هرمنوتیک سخنان اخیر رئیس جمهور

قبل انتخابات خبرگان از سوی همین طیف بحثی مشابه(نظارت بر رهبری توسط خبرگان) طرح شد و باز مثل همین بار بزرگانی طبق قانون اساسی یا ادله فقهی موضعی گرفتند -که حتی اگر حرفشان درست بود- دقیقا مقصود این آقایان سیاسی در کسوت اهل علم را تامین کرد و نتیجه آن شد که طیفی از فقهای وفادار به نظام را مخالف نظارت و طرفدار خودکامگی (!) جار زده، رأیشان را از مردم پس بگیرند!

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سخنان اخیر رئیس جمهور در جمع اساتید دانشگاه و پزشکان درباره مبنای حکومت در اسلام و نزد امیرالمومنین(ع) حاشیه ساز شده است و حتما موجی از نقد ازسوی متفکران و هم سیاسیون را درپی خواهد داشت. در اینجا در پی اعلان نظر درباره مباحث مهم ودقیق مشروعیت حکومت نیستم که آیا صرفا مردمی یا الهی یا دوگانه است؟ و آیا بین معصوم و غیراو فرقی هست یا نه؟

یک چهره ی سیاسی که اقلا سه دهه در مصادر امور بوده و همیشه قرائت رسمی را میگفته و هیچوقت اظهار نظرهایی در افق های چالش برانگیز فکری- دینی نداشته، وقتی مدتی است به تناوب سخنان چالش برانگیز می‌گوید بیشتر نیاز به تفسیر دارد تا صفحه ی نهج البلاغه ای که معامله فال حافظ با آن شده است! و خود آقای روحانی هم می‌داند آن یک صفحه به تنهائی نمیتواند اندیشه ای در فلسفه سیاست را اثبات کند.

یکبار دیگر دقیقا همین استدلال به همین صفحه و برای همین نتیجه در دهه ی 70 اندکی پس از رای آوردن آقای خاتمی توسط هفته نامه‌ای به مدیریت نزدیکان سیاسی خاتمی طرح شد! همان مرتبه هم موضع گیری شد و پاسخها نوشته شد.

قبل انتخابات خبرگان از سوی همین طیف بحثی مشابه(نظارت بر رهبری توسط خبرگان) طرح شد و باز مثل همین بار بزرگانی طبق قانون اساسی یا ادله فقهی موضعی گرفتند -که حتی اگر حرفشان درست بود- دقیقا مقصود این آقایان سیاسی در کسوت اهل علم را تامین کرد و نتیجه آن شد که طیفی از فقهای وفادار به نظام را مخالف نظارت و طرفدار خودکامگی (!) جار زده، رأیشان را از مردم پس بگیرند!

بستره و زمینه ای که این فال خوانی ها در آن انجام می‌شود یک بستره ی سیاسی و کشمکش های قدرت است نه بستره ی علمی وجستجوهای دانشگاهی.
از اینرو روش پاسخ فرق میکند وحتما باید بستره و موقعیت سخن و گوینده در آن لحاظ شود.
بهترین روش در اینباره را امام خمینی نشان داد : وقتی حزب توده "بنام کارگر مستضعف" در جامعه داشت برای "مارکسیسم و الحاد" یارگیری میکرد ،امام در یک جمله بازی آنها رابه هم زد: "حق تعالی مبدا کارگری است وکارگر است"!(11/2/58)
فقط حزب توده می داند با این جمله چه به سرش آمد. کارگر محترمتر شد اما مارکسیسم ابطال شد.

بار قبل که این صفحه نهج البلاغه بحث برانگیز شد با بحثهای دیگر تئوری ای برای "مدیریت دوگانه" درون نظام جمهوری اسلامی ساخت. تئوری ای که قائل بود نظام از دوپاره سیستم تشکیل شده است: "یک بخش مردم سالار" که مجلس ودولت است و "یک بخش انتصابی غیر مردم سالار" که ولایت فقیه و نهادهای برآمده از آن است.
آن تئوری، توصیه ها وطرحهای عملی هم در پی داشت : گسترش بخش مردم سالار وکاستن از بخش غیرمردم سالار! لایحه های دوقلوی دولت اصلاحات اقدامات اولی برای این منظور بود.

امروز بجای پاسخهائی که پازل گوینده را کامل کند وطیف وجناح پاسخ دهنده را متهم به استبداد، بی ارزشی رأی و رضایت مردم درحکومت کند و "دوقطبی دلخواه اینان درجامعه را شکل دهد" باید از همان روش امام خمینی و البته از همان اندیشه ناب پاسخ داد.
این جملات گویا از امام خامنه ای را مرور کنید ببینید چقدر رضایت و رأی مردم نزدش از روحانی ارجمندتراست:

1. "خواست و اراده و ایمان مردم، حتی بالاتر از این عواطف آنها پایه ی اصلی حکومت است . این نظر اسلام است و ماهم به همین معتقدیم"(جلسه پرسش وپاسخ دانشجوئی ۷۷/۱۲/۱۴)

2. "اگر مردم حکومتی را نخواهند این حکومت در واقع پایه ی مشروعیت خودش را از دست داده است نظر ما درباره مردم این است".(همان)

3. "هیچکس در نظام اسلامی نباید مردم، رأی مردم و خواست مردم را انکار کند .حالا بعضی رأی مردم را پایه ی مشروعیت می دانند لااقل پایه اعمال مشروعیت است بدون آراءمردم ،بدون حضور مردم و بدون خواست مردم خیمه نظام اسلامی سرپا نمی شود و نمی ماند البته مردم مسلمانند و این اراده وخواست مردم درچارچوب قوانین واحکام اسلامی است".(خطبه نماز جمعه ۷۸/۳/۱۴)

4. "در اسلام مردم یک رکن مشروعیتند نه همه پایه ی مشروعیت. نظام سیاسی در اسلام علاوه بر رای و خواست مردم برپایه اساسی دیگری هم که تقوا و عدالت نامیده می‌شود استوار است اگر کسی که برای حکومت انتخاب می‌شود از تقوا وعدالت برخوردار نبود همه ی مردم هم که براو اتفاق کنند از نظر اسلام این حکومت ،حکومت نامشروعی است".(دیدار با دانشجویان۸۲/۹/۲۶)

بدترین پاسخ دهی ،پاسخی -ولو درست- است که مورد طلب اتاق فکر طرح کننده حرف ابتدائی است و با آن پاسخ ،مقصود او به نهایت میرسد.
وقتی مقابل حرف آقای روحانی دربستره ی خاصش ، نظریاتی طرح شود که زیر نصاب نظریات بنیانگذار و رهبران جمهوری اسلامی است، مردم مخیر می‌شوند که یا این نظریات مادون امام خمینی و امام خامنه ای درباره مردم را بپذیرند یا نظریات غربگرایان! و این وسط نظریه درست رهبران اصیل انقلاب است که سانسور و به محاق میرود یا مورد استفاده ابزاری غربگرایان برای منظورهای خودشان واقع می‌شود.

از آن طرف همه‌ی جبهه‌ی انقلابی وفادار به نظام به اسم استبداد و ضد مردم بودن "هو" شده، از منزلت اجتماعی-سیاسی آنها کاسته می‌شود تا خاکریزهای مقاومت درقبال غربگرایان فرو ریزد و آنها مقاصد خود را راحت تر دنبال کنند.

محسن قنبریان