آداب و رسوم شهرهای ایران در ماه رمضان؛
از "الله رمضونی" پسران و "کلیدزنی" دختران کرمانی تا "قاباخلاما" و "کیسه‌دوزی" آذری ها در ماه رمضان
آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم ایران است که در شهرهای مختلف آن متفاوت می باشد.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از سایت کریمه، آرام آرام روزهای معنوی وپر فضیلت ماه مبارک رمضان دارد از راه می رسد و بندگانی که مشتاق عبادت حق و بهره وری از فواید معنوی و جسمی روزه داری هستند با وجود گرمای هوا و ساعات روزه داری طولانی عاشقانه برای آغاز این ماه ثانیه شماری می کنند تا دوباره از باز هم در برابر پرودگار سر تسلیم فرود آورند.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, کریمه,در این بین آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم ایران است که در شهرهای مختلف آن متفاوت می باشد، با این وجود در ماه رمضان، مردم به شکل هماهنگ برای انجام تکالیف شرعی آماده می‌شوند و برای به جای آوردن این وظایف، هر جمعیت و گروهی با آداب و تشریفات خاص خود مراسم رمضان را برگزار میکنند.
,لذا در مطلب حاضر، به گوشه‌ای از آداب و سنن ماه رمضان در شهرهای مختلف اشاره می کنیم که خواندنش خالی از لطف نیست.
,بانوان مومن یزدی و ختم قرآن کریم در ماه رمضان
, بانوان مومن یزدی و ختم قرآن کریم در ماه رمضان,از روز نخست ماه مبارک رمضان، بیشتر بانوان یزدی در منزل یکی از داوطلبان و یا در مکتبخانه هایی گرد هم جمع شده و هر فردی جای خود را مشخص می کند و در طول 30 روز ماه مبارک رمضان هر روز یک جزء از کلام وحی قرائت می شود تا کل قرآن مجید ختم شود.
,بانوان مؤمن یزدی اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه مبارک رمضان در پایان، سوره توحید به هر کسی برسد در کارش گشایش و زندگی اش توأم با خیر و برکت در طول سال خواهد بود.
,سنت "قاباخلاما" و "کیسه‌دوزی" آذری ها در ماه رمضان
, سنت "قاباخلاما" و "کیسه‌دوزی" آذری ها در ماه رمضان,در ماه مبارک رمضان در آذربایجان شرقی، دو سنت "قاباخلاما" و "کیسه‌دوزی" با گذشت قرون همچنان پابرجاست و به خصوص قاباخلاما با جدیت اجرا می‌شود.
,آخرین جمعه ماه رمضان، 27 ماه رمضان یا آخرین پنجشنبه این ماه، روزی است که در نقاط مختلف استان، زنان و دختران گرد هم می‌آیند و هر خانواده برای خود کیسه‌ای می‌دوزد.
,سپس مقداری پول در این کیسه‌ها می‌گذارند، بر آن دعا می خوانند، فوت میکنند و آن را تا سال دیگر در صندوقچه خود نگاه می‌دارند. این کیسه را "برکت کیسه سی" یا کیسه برکت می‌نامند و اعتقاد دارند بدین صورت، هرگز دچار فقر و بی‌پولی نخواهند شد.
,در برخی از روستاهای آذربایجان شرقی، در روز جمعه آخر ماه رمضان، زنانی که بچه دار نمی‌شوند، هنگام عصر به مسجد می‌روند و دو رکعت نماز حاجت به جا می‌آورند.
,سپس از مسجد خارج می‌شوند و به منزل هفت زن که اسم آنها فاطمه است، می روند و از هرکدام یک تکه پارچه می‌گیرند. آنها از پارچه‌های یاد شده، پیراهنی بچه گانه به نام «پیراهن فاطمه» می‌دوزند و نزد خود نگاه می‌دارند و عقیده دارند تا ماه رمضان سال آینده حتماً بچه دار خواهند شد.
,
"پلا دکون تی خیکه" گیلانی ها در ماه رمضان
تا چند سال پیش، قبل از اذان صبح از بالای مناره‌ها و ایوان خانه ها فریاد می زدند: " سحر نزدیکه یعنی ای مومنان بخورید و بیاشامید که وقت سحر نزدیک و فرصتی باقی نمانده است و بعضی ها به طنز ادامه می دادند: " پلا دکون تی خیکه " یعنی پلو در خیک (معده) ات بکن!
,
در همه جا امروزه گردش عقربه های ساعت جای بانگ خروس و حساب گردش ستاره را گرفته و جعبه جادویی رادیو و تلویزیون نیز آوای مناجات را هنگام سحر به در خانه ها می برد.
,به هر حال غذاهایی که معمولا در هنگام سحر گیلانیها می خورند بیشتر کته و انواع خورش‌های محلی مثل باقالی قاتوق، ترش تره و فسنجان است.
,آداب و رسوم مردم استان مرکزى در ماه رمضان
, آداب و رسوم مردم استان مرکزى در ماه رمضان,با فرارسیدن ماه مبارک رمضان مردم استان مرکزى بیش از گذشته به سوى قرآن روى آورده و با برگزارى مراسم ختم‌قرآن شکوه خاصى به این ماه مبارک مىبخشند.
,محل برگزارى ختم‌قرآن مردها اغلب در مساجد است و اکثرا بعد از افطار یا قبل از نماز مغرب و عشا انجام مىپذیرد، مجلس زنانه ختم‌قرآن نیز معمولا در خانهها برپا مىشود. اغلب این مجالس صبح‌ها که زنان فراغت بیشترى دارند، برگزار مىشود.
,در تمام شب‌ها پس از افطار و اقامه نماز مغرب و عشا، مراسم ویژه شب‌هاى ماه‌رمضان که شامل قرائت دعاى افتتاح، منبر و مداحى است برقرار است. در بسیارى از مساجد بعد از اقامه نماز صبح، مراسم ختم‌قرآن، زیارت عاشورا و دعاى‌ندبه (در روز جمعه) مرسوم است. در برخى از مساجد نیز مراسم منبر و مداحى بعد از نماز ظهر برقرار است.
,در روزهاى تیغ یا ایام شهادت حضرت على علیهالسلام که مصادف با روزهاى نوزدهم، بیستم و بیست‌ویکم ماه مبارک رمضان است مردم استان مرکزى مانند مردم سایر نقاط ایران در حزن و اندوه فرو مىروند و همه‌جا یکپارچه سیاهپوش می شود و کسب و کار و بازار یکسره تعطیل، تعزیه، عزادارى، سینه‌زنى و نوحه‌خوانى نیز برپا می گردد.
,این ایام که با شب‌هاى‌قدر مصادف است مردم سرتاسر استان شب هنگام تا سحر به دعا و نیایش پروردگار مشغول مىشوند. مردم با جمع‌شدن در مساجد و تکایا و به‌خصوص مصلاى شهر به نوحه‌خوانى و سینه‌زنى پرداخته و در سوگ امام خود اشک مىریزند.
,در مساجد و تکایا علماى روحانى و در مصلاى منطقه، امام‌جمعه یا عالمان برجسته شهر به وعظ مردم مىپردازند. در طول ایام شهادت علىعلیهالسلام هر روزه دستهجات نوحه‌خوانى و سینه‌زنى در شهرها و روستاهاى استان برقرار است.
,لازم به ذکر است که دعاى جوشن‌کبیر و بر سر گرفتن قرآن در شب‌هاى قدر از مهم‌ترین و رایجترین اعمال است. مردم معتقدند که تقدیر و سرنوشت انسان در شب قدر معلوم مىشود، بنابراین تا سحر به عبادت، خواندن قرآن، نمازهاى قضا، مستحبى و... مىپردازند.
,خانه تکانی زنان ترکمن در ماه رمضان
, خانه تکانی زنان ترکمن در ماه رمضان,ترکمن‌های ایران به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم به‌دلیل داشتن پیشینه فرهنگی بسیار کهن، تقریباً برای هر مناسبتی، مراسم خاصی دارند که یکی از این مناسبت‌ها، ماه مبارک رمضان است. فرارسیدن این ماه، سبب خوشحالی هر ترکمن می‌شود. آنها در ماه رمضان از مرد و زن و پیر و جوان با شور و شعفی بسیار، غیر از به جا آوردن فرایض، در تمامی مراسمی که ویژه این ماه است، شرکت میکنند.
,ترکمن‌ها حداقل یک هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان، مقدمات ورود به این ماه پرفیض و برکت را فراهم میکنند. زنان بیشتر از روزهای معمول به نظافت خانه و حیاط منزل می‌پردازند و مردان نیز خواربار و ملزومات این ماه را خریداری میکنند. در بسیاری از مناطق ترکمن نشین، رسم است که مردم در آخرین جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شکل دسته جمعی، مسجد محل خود را نظافت کنند.
,برخی از خانواده‌ها نیز سجاده‌هایی را از جنس قالیچه و نمد که به آن "نماز لیق" می گویند، به مسجد محل خود اهدا میکنند. رویت هلال ماه رمضان نیز در میان ترکمن‌ها با هیجان خاصی همراه است.
,آداب ویژه ماه مبارک رمضان درایلام
, آداب ویژه ماه مبارک رمضان درایلام,یکی از آیینهای ویژه مردم در این استان، دادن افطاری به اقوام و خویشاوندان است. در این آیین که از شب اول ماه رمضان آغاز می‌شود و برحسب بزرگی فامیل، تا نیمه یا حتی پایان ماه نیز به‌طول می‌انجامد، اعضای یک فامیل در منزل بزرگ آن خاندان جمع شده و در کنار هم روزه خود را افطار میکنند.
,این عمل تا پایان ماه مبارک رمضان، هرشب در منزل یکی از بستگان ادامه پیدا می‌کند و البته در این بین، بزرگترهای فامیل، اولویت دارند و به‌طور معمول، به‌ترتیب ارشدیت، میزبان سایر اعضای فامیل می‌شوند. معمولا پس از برگزاری مراسم افطار در این جمع‌ها، مردان به خواندن قرآن و ادعیه درکنار هم پرداخته و به‌نوعی یک‌مجلس مذهبی خانوادگی برگزار میکنند.
,زنان نیز در آماده‌سازی وسایل سحر خانواده میزبان و البته در برخی موارد افطار روز بعد، زنان صاحب‌مجلس را یاری میکنند.
,"الله رمضونی" پسران و "کلیدزنی" دختران کرمانی در ماه رمضان
, "الله رمضونی" پسران و "کلیدزنی" دختران کرمانی در ماه رمضان,مردم کرمان نیز در ماه مبارک رمضان، آداب و رسوم ویژهای را دنبال میکنند و در تزکیه نفس و انجام عبادات و فرایض مقدس این ماه مقید هستند. مردم کرمان سعی میکنند هرگونه جشن و مراسمی را که تدارک دیده‌اند، قبل از حلول ماه مبارک رمضان در ماه شعبان برگزار کنند.
,در قدیم، اوایل ماه مبارک رمضان در میان خانم‌ها به‌ویژه زنان سالخورده رسم بود به خاطر خواصی که قهوه دارد، پس از حل کردن آن در آب، آن را به پیشانی خود می‌مالیدند. در کرمان بزرگ‌ترها با دادن "سرروزه‌ای" به دختران وپسران که نوعی هدیه و کادوی مناسب بود، بچه‌هایی را که به سن تکلیف می‌رسیدند، به انجام فریضه روزه داری ترغیب می‌کردند.
,یکی دیگر از رسوم ماه رمضان در برخی مناطق استان کرمان، خواندن "الله رمضونی" پسران و "کلیدزنی" دختران در شب‌های قدر است.
,ثبت آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در فهرست میراث معنوی کشور، نشان از اهمیت این فرهنگ در میان ایرانیان دارد که هر کدام به نوعی و با توجه به خاستگاه اعتقادی و آیینی خود، این روزها را گرامی می‌دارند.
,آواز "مرحبا" و "الوداع" مردم کردستان در ماه رمضان
, آواز "مرحبا" و "الوداع" مردم کردستان در ماه رمضان,در روزهاى آخر ماه شعبان مردم کردستان خود را براى ماه رمضان آماده مى کردند و در روز آخر شعبان و شب اول رمضان دسته دسته مردم جمع شده و بدنبال رؤیت هلال ماه رمضان مى رفتند. با رؤیت هلال به دستور مجتهد شهر نقاره چىها با زدن دهل و سرنا و نواى مخصوص ورود ماه مبارک رمضان را به اطلاع مردم مىرسانند.
,در این هنگام با شلیک یک گلوله توپ آغاز ماه رمضان اعلام مىشد. با آغاز ماه مبارک رمضان خانه‌تکانی دل‌ها آغاز می شد و کینه ها به دوستی و صمیمیت مبدل می شد و همه ازماه مهمانی خدا با یکرنگی و صداقت و دل پاک پذیرایی می کردند.
,یکی از آداب رسوم مسلمانان کردنشین، برخاستن در هنگام سحر و سحری خوردن و بیدار کردن همسایگان و اجرای چندین موسیقی مخصوص در این ماه مبارک در مناطق مختلف است که به آن موسیقی سحرخوانی می گویند. از میان این موسیقیها و نواها که برای بیدار کردن مردم بکار می رفت، آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است و در تمام مناطق کردنشین قرائت می شد و البته این رسم هم اکنون نیز انجام می شود.
,در قدیم مرسوم بود فردی با کوبیدن بر طبلی مخصوص وقت فرارسیدن سحری که در زبان کردی "پارشیو" گفته می‌شود را هشدار می داد و همچنین در برخی مناطق از نقاره چی ها و از دهل نیز برای اعلام سحری استفاد می‌کردند و گاهی نیز مرسوم بود توپی به تپه‌های اطراف شلیک می‌کردند. شلیک توپ در سنندج در یکی دو نقطه انجام می شد که مکان اصلی آن بر روی تپه بلند شهر به نام شیخ محمد صادق انجام می شد که امروزه رادیو و تلویزیون و زنگ هشدار تلفن همراه جایگزین این رسم شده است .
,در شهرها و به ویژه روستاهای کردستان مرسوم است که یک ساعت قبل از افطار روزه داران با بقچه هایی پر از خرما و یک نوع نان مخصوص (کولیره) به مسجد می رفتند و در مسجد مراسم افطاری را برگزار می کردند
,مردم کردنشین غذاها و نان‌های محلی متنوعی را در این ماه مبارک طبخ میکنند که از جمله می‌توان به ماودو، کاروان ناشی، کولیره چوره،ناوتاوایی، برساق و داندوگ اشاره کرد.
,لازم به ذکر است که روز بیست و هفتم ماه رمضان نان مخصوصى به نام بیست و هفتمى می پختند که این نان براى ثواب در روزه روزه داران و رفع بلا و ایجاد خیر و برکت پخته می شد در کردستان به این نان، کولیره گفته مىشود. در برخی مناطق نیز نانی به نام " برساق" می پختند
,"کاسم سا" سنت رایج لرستانی ها در ماه رمضان
, ", کاسم سا" سنت رایج لرستانی ها در ماه رمضان,مردم استان ل‍رس‍ت‍‍ان ه‍م‍و‌اره با حلول ماه رمضان، از مدت‌ها قبل، خود را برای برگزاری آیینهای ویژه این ماه مبارک آماده میکنند.
,یکی از س‍ن‍ت‌‌ها رایج مردم این دی‍‍ار که در ایام ماه مبارک رمضان بیشتر م‍ورد توجه ق‍ر‌ار می‌گ‍ی‍رد، ف‍رس‍ت‍‍ادن ب‍خ‍ش‍‍ی از غ‍ذ‌ای افطار و سحر به منزل همسایگان است که به اص‍طلاح ع‍‍ام‍ی‍‍ان‍ه به آن "کاسم سا" میگویند.
,بانوان لرستانی نیز توجه ویژهای به پ‍خ‍ت غ‍ذ‌ایی‌اف‍ط‍ار و سحر دارند و با پ‍خ‍ت‍ن انواع آش، ش‍ل‍ه زرد، ف‍رن‍‍ی، ح‍ل‍و‌ا و ش‍ی‍رب‍رن‍ج، ج‍ل‍وه‌‌ای خاص به س‍ف‍ره خود می‌ب‍خ‍ش‍ن‍د.
,سنت "کلوخ‌اندازان" شیرازی ها در ماه رمضان
, سنت "کلوخ‌اندازان" شیرازی ها در ماه رمضان,شیرازی‌ها، آخرین جمعه ماه شعبان را "کلوخ‌اندازان" میگویند. در این روز رسم است که مردم دسته دسته به گردشگاه‌های اطراف شهر می‌روند و آن روز را با خوشی به شام می‌رسانند، چون باور دارند که رمضان، ماه عبادت است و در این ماه فقط باید عبادت کرد. از چند روز مانده به رمضان، بعضی از خانواده‌ها نذر دارند و افطاری می‌دهند و بیشتر میهمانی‌ها به شکل افطاری برگزار می‌شود.
,همچنین رسم است که پس از افطار، مردم به دید و بازدید می روند و گاهی تا وقت سحر دور هم می‌نشینند، صحبت میکنند و شب چره‌ای شامل تنقلاتی مانند رنگینک، زولبیا و بامیه می‌خورند.
,خانواده‌هایی که دختری را شوهر داده باشند، در نخستین ماه رمضان پس از عروسی، خود را موظف می‌دانند افطاری کاملی به نام "روز والون" تهیه کنند و همراه با گل برای عروس بفرستند. در استان فارس چند روز قبل از ماه مبارک رمضان، زنان خانه‌دار به فکر تهیه خواربار، انواع ترشی و ادویه، عرقیات و چاشنی‌های گوناگون می‌افتند.
,در پایان لازم به ذکر است که متاسفانه به دنبال پیشرفت و به روز شدن امکانات و توسعه تجهیزات شهرنشینی به طور طبیعی آداب و رسوم و اعتقادات و باورهای عامه مردم در همه کشورهای جهان دستخوش تغییرات شده است و بعضا وقعی به آن نمی نهند.
,,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه