اخبار داغ

گردآورنده 5600 ضرب المثل سمنانی:

کتاب "گنجینه ضرب المثل های سمنانی" را به همشهریانم هدیه کردم

کتاب "گنجینه ضرب المثل های سمنانی" را به همشهریانم هدیه کردم
پژوهشگر زبان سمنانی با بیان اینکه بیش از چهل سال برای گردآوری 5600 ضرب المثل سمنانی تلاش کرده است گفت: کتاب گنجینه ضرب المثل هیا سمنانی را به همشهریانم هدیه کردم.
[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، در آخرین روز دی ماه سال گذشته زبان سمنانی با تلاش جمعی از مسئولان، اساتید و فرهنگ دوستان سمنانی با شماره 1115 در فهرست ملی میراث فرهنگی به ثبت رسید. انتشار این خبر شادی مردم و مسئولان سمنان را درپی داشت و شهروندان سمنانی از آن به عنوان نقطه عطفی در تاریخ میراث فرهنگی سمنان یاد کردند. 

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا,

در آستانه اولین سالگرد ثبت زبان سمنانی در فهرست ملی میراث فرهنگی، استاد ذبیح الله وزیری پژوهشگر زبان و فرهنگ سمنانی که به عنوان گویشور در جلسه نهایی ثبت ملی زبان سمنانی حضور داشته است در بازدید از دفتر شبکه اطلاع رسانی مرآت استان سمنان با خبرنگار این شبکه به گفتگو پرداخت.

,

وزیری با تاکید بر اینکه زبان سمنانی از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان "زبان" شناخته شده است اظهار کرد: مسئولان، مردم و رسانه ها وظیفه دارند در جهت حفظ و ترویج زبان سمنانی گام بردارند.

,

گفتنی است وزیری چند سال قبل کتابی را با عنوان "گنجینه ضرب المثل های سمنانی" گردآوری و منتشر کرده بود که این کتاب بارها مورد تقدیر مسئولان کشوری و استانی قرار گرفته است.

,

, ,

بخش اول گفتگوی خبرنگار مرآت با این پژوهشگر زبان سمنانی را در ادامه می خوانید:

, مرآت,

مرآت- در ابتدا در خصوص زندگینامه خودتان توضیح دهید.

, مرآت- در ابتدا در خصوص زندگینامه خودتان توضیح دهید.,

وزیری- با نام و یاد خداوند متعال، ذبیح الله وزیری هستم فرزند اول پهلوان عبدالعلی وزیری و دو برادر و سه خواهر دارم و به روایت مادرم در 14 فروردین سال 1321 در محله اسفنجان سمنان متولد شدم. البته تاریخ تولد من در شناسنامه 23 فروردین است. علت این تفاوت به پدید ای موهومی به نام آل مروبط می شود که چون مردم آن زمان معتقد بودند برخی از نوزادان را آل می برد لذا چند روز برای گرفتن شناسنامه صبر می کردند. البته آل یک خرافه بود و وجود خارجی نداشت و چون مردم درک درستی از بیماری ها و مرگ و میر در کودکان نداشتند تصور می کردند پدیده خارجی و متافیزیکی نوزادان را با خود می برد لذا بالای سر زن زائو شمشیر برهنه و قرآن می گذاشتند تا اصطلاحا آل نوزادشان را با خود نبرد!

,

پدرم با آنکه یک ورزشکار بود اما همواره به ما توصیه می کرد به سمت کارهای فرهنگی بروید و علاقه زیادی به فرهنگیان و معلمان داشت. حتی به ما می گفت اگر خواستید ازدواج کنید سعی کنید همسرتان را از بین معلمان انتخاب کنید. لذا اکثر اعضای خانواده ما معلم هستند و همسرانشان هم معلم و فرهنگی هستند. علاوه بر اینکه اعضای خانواده به این موضوع توجه کردند سه نفر از آنها تحصیلاتشان هم در حوزه ورزش و تربیت بدنی بود. شخصا علاقه مند بودم که پزشک شوم اما تقدیر اینطور رقم نخورد و در رشته حسابداری تحصیل کردم.

,

مرآت- شغل پدرتان چه بود؟

, مرآت- شغل پدرتان چه بود؟,

وزیری- او کارمند اداره دارایی سمنان بود و در ورزش به پهلوانی رسید و حتی با کشتی گیرهای ترکیه و چند کشور دیگر کشتی می گرفت. زندگی نامه پدرم را هم نوشته ام که امیدوارم بزودی منتشر شود.

,

, ,

مرآت- در کدامیک از مدارس سمنان تحصیل کردید؟

, مرآت- در کدامیک از مدارس سمنان تحصیل کردید؟,

وزیری- در 6 سالگی به مدرسه سپهر رفتم که در محله پاچنار سمنان قرار داشت. پاچنار حدودا در ضلع غربی میدان ابوذر واقع شده است. سه کلاس ابتدایی را در این دبستان گذراندم و اولین معلم من هم مرحوم ملا امان الله رهبر بود. بعد از مدتی خانه ما به کوچه چاپارخانه منتقل شد و پس از مدتی هم در کوچه جم در اطراف میدان منوچهری (هفتم تیر) ساکن شدیم که آن خانه پدری همچنان پابرجاست. کلاس های چهارم و پنجم و ششم را در مدرسه سعدی در کوچه چاپارخانه (خیابان طالقانی) گذراندم. پایه های هفتم، هشتم و نهم را هم در دبیرستان پهلوی سابق که روبروی شهربانی سابق قرار داشت طی کردم. آقای رضا پیوندی رئیس آن دبیرستان بودند. من چون علاقه داشتم در پزشکی درس بخوانم برای رشته تجربی یا علوم طبیعی به دبیرستان دهخدا رفتم که رئیس آن آقای علی فامیلی بود. در خرداد 1340 دیپلم رشته طبیعی را از این دبیرستان دریافت کردم و به تهران رفتم تا کار مناسبی را پیدا کنم و تحصیلات خود را نیز ادامه دهم. لذا در آزمون سراسری شرکت کردم و دانشگاه تهران را انتخاب کردم اما متاسفانه به علت تغییر سرفصل دروس و مواد امتحانی در آزمون پذیرفته نشدم چون آن سال اولین سالی بود که شیوه پذیرش دانشجو تغییر کرد. من سه درس زیست شناسی، زمین شناسی و گیاه شناسی را به خوبی یاد گرفته بودم اما در درس های زبان انگلیسی و فارسی ضعف داشتم. در آزمون آن سال تصمیم گرفتند اگر کسی در زبان فارسی و انگلیسی قبول شد سایر دروس را امتحان بدهد که من نمره لازم را نیاوردم. البته من در همین فاصله کارمند شهرداری تهران هم شده بودم.

,

, ,

مرآت- سربازی نرفتید؟

, مرآت- سربازی نرفتید؟,

وزیری- من قبل از اینکه به سربازی بروم کارمند شهرداری شده بودم. آنها گفته بودند فرصت داری تا تکلیف سربازی خود را مشخص کنی! بنابراین از اداره مرخصی گرفتم و به پادگان عشرت آباد رفتم تا تکلیف سربازی خود را روشن کنم. آن سال اولین سالی بود که سپاه دانش ایجاد شده بود تا از سربازان برای آموزش مردم در روستاها و مناطق محروم استفاده شود. به ما گفتند به یکی از صف ها بروید و ثبت نام کنید. بعد اعلام کردند هرکس می خواهد سپاه دانش برود ماشین ها آماده حرکتند. تعداد زیادی از افراد رفتند اما من نرفتم. قرار شد از بین باقی مانده ها قرعه کشی کنند و عده ای را به سپاه دانش و عده دیگری را به سربازی نظامی بفرستند و عده ای را هم از خدمت معاف کنند. بخت با من یار بود و اسم من جزء افرادی که از خدمت معاف می شدند در آمد و به همین راحتی از خدمت معاف شدم. البته گفتند روز بعد باید 500 تومان به حساب دولت واریز کنید. این را بگویم که 500 تومان تقریبا دوبرابر حقوق ماهیانه من بود. این مبلغ را واریز کردم و برگه معافی را دریافت کردم.

,

مرآت- چگونه و در چه سالی ازدواج کردید؟

, مرآت- چگونه و در چه سالی ازدواج کردید؟,

وزیری- در خرداد ماه سال 1342 با همسرم آشنا شدم. او معلم بود و در مجاورت محل زندگی من که اجاره بود تدریس می کرد. روزی او را دیدم و به او علاقه مند شدم چون انسان بسیار با فرهنگ و با شخصیتی بود. من در آن سال 21 سال داشتم و او 24 سال داشت. او هم به من علاقه مند شد و از من خواست تا در درس دادن به شاگردانش به او کمک کنم. این مساله باعث ایجاد علاقه بیشتر شد و پس از آشنایی با وی در اولین روز مهر سال 42 با وی ازدواج کردم و این زندگی تا 9 بهمن سال 93 ادامه یافت و متاسفانه در آن روز همسرم را به علت بیماری دیابت از دست دادم. وی زن بسیار هنرمندی بود و در نقاشی و موسیقی بسیار توانمند بود.

,

, ,

مرآت- چند فرزند دارید؟

, مرآت- چند فرزند دارید؟,

وزیری- در 10 تیر 43 خداوند به من دختری به نام مریم داد و درست در یکسال بعد در تاریخ 16 تیر 44 صاحب پسری به نام مهران شدم. در نتیجه من یک نفر ظرف کمتر از دو سال چهار نفر شدم! بنابراین مجبور بودم کار مضاعفی بکنم و هزینه های زندگی را تامین کنم. زود ازدواج کردن من باعث شد از کاری که در نظر داشتم و دوست داشتم پزشک شوم باز بمانم البته حسن آن هم این بود که زود صاحب خانواده شوم.

,

مرآت- در شهرداری چه کاری برعهده داشتید؟

, مرآت- در شهرداری چه کاری برعهده داشتید؟,

وزیری- در آنجا با تحصیلات حسابداری ممیز حساب بودم و مدتی بعد رئیس اداره صندوق شهرداری تهران شدم که پست کلیدی محسوب می شد چرا که امضای من امضای ثابت چک های هزینه شهرداری تهران بود. بعدها معاون اداری مالی مناطق شهرداری تهران شدم و در نهایت مشاور مالی شهردار تهران شدم و در تاریخ 10 اسفند 1361 خودم را بازنشسته کردم اما چون مدیران شهرداری معتقد بودند آدم به درد بخوری هستم 5 سال به من ارفاق خدمتی دادند و من با 26 سال خدمت بازنشسته شدم.

,

مرآت- فعالیتهای جانبی شما در آن سالها چه بود؟

, مرآت- فعالیتهای جانبی شما در آن سالها چه بود؟,

وزیری- در خلال حضور در شهرداری به دو موضوع علاقه مند بودم و آنها را پیگیری می کردم. یکی از آنها ساز بود. در سال 41 مدتی را در هنرستان موسیقی تحصیل کردم و تار میزدم. اما به دلیل ازدواج آنرا رها کردم. علاقه دیگر من هم زبان سمنانی بود.

,

مرآت- چه شد که به پژوهش در حوزه زبان سمنانی علاقه مند شدید؟

, مرآت-, چه شد که به پژوهش در حوزه زبان سمنانی علاقه مند شدید؟,

وزیری- یک روز در نوروز سال 42 که برای دیدن پدر و مادرم به سمنان آمده بودم حوصله ام سر رفت و تصمیم گرفتم دفترچه ای بردارم و ضرب المثل های سمنانی را بنویسم. پدرم وقتی مرا دید به شوخی گفت مشق می نویسی؟ گفتم نه مشغول نوشتن ضرب المثل های سمنانی هستم. او از شنیدن این جمله خوشحال شد و مرا تشویق کرد و چند ضرب المثل سمنانی هم به من گفت. جالب تر آنکه آنقدر از این کارم خوشش امده بود که در صحبتهای روزمره اش از ضرب المثل سمنانی استفاده می کرد تا من آنها را یاد بگیرم و بنویسم. چون ضرب المثل در خلال صحبت بیشتر استفاده می شود. لذا از آن زمان شروع به جمع آوری ضرب المثل های سمنانی کردم. ابتدا همراه با پدرم نزد مرحوم علی صحت رفتم تا از او استفاده کنم. مرحوم صحت به ما گفت شما آقای دکتر منوچهر ستوده را می شناسید؟ گفتم نه، گفت او می خواهد با آقای رضا پیوندی کتابی در همین مورد چاپ کند و اینطور شد که ما با مرحوم ستوده آشنا شدیم. در خیابان نادری تهران خدمت آقای ستوده رسیدم و وقتی او مرا دید خوشحال شد. سپس ضرب المثل هایی که جمع آوری کرده بود را با من مطرح کرد تا اشکالات آنرا بگویم. این نکته را عرض کنم که دکتر ستوده اصالتا سمنانی نبودند و متولد نور مازندران بودند اما به گویش ها و زبان های محلی علاقه زیادی داشتند چراکه تعدادی دانشجوی سمنانی داشت.

