تغییر در روند بهره‌مندی یک جامعه از نیروی انسانی پابه‌کار و آماده برای حضور در میادین مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی و سایر مناسبات هر جامعه هرچه می‌گذرد جای خود را در میان مسئولان و مردم بیش از پیش باز می‌کند.

چراکه امروزه دیگر بر همگان به خصوص کشورهایی که شاخص‌های سن کارآمدی آن‌ها به سمت دوره‌های سنی بالا رفته است اثبات شده که یکی از مهم‌ترین عوامل پویایی و طراوت در هر یک از جوامع را باید در کیفیت شاخصه‌های انسانی آن سنجید.

در همین راستا جمعیت از جمله شاخصه‌های سنجش نیروی انسانی در جوامع به شمار می‌آید که رشد با برنامه‌ریزی صحیح و حساب‌شده آن براساس منابع و توانایی استعدادهای طبیعی و اجرایی در هر جامعه می‌تواند نقش به‌سزایی در بهبود کیفیت این شاخص‌ها ایفا کند.

رشد جمعیت منطقی افزایش درصد نسل جوان را به همراه دارد که همین امر نیز سبب افزایش کارآمدی و پیشرفت در زمینه‌های مختلف و ایجاد توازن مثبت در قیاس با سایر گروه‌های سنی و در نتیجه توسعه بخش‌های مختلف یک کشور شده که این امر نیز بالا رفتن امید به زندگی و پویایی را به ارمغان می‌آورد.

اهمیت این موضوع تا جایی است که بیش از 15 سال قبل رهبر معظم انقلاب نسبت به لزوم تغییر سیاست‌های جمعیتی در کشور هشدار داده و فرمودند: من معتقدم که کشور ما با امکاناتی که داریم می‌تواند 150 میلیون نفر جمعیت داشته باشد، من معتقد به کثرت جمعیتم، هر اقدام و تدبیری که می‌خواهند برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعد از صد و پنجاه میلیون انجام بگیرد.

جایگاه مازندران در منظومه جمعیتی کشور

البته توزیع جمعیتی در کشوری مانند ایران اسلامی در نقاط مختلف آن یکسان نبوده و استان‌های مختلف با در نظر گرفتن شرایط مختلف محیطی، اقلیت‌های مذهبی و قومیت‌های گوناگون ترکیب متفاوتی از رشد جمعیت را رقم زده‌اند.

به گونه‌ای که در استان‌های محروم و کم برخورداری مانند سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، کرمان و بوشهر باوجود برخورداری کمتر از منابع و شاخصه‌های رفاه اجتماعی در زندگی برخوردار هستند اما رشد جمعیت بسیار بیشتری نسبت به استان‌های برخورداری مانند مازندران به ثبت رسانده‌اند.

مازندرانی‌ها بنابر آمار موجود ازجمله استان‌های با رفاه مناسب و حتی بالا در سطح کشور به شمار می‌آیند که در حالت طبیعی باید در بحث فرزندآوری نیز پیشتازی قابل توجهی داشته باشند اما در عمل ازجمله استان‌های غیر پیشرو در این زمینه به شمار می‌آید.

این درحالی است که افزایش سطح سواد در مازندران همراه با بهره‌مندی از دانشگاه‌های با کیفیت مناسب در سطح این استان، سطح متوسط رو به بالا در زمینه‌های بهداشت و درمان و دیگر موارد نیز همگی شرایط مناسب مردم این دیار برای رشد باروری و فرزندآوری را حکایت می‌کنند.

از سوی دیگر مازندران به عنوان یکی از اصلی‌ترین استان‌های متشکل از حداکثر قالب بهره‌مند از جمعیت با مذهب تشیع اثنی‌عشری نقش ویژه‌ای در اکثریت بخشیدن به تشیع در کشور به عنوان مذهب رسمی در قیاس با سایر ادیان و مذاهب داشته و در صورتی که رشد جمعیتی هموطنان سایر مذاهب همچنان ادامه پیدا کند شاید در مدت چند 10 سال آینده با تغییر توازن در این زمینه در کشور مواجه شویم.

افزایش تولید، رونق کسب‌وکار، رشد امید به آینده و زندگی، کاهش مشکلات روحی و روانی و در نهایت توسعه پویا و امیدبخش در جامعه از دیگر اثرات افزایش نرخ جمعیت در کشور به شمار می‌آیند که به‌نظر می‌رسد مازندرانی‌ها باید بیش از سایر استان‌ها چاره‌ای برای بهبود آن بی‌اندیشند.

عقب افتادگی مازندران در رشد جمعیت جوان

قاسم جان‌بابایی رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی مازندران چندی پیش در جمع کارشناسان بهداشت و درمان، رشد جمعیت جوان این استان را نسبت به سایر استان‌های کشور عقب‌تر توصیف و اظهار کرد: مازندران با وجود بیشترین مراکز دانشگاهی در کشور و آمار بالای جوانان تحصیل‌کرده، رشد جمعیت زیادی ندارد.

وی این موضوع را نشانگر تأثیر اندک آموزش و سطح تحصیلات بر زاد‌وولد خواند و افزود: بنابر آنچه که مشاهده می‌شود افراد تحصیل‌کرده دیر اقدام به ازدواج و بچه‌دار شدن می‌کنند که همین امر بر روی رشد جمعیت تأثیر گذاشته است.

معاون فعلی وزیر بهداشت و درمان کشور افزایش امید به زندگی و طول عمر در زنان را 85 سال و در مردان 75 سال بیان و خاطرنشان کرد: افزایش امید به زندگی یکی از دستاوردهای نظام است اما اگر بخواهد قالب جمعیت بالای 60 سال باشد از جمعیت فعال جامعه کاسته می‌شود.

این مسئول با اعلام اینکه کاهش رشد جمعیت مازندران ایرادی است که باید به لحاظ اجتماعی آن را بررسی کرد، اضافه کرد: وقتی میانگین درآمد و وضعیت اقتصادی مردم استان نسبت به استان‌هایی مانند کرمان و سیستان‌وبلوپستان بهتر است و از رفاه بالاتری برخوردار هستند چرا باید به لحاظ رشد جمعیت جوان عقب‌تر باشد.

نگاه اجتماعی، لازمه بررسی دقیق مقوله جمعیت

وی همجنین آسیب‌شناسی در این بخش را به لحاظ مسائل اجتماعی ضروری دانست و گفت: مقالات پژوهشی که توسط متخصصان و قشر تحصیل‌کرده استان تهیه شده آمار بالایی در کشور دارد.

جان بابایی ادامه داد: اما این پژوهش‌ها نتوانست در رفع معضل کاهش فرزندآوری در بین زوجین استان تأثیرگذار باشد زیرا مهم‌ترین عیب این مقالات این است که معضلات اجتماعی دست‌مایه تحقیقات نبوده است.

وی مسائل دیگری غیر از مسائل بهداشت و درمان را بر موضوع افزایش فرزندآوری اثرگذار برشمرد و افزود: اگر پژوهش‌ها و مقالات مبتنی بر معضلات جامعه باشد برای تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تصمیم‌گیران اثرگذار است.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی مازندران تصریح کرد: بنابراین ما مکلف هستیم با تمام امکانات سهم خود را برای رفع مشکلات و آسیب‌های جامعه ادا کنیم و این درحالی است که بیان مشکلات باید با ارائه راهکار برای آن همراه شود.

در پایان وی با بیان توانایی جوانان تحصیلکرده جامعه برای تربیت فرزندانی باهوش و تحویل به کشور، تصریح کرد: تمایل اندک زوجین به فرزندآوری یکی از مشکلات جامعه است.

پیش به سوی پیری جمعیت

در همین زمینه جعفر احمدی فرماندار نکا نیز در جمع کارشناسان بخش بهداشت و درمان این شهرستان با اشاره به لزوم تبیین سیاست‎های جمعیتی، اظهار کرد: کمیت و کیفیت جمعیت در هر کشوری از شاخص‌های توسعه است.

