روز جهانی زبان مادری و درآمدی بر زبان سنگسری

زبان شناسان با توجه به برخی منابع، زبان سنگسری را مستقلا عضوی از گروه زبانهای شاخه شمال‌ غربی ایرانی که خود شاخه ‌ای از زبانهای هندو ایرانی است، می دانند.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خبرنگار نیزوا، سوم اسفند در تقویم به عنوان پاسداشت زبان مادری نام گرفته و همین بهانه ای شد تا به بررسی زبان سنگسری که زبان مادری مردم مهدیشهر است بپردازیم.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, نیزوا,

زبان مادری چیست؟

زبان مادری زبانیست که از مادر، پدر، برادر، خواهر و همچنین اقوام نزدیک می آموزیم . بنا به نظر پژوهشگران، نوزاد در رحم مادرش با زبان مادریش آشنا می شود و هنگامی که بدنیا آمد و گریه را سر داد با اولین کلام که به زبان مادریش بیان شود گریه اش قطع م یشود چون کلامی که جزو زبان مادری اوست برایش بسیار آشناست و در رحم مادر به او آرامش می داده است و اینجاست که یک نوع همزاد پنداری با این کلمات در دقایق اولیه ایجاد می شود.

کودک با گذشت زمان و شنیدن مکرر، زبان مادریش را آموخته وآغاز به ادای آن می کند. کم کم با ساختن جملات کوتاه آغاز به سخن گفتن به زبان مادریش می کند و در طول زمان کوتاهی می آموزد تا به زبان مادریش احساسات و خواسته هایش را به اطرافیان خود تفهیم نماید. با زبان مادریش با دیگران رابطه برقرار کند. با همین زبان بازی می کند، می خندد، می گرید و وارد مشاجره و بگو مگو می شود. تنها و تنها با زبان مادریش است که قادر می شود دنیای پیرامون خود را بشناسد با سخن گفتن به زبان مادری از فردیت و تنهایی خویش خارج گشته از تعلق خود به گروه ویژه ای آگاه می شود. او با مهر و محبت، اعتماد و امنیتی که این تعلق به وی ارزانی داشته است زندگی می کند.

گامی که ما به زبان مادری سخن می گوئیم، بین ذهن و دهان (زبان) رابطه ای مستقیم برقرار می شود. زمانیکه ما به زبان مادری مان سخن می گوئیم در حقیقت بین قلب و ذهن و دهانمان(زبانمان) رابطه ای تنگاتنگ برقرار می شود. زیرا این سخنان لحظات زندگی و تجارب گذشته مان را تداعی کرده و در ذهن و روانمان زنده می کند، با هر واژه ای خرسند می شویم یا ناخشنود می گردیم ویا حسرت می خوریم و انتظار می کشیم. با زنده شدن جملاتی که در ذهنمان شکل گرفته اند، از طریق دهان و زبان با تمامی احساسات و اندیشه های خود را بیان می کنیم. درست به همین جهت هنگامیکه ما به زبان مادریمان سخن می گوئیم، مکانیزم سه گانه ای بین دهان و قلب و ذهنمان نظم و شکل می گیرد که با طبیعت انسانی سازگاری کامل دارد. لذا زبان مادری همچون کلیدیست که دنیای درونی ما را به نمایش می گذارد. حجب و حیا، عیب و هنر و تمامی مکنونات درونی مان تنها و تنها زمانی آشکار می گردد که ما به زبان مادریمان سخن می گوئیم و این را نمی توان با هیچ چیزی عوض کرد چون شیرین ترین زبان دنیاست به امید آن روز که هیچ زبان مادری از بین نرود و همگان در احیای آن بکوشیم .

درآمدی بر زبان سنگسری

زبان مادری مردم مهدیشهر سنگسری است. زبان شناسان با توجه به برخی منابع، زبان سنگسری را مستقلا عضوی از گروه زبانهای شاخهٔ شمال‌ غربی ایرانی که خود شاخه ‌ای از زبانهای هندو ایرانی و آن نیزبه نوبه خود شاخه ‌ای از زبانهای هند و اروپایی است می دانند. البته عده ای از زبان شناسان زبان سنگسری را با زبان سمنانی، سرخه ای، شهمیرزادی و لاسگردی نزدیک و شباهت هایی خاص ومشترکی در آن می بینند.

عده کثیری معتقدند زبان سنگسری در موارد عدیده ای شباهت زیادی به خوارزمی قدیم دارد. برای مثال در تقویم سنگسری "نو سال" همان است که در تقویم سغد قدیم به نام نوسرد و در تقویم خوارزم آن روزگار به نام (ناوسارجی) خوانده می‌شده است.

دستور زبان سنگسری

زبان شناسان تحول زبان فارسی را به سه مرحلهٔ فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو تقسیم می‌کنند. در این میان ارتباط فارسی میانه و فارسی نو و تحولی که در این فاصله پیش آمده کاملاً آشکار است اما دانشمندان معتقدند که فارسی باستان ارتباط مستقیمی با فارسی میانه ندارد و در فارسی باستان و زبان اوستایی نام‌ها از نظر جنسیت (تذکیر، تأنیث و حالت خنثی) دارای شناسه‌های خاصی می‌باشد و تصریف افعال با توجه به آن، گونه‌های مختلف به خود می‌گیرد، حال آنکه در فارسی میانه هیچ اثری از آن نیست و باید در فاصلهٔ این دو دورهٔ تحول زبان، زبان دیگری وجود داشته باشد که تا حدی از جهات مذکور با فارسی باستان مشابهت داشته باشد.

این شباهت در زبان سنگسری موجود است به این معنی که هنوز زبان سنگسری حالات تذکیر و تأنیث اسم‌ها را حفظ کرده است مثلاً کلیه جانوران مذکر یا مؤنث، از نظر دستور زبان سنگسری مؤنث به شمار می‌آیند و کلیه موجودات غیر آنها را مذکر می‌دانند و سوم شخص مفرد از نظر تذکیر و تأنیث متفاوت است و تمام اینها بر تصریف افعال تأثیر می‌گذارند.

به هر حال زبان سنگسری گرچه از نظر تصریف نام‌ها و افعال وسعت فارسی باستان را ندارد، اما مانند فارسی میانه کاملاً خالی از آنها نیست و به عبارت دیگر فاصلهٔ موجود در تحول زبان فارسی باستان و فارسی میانه را پر می‌نماید یعنی از فارسی میانه به مراتب کهن‌تر است.

یدالله حاجی علیان

انتهای پیام/

]