,

بعدها از آن ضرب المثل ها کتابی با نام فرهنگ سمنانی چاپ شد که در مقدمه آن نام من و آقای علی نصیری آمده است. البته کتاب غلطهای چاپی داشت اما به هر صورت در سال 56 توسط دکتر ستوده چاپ شد.

,

بعد از آن احساس کردم ضرب المثل های زیادی وجود دارد که من آنها را ننوشته ام. چون من وقتی به سمنان می آمدم پای صحبت پیرزن ها و خانم هایی که جلوی خانه شان می نشستند حضور می یافتم و صحبت آنها را گوش می دادم. حتی به من می گفتند چه کار می کنی؟ که من جواب می دادم دارم حرفهای شما را می نویسم و آنها تعجب می کردند. حتی وقتی به آنها می گفتم چیزهایی که شما می گویید ضرب المثل است آنها نمی دانستند ضرب المثل چیست اما از آن استفاده می کردند!

,

, ,

, ,

مرآت- چقدر طول کشید تا ضرب المثل های سمنانی را جمع آوری کنید؟

, مرآت- چقدر طول کشید تا ضرب المثل های سمنانی را جمع آوری کنید؟,

به هر صورت 40 تا 45 سال طول کشید تا ضرب المثل ها را جمع آوری کنم. در پایان کار به مرحوم ستوده گفتم تعداد زیادی ضرب المثل جدید سمنانی پیدا کرده ام آیا اجازه می دهید با استفاده از مجموعه شما کتاب دیگری چاپ کنم؟ او بسیار خوشحال شد و استقبال کرد. لذا من این کار را کردم.

,

بعد به این فکر افتادم که بررسی کنم آیا در زبان های دیگر هم ضرب المثل های شبیه به ضرب المثل های سمنانی وجود دارد یا نه؟ لذا کتب ضرب المثل سایر مناطق را خریدم و مطالعه کردم و پس از مقایسه، آن ضرب المثل هایی که در سایر زبان ها هم وجود داشت را کنار یکدیگر قرار دادم. سپس به بررسی ضرب المثل های سایر کشورها مثلا چینی و اروپایی پرداختم و آنها را با استفاده از کتاب ضرب المثل های ملل مطالعه کردم. یعنی یک ضرب المثل سمنانی را پایه قرار دادم و مشابه آنها را در کنار آن آوردم. حتی بعدها ریشه شکل گیری ضر ب المثل ها را جمع آوری کردم.

,

مرآت- چه تعداد ضرب المثل سمنانی گردآوری کرده اید؟

, مرآت- چه تعداد ضرب المثل سمنانی گردآوری کرده اید؟,

وزیری-  بیش از 5600 ضرب المثل سمنانی و یا رایج در زبان سمنانی داریم. البته همه اینها سمنانی نیست اما تعداد زیادی ضرب المثل انحصاری سمنانی داریم. یعنی ضرب المثل هایی که در سایر زبان ها مشابه ندارند. این ضرب المثل ها در کتابی به نام گنجینه ضرب المثل های سمنانی در سال 1386 توسط انتشارات آبرخ که مدیریت آنرا آقای سروش هاشمی برعهده دارند چاپ شده است. این کتاب دو بار از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب برگزیده شناخته شد. یکبار به عنوان کتاب برگزیده تابستان 92 و یکبار هم به عنوان کتاب سال 92 برگزیده شد.

,

من در همان دوره با فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم ارتباط داشتم. به گفته مسئولان فرهنگستان کتاب گنجینه ضرب المثل های سمنانی در ایران نمونه ندارد و کتاب شاخصی است. این را هم عرض کنم که برای تالیف کتاب دیناری پول دریافت نکرده ام چون معتقدم فرهنگ فروختنی نیست و حق الزحمه آنرا به مردم شهرم هدیه کردم. البته این شرط را گذاشتم که ناشر قیمت تمام شده را بر روی کتاب بگذارد و سود زیادی بر روی آن درنظر نگیرد.

,

خوشبختانه با توجه به سفارش فرهنگستان که به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توصیه کرده بود کتاب باید به صورت فاخر چاپ شود این کتاب با قاب و جلدی زیبا به قیمت 38 هزار تومان در 1700 صفحه و در دو جلد منتشر شد.

,

, ,

بخش دوم گفتگوی مرآت با ذبیح الله وزیری در روزهای آینده منتشر خواهد شد.

, بخش دوم گفتگوی مرآت با ذبیح الله وزیری در روزهای آینده منتشر خواهد شد.,

انتهای پیام/

,

 

]

به اشتراک گذاری این مطلب!

ارسال دیدگاه