به بهانه روز جهانی مساجد؛
مسجدی زیبا در شاهرود که از خشت بنا شده است/ مسجدی قاجاری بدون کاشی کاری و تزیینات
مسجد شیخ علی اکبر شاهرود قدیمی ترین و کهن ترین مسجد شاهرود است که یکصد و هفتاد سال گذشته و در زمان قاجاریه به دست مرحوم شیخ علی اکبر مجتهد بنا نهاده شده است.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خبرنگار نسل شاهوار شاهرود بیست و یکم اوت هر سال مصادف با روز سی ام مرداد ماه در تقویم جمهوری اسلامی ایران به نام روز جهانی مساجد نامگذاری شده است. در سال 1348 در چنین روزی مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین جهان است توسط صهیونیست ها به آتش کشیده شد.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, نسل شاهوار شاهرود,در شهرستان شاهرود نیز مساجد متعددی بنا نهاده شده است که مسجد شیخ علی اکبر، مسجد اخیانی ها، مسجد آقا و مسجد جامع از قدیمی ترین و تاریخی ترین مسجدهای این شهرستان است که قدمت آنها گاه به بیش از یکصد و 50 سال نیز می رسد.
,در آستانه روز جهانی مساجد گفتگوی خبرنگار نسل شاهوار با محمدحسن کبیریان خادم مسجد مرحوم شیخ علی اکبر شاهرود در ذیل آمده است.
, نسل شاهوار,
, نسل شاهوار- توضیحاتی در خصوص بنای مسجد بیان بفرمایید.
, نسل شاهوار- توضیحاتی در خصوص بنای مسجد بیان بفرمایید.,مسجد مرحوم حاج شیخ علی اکبر مجتهد که جد چهارم بنده است، آن گونه که در وقفنامه آمده است در سال 1274 هجری قمری به دست خود آن مرحوم که از علما و روحانیان برجسته شاهرود بودند بنا شد. در وقفنامه مسجد که بدست خود مرحوم حاج شیخ علی اکبر مرقوم شده آمده است" در سال 1274 هجری قمری تصمیم گرفتم در زمین باغچه ای که از قبل خریداری کرده ام مسجدی بنا کنم".
,از همین روی با سفارش به دامادش از شهر یزد معماری برای ساخت بنای مسجد به شاهرود می آید.
,اول بنایی از مسجد که ساخته می شود همین شبستان وسط است، بعد در قسمت غربی شبستان وسط شبستان تابستانه و پس از آن حاج آقا میرزا پدر زن پسر مرحوم شیخ علی اکبر با اجازه شیخ علی اکبر شبستان زمستانه را در قسمت شرق مسجد بنا می گذارد. بعد از ساخت این سه مجموعه داماد مرحوم شیخ علی اکبر حجرات بالای شبستان تابستانه را ساخت که از آن برای قرائت خانه و مطالعه طلاب علوم دینی استفاده می شد.
,بعد از ساخت این قسمت ها آب انبارهای مسجد ساخته می شود، برای این مسجد سه آب انبار برای آب شرب، آب وضو و استفاده های دم دستی و دیگری آب مورد نیاز برای سرویس های بهداشتی ساخته شده است.
,در مجموع ساخت این بنا 26 سال به طول انجامید و تمام مصالح این بنا به جز سنگی که برای پی بنا استفاده شده است از همین مکان تهیه شده است، در قسمتی از حیاط کوره آجر پزی درست شد و خشت بنا از همین مکان برداشت شده و در کوره پخته شده است.
,زمانی که مرحوم حاج شیخ علی اکبر این مسجد را بنا نهاد ناصرالدین شاه قاجار بر کشور حکومت می کرد و اعتماد السلطنه وزیر دربار ناصرالدین شاه در خاطرات خود ذکر کرده است که در راه بازگشت از مشهد زمانی که به قصبه شاهرود رسیدیم دیدیم حاج شیخ علی اکبر مجتهد مشعول ساخت مسجدش در بیرون قلعه است، شاهرود در زمان قاجار شاهرود از محلات قلعه ولوا یا ولی آباد، قلعه سنگ و منطقه بیدآباد تشکیل شده بود و تمام این قسمت ها باغستان و زمین زراعی بوده است.
,
, نسل شاهوار- کارکرد شبستان تابستانه و زمستانه در آن زمان به چه صورت بوده است؟
, نسل شاهوار- کارکرد شبستان تابستانه و زمستانه در آن زمان به چه صورت بوده است؟ ,شبستان تابستانه تماما از خشت و آجر است، گنبد بزرگی دارد. شبستان اصلی مسجد همین شبستان وسطی است است، درب ورودی مسجد که از داخل خیابان است و درب شبستان آن زمان نبود بلکه در سال 55 کار گذاشته شده است، درب ورودی مسجد هم از داخل کوچه بوده است. اما در سال 55 تصمیم گرفته می شود که مسجد دربی هم از داخل خیابان داشته باشد از همین رو جلوی راه شیر آب انبار را ساخته و از داخل خیابان نیز درب ورودی و درب شبستان تابستان برای مسجد کار گذاشته می شود.
,شبستان تابستانه به گونه ای ساخته شده بود که در فصل تابستان و گرمای هوا خنکی خاصی داشت و در فصل تابستان استفاده می شد، شبستان زمستان برای این بنا شده بود که در شرایط خاص فصل زمستان و اگر احیانا بنا احتیاج به مرمت و بازسازی داشت مسجد تعطیل نبود و به شبستان دیگر نقل مکان می شد حتی در سال 75 که سازمان میراث فرهنگی در مسجد امورات مرمت و بازسازی مسجد را انجام می داد مراسمات معمول و سه نوبت نماز جماعت در مسجد برگزار می شد.
,نسل شاهوار- آب انبارهای مسجد الان در چه وضعیتی است؟
, نسل شاهوار- آب انبارهای مسجد الان در چه وضعیتی است؟,آب انبارها الان هم هست، اما از حدود 50 سال پیش زمانی که لوله کشی شهری انجام شد تمام آب انبارهای سطح شهر مسدود و به شبکه آب شرب شهری پیوست و گرنه تا حدود 50 سال قبل هم از آب انبارها استفاده می شد.
,نسل شاهوار- فرمودید خشت این بنا در کوره آجر پزی همین مسجد ساخته شده است، در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.
, نسل شاهوار- فرمودید خشت این بنا در کوره آجر پزی همین مسجد ساخته شده است، در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.,در زمان های قدیم ماشین آلاتی برای انتقال و جابجایی مصالح ساختمانی وجود نداشت و هر بنایی که ساخته می شد خشت مورد نیاز برای ساخت بنا از همان مکان برداشت می شد، برای بنای این مسجد هم همین طور، در زمان های قدیم اینجا باغ هایی در پشت بازار قدیم شاهرود بود، در گوشه ای از صحن مسجد کوره دستی آجر پزی زدند و خاک مورد نیاز برای ساخت خشت مسجد از همین جا برداشت شد و خشت مسجد همین جا ساخته و پخته شد.
,نسل شاهوار- در خصوص حجره هایی که بر روی شبستان تابستانه قرار گرفته است توضیحاتی بیان بفرمایید؟
, نسل شاهوار- در خصوص حجره هایی که بر روی شبستان تابستانه قرار گرفته است توضیحاتی بیان بفرمایید؟,این حجره ها در زمان قدیم درب داشت و محل زندگی طلاب علوم دینی و حوزه علمیه بوده است، در این حجره ها بخاری دیواری نیز ساخته شده است که طلاب پخت و پز خود را هم همانجا انجام می دادند که باعث تغییر رنگ دیوارها و سقف حجره شده است.
,در زمان خود مرحوم حاج شیخ علی اکبر و حتی زمان پسرش حاج شیخ مرتضی این حجره ها دایر بود اما بعد از مرگ این دو مرحوم مسجد دارای خلأ مدیریتی شد و این حجره ها نیز مسدود شد.
,
, نسل شاهوار- چند سال هست که خادم مسجد هستید؟
, نسل شاهوار- چند سال هست که خادم مسجد هستید؟,مسجد حاج شیخ علی اکبر میراث آبا و اجدادی من است، از زمان بچگی در این مسجد بزرگ شدم تا الان که افتخار خدمتگزاری در مسجد را دارم، اما به صورت جدی از سال 69 تا کنون خداوند به من توفیق داد که امورات مسجد را به صورت مستقیم عهده دار شوم.
,نسل شاهوار- آیا خدمتگزاری در مسجد برکاتی هم در زندگی شخصی شما داشته است؟
, نسل شاهوار- آیا خدمتگزاری در مسجد برکاتی هم در زندگی شخصی شما داشته است؟,در طول این سال ها برکات زیادی دیدم، جریاناتی بر من و این مسجد گذشته است که جز خداوند هیچ کس نمی داند و به دلیل از بین نرفتن اجر و مزد کار اجازه بدهید بیان نشود. در طول این سال ها اشتیاق من برای خدمتگزاری در مسجد روز به روز بیشتر شد امورات را به خود خداوند واگذار کردم و حتی ذره ای ناراحتی و تشویش برای من در انجام امورات مسجد به وجود نیامده است، تنهایک فرزند دارم، که فرزندم نیز از همان بچگی خادم و خدمتگزار مسجد است.
,نسل شاهوار- در طول سال چه مراسماتی در مسجد برگزار می شود؟
, نسل شاهوار- در طول سال چه مراسماتی در مسجد برگزار می شود؟,مراسمات ملی و مذهبی، اعتکاف، مراسمات خاص ویژه ماه مبارک رمضان، دهه فاطمیه و مراسمات عزاداری اباعبدالله الحسین و اطعام عزاداران در ماه محرم و صفر
,نسل شاهوار- مسجد در چه سالی ثبت ملی سازمان میراث فرهنگی شد؟
, نسل شاهوار- مسجد در چه سالی ثبت ملی سازمان میراث فرهنگی شد؟,در سال 75 راه شیر آب انبار (راه پله) تخریب شده بود و برخی از دوستان و امام جماعت وقت مسجد نظرشان بر این بود که با چند کامیون خاک آب انبار پر شود، اما یکی از دوستانم که در انجام امورات مسجد با بنده همکاری می کند گفت حیف است که این بنای تاریخی از بین برود و پیشنهاد داد که به سازمان میراث فرهنگی رفته و برای ثبت آن اقدام کنیم که پس از مراجعه به سازمان خانم فاتح رئیس وقت میراث فرهنگی شاهرود به همراه مهندس ابوالفضلی معاون سازمان به مسجد آمدند، گزارش و تصاویر لازم را تهیه کردند و این بنا ظرف مدت 45 روز ثبت آثار ملی سازمان میراث فرهنگی شد و در همان سال بودجه ای برای مرمت راه شیر آب انبار تخصیص داده شد.
,نسل شاهوار- کدام قسمت های مسجد توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده است؟
, نسل شاهوار- کدام قسمت های مسجد توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده است؟,راه شیر آب انبار، پشت بام مسجد، صحن حیاط، داخل شبستان های مسجد
,
, نسل شاهوار- همکاری سازمان میراث فرهنگی در خصوص ثبت بنا، مرمت و نگهداری بنا به چه صورت است؟
, نسل شاهوار- همکاری سازمان میراث فرهنگی در خصوص ثبت بنا، مرمت و نگهداری بنا به چه صورت است؟ ,از سازمان میراث فرهنگی شهرستان شاهرود کمال تشکر را دارم. اگر مسجد را ثبت سازمان میراث فرهنگی نمی کردیم الان مسجد مخروبه شده بود، به دلیل اینکه درآمد مسجد از موقوفاتی هست که در وقف نامه قید شده صرف اطعام و تعزیه داری شود.
,اول واقف این بنا نیز خود مرحوم حاج شیخ علی اکبر مجتهد بودند که اموال خود را برای مسجد و عزاداری ماه محرم و صفر وقف کردند.
,مرمت و بازسازی مساجد تاریخی شاهرود به صورت دوره ای انجام می شود
, مرمت و بازسازی مساجد تاریخی شاهرود به صورت دوره ای انجام می شود,حمید رضا حسنی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان شاهرود نیز در گفتگو با خبرنگار نسل شاهوار با بیان اینکه مسجد شیخ علی اکبر از قدیمی ترین مساجد شاهرود است گفت: این مسجد که قدمت بنای آن به بیش از 170 سال می رسد از زیباترین مساجد شاهرود است که در زمان قاجاریه به دست مرحوم شیخ علی اکبر مجتهد بنا شده و در سال 76 با شماره 1918 ثبت سازمان میراث فرهنگی شده است.
,وی اظهار کرد: شبستان های تابستانه و زمستانه، حجرات متعدد، وجود سه آب انبار مختص مسجد از ویژگی های خاص این مسجد است که آن را از دیگر مساجد متمایز کرده است.
,رئیس سازمان میراث فرهنگی شهرستان شاهرود افزود: مسجد شیخ علی اکبر به همراه مسجد آقا، مسجد اخیانی ها و مسجد جامع یا همان مسجد رانندگان شاهرود از قدیمی ترین مساجد شاهرود است.
,حسنی با بیان اینکه در این مساجد به صورت دائم مرمت های دوره ای انجام می شود اظهار کرد: وقتی بنایی ثبت سازمان میراث فرهنگی می شود نگهداری، مرمت و بازسازی بنا به صورت دوره ای توسط سازمان میراث فرهنگی در این بناها انجام می شود.
,وی با اشاره به برگزاری مراسمات خاص در این مساجد افزود: تهیه آب دعا قبل از تحویل سال، مراسمات ویژه تحویل سال و شب های قدر، دوخت کیسه مراد در بیست و هفتم ماه مبارک رمضان و ... از جمله آداب و رسوم ویژه ای است که در این مساجد برگزار می شود.
,گزارش و عکس از فاطمه قریب
, گزارش و عکس از فاطمه قریب,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه