• سه‌شنبه ۱۶ شهریور ۱۳۹۵ ۱۲:۳۳
• کد خبر : 887843

• اخبار
• سایر رسانه ها

عواملی همچون خشونت زودهنگام و سو مصرف مواد منجر به ناتوانی در کنترل رفتار و توسعه نتایج منفی آتی در زندگی می شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از البرزبانو؛ از دیدگاه روانشناختی، رفتارهای انحرافی در نتیجه زمینه های بیولوژیکی و روحی بوجود می آیند. عوامل مخاطره انگیز مرتبط با زمینه های بیولوژیکی، منجر به ناتوانی در کنترل رفتار و توسعه نتایج منفی آتی در زندگی می شود؛ نظیر سوء مصرف مواد، خشونت زود هنگام و... ؛ رویکرد پیشگیری بیولوژیک، اقشار آسیب پذیر جامعه را تحت نظر قرار داده و با طبقه بندی فاکتورهای مخاطره انگیز برای کنترل ناهنجاری ها، راهکارهای آموزشی و روانشناختی را ارائه می دهد تا در جهت توانمندسازی اقشار آسیب پذیر، از احتمال وقوع رفتارهای ضداجتماعی بکاهد.

مطالعه حاضر مروری بر منابع فقهی و تحقیقات انجام شده درخصوص پیشگیری بیولوژیک است. تغذیه به عنوان یک عامل مهم بیولوژیکی در رشد طبیعی، جسمی و روحی کودک می باشد و دارای ابعاد مختلفی است که عبارتند از: تأثیر تغذیه بر سلامت و رشد جسمی، تأثیر تغذیه بر ابزارهای شناختی و بر رفتارهای فردی و تربیت اجتماعی.

یکی از مباحث مهم در زمینه ی تغذیه از دیدگاه اسلام این مسئله است که آیا تغذیه تنها بر جسم تأثیر می گذارد یا بر سایر خصوصیات انسان نظیر فاکتورهای معنوی، رفتاری و روانی هم تأثیرگذار است؟ بر اساس آیه 51 سوره مبارکه المؤمنون «یَا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا» (ای پیامبران، از طیبات بخورید و کارهای شایسته کنید) می توان دریافت که تغذیه تنها بر جسم تأثیر ندارد. تأکید قرآن کریم بر خوردن طیبات و بعد از آن اشاره کردن بر عمل صالح، نشانگر این مهم است که تغذیه بر رفتارهای انسان هم تأثیرگذار است. بنابراین اسلام انسان را به خوردن برخی غذاها امر نموده و از خوردنی های غیرمجاز نهی نموده است. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: «بر شما باد این درخت مبارک، زیتون؛ با آن درمان بجوئید، چرا که مایه سلامت شماست.» (بحار الانوار،ج66 ص182) علت تأکید فراوان بر خوردن زیتون این است که زیتون سرشار از پتاسیم بوده و «پتاسیم» در سازندگی عضلات و انرژی بدن مؤثر و برای حفظ نیروی فعال و نشاط زندگی لازم است. از طرفی کمبود «پتاسیم» در بدن، رشد را متوقف می سازد و بدن را دچار اختلال می کند. به غیر از پتاسیم، مواد معدنی دیگری چون فسفر، کلسیم، منیزیم و آهن در زیتون وجود دارد که هر کدام نقش شگرف و سازنده¬ای بر بدن انسان دارند. علاوه بر رشد حواس انسان، تغذیه در فرآیند هوش و حافظه انسان هم مؤثر است و در تعقل و تفکراتش اثری منفی یا مثبت می‌گذارد. برای مثال کسی که شراب می‌خورد، اندیشه‌اش نابود و اراده‌اش سرنگون می گردد و انسانی با رفتار غیر انسانی نمایان می شود. این مصداق را می توان در منابع فقهی بسیاری نیز جستجو کرد. (الکافی، بحار الانوار، تفسیر نمونه و...). از امام موسی کاظم(ع) درخصوص علت روایت پیامبر اکرم(ص) مبنی بر اینکه «هر کس شراب بخورد، تا چهل روز نماز برایش حساب نمی شود» سؤال شد، ایشان فرمودند: «خداوند خلقت انسان را تقدیر کرد، در این تقدیر، چهل روز او را در حالت نطفه بداشت؛ سپس او را از این حالت نقل داد و او را علقه گردانید. سپس دیگر بار او را به حالتی دیگر نقل داد و چهل روز مضغه بداشت. از این رو، اگر انسان شراب بخورد، این شراب چهل روز یعنی به اندازه روزهای نقل خلقت وی (از مرحله ای به مرحله دیگر) در نرمه استخوان های وی می ماند.» و سپس تأکید فرمودند که «همه آنچه انسان می خورد؛ خوراک و یا نوشاب، تا چهل روز در نرمه استخوان¬هایش می ماند.» تحقیقات پیشرفته غربی نیز رابطه هایی را میان نقیصه های شناختی، عملکرد مغز و جرم ها نشان داده اند. برای مثال: تغذیه زنان باردار از غذاهای دریایی باعث ارتقای سطح رفتارهای شناختی و کاهش بروز رفتارهای پرخاشگرایانه در فرزندانشان می شود. طبق تحقیقات متعدد، روغن ماهی (امگا 3) و مکمل های تغذیه ای منجر به رشد نورون ها در مغز می گردد و از طریق عملکردهای شناختی تأثیر بسزایی بر رفتار می گذارند.
نظر به تأکید بسیار زیاد دین مبین اسلام بر نظام تربیتی صحیح و اثربخشی بسیار زیاد برنامه های خانواده محور در جوامع غربی، پیاده سازی برنامه های آموزشی و مراقبتی می تواند در اقشار آسیب پذیر جامعه تأثیرات مطلوبی را به دنبال داشته باشد. مهمتر از همه اینکه این رویکردها به دنبال این مسئله نیستند که به طور بنیادی، بیولوژی فرد را تغییر دهند بلکه به دنبال ارتقای عملکرد در دنیای اجتماعی افراد هستند. لذا نهادهای حمایت کننده می توانند با طراحی و اجرای برنامه های گوناگون تقویت کننده در خانواده هایی که والدین اغلب به لحاظ مشکلات اقتصادی و یا سایر مشکلات، خودشان قادر به ایجاد آن نمی باشند، جو شناختی مناسبی را فراهم آورند. این برنامه ها می توانند دامنه  وسیعی داشته باشند؛ از ارائه برنامه های آموزشی و تربیتی مختلف نظیر مراقبت های قبل و پس از تولد فرزند و یا توصیه هایی درخصوص پرهیز از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی و پیگیری و بازدید از خانه ها تا ارائه تغذیه مناسب نظیر قرار دادن غذاهای مورد نیاز و مکمل های تغذیه ای در سبد غذایی اقشار آسیب پذیر.
نهادها می توانند با انجام هزینه های به موقع، گامی مؤثر در راستای ارتقای مهارت های شناختی و به تبع آن، ارتقای سطح اجتماعی و احساسی کودکان برداشته و پیش از بروز ناهنجاری ها، کمک های مؤثری ارائه دهند و از بسیاری از هزینه های آتی که به دلیل آسیب ها و جرایم بر جامعه تحمیل می شود، جلوگیری نمایند

فاطمه عرب تبار فیروزجائی - مریم الهی

انتهای پیام/رض

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #