. وی پدر گرامی سید مرتضی و سید رضی است. وفاتش در بغداد اتفاق افتاد و پس از دفن در منزلش به کربلا منتقل، در حرم مطهر، کنار جدش ابراهیم اصغر بن کاظم(علیه السلام) خاک شد.
,*سید مرتضی علم الهدی(۳۵۵ق ـ ۴۳۶ق): یکی از شاگردان ایشان چون برای رسیدن به محل درس باید از رودخانه بغداد عبور می کرد همیشه دیر می رسید. ایشان برگه ای به او دادند تا آن را همراه داشته باشد و از روی آب بگذرد ولی به او گفت: آن را باز نکن و نخوان.
,آن شاگرد چند روزی را از روی آب گذشتند و به درس آمدند. ولی بر اثر کنجکاوی برگه را باز کردند و دیدند درآن نوشته بسم الله الرحمن الرحیم. از آن روز به بعد دیگر نتواستند از روی آب با آن نوشته بگذرند.
,یکی از بزرگان مریض شد و در خواب دید که امیرالمومنین به او می گوید به علم الهدی بگو برای تو دعا کند تا خوب شوی. او می گوید علم الهدی کیست؟ حضرت سید مرتضی را معرفی می فرمایند و آن شخص با دعای علم الهدی شفا می یابد و ایشان ملقب به علم الهدی می شوند که خود حضرت امیرالمومنین برایشان تعین فرمودند
,*سید رضی: نهج البلاغه را نوشته است. ایشان (۳۵۸ ق ـ ۴۰۶ ق) عالم و شاعر بسیار بزرگی بودند و قرآن را در سن پیری حفظ کردند و هرگز از کسی هدیه قبول نمی نمودند. روزی ایشان در نزد خلیفه عباسی نشسته بود و سید دستش را در ریش خود برده بود و با آن بازی می کرد. خلیفه اعتقاد داشت که سید طالب خلافت است. پس به او گفت از ریش خود بوی خلافت استشمام می کنی و سید جواب می دهد خیر بوی نبوت می شنوم، زیرا از اولاد پیغمبر خدایم. وی نزد بزرگان دارای احترام خاصی بود. وی در کنار پدر و برادرش در نزدیکی قبر سید ابراهیم مجاب در رواق غربی حرم دفن است.
,*علامه وحید بهبهانی(۱۱۱۸ ق ـ ۱۲۰۵ ق): شیخ محمد باقر بن محمد اکمل مشهور به وحید بهبهانی، از عالمان اصولی و رجال شناسان بزرگ شیعه در قرن دوازدهم هجری است که در رواق شرقی حرم داخل حرم پایین پای شهدای کربلا دفن شده است. او در کربلا رهبری و مرجعیت شیعیان را بر عهده داشت. سید مهدی بحرالعلوم و سید علی صاحب ریاض و شیخ جعفر آل کاشف الغطاء از شاگردان او بودند. او در ابتدای کار طریق اخباریان را پسندید و مدتی نیز با آنها هم‌مسلک گشت ولی در پژوهش‌هایش دلائلی بر نادرستی این روش یافت که موجب شد از این نحله فکری بیرون آید و به همراه شیخ یوسف بحرانی راه مبارزه با آن را در پیش گیرد.
,* ابن فهد حلی(۷۵۸ ق ـ ۸۴۱ ق): قبر شیخ احمد بن محمد بن فهد، فقیه بزرگ امامیه، در غرب خیابان باب القبله، یعنی سمت قبله صحن، داخل مسجدی قرار دارد که به نام او معروف است. وی خانه اش را برای زائران به عنوان منزل گاهی وقف کرده بود و پس از مرگش او را در همان خانه خود به خاک سپردند. شاه عباس در ۱۰۳۳ ق باغ جنوب قبر ابن فهد را به صورت مسجدی در آورد و آن را کاشی کاری کرد و گنبدی روی قبر وی برپا ساخت. این قبر اکنون در نزدیکی خیمه گاه قرار دارد.
,* ملاحسینقلی همدانی (۱۲۳۹-۱۳۱۱ه‌ق): ایشان از نوادگان جابر بن عبدالله انصاری صحابی مشهور پیامبر(ص) هستند. پدرش رمضان‌علی نام داشت که به چوپانی و پینه‌دوزی مشغول بوده است.
,علت تسمیه: به جهت نذر، پدر نام او را نوکر امام حسین(ع) نهاد./ محل ولادت: شوند درگزین در همدان/ محل دفن: کربلا، صحن مطهر امام‌حسین(ع)، حجره چهارم
,* سید مرتضی طباطبایی: سید مرتضی فرزند سید محمد طباطبایی حسینی بروجردی پدر سید مهدی بحرالعلوم است که در ۱۲۰۴ق از دنیا رفت. او را در رواق شرقی حرم به خاک سپردند.
,* میرزا محمدتقی خان امیرکبیر(۱۲۲۲-۱۲۶۸ه ق): پدر: کربلایی محمد قربان معروف به کربلایی/ محل ولادت: هزاوه از محله‌های فریمان/ محل دفن: کربلا، صحن مطهر امام حسین(ع)/ ویژگی‌ها: صدارت اعظم در زمان ناصرالدین شاه که در حمام فین کاشان به قتل رسید.
,پادشاهان مدفون در کربلا
,۱) پادشاهان آل بویه: قدیمی ترین پادشاهان مدفون در حرم امام حسین اند و در ساخت و ساز این حرم (ساختمان های قبلی اش) تلاش زیادی نمودند و قبلا بقعه ای داشتند که در سال ۱۲۶۸ قمری تخریب شد.
,۲) پادشاهان قاجار:
,الف) مظفرالدین شاه که فرمان مشروطیت را صادر کرد و در همان سال هم از دنیا رفت و براساس وصیت اش به کربلا منتقل شد؛
,ب) محمدعلی شاه که فرزند مظفر الدین شاه بود و از مخالفان مشروطیت و مجلس را او به توپ بست؛
,ج) احمد شاه فرزند محمد علی شاه بود و آخرین شاه قاجار؛
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه