کوسه ای که ۳۹۹ خواهر و برادر خود را خورد!

• یک‌شنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۳ ۰۹:۵۷
• کد خبر : 109165

• اخبار
• اجتماعی

هویت یا شخصیت یعنی مشخص کردن جهان بینی و ایدئولوژی. کسی که احساس شخصیت می کند هویت دارد. تکلیفش با خودش مشخص است. میداند کیست و کجا میخواهد برود، کدام صفات باید در جانش نضج بگیرد و سیرت و صورت اش چگونه باشد...

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا به نقل از صاحب نیوز، هویت، خودپنداری یا شخصیت؛ یعنی شناخت هست ها و نیست ها و انتخاب بایدها و نبایدها. حالا اگر این هست ها و نیست ها و بایدها و نبایدها مربوط به نظام اخلاقی باشد می شود هویت اخلاقی اگر مربوط به نظام اجتماعی باشد می شود هویت اجتماعی اگر مربوط به حوزه اعتقادی باشد می شود هویت عقیدتی اگر مربوط به جنسیت و نظام جنسی باشد می شود هویت جنسی و هکذا و همه ریز هویت ها را روی هم به طور مطلق هویت می گویند.

هویت یعنی قدرت بر تشخیص وضع موجود و وضع مطلوب و شناخت راهکارهای تبدیل وضع موجود به وضع مطلوب.

هویت انسان، در قرآن:

در نگاهی عمیق تر و منطبق بر آیات قرآن مجید هویت از هو+یت تشکیل شده است. “یت” در فارسی یا عربی معادل ایسم در زبان انگلیسی است و به معنای گرایش است. و هو یعنی خدا؛ آن هم خدایی که اول و آخر و ظاهر و باطن است (هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن) و نیز احد است (قل هو الله احد). بنابراین هویت یعنی گرایش به توحید. و علت این گرایش، فقر ماهوی انسان و غنای ذاتی خداوند است؛ «یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید». لذا هویت، ماهیت و چیستی و حقیقت انسان را “خداگرایی” رقم می زند. تا جایی که خداوند در قرآن مجید هویت آدمی را “از او و به سوی او” می داند «انا لله و انا الیه راجعون».

لذا جایگزینی اومانیسم (انسان محوری) بجای خدامحوری بزرگترین بحران زندگی انسان دیروز و امروز است زیرا اومانیسم انسان را محور قرار می دهد و خدا را از مرکزیت خارج می کند و خداگرایی که سالم ترین هویت است و مهمترین عامل ایجاد نفس مطمئنه است را نابود می سازد.

اهمیت هویت در اسلام:

مساله هویت به قدری حائز اهمیت است که اسلام اصول دین را امری تحقیقی دانسته است و قرآن مجید فراموشی خداوند را برابر با خود فراموشی دانسته است وَلا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ (حشر/۱۹) و از پشت کردن به خدا و رسول به خسران نفس یاد نموده است الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَأَبْنَاءَهُمُ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لایُؤْمِنُونَ (انعام/۲۰) و اهل بیت (علیهم السلام) انفع المعارف را معرفت نفس دانسته اند تا جایی که در تفسیر المیزان ۱/۴ مجلدات آن به معرفت نفس اختصاص یافته است و اصولا موضوع قرآن، خداشناسی و انسان شناسی است و نیت و آگاهی در عبادات شرط لاینفک عبادات است. اسلام با تاکید بر تحقیقی بودن اصول دین و لزوم نیت و آگاهی در تمام اعمال عبادی و با ارائه سبک زندگی از صفر تا صد و ضریب بخشی ۷۰ سال عبادت به تفکر به دنبال ایجاد هویت و ساختن انسان حکیم است. لذا دستیابی به هویت سالم و محکم از مهمترین دستاوردهای زندگی است و هویت سالم زیر بنای سبک زندگی سالم است. بنابراین کمک در تسریع و تسهیل دست یابی نوجوانان و جوانان به هویت سالم و محکم از اهم امور است.

عوامل ایجاد کننده هویت سالم

حداقل سه عامل در ایجاد هویت سالم و محکم موثرند:

اوصاف

عوامل تربیتی

صاحبان اندیشه

اوصافی همچون تفکر و تحقیق، بصیرت (کلان نگری، همه جانبه نگری و عاقبت نگری)، عقلانیت، معنویت، عدالت، توکل، صبر، امید، انصاف، معرفه الله، معرفت نفس و عوامل تربیتی چون خانواده سالم، حلال زادگی، لقمه حلال، دعای والدین، ازدواج، انتخاب دوستان خوب، محیط سالم، رسانه سالم، مراکز آموزشی سالم و نیز تولید علم و ارائه سبک زندگی به صورت شفاف از سوی حوزه و دانشگاه از مهمترین عوامل ایجاد یک هویت سالم، محکم و مستقر است.

حکیم، انسان آرمانی اسلام و صاحب هویت سالم:

به اشخاصی که از هویت سالم و مستحکم برخوردارند حکیم گفته می شود. یعنی دارای هویت محکم و مستقر. از نظر اسلام حکیم در اوج معنای خود به کسی گفته می شود که عاقل، شجاع، عفیف و عادل باشد بلکه چشم دلش باز شده باشد و حقایق را بالعیان ببیند. هویت حکیم بر روی عقلانیت، عدالت و معنویت که ناظر بر سه حوزه اندیشه، عملکرد و قلب و اخلاق انسان است استوار گردیده و برآیند معرفت، محبت، تفکر و عمل صالح است. اما افرادی که صرفا از محیط سالم بهره گرفته اند و شخصیتی سالم دارند حکیم نیستند زیرا با تغیر شرایط هویت آنان نیز دست خوش تغییر می شود لذا اسلام در استراتژی فرهنگی و هدف آرمانی خود به دنبال تربیت نیروهای حکیم است.

تعریف بحران:

بحران آخرین وضعیت از پروسه اختلال است.

مراحل اختلال عبارتند از: تنش، تشنج و بحران

تنش: مرحله ای که در آن اندیشه انسان مختل می شود؛ مثل دندان درد که اندیشه انسان را مختل می کند

تشنج: مرحله ای که در آن علاوه بر اندیشه، حواس انسان نیز مختل می شود؛ مثل کسی که از درد تشنج می کند و علاوه بر اندیشه اش حواسش نیز مختل می شود.

بحران: مرحله ای که در آن اندیشه، حواس و جان آدمی به خطر می افتد و برای ادامه حیات نیاز به شوک دارد مثل کسی که در حال احتضار است.

بنابراین بحران هویت، یعنی این که آدمی نتواند به تعریفی منسجم از خدا، خود و جهان و ارتباط بین آنان دست یابد. نداند کیست و نداند که می خواهد چگونه باشد. بحران هویت یعنی انسان، حیات طیبه و انسانیت خود را از دست بدهد. به عبارت دیگر انسان بر اساس آیه و علم آدم الاسماء کلها نتواند آئینه اسماء الله باشد.

خداوند در سوره مبارکه عصر از این بحران به خسران یاد کرده است. خسارت غیر از ضرر است؛ ضرر یعنی از دست رفتن سود با حفظ اصل سرمایه. اما خسران و خسارت یعنی از دست دادن اصل سرمایه؛ مثل آب شدن یخِ یخ فروش. لذا خداوند می فرماید:

والعصر (قسم به عصاره خلقت امام عصر علیه السلام) ان الانسان لفی خسر (هر کجا در قرآن مجید حرف اِنّ بیاید به معنای دکترین قرآن است) حتما حتما حتما حتما تمام استعداد و انسانیت انسان در خطر است «الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر» مگر کسانی که آمنوا (خداگرا و خداپرست) و کار خوب بکنند و خوب کار کنند (عملوا الصالحات) و خود و اهل خود را بر راه حق استوار بدارند (تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر)

عوامل بحران زا در عصر حاضر:

شتاب تغییرات در عصر جدید، پیچیدگی های روزافزون زندگی، تکثر و تنوع فوق العاده الگوها و عوامل تربیتی، تضارب آراء و دسترسی سریع و آسان به آنها و … از جمله عوامل بحران زا در عصر جدیند.

عوارض بحران هویت:

خودکشی، از خود بیگانگی، حسادت، منفعل بودن، پوچ انگاری، بزهکاری، غفلت از فرصت ها، مسئولیت گریزی، بی برنامه بودن در زندگی، دل مشغولی های بی ارزش، تقلید کورکورانه از دیگران، اعتیاد، اضطراب، عدم قدرت بر تصمیم گیری، ترس ها، رنگ باختن های سریع و … از عوارض بحران هویت اند. باید دقت شود که هر بحرانی می تواند زمینه ساز بحران دیگری باشد مثلا فقر (بحران مالی) می تواند کفر(بحران در عقیده) را به دنبال داشته باشد. لذا پیامبر(صل الله علیه و آله) فرمود: فقر و کفر همسایه دیوار به دیوار هم هستند.

اومانیسم و لیبرالیسم، اسلام و جمهوری اسلامی:

اجازه بدهید اومانیسم و لیبرالیسم را در یک مثال تعریف کنم: در اقیانوس ها کوسه ای زندگی می کند بنام کوسه ببری خالدار، این کوسه دوران بارداری خود را با  ۴۰۰ جنین آغاز می کند؛ جنین ها در رحم مادر، یکدیگر را می خورند. نهایتا در کنار ساحل زایمانی دردناک با جنگ دو کوسه باقی مانده و غلبه یکی از آن دو اتفاق می افتد و کوسه ای که ۳۹۹ خواهر و برادر خود را خورده است متولد می شود. اومانیسم، مادر لیبرالیسم است.

توضیح این که، دو جهان بینی بیشتر وجود ندارد؛ یکی جهان بینی الهی است که شاخصه آن اعتقاد به مرکزیت خداوند و مهاجر بودن انسان است (مهاجرا الی الله) و دیگری جهان بینی مادی است که شاخصه آن اعتقاد به محوریت انسان (اومانیسم) است. بر همین اساس دو حزب نیز بیشتر در قرآن وجود ندارد؛ حزب الله و حزب الشیطان. برمبنای این دو نگاه، مکاتب بسیاری شکل گرفته اند و برنامه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و… خود را ذیل این دو دیگاه تعریف نموده اند. بنابراین اومانیسم یا سکولاریسم نوع نگاه انسان به خداوند، جهان، انسان و ارتباط آنها با یکدیگر است و ادیان الهی و مکاتب بشری برنامه ای منسجم و گسترده برای اجرای آنهاست.

در شکم کوسه ی ببری خالدار دنیا، ایسم های گوناگونی چون لیبرالیسم، کمونیسم و… با یکدیگر جنگیدند و نهایتا لیبرالیسم سایر خواهرها و برادرهای خود را خورد و لیبرالیسم متولد شد. درست زمانی که لیبرالیسم یکه تاز میدان بود و سرشار از غرور، می رفت تا سیطره خود را بر دهکده جهانی و نظم نوین جهانی کامل کند، انقلاب اسلامی ایران پا به عرصه وجود گذاشت. انقلاب اسلامی نه خواهر او بود و نه برادر او بلکه او فرزند ایمان و اسلام بود که تمام قد در برابر او ایستاد و تمام آمال شیطانی او را بر باد داد. لذا این کوسه خون آشام بر دشمنی با انقلاب اسلامی کمر همت را بست.

اقسام بحران ها:

بحران‏ های انسانی:

الف) بحران مرگ و فنا

ب) بحران پوچی و بی‏معنایی

ج) تعارض اخلاق و سود

و …
بحران های انسان معاصر (زاییده عصر و تمدن جدید):

الف) سنت و تجدد

ب) سیطره ماشین و اقتضائات آن

ج) عصر ارتباطات و جهانی شدن و اقتضائات آن

ن) احساس عدم ثبات و امنیت

سبک زندگی

درستی و نادرستی همسریابی های اینترنتی و انواع بودن با جنس مخالف مثل ازدواج سفید هم خانگی و …، دخالت حکومت ها در زندگی مادی و معنوی افراد، داشتن و نداشتن ماهواره و …

تفاوت بحران در جوامع الهی و جوامع اومانیستی:

تفاوت افراد و اجتماعات به تمایز هویتی آنان بر می گردد. لذا ضریب اهمیت بحران ها بسته به هویت الهی یا مادی آنان متفاوت است. در جوامع الهی ضریب اهمیت بحران های معنوی از ضریب اهمیت بحران های مادی بیشتر است و در جوامع اومانیستی بالعکس.

چه باید کرد؟

بیش از ۳۰ سال پیش استاد شهید مطهری گفته است: اگر حرفی برای گفتن نداشته باشید کسانی هستند که حرفی برای گفتن داشته باشند. لذا بر اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی جامعه است که عماروار وارد صحنه شوند و با تولید فکر از خودباختگی جوانان و مرعوب شدن در برابر ایسم های غربی جلوگیری نمایند. واقعیت این است که عدم تولید فکر و جنبش نرم افزاری در بین دانشمندان و نخبگان یک جامعه ریشه بسیاری از بحران های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، عقیدتی، فرهنگی و … است.

لذا باید با تولید فکر، جنبش نرم افزاری، فعال نمودن کرسی های آزاد اندیش، سعی در سالم سازی فضای جامعه، امر به معروف و نهی از منکر، سالم سازی عوامل تربیتی، بازگشت به قرآن، ترویج سبک زندگی اسلامی، ترویج فرهنگ حلال خوری و … در دستیابی جوانان به یک هویت سالم همت نمائیم.

منبع: خمیره این بحث از سخنرانی های دکتر حسن عباسی اخذ شده است.

____________

مهران آدرویش

• برچسب ها
• #
• #
• #