نگاهی به نبرد نامتوازن فتنه و بصیرت در سینما و تلویزیون

• شنبه ۱۴ دی ۱۳۹۲ ۱۱:۴۴
• کد خبر : 45374

• اخبار
• سایر رسانه ها

در حالی که غرب با ساخت سریال هوملند و فیلم های آرگو و گلاب جنگ روانی علیه حماسه آفرینان 9 دی را آغاز کرده است در چهار سال گذشته فیلم سازان داخلی تنها یک فیلم قوی درباره در دفاع از ایران اسلامی ساخته اند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا به نقل از "بوتیانیوز"، یکی از تفاوت‌های اصلی سینمای ایران با سینمای آمریکا در نوع واکنش به مسائل زمانه است. یعنی درحالی که هالیوود حساسیت خاصی به مسائل روز دارد، سینمای کشور ما معمولاً نسبت به وقایع روز و مسائل اجتماعی جاری بی‌تفاوت است. البته آنچه در هالیوود اولویت دارد، منافع حاکمیت ایالات متحده است و نه مردم آمریکا. مثلاً در دورانی که آمریکا درگیر جنگ سرد بود، هالیوودی‌ها هم به این جنگ پیوستند و حتی برای خشنودی کاخ سفید، با افرادی که به‌زعم آنها گرایش چپ داشتند برخوردهای بسیار وحشیانه‌ای کردند. حتی کار را به جایی رساندند که چارلی چاپلین، این اسطوره کمدی سینمای جهان، به جرم داشتن نگاه انتقادی به سرمایه‌داری، مجبور به تبعید اجباری از آمریکا به کشورهای اروپایی شود. امروز هم که ایران‌هراسی به رأس هرم سیاست‌های کاخ سفید در آمده، هالیوود نیز به‌طور مکرر اقدام به ساخت آثاری با همین رویکرد نموده است.

چندی پیش نیز  فصل سوم سریال آمریکایی هوملند با ترور فرمانده سپاه ایران توسط یک عامل آمریکایی پایان یافت. در آخرین قسمت از فصل سوم این سریال می‌بینیم که کل ماجرای عملیات اطلاعاتی انجام شده در ایران به توافق اولیه‌ هسته‌ای در ژنو وصل می‌شود.

در این فیلم مسئول اصلی عملیاتی در گفتگویی با همسر خود به نقش این عملیات در این توافق اشاره می‌کند. او به تاثیر فردی اشاره می‌کند که با در اختیار گرفتن رده‌ بالای امنیتی-نظامی توانسته است در سیاستِ کلی ایران در پرونده هسته‌ای تاثیر بگذارد. واضح و روشن است که این پایان‌بندی در فصل سوم این سریال با توجه به مذاکرات اخیر هسته‌ای در این سریال جاگذاری شده است و سازندگان اقدام به تغییر در سناریوی اولیه سریال کرده‌اند.

فصل جدید این سریال نیز با فاصله‌ ۹ ماهه پخش خواهد شد. آخرین قسمت از فصل سوم این سریال نشان داد که ادامه‌ این سریال تحت تاثیر مستقیم مذاکرات آتی ایران با ۵+۱ خواهد بود.

فیلمسازان ایران چه می کنند؟
این وضعیت درباره سینمای امروز ایران کاملاً متضاد است، به‌طوری‌که معمولاً فیلمسازان ایرانی از پرداختن به موضوعات مبتلابه روز جامعه و کشور پرهیز می‌کنند. مصداق بارز این خلأ را می‌توان در نوع مواجهه سینما با وقایع سیاسی سال 88 دید. بدون تردید، فتنه‌ای که در آن مقطع زمانی رخ داد، مهم‌ترین حادثه تاریخ معاصر ایران پس از انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس است. کودتای مذکور، به مراتب پیچیده‌تر و وسیع‌تر از کودتای 28 خرداد سال 1332 بود. با این وجود و به‌خصوص، تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی بر لزوم روشنگری درباره این جریان، سینمای ایران حداقل تلاش ممکن را به خرج داد.
به‌طور کلی در طول چهار سالی که از فتنه گذشته، تعداد کمتر از انگشتان دو دست درباره این موضوع فیلم ساخته شده است که از میان آنها تنها می‌توان فیلم «قلاده‌های طلا» به کارگردانی «ابوالقاسم طالبی» را فیلمی استاندارد و در راستای روشنگری درباره فتنه سال 88 دانست. به همین دلیل هم این فیلم با واکنش‌های تندی از سوی ضدانقلاب و اصحاب فتنه مواجه شد. «قلاده‌های طلا» ضمن نمایش لایه‌های تهاجمی دشمن که آن روزها در نقش‌های مختلفی در خیابان‌ها و حتی برخی مراکز حساس نظامی و امنیتی عرض‌اندام می‌کردند، از فرزندان این سرزمین که فریب دروغ بزرگ تقلب در انتخابات را خورده بودند، دفاع ‌کرد. نگاه دلسوزانه و فراجناحی این فیلم را باید نقطه عطفی در سینمای سیاسی ایران دانست.
البته به جز «قلاده‌های طلا» دو فیلم دیگر نیز با موضع روشنگری درباره فتنه ساخته شد. «اخراجی‌ها3» و «پایان‌نامه» هم از آثار جنجال‌برانگیزی بودند که هریک ابعادی از ناگفته‌های آن کشمکش سیاسی را به تصویر کشیدند. البته «اخراجی‌ها3» در قالبی کمدی و بهتر بگوییم هجوآمیز به زمینه‌های درگیری‌های سال 88 پرداخته و «پایان‌نامه» در شکل و شمایل یک فیلم جوان‌محور و دانشجویی. با این حال، هر دو فیلم به دلیل ضعف در ساختار، آن‌چنان که باید و شاید موثر واقع نشدند.
در سال‌های اخیر، چند فیلم دیگر هم بوده‌اند که به‌طور غیرمستقیم به وقایع سال 88 پرداخته‌اند. دو فیلم «گزارش یک جشن» و «خیابان‌های آرام» ازجمله این آثار هستند که البته فقط در جشنواره‌ها نمایش داده شده و هنوز به اکران عمومی در نیامده‌اند. هر دو فیلم سعی در نمایش تصویری سمپاتیک و مثبت از اغتشاشگران را دارند و برخلاف «قلاده‌های طلا» که نوک پیکان حمله خود را دولت‌های غربی و عوامل داخلی آنها قرار داده بود، این دو فیلم، بیشتر به داخل می‌زنند. البته هر دو فیلم هم از ضعیف‌ترین آثار کارنامه سازندگان‌شان محسوب می‌شوند. «ابراهیم حاتمی‌کیا» کارگردان «گزارش یک جشن» و «کمال تبریزی» سازنده فیلم «خیابان‌های آرام» هر دو از فیلمسازان خوب سینمای ما هستند، اما از این فیلم‌ها مشخص است که آنها با دل و عمق وجود خود به ساخت این فیلم‌ها دست نزده‌اند.
به جز این آثار می‌توان از فیلم‌هایی چون؛ «پل چوبی» و «یک خانواده محترم» یاد کرد که به صورت آشکار و یک‌جانبه، به حمایت از فتنه پرداخته و نظام را متهم می‌کنند. هرچند که فیلم «یک خانواده محترم» به کارگردانی «مسعود بخشی» به دلیل نمایش تصویری توهین‌آمیز از مردم ایران، هیچ وقت اکران نشد؛ اما فیلم «پل چوبی» ساخته «مهدی کرم‌پور»، هم در سینماها به نمایش درآمد و هم نسخه نمایش خانگی آن در فروشگاه‌ها تکثیر شد. علاوه بر این آثار، فیلم «محاکمه در خیابان» به کارگردانی «مسعود کیمیایی» هم در تیتراژ پایانی خودش تصاویری از آشوب‌های خیابانی را نمایش داد و به این ترتیب به جریان فتنه ادای دین کرد!
با این مرور کوتاه می‌توان به این نتیجه رسید که دستان سینمای ایران از فیلم‌هایی روشنگر درباره یکی از مهم‌ترین مقاطع مهم تاریخ معاصر کشورمان تقریباً خالی است. تولید تنها یک فیلم تحسین‌برانگیز و قابل تأمل درباره فتنه 88 در مقابل چند فیلم جبهه مقابل، یک نقطه‌ضعف برای سینمای ما محسوب می‌شود.

غرب برای فتنه فیلم می سازد
«گلاب» نخستین فیلم هالیوودی با موضوع وقایع سال 88 ایران است که هنوز کار ساخت آن تمام نشده و احتمالاً سال آینده اکران خواهد شد. این فیلم براساس خاطرات «مازیار بهاری» جاسوس انگلیس در تهران ساخته می‌شود. بهاری در سال 88 در پوشش خبرنگار در تهران جاسوسی می‌کرد که مدتی بازداشت شد و پس از آزادی از زندان به خارج از کشور گریخت و به فعالیت علیه نظام ادامه داد. «جان استوارت» از مجریان تلویزیون آمریکا کارگردانی فیلم «گلاب» را برعهده دارد، در این فیلم حتی اغتشاشات خیابانی سال 88 بازسازی شده‌اند.
به نظر می‌رسد که برخلاف سینمای ایران که چشم خود را به روی حوادث پس از دهمین انتخابات ریاست‌جمهوری بسته است، سینمای غرب با فیلم «گلاب» آغازگر روند «تاریخ‌سازی» درباره فتنه سال 88 براساس نظر و منافع خود خواهد بود. به این ترتیب به نظر می‌رسد همچنان که در داخل کشور، تعداد فیلم‌های سینمایی ساخته شده در حمایت از فتنه بیش از فیلم‌های ضد فتنه بوده، در خارج هم شاهد استمرار این نبرد نامتوازن خواهیم بود. مگر اینکه فیلمسازان متعهد، مستقل از سیاست‌های دولتی، خودشان آستین‌ها را بالا بزنند و به روشنگری درباره این واقعه بپردازند.

مستند ها چه کردند؟
هرچند که عرصه مستندسازی درباره این موضوع فعال‌تر بوده است که هم مستندسازان حرفه‌ای با آثاری چون «تقلب واقعی» به کارگردانی نادر طالب‌زاده، «خواب آشفته» ساخته سهیل کریمی، «بهمن 88» به کارگردانی سیاوش سرمدی و «یزدان تفنگ ندارد» ساخته برندگان المپیادی دانشگاه شریف … به نقد فتنه پرداختند و هم مستندسازان جوان که ده‌ها فیلم مستند کوتاه و بلند قابل توجه را ساختند؛ آثاری که هر ساله در جشنواره فیلم «عمار» به نمایش در می‌آیند. اما در آن سوی مرزها، مستندسازان معاند نظام به سفارش دستگاه‌های سیاسی و فرهنگی دولت‌های غربی تا به حال چند فیلم مستند را به بهانه وقایع سال 88 اما در واقع، علیه ملت ایران ساخته‌اند. جالب این است که هیچ اثر خوب و حرفه‌ای در میان آن‌ها دیده نمی‌شود.

در صداوسیما نیز فقط چهار تله فیلم «سایبان»، «ذهن خاموش»، «مهتاب روی سکو» و «ابابیل» و نیز مینی‌سریال «خواب بلند» پیرامون حماسه 9 دی سال 88 تولید شده و به نمایش درآمده است که با توجه به حجم زیاد تله‌فیلم‌ها، این پنج فیلم ناچیز هستند.

فیلم تلویزیونی «سایبان»
فیلم تلویزیونی «سایبان» با موضوع جاسوسی و گروگانگیری برای پخش در روز 9 دی آماده کرده است.  بازیگران این تله فیلم حسن جوهرچی،کاوه سماک باشی،مجید مشیری،محسن افشانی و مریم کاویانی هستند.

وی درباره افرادی که قرار بود روبروی دوربین بروند،تشریح کرد: امروز طبق برنامه برنامه ریز سکانس های درگیری را کار می کنیم؛ چون ماهیت اصلی کار گروگانگیری و اعتراف گرفتن از چند گروگان است و آقای افشانی،سماک باشی و خانم کاویانی مقابل دوربین می روند. در واقع ما در حال ساخت یک فیلم سیاسی هستیم. ما ترفندی را به کار گرفتیم که سه سکانس بگیریم.

تکاور درباره استفاده از تکنیک دوربین روی دست در فیلمش خاطرنشان کرد: در شروع داستان دوربین روی ریل و سه پایه بود و میزانسن به صورت کلاسیک چیده می شد اما بعد از گروگانگیری از دوربین روی دست استفاده کردیم و این تا حدودی ریتم ما را بالاتر برد. حدود 25 تا 30 دقیقه کار مونتاژ همراه صداگذاری انجام می شود.

این کارگردان درباره استفاده از جلوه های ویژه در اثرش تصریح کرد:ما به دلیل شلیک اسلحه از ویژوال افکت استفاده کردیم و شلیک اسلحه و ایجاد زخم را به دلیل صدایی که ایجاد می کند، حذف کردیم. احسان فانیان از خارج از کشور به ایران آمدند و از ایشان برای کارگردانی بخش ویژوال استفاده کردیم.

تکاور درباره صحنه های اغتشاشات بیان کرد: صحنه های اغتشاشات ما مطمئنا در خیابان های اطراف گرفته نمی شود و تمهیداتی صورت دادیم تا از خود فضای لوکیشن های بعدی مانند شرق تهران استفاده کنیم. تا یک هفته دیگر فیلمبرداری داریم و تدوین به صورت همزمان صورت می گیرد.

این کارگردان درباره موسیقی تله فیلم«سایبان» اظهارکرد: برای موسیقی علاقه به استفاده از موسیقی رپ دارم. اگر بتوانیم این موسیقی را به فضای سیاسی و اهداف سیاسی نظام نزدیک کنیم، تأثیر مناسب تری روی جوانان می گذارد. مثلا موسیقی مرگ بر آمریکا می تواند نزدیک به این فضا باشد. نوع ترانه سرایی باید با سیاست مداری همسو شود اما شعر به صورت انتقادی و کاملا پیشنهادی است. سه خواننده پیشنهاد دادیم تا انتخاب و قطعی شود.

تکاور با اشاره به اینکه قرار است با دو دوربین کار کنیم،درباره علت آن توضیح داد: دو دوربینه کار کردن به دلیلی برمی گردد که کارگردان یا تهیه کننده برای خودش لحاظ می کند. مثلا یک صحنه تصادف یا جنگ پرهزینه است و به همین دلیل از دو دوربین استفاده می شود. احساس بازیگر وقتی به اوج می رسد،کارگردان تصمیم می گیرد از چند دوربین استفاده کند. دلیل استفاده از دو دوربین در کارهای این چنینی بیشتر عجله است تا نگاه بیننده خسته نشود. اساسا در قالب تلویزیون، پلان سکانس های طولانی اسیر پلان-سکانس های طولانی می شوند.

محسن افشانی که به دلیل فریادهای مکرر صدایش گرفته، درباره نقش خود توضیح داد: من نقش فرید را بازی می کنم. او فرد دوره دیده ای در اردوگاه اشرف است که به ایران می آید و در این جریانات خودش را با دیگران همراه می کند.

وی ادامه داد: فرید از فرانسه به ایران آمده و در نهایت متوجه می شویم او همان فردی است که باعث تیرزدن به یک شخصیت شده و او را به بیمارستان آورده است.

افشانی عنوان کرد: به طور اتفاقی گروهی که از جبهه مقابل و حزب اللهی بودند به بیمارستان می آیند و فرید از فرصت سوء استفاده می کند و تنشی به وجود می آورد و طرفین را نسبت به یکدیگر بدبین می کند. گروگانگیری صورت می دهیم تا انتهای قصه که پلیس و یگان ویژه مسئول بررسی این وضعیت می شوند و …

کاوه سماک باشی نیز یکی دیگر بازیگران این فیلم است و درخصوص نقش خود توضیح داد: داستان این فیلم مربوط به دوگروه است که عده ای بسیجی و گروهی هم متعلق به جریان سبز هستند و من جزو گروه بسیجیان هستم. نقطه قوت این داستان این است که به هیچ جهتی سوق پیدا نکرده و از گروه خاصی جانبداری نمی کند. من تجربه چندکار با آقای تکاور داشتم و با وجود خستگی از سریالی در شبکه آی فیلم، پیشنهاد این کار را قبول کردم و از کار راضی هستم.
فیلم تلویزیونی «ذهن خاموش»
داستان «ذهن خاموش» با محوریت نحوه ترور دانشمندان هسته ای توسط تروریست ها درباره فعالیت گروه ترور دانشمندان هسته ای ایرانی است که درصدد ترور یک دانشمند دیگر کشورمان هستند تا اینکه…

فیلم تلویزیونی «مهتاب روی سکو»

فیلم تلویزیونی «مهتاب روی سکو» به کارگردانی فیما امامی دیگر فیلم تلویزونی است که در خصوص 9 دی ساخته شده است.
این فیلم مضمونی اجتماعی دارد و داستان زندگی فردی را روایت می‌کند که برخلاف اعتقاداتش در حادثه‌ای دچار تناقض فکری می‌شود… .

فیلم تلویزیونی «مسیر روشن»
داستان فیلم تلویزیونی «مسیر روشن» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی حسن آخوندپور درباره یک نوجوان است که لحظه فوت مادرش به او قول می‌دهد تا آخر عمر از برادر پنج ساله‌اش مراقبت کند.

حدود 20 سال از آن روز گذشته و این دو بردار با هم اختلاف‌های اعتقادی پیدا کرده‌اند، برادر بزرگتر که دکتر ستاره‌شناس شده برای رصد یک اتفاق بی‌نظیر کهکشانی عازم کویر یزد می‌شود و…

سام درخشانی در نقش وحید برادر بزرگ، حسین سلیمانی در نقش حمید برادر کوچک، سمانه پاکدل در نقش لیلا همسر وحید، زهره حمیدی در نقش مادر دو برادر بازیگران اصلی این تله فیلم هستند .
فیلم تلویزیونی ابابیل

جواد مزدآبادی که کارگردانی فیلم تلویزیونی «ابابیل» را به مناسبت نهم دی ماه برای شبکه دو سیما عهده‌دار بود،  در خصوص این فیلم گفت: با پخش فیلم‌هایی به مناسبت حماسه‌ی نهم دی، تابوی قصه شکسته شد و نقطه‌ی عطفی در تاریخ تلویزیون به وجود آمد تا به سمت ژانرهای سیاسی برویم، این اولین بار بود که تلویزیون یکسری فیلم‌های سیاسی مربوط به تاریخ معاصر بعد از انقلاب را تولید و آن‌ها را پخش کرد. فکر می‌کنم با این اتفاق نقطه‌ی عطفی در تاریخ تلویزیون به وجود آمد تا فیلم‌های سیاسی هم وارد ژانرهای تولید آثار نمایشی شوند.

وی با اشاره به حساسیت‌های تولید فیلم‌ها و آثار سیاسی در تلویزیون، اینگونه بیان کرد: به هر حال در ساخت چنین آثاری حساسیت‌های کار بالاست؛ ضمن اینکه ما باید پذیرش عمومی جامعه را هم در نظر بگیریم. در این فیلم‌های تلویزیونی که اخیرا به مناسبت نهم دی ماه به روی آنتن رفت، بازخوردها برایمان خیلی مهم بود؛ ضمن اینکه از همان روز اول خط مشی ما مشخص شده بود. در واقع هدف این بود که همه‌ی مسایل به شکل عادلانه به تصویر کشیده شود.
او اضافه کرد: در فیلم «ابابیل» قرار بر این بود که به هر دو طرف قضیه پرداخته شود و حرف گروه مخالف و موافق یکسان شنیده شود و قصد ما اصلا این نبود که چیزی به عنوان گروه مخالف و موافق ارائه دهیم؛ چرا که اصلا هدفمان این نبود که بحث مقایسه را به راه بیندازیم و بگوییم حق با کیست.

کارگردان فیلم «ابابیل» در ادامه با تاکید بر اینکه قصد تلویزیون از پخش چنین فیلم‌هایی به مناسب نهم دی، دادن هوشیاری به بینندگان است، خاطرنشان کرد: تمام اهداف تلویزیون در راستای پخش فیلم‌هایی با مناسبت 9 دی، این بود که با توجه به انتخابات سال آینده یک هوشیاری کامل نسبت به فعالیت گروه منافق و کشورهای غربی بدهد؛ چرا که آنها همیشه در تلاش هستند تا به ایران لطمه وارد کنند و بهانه‌ای هم بهتر از انتخابات پیدا نکردند. در واقع هدف این بود که اتفاقات سال 88 مجددا تکرار نشود؛ البته ممکن است که یکسری اختلاف‌نظرها و عقاید نسبت به کاندیداها وجود داشته باشد اما نه اینکه بخواهد منجر به آشوب شود.

مزدآبادی گفت: در فیلم‌های تلویزیونی پخش شده به مناسبت نهم دی ماه، تمام حرف ما این بود که همه ماجراهایی که در آن دوران رخ داد، فقط مقصرش مردم نبودند و گاهی سیاستمداران خودمان هم اشتباهاتی انجام دادند که بازخورد آن در جامعه متبلور شد.

وی گفت: به هر حال اگر قرار باشد فیلم‌های سیاسی برای تلویزیون ساخته شود، دورانی به نام دوره‌ی گذار را باید طی کنند، این دوره بدین معناست که ما باید اینگونه فیلم‌ها را در راستای بالا بردن ظرفیت عمومی جامعه تولید کنیم. در این میان بعضی از مخالفان حرفشان را راجع به فیلم بزنند و در مقابل برخی از موافقان هم طرفداری کنند، با این روند شرایط فراهم می‌شود تا فیلم‌های سیاسی وارد ژانر تلویزیون شوند که فکر می‌کنم اگر این اتفاق بیفتد مطمئن باشید، جامعه ما خیلی راحت می‌تواند تمام حرف‌ها و نقدهایش را در راستای رفتار سیاستمداران و مردم در قالب فیلم به تصویر بکشد.

فیلم تلویزیونی «فاصله کانونی»

تله‌فیلم «فاصله کانونی» محصول تامین برنامه شبکه بوده و در آن داستان زندگی یک زوج جوان در برخورد با فتنه 88 دیده می‌شود.

ناصر دانشجوی جوان که به تازگی باسولماز همکلاسی خود برای ازدواج محرم شده اند با موضوع فتنه 88 درگیر می‌شوند.  ناصر تلاش دارد سولماز را از صف مخالفان قانون‌شکن و آشوبگران بی منطق جدا کرده و او را به سمت صحیح و ابراز نظر قانونی سوق دهد اما سولماز با تندروی های خود هم زندگی شخصی و هم رفتار اجتماعی خود را دچار آشوب و دگرگونی می کند و …

جعفر دهقان، حسن اسدی، عزت اله مهرآوران ، میرطاهر مظلومی، سولماز آقمقانی ، صدیقه کیانفر، یاسر جعفری و افسانه ناصری بایگران این فیلم هستند.

مینی سریال «خواب بلند»

مصطفی علمی‌فرد تهیه‌کننده این سریال با اعلام پخش این سریال افزود: طرح اولیه این اثر از سوی سیمافیلم به من پیشنهاد شد که با توجه به مضمون کار و چند لایه بودن داستان که در آن زمان یک سیناپس 70 صفحه ای در اختیار ما قرار گرفته بود بسیار علاقه مند شدم تا تولید آن را بر عهده گیرم.

علمی فرد درباره داستان این سریال گفت: قصه درباره صبا و امیر زوج روزنامه نگاری است که در یک دفتر روزنامه فعالیت می کنند . در بحبوحه انتخابات 92 مقاله ای توسط صبا تنظیم گردیده که بخاطر شرایط ملتهب جامعه برای چاپ آن با مخالفت همسرش امیر که سردبیر روزنامه نیز هست مواجه می گردد و این امر باعث کدورت بین آنها شده و صبا نیز به کشورش بدبین می شود و بیان می کند که در این کشور آزادی وجود ندارد تا اینکه…
وی تصریح کرد: لعیا زنگنه ، امیر حسین مدرس، امیررضا دلاوری، محبوبه بیات ، خاطره حاتمی ،مجید شمیری ، زهرا سعیدی و امیر کاظمی نقش‌های اصلی «خواب بلند» را ایفا کرده‌اند وبخش عمده‌ای از داستان در فضای انتخابات امسال می‌گذرد اما در فلاش بک هایی به اتفاقات بعد از انتخابات سال 88 و حماسه نه دی نیز پرداخته می شود.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #
• #