رسم باستانی و کهن بختیاری ها در آستانه سال نو

بختیاری ها در آخرین پنج شنبه ی(شب جمعه) هر سال برای مردگان خود حلوا می پزند و در نان مخصوص و به شکلی خاص و مرتب می گذارند و بین همسایگان و نزدیکان تقسیم می کنند و باور دارند که مردگان در سال نو و با آمدن نوروز،چشم به راه بستگان خود هستند تا بر مزار آنان بیایند و برایشان خوراکی بیاورند. به باور مردم مردگان شیرینی را بیشتر دوست می دارند و بنابراین شیرینی خرما(حلوا) درست می کنند و بین مردم پخش می نمایند.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از اندیمشک جوان: الفه آیین و سنت کهنی است که از دیرباز و از زمانی که دین مردم ایران زردشت بود در میان آنان مرسوم شده است. زردشتیان ابتدا مردگان خود را بر بالای کوه های بلند و

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, اندیمشک جوان,

غیر قابل دسترس حیوانات قرار می دادند تا گوشت بدن آنها به وسیله پرندگان خورده شود و سپس استخوان ها در گورخانه های محصور قرار داده می شد. مردم هر سال با فرا رسیدن نوروز به گورخانه ها می رفتند و از مردگان خود دیدار

می کردند و بنا به باور خود، انواع خوراکی و شیرینی می بردند و در کنار آنها قرار می دادند. آنان بر این باور بودند که مردگان در پایان هر سال و با آمدن نوروز چشم به راه بستگان خود هستند و شیرینی و خوراک از آنها طلب می کنند. این

آیین کهن را به نام نوروزی یا جشن کوچک و … می نامیدند.

این آیین کهن با آمدن اسلام به ایران و مسلمان شدن مردم و شیوه خاکسپاری بر اساس دستورات اسلام، تغییر جزئی دید و بجای رفتن به گورخانه بر سر مزار مردگان رفتند و حلوا و خوراکی را بین مردم تقسیم نمودند؛ کاری که امروزه در

میان مردم بختیاری و بیشتر جاهای کشور ایران مردم انجام می دهند.

مواد حلوا در بختیاری از خرما، آرد، روغن حیوانی، شیر و مواد خوشبو و طعم دهنده مانند هل و میخک و غیره تشکیل می شود.

نان حلوای الفه در بین مردم بختیاری به دو صورت پخت می شود. برخی طوایف از نان لفه و بعضی از نان فتیر(تیری) تکی برای حلوای آخر سال(الفه) استفاده می کنند.

ان لفه نانی است که کمی تخمیر شده و از نان تیری ضخیم تراست. نان لفه تقریباً شبیه نان لواش است. این نان به صورت تکی و بر روی تاوه پخت می شود. لف در گویش بختیاری به معنای تک و تا و یکی از دو تای یک جفت می باشد و

به صورت تکی پخته می شود.

نان پتیر(فتیر) یا تیری نانی است که بدون تخمیر شدن و ورآمدن(برآمدن) پخت می شود. مردم بختیاری به نان فتیر تیری هم می گویند زیرا زنان چانه(گلوله) خمیر را با چوبی باریک و بلندی به نام تیر پهن و بر روی تاوه قرار می دهند. معمولاً

نان تیری بر روی تاوه و بر و بر روی هم و به صورت چند نانی و چند لایه ای پخته می شود. نان فتیر بدین صورت پخت می شود که زنان هنرمند و با سلیقه بختیاری خمیر پهن شده اولی را که بر روی تاوه قرار داده اند به حال خود می گذارند تا

پخته شود و سپس خمیرهای پهن شده توسط تیر چوبی را بر وری نان روی تاوه قرار می دهند و دو برگه نان را با هم بر روی تاوه بر می گردانند تا خمیر تازه بر روی تاوه قرار بگیرد و پخته شود. به همین ترتیب لایه های دیگر بر روی هم قرار

داده می می شوند و به نوبت بر گردانده می شوند تا پخته و آماده شوند. پس از انباشتگی لایه هایی از نان تیری، پنج تایی یا ده تایی از روی تاوه بر می دارند و دو تا می زنند تا به صورت یک مثلث در آید و به آن «چپه» می گویند.

زنان هنرمند و کدبانوی بختیاری برای این که نان تیری در هنگام جدا کردن پاره و یا نامرتب از نظر شکل در نیایند، برای حلوای الفه به صورت تکی آن را می پزند؛ یعنی هر ورقه نان تیری با پخته شدن از روی تاوه برداشته می شود و نان دیگر

بر روی تاوه قرارداده می گیرد. به نان پتیر تک پخت، نان تا نیز می گویند. نان حلوای الفه یکی یا دو تایی انتخاب و گلوله ی حلوا در وسط آن قرار داده می شود و دو تا می خورد و به صورت یک چپه کوچک در می آید و بین مردم تقسیم می

شود. هنوز در ورستاها و عشایر بختیاری نان لفه و تیری می پزند و حلوای الفه را درون آن می پیچند و بین بستگان و همسایگان پخش و توزیع می کنند.

امروزه شاید تهیه و یا پخت نان تیری یا لفه برای مردم شهرنشین بختیاری مقدور نباشد اما مواد اصلی آن یعنی خرما و روغن حیوانی را بکار می برند و هر گز از روغن های نباتی و شکر به جای خرما استفاده نمی کنند و بر این باورند که

حلوای پخته شده با روغن های نباتی و صنعتی و شکر به دست مردگان نخواهد رسید و بهره ای از آن گرفته نخواهد شد. روان همه ی رفتگان شاد.

انتهای خبر/

]