ماه مبارک رمضان از ابتدا و انتهای آن در برگیرنده آیینهای متنوع است.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از وبلاگ فرهنگ همیشه ماندگار، ماه مبارک رمضان از ابتدا و انتهای آن در برگیرنده آیین های متنوع است و به جز اینکه ماه مهمانی خداست و مسلمانان برای ارتقای سطح درجات دینی و مذهبی خود تلاش دارند اما برخی از فعالیتهایی که توسط مسلمین در این ماه در گذشته به انجام می رسید و برخی تا امروز نیز استمرار دارند، حال و هوای دیگری به ماه خدا بخشیده اند. بسیاری از فعالیت های مسلمانان ایرانی در این ماه جنبه آیینی دارند که به شرح آن ها پرداخته می شود.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, فرهنگ همیشه ماندگار,,
آیین چیست؟
«هر نوع ایمان و اعتقاد به غیر ماده را آیین میگویند. آیین کوششی است برای درک آن چه درک شدنی است و بیان آن چیزی که غیر قابل تقریر است. به قول ماکس مولر: آیین همیشه در میان بشر بوده است و جامعهای یافت نمیشود که در آن عقیده به متافیزیک و ماوراءالطبیعه نباشد، اگرچه منکرین آن هم در طول تاریخ کم نبودهاند.»
روی هم رفته میتوان چنین اظهار کرد که گرایش انسانها به آیین از علاقه بشری به پرستش خدا یافت شده است و هر کس در درون خویش کشش و میلی نسبت به ستایش خدا و خداجویی احساس میکند و مسلماً همین حالات قلبی باعث شده که در طول تاریخ، بشر به انواع و اقسام پرستشها و عبادات روی آورده و هر چیزی را که خدا میپنداشته یا به نحوی آن را در سرنوشت خود موثر میدیده است، بپرستد. ماه مبارک رمضان، سرشار از آیین هاست که در این مقاله به برگزاری آیینهای متنوع در ماه رمضان اشاره می شود.
,
استهلال ماه
نخستین بخش از آیین های متنوع ایرانی در ماه رمضان به استهلال ماه باز می گردد. در گذشته، بزرگان شهر به اتفاق یک یا دو نفر نوحه خوان خوشصدا به بلندیهای مشرف به منطقهٔ خود میرفتند و چشم به آسمان میدوختند. وقتی بزرگان، دیدن ماه را تأیید میکردند، نوحهخوان جمع را به فرستادن صلوات دعوت میکرد و به خواندن آوازهایی در تکریم و استقبال ویا وداع از ماه رمضان میپرداختند.
,
چاوشی خوانی
هنگام عزیمت و بازگشت مسافران از مشهد، دسته ای از مردم به استقبال و بدرقه زایر می رفتند و تا مسافتی بسیار کوتاه زایر را همراهی می کردند، که در هنگام بازگشت زایر را به در منزل می رساندند. در این بین شخصی به خواندن منقبت اهل بیت(ع) و گرفتن صلوات از مردم می پرداخت که به چاوشی خوانی معروف بود. به کرات دیده شده هنگامی که شخصی عازم مسافرت کربلا یا مشهد است و چاوشی خوانی می کنند. در حین حرکت، اشخاصی با شنیدن صدای چاوشی عازم سفر می شوند.
با ورود اسلام به ایران، در ماه رمضان یکی از موارد مهمی که ایرانی ها باید به آن توجه میکردند بیدار کردن دیگر مسلمانان برای خوردن سحری و خواندن نماز صبح بود؛ همانگونه که سپاهیان ایرانی پیش از اسلام همزمان با طلوع آفتاب بر طبل مینواختند؛ رسمی که پس از اسلام به شیوهای برای بیدارکردن مسلمانان تبدیل شد.
,
نقاره کوبی
ایرانیها ابتدای هر ماه نقاره میزدند تا رسیدن ماه تازه را خبر دهند در شاهنامه فردوسی نیز به نقارهزنی اشاره شدهاست. اما پس از آن چاوشی خوان ها بودند که با خواندن اشعار خود ابتدا و یا انتهای ماه ها را اعلام می کردند که این مورد در ماه های رمضان، شوال و محرم با خواندن اشعار مناسب آن ماه به چشم می خورد.
و این آیین که اکنون به عنوان یکی از گونه های هنر موسیقی ایرانی به شماره می آید؛ شکل اصلی آن در صحن مطهر علی بن موسی الرضا (ع) اجرا می شود. از آنجا که سازهایی همچون نقاره و کرنا از سازهای فلکلور خراسان محسوب می شوند و از برکت وجود امام رضا رنگ و روی مذهبی به خود گرفته اند.
نقاره کوبی که قبل از طلوع و بعد از غروب خورشید به عنوان استقبال و بدرقه خورشید انجام می شد که بعدها در مراسم دیگری همچون نشان دادن شکوه پادشاهی، جشن ها و اعیاد، اعلام فتوحات و آمادگی برای نبرد که رفته رفته بر موسیقی محلی نیز تاثیری شگرف ایجاد کرد در ماه رمضان نیز نقاره کوبی یکی از مراسمی بود که به وقت افطار انجام میشد این که یک ساعت پیش از غروب آفتاب، سه بار بر طبل مینواختند و این نواختنها هر بار تندتر میشد تا مردم روزهدار بدانند چقدر به زمان افطار نزدیک شدهاند و چهوقت میتوانند از کار روزانه دست بردارند.
,
مناقب خوانی
سرودههای شعرا در مدح و منقبت امامان معصوم(ع) توسط گروهی که مناقب خوان نامیده میشدند، برای مردم کوچه و بازار خوانده میشد.
«مناقب خوانها شبیه مداحان عمل میکردند با این تفاوت که کار آن ها محدود به اوصاف امامان و ائمة شیعة امام علی (ع) بوده و در این زمینه به نقل حدیث و روایت و داستانهای حماسی و مذهبی میپرداختند.» به همین دلیل این قبیل اشعار را مبدا اصلی حماسه نامههای مذهبی میدانند. منقبت خوانی امام علی، امام حسن و اهل بیت، آیین شب زنده داری در لیالی قدر با اعمالی همچون قرآن به سر گرفتن، ادای نمازهای قضا، توبه و استغفار از گناهان از جمله فعالیت های ایرانیان شیعه در شبهای قدر ماه رمضان است.
,
مناجات خوانی
در وقت سحر، مناجات های متنوع و اشعار توسل به معصومین توسط برخی از افراد قرائت می شد مناجات خوانی و دعا خواندن و اذان گفتن بخشهای دیگری بود که به وقت سحر اجرا میشد و اینها همه تمهیداتی بود که ایرانیان در گذشته برای به موقع بیدارکردن مؤمنین از خواب اندیشیده بودند. قرائت قرآن به صورت گروهی و یا انفرادی در روزها و شب های ماه مرمضان، برپایی مراسم افطاری از جمله فعالیت های مسلمانان ایران در گذشته بود که تا به امروز نیز استمرار دارند.
,
نماز عید فطر
اصلی ترین تفاوت این نماز با سایر نمازهای مستحبی و واجب در زمان ادای آن است که از اول آفتاب تا هنگام ظهر را هنگام ادای این نماز می دانند. در صورتی که در این ساعت از روز هیچ نماز دیگری خوانده نمی شود. ازدحام مردم جهت شرکت در این نماز و خروج دسته جمعی مردم برای نماز عید فطر در خارج از شهر، سر دادن شعارهای مذهبی و فرستادن صلوات از این نماز یک آیین ساخته است.
آخرین فعالیت ایرانیان در ماه رمضان، اهدای زکات فطریه است که این مورد با رسم و رسومات خاصی به انجام نمی رسد.
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه