تیپ‌شناسی انواع خانواده / خانواد متزلزل(2)
اعتیاد، اشتغال بانوان و روابط بی‌حد و حصر سه ضلع متزلزل کردن بنیان خانواده
خانواده متزلزل، خانواده ای نابسامان و نامتعادل است که در آن هدف اصلی زندگی بازمانده و آرامش را از دست داده است،خانواده متزلزل با تمام مشکلات قابل ترمیم است و با بهره‌گیری از شیوه‌های درمانی توانایی افراد برای غلبه بر مشکلات افزایش می‌یابد و به تدریج به الگوی خانواده سالم نزدیک میشود.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس در بخش نخست این گزارش به تعریف مفهوم خانواده و ویژگی‌های یک خانواده سالم پرداختیم و گفتیم که یکی از راه‌های کسب آرامش در دنیا بنابر آیات الهی، علوم روانشناسی و جامعه‌شناسی و .. تشکیل خانواده است. اما در تیپ شناسی خانواده، شناخت خانواده متزلزل و سپس گسیخته و ویژگی‌های آنها برای جلوگیری از افتادن در ورطه خطر فروپاشی این بنیان اصلی جامعه مهم است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, , پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس , بخش نخست این گزارش,آشنایی با خانواده متزلزل از آنجایی که زنگ خطر برای رسیدن به آخرین پلکان – طلاق - برای از بین بردن یک زندگی مشترک است. در این گزارش در به تعریف خانواده متزلزل و عوامل تزلزل بینان خانواده می پزدازیم.
,خانواده متزلزل،خانواده نابسامان و نامتعادل است که در آن:
,1 - هدف اصلی زندگی بازمانده و آرمانش را از دست داده است.
,2- جایگاه و منزلت اعضا نامشخص بوده یا رعایت نگردیده است.
,3 - فردای روشن و امید به زندگی وجود ندارد.
,4- مدیریت تجزیه شده و تصمیم‌گیری در آن به غایت دشوار است.
,5- جاذبه‌های زندگی به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته و انگیزه چندانی برای پایبندی اعضای آن به میثاق وجود ندارد.
,6- مسئولیت‌پذیری از توزیع عادلانه برخوردار نیست و در قبال ایفای وظایف، برخورد معشوقانه صورت نمی‌گیرد.
,7- مشکلات و مسائل جزئی به سادگی به بحران یا تشنج تبدیل میشود.
,8- انتقادهای اعضا از یکدیگر به شکل مستقیم، مستمر و غیرمنصفانه صورت می‌گیرد. ( برگرفته از کتاب بهداشت روانی خانواده صفحه 38 و 39)
,بنابر نظر اکثر مشاوران خانواده بیشتر خانواده‌هایی که احساس خطر کرده و برای ترمیم زندگی مشترک خود به مشاوران خانواده مراجعه میکنند بر اینکه برای ادامه زندگی انگیزه‌ای نداریم، زندگی با همسرم برای جاذبه خاصی ندارد، باور ندارم همسرم مثل سابق دوستم داشته باشد، هر مسئله کوچکی باعث یک برخورد شدید به ما میشود، همسرم با کوچک ترین اشتباه من انتقاد سخت و تلافی جویانه‌‌ای انجام میدهد و در نهایت تمام بار زندگی بر دوش من است و خسته شده‌ام از چیزهایی است که تأکید دارند برای مثال: ( شادی حسنی‌خواه، زنی که بیش از 9 سال از زندگی مشترکش گذشته و صاحب دو فرزند است در مورد فشارهای روحی که در زندگی با همسرش به او وارد میشود، می‌گوید: همسرم بدون اجازه مادرش آب نمی‌خورد آنقدر که با آنها صمیمی است با من بیش از چند جمله در طول روز صحبت نمیکند! خواسته‌های من و فرزندانم برای او مهم نیست و انگار که هیچ تعهدی به ما ندارد.
,حسنی‌خواه با اشاره به شروع زندگی عاشقانه‌اش می‌گوید: همسرم نمی‌داند فرزندانش کلاس چندم هستند و فقط تا حدودی نیازهای مادی آنها را تأمین می‌کند، فرزند بزرگ پسر است اما هیچ رابطه دوستانه‌ای با پدرش ندارد و از آینده او نگرانم.
,وی با بیان اینکه ما فقط حکم هم‌خانه را برای هم داریم، می‌افزاید: شوهرم با من صداقت ندارد و من به کارهای او مشکوک شده‌ام! خسته‌ام از زندگی که سراسرش ریا و دروغگویی و جالب اینکه هسمر او احسان پیرانی با رد تمام صحبت‌های خانمش می‌گوید: او بسیار حساس است و با غر زدن‌هایش خسته‌ام کرده است! احترام من را پیش فرزندانم با کم محلی‌هایش از بین برده است و با کوچک‌ترین بهانه‌ای مرا قضاوت می‌کند و به محکمه می‌‌رود و راضی هم از حکمی که صادر کرده آن را اجرا می‌کند و این من هستم که از این زندگی خسته شده‌ام این زن دارم و ندارم سرش نمی‌شود و فکر می‌کند من تمام وقت و درآمدم را به خانواده خودم می‌دهم!)
,از قدیم گفته‌اند هر چیزی درمانی دارد جز مرگ و بنابر گفته اکثر کارشناسان خانواده، خانواده‌های متزلزل با تمام مشکلات قابل ترمیم است و با بهره‌گیری از شیوه‌های درمانی به ویژه خانواده درمانی توانایی افراد برای غلبه بر مشکلات افزایش می‌یابد و به تدریج به الگوی خانواده سالم نزدیک میشود.
,دکتر حسن کرباسی آرانی، متخصص اعصاب و روان فهرست شخصی خود کیفیت هایی که یک خانواده را کارآمد می سازد را اینگونه چیدمان کرده است، وی با یادآوری این نکته که این فهرست غیرعلمی است اما قابلیت بحث را دارد، می‌نویسد:خانواده‌های کارآمد این موارد را ارائه و تشویق میکنند:
, دکتر حسن کرباسی آرانی، متخصص اعصاب و روان,1- احترام گذاشتن
, 1- احترام گذاشتن ,احترام گذاشتن، جام مقدس خانواده های کارآمد است. تمام اعضای خانواده، برادران به خواهران، مادران به پدران، والدین به فرزندان باید تا آنجا که میتوانند به یکدیگر احترام بگذارند. ملاحظه همدیگر را کردن، گرهی است که آنها را حتی بیشتر از عشق به هم دیگر می‌پیوندد. من فکر می‌کنم عموماً تأکید بیش از اندازه‌ای روی عشق میشود. قساوت‌ها و بیرحمی‌های زیادی را شنیده‌ام که در خانواده‌ها به نام عشق انجام میشود اما هرگز از آن به عنوان احترام یاد نمی‌شود. پس احترام اولین موردی است که در این فهرست می آورم.
,2-ایجاد یک محیط امن عاطفی
, 2-ایجاد یک محیط امن عاطفی ,تمام اعضای خانواده می‌تواند عقاید، افکار، خواسته ها، رویاها، تمایلات و احساساتشان را بدون ترس از رفتار خشونت آمیز، شرمنده شدن، تحقیر شدن و اخراج شدن بیان کنند.
,3-یک بنیاد انعطاف پذیر:
, 3-یک بنیاد انعطاف پذیر: ,زمانیکه روابط میان اعضای خانواده سالم باشد آنها میتوانند در مقابل استرس و حتی آسیب ایستادگی کنند و اگر این کار آنها را به عقب بازنگرداند، حداقل باعث بهبودی میشود. انعطاف پذیری با ترغیب سلامت صدا، خوب خوابیدن و خوب غذا خوردن و فعالیتهای فیزیکی آغاز میشود.
,4- حریم شخصی:
, 4- حریم شخصی:,حریم شخصی در مکان، بدن و افکار وجود دارد. یعنی قبل از اینکه وارد اتاقی با در بسته بشویم، در بزنیم. تمام اعضای خانواده نسبت به حریم شخصی همدیگر حساس بوده و به نیازهای دیگران مبنی بر داشتن یک اسکله گسترده (یعنی فضای گسترده) توهین نمی‌کنند.
,5-مسئولیت/پاسخگویی
, 5-مسئولیت/پاسخگویی ,مسئولیت داشتن به این معنا نیست که یک دستگاه خانگی در بچه‌تان کار بگذارید یا از تلفن همراه او سوء استفاده کنید تا مثلاً بفهمید در فلان تاریخ حدوداً کجا بوده است. این کار تفاوت زیادی با کمین کردن ندارد. خیر، مسئولیت داشتن یعنی با احترام و منطق اعضای خانواده را آگاه کنید که کجا هستید و چه کاری انجام می‌دهید تا آنها بتوانند اعتماد را رشد بدهند و هیچ گونه نگرانی نداشته باشند.
,6-معذرت خواهی
, 6-معذرت خواهی ,اینکه افراد به دلیل داشتن غرور از گفتن معذرت خواهی خودداری کنند و هیچ گاه نقششان را در یک مشاجره تصدیق نکنند، مایه اندوه است. چند بار در خانواده تان شکاف‌هایی را دیده‌اید که سال‌ها طول کشیده تنها به این دلیل که شخصی احساس می‌کرده که یک معذرت‌خواهی به او بدهکارند؟ یک خانواده کارآمد هم چالش و کشمکش خواهد داشت. برخی اوقات ما چیزی می‌گوییم که از گفتن آن پشیمان می‌شویم. اگر بتوانیم از طرف خودمان احساس پشیمانی و ندامتمان را نشان بدهیم، سریع معذرت خواهی کنیم و از طرفمان بخواهیم ما را ببخشد، هیچ آسیب و خسارتی وارد نمی‌شود. حتی اینگونه می‌توانید به همدیگر نزدیکتر شوید.
,7-اجازه بیان معقولانه احساسات را دادن
, 7-اجازه بیان معقولانه احساسات را دادن ,زمانی که در حال رشد بودم اجازه نداشتم از دست والدینم عصبانی بشوم و اگر گریه می‌کردم پدرم من را ناگهان ترک می‌کرد. من مصمم بودم که این کار را با فرزندان خودم نکنم. کار ساده ای نبود. هدف اصلی من این بود که به آنها یاد بدهم عصبانیت‌شان را به صورت کنترل شده ابراز کنند و به خودم یاد دادم زمانیکه آنها اینکار را کردند از کوره در نروم. من باید یاد می‌گرفتم که آنها می‌خواهند با احترام به من بگویند از کاری که من کرده ام یا حرفی که زده ام راضی نیستند و بالعکس.
,8-در مقابل اذیت‌ها و طعنه‌های شوخی وار، آرام بودن
, 8-در مقابل اذیت‌ها و طعنه‌های شوخی وار، آرام بودن ,اذیت کردن و دست انداختن تا زمانیکه به صورت شوخی باشد اشکالی ندارد. همینطور طعنه زدن. یک خانواده کارآمد از اینها برای خوار و خفیف کردن یکدیگر استفاده نمیکند.
,9-اجازه رشد و تغییر به دیگران دادن
, 9-اجازه رشد و تغییر به دیگران دادن,افراد در خانواده هایشان برچسب‌های متفاوتی دارند از قبیل باهوش بودن، زیبا بودن، بامزه یا خجالتی بودن. زمانیکه آنها دیگر این صفات را نداشته باشند باز این برچسب گذاری‌ها مشاهده میشود. یک خانواده کارآمد اجازه می دهد که افراد خودشان را تعریف کنند. تفاوت های اشخاص درک و حتی تحسین میشود. حتی به کودکان اجازه میدهد که در زمان مناسب استقلال داشته باشند و زمانیکه به تربیت و پرورش نیاز دارند به کانون امن خانواده بازگردند.
,10-داشتن حُس نیت در خانواده
, 10-داشتن حُس نیت در خانواده,یک «لطفاً» یا «متشکرم» یا «قابل شما را ندارد» یا «متأسفم» مناسب به اندازه ی هزاران توضیح، بحثهای دفاعی و سوء تفاهمات ارزش دارد.
,11-تشویق خواهر و برادرها به کار کردن با یکدیگر
, 11-تشویق خواهر و برادرها به کار کردن با یکدیگر,برادران و خواهران یک رابطه منحصر به فرد دارند و اگر آنرا پرورش ندهند باعث شرمساری است. والدین کارآمد، خواهر برادرها را تشویق میکنند به جای اینکه با بحث و جدل با یکدیگر برخورد داشته باشند، با همدیگر بازی کنند، کار کنند و مشکلاتشان را حل کنند و رابطه ی بین خواهربرادری را بهبود بخشند. اگر خواهر و برادرها با یکدیگر راه حلی برای مشکلاتشان پیدا کنند، احساس توانمندی میکنند و پیوندشان نزدیکتر میشود.
,12-داشتن حد و مرزهای مشخص
, 12-داشتن حد و مرزهای مشخص,ما دوستان یکدیگر نیستیم. پدر و مادر، صرف‌نظر از اینکه چقدر ممکن است رفتارشان دوستانه باشد باز هم پدر و مادر هستند. فرزندان ما ادامه ما نیستند آنها برای خودشان اشخاص جداگانه‌ای هستند. پدر و مادر باید کرامت و قوه مدیریت در پرورش خانواده را حفظ نمایند.
,13-هوای همدیگر راداشتن
, 13-هوای همدیگر راداشتن,بخشی از انعطاف پذیر- پشتیبانی از یکدیگر بدون اهمیت دادن به چگونگی آن، باعث میشود فرزندتان زمانیکه دچار دردسر شد به شما روی بیاورد مانند اینکه زمانی که در یک مهمانی است و خیلی دیر شده از ما بخواهد که با ماشین به دنبالش بروید.
,14-داشتن حس شوخ طبعی
, 14-داشتن حس شوخ طبعی,خانواده های کارآمد زیاد می‌خندند. آنها شوخی‌ها و لطیفه های «داخلی» و داستان‌های محبوب و حکایت‌های شیرینی دارند که باعث شور و شوق میشود و پیوند سالم آنها را محکم‌تر می‌سازد.
,15-با همدیگر غذا خوردن
, 15-با همدیگر غذا خوردن,این کار در جوامع امروزی بسیار سخت است اما تحقیقات نشان میدهد که اگر خانواده ها بیشتر با هم غذا بخورند حتی اگر جلوی تلویزیون نشسته باشند ارتباط بین خانواده ها بیشتر میشود.
,16-قوانین طلایی را دنبال کردن
, 16-قوانین طلایی را دنبال کردن,این قوانین به یک دلیل طلایی است. «با همدیگر به گونه ای برخورد کنید که انتظار دارید با شما همانگونه برخورد شود».
,مشخصات یک خانواده ناسالم
, مشخصات یک خانواده ناسالم,برعکس ویژگی‌های یادشده از یک خانواده کارآمد و سالم در خانواده ناسالم، 1.صفا و صمیمیت نیست همه افراد به جای یکدیگر تصمیم می‌گیرند و حتی عمل میکنند،2. افراد و اعضای آن فراموش شده هستند و نیازهای اساسی آن براورده نمی‌شود و تقریبا اعضا همیشه خشمگین و افسرده هستند. 3. اعضای یا در تقابل با یکدیگر هستند و یا با هم توافق کرده‌اند که با یکدیگر مخالفت نکنند( پرخاش و سکوت و به طور کلی الگوی ارتباطی ناسالم در میان اعضا برقرار است.) 4.از جمله مواردی که خانواده را به حالت منجمد نگه می‌دارد مرموز بودن و ریا کار بودن است در این شرایط همه اعضا از برخی مسائل آگاه هستند اما تظاهر به ندانستن میکنند. 5. افراد برای حفظ نظام خانواده از حد و مرز شخصی خود عدول میکنند.
,مهمترین آسیب‌های خانواده
, مهمترین آسیب‌های خانواده,آسیب‌های متعددی استحکام و پایداری خانواده را تهدید می‌کند مهمترین آنها عباتند از :
,اعتیاد به مواد مخدر: که به تنهایی علاوه بر آسیب بودن خود زمینه‌ساز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نیز است به طوری که بیش از 60 درصد زندانیان کشور، به جهت اعتیاد به قاچاق و مواد مخدر، بیمار شناخته شده‌اند.
,فرد معتاد در نقش همسر یا پدر، آسیبی عمیق بر کیان خانواده محسوب میشود. مطالعات نشان میدهد که خانواده‌های معتاد، تفاوت چشم‌گیری با خانواده‌های غیرمعتاد دارند، به گونه‌ای که روابط و کارکردهای مختلف خانواده همچون کارکرد جنسی، عاطفی، اقتصادی، آموزشی و ... مختل می‌گردد. هرکدام از اینها خود منشاء بسیاری از مشکلات برای خانواده به حساب می‌‌آید، شواهد آماری حاکی از آن است که قریب نیمی از طلاق‌های کشور ناشی از اعتیاد و مسائل مرتبط با مواد مخدر است. درصد بالایی از علل درخواست طلاق از سوی زنان اعتیاد همسر است چرا که اعتیاد شوهر غالبا منجر به برهم خوردن نقش‌ها و وظایف خانوادگی می‌گردد به گونه‌ای که بار مسئولیت زنان خانه‌دار را می‌افزاید و آنها را تحت فشار روحی و روانی مختلف قرار میدهد.
,شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در جلسه اتاق فکر بررسی آسیب‌های اجتماعی زنان و خانواده گفته است: بیکاری، فقر اقتصادی و فقر فرهنگی ازجمله علل طلاق است اما اعتیاد بنیان خانواده را تضعیف می‌کند به طوری که امروز 55 درصد علت طلاق‌ها ناشی از اعتیاد است و متأسفانه 62 از درصد معتادان متأهل هستند.
,معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده خاطرنشان کرد: حفظ امنیت اجتماعی و مصونیت خانواده‌ها از تزلزل در رأس اهداف و سیاست‌ها من است و ما توجه داشته باشیم که امروز خانواده‌ها درگیر فضای مجازی و واقعی شده‌اند و موارد فضای مجازی را نباید نادیده بگیریم.
,اشتغال زنان:
, اشتغال زنان:,آنچه مهم است کار زنان در محیط خارج از خانه که با دشواری‌های بیشماری همراه و حتی در مواردی مسئله آفرین می‌باشد، گاهی اوقات اشتغال زنان در بیرون از خانه سبب میشود برخی از ارزش‌های دینی زن آسیب ببیند و به شخصیت او لطمه وارد شود، بر اساس تحقیقات موجود بخشی از اختلالات و درگیری‌های خانواده مربوط به مسئله اشتغال زنان است که بر اثر آن بخشی از وظایف و مسئولیت‌های زن در قبال خانواده بر زمین می‌ماند. مادری که تحت شرایط سخت بار مسئولیت خانه و شغل خود را به تنهایی بر دوش می‌کشد تحت فشار روانی و جسمانی قرار می‌گیرد و با افزایش خستگی و نارضایتی وقت و انرژی کافی برای فرزندان خود نخواهد داشت.
,براساس آمار تحقیقی که سال گذشته در سایت مهرخانه ارائه شد: (19.7 درصد از زنان شاغل عنوان داشتند که با همسر خود تاکنون اختلاف داشته و از این درصد 47.4 درصد آنها گفته‌اند که تاکنون به طلاق اندیشیده‌اند و 31 درصد از افراد دارای اختلاف منجر به قهر بوده‌اند. وفور دوران قهر در زندگی مشترک به واسطه اشتغال در این خانواده‌ها وجود دارد. در واقع بین ساعات کار و اختلاف خانوادگی، رابطه وجود دارد و بین دفعات موقت جدایی یا قهر نیز رابطه معنادار است. 80.3درصد از افراد متأهل بیان داشتند که همسر آنها از اشتغالشان راضی یا بسیار راضی و 5.77 درصد ناراضی و بسیار ناراضی است. همچنین 44 درصد از زنان دارای همسر توافق بین خود و همسر را بسیار خوب، 36 درصد خوب، 14 درصد در حد متوسط و 6 درصد نامناسب و بسیار نامناسب ارزیابی کرده‌اند.
,همچنین براساس این آمار 65 درصد از زنان گفته‌اند که کودکشان مبتلا به بیماری‌ای شده که ناشی از اشتغال آنها بوده است؛ و در جواب این سؤال که "آیا تاکنون بر اثر شغل شما اختلافی با همسرتان پیش آمده که به جدایی فکر کنید؟"؛ 58 درصد جواب مثبت داده‌اند.)
,معاشرت‌های بی‌حساب
, معاشرت‌های بی‌حساب,رفت و آمدهای خارج از حدمتعارف: از دو جهت می‌تواند به روابط خانوادگی آسیب وارد کند.
,الف: ممکن است بخش مهمی از درآمد و اقتصاد خانواده برای خوش‌گذرانی با دوستان ناباب صرف شود و زندگی دچار فقر و پریشانی گردد.
,ب : ممکن از بخش چشم گیری از وقت زن یا مرد در این معاشرت‌ها بگذرد و این سبب رنجش خاطر خانواده‌ها را فراهم کند و باعث فروپاشی خانواده گردد.
,به هر حال معاشرت خارج از حد متعارف چه از جانب مرد و چه از جانب زن، سبب از بین بردن حقوق طرف مقابل میشود و در نتیجه منجر به اختلاف و درگیری می‌گردد.
,ادامه دارد...
,]
ارسال دیدگاه