وی افزود: در مقاطع مختلف و ازجمله در دوران جنگ با رشد چهار درصدی جمعیت مواجه بودیم، اما در مقطعی به سمت تعدیل جمعیت رفتیم و در ادامه نرخ رشد منفی جمعیت را به‎دست آوردیم.

فرماندار نکا با بیا حرکت کنونی جمعیت کشور به‎سمت پیری، خاطرنشان کرد: این چالش را در مازندران با نرخ یک‌ونیم و در شهرستان نکا با نرخ 1.6 داریم در حالی‌که باید به دست‎کم 2.1 نرخ استاندارد جمعیتی دست پیدا کنیم.

این مسئول اضافه کرد: لذا در این شرایط باید با توجه به ابلاغ جمعیتی که از سوی رهبر معظم انقلاب تدوین و اطلاع‌رسانی شده است، به ‌سمت تعادل جمعیتی حرکت کنیم.

وی افزود: هشداری که رهبری در مورد کاهش جمعیت در آینده و لزوم تدابیر جمعیتی مطرح کردند درست و سنجیده است چراکه جمعیت آینده ایران به‎سمت پیری حرکت می‌کند و این اجتناب‎ناپذیر است.

زنگ خطری که به صدا درآمده است

احمدی با اعلام عدم موفقیت هیچ کشوری در رساندن جمعیت خود به حد تعادل، تصریح کرد: حتی برخی کشورها باروری خود را بسیار کم کرده و یا برخی دیگر به‎شدت آن را افزایش داده‌اند که هر دوی آنها، تبعات زیان‌باری را به همراه داشته و کمکی به تعادل جمعیتی نکرده است.

وی با اشاره به اینکه جمعیت بالای 65 سال کشور بیش از 9 درصد و ضریب جوانی نیز به زیر 19 درصد رسیده است، این موارد را زنگ خطری برای همه مسئولان و سیاست‌گذاران عنوان کرده است.

فرماندار نکا بیان کرد: تشویق به ازدواج، رفع مشکلات جوانان، تکریم سالمندان، رفع موانع ازدواج، افزایش سطح سلامت، تحکیم بنیان خانواده، توانمندسازی جوانان در سن کار و ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی در جهت اجرای سیاست‎های کلی جمعیتی گام برداریم.

در پایان این مسئول با بیان اینکه براساس سرشماری سال 95، جمعیت نکا 119 هزار و 511 نفر بوده و نسبت به سال 90، 1.32 درصد رشد داشته است، به میانگین سن ازدواج در استان و شهرستان پرداخت و تصریح کرد: این میزان در سال 95 برای مردان 29 و برای زنان در نکا 24 سال بوده و میانگین استانی سن ازدواج مردان در مازندران 30 و زنان نیز 25 سال بوده است.

همدلی و همزبانی دولت و ملت

به گزارش بلاغ، البته توجه به مقوله جمعیت پیش‌نیازها و زمینه‌سازی‌های مناسبی را نیز می‌طلبد که ازجمله آن می‌توان به سهولت در امر ازدواج، چاره‌اندیشی مسکن جوانان، افزایش اشتغال و کاهش مشکلات اجتماعی اشاره کرد که هر یک از درجه اهمیت بالایی برخوردار هستند.

رسیدگی به این موضوعات برعهده مسئولان کشور است که باتوجه به ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب دیگر خود نباید در قامت یک کارشناس و یا منتقد در مجامع عمومی ظاهر شده و به بیان مشکلات بپردازند.

بلکه انتظار می‌رود مسئولان به چاره‌اندیشی پرداخته و با حل مشکلات و موانع افزایش جمعیت در کشور با در نظر گرفتن جوانب مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی عزم خود را برای تحقق سیاست‌های مد نظر کلان کشور در این زمینه بیش از هر زمان دیگری به مرحله عمل تبدیل سازند.

از سوی دیگر نیز این مردم هستند که باید با توجه به مبانی دینی و در نظر گرفتن مصالح کشور با وجو مشکلات عدیده درونی و بیرونی کمی خوش‌بینانه‌تر به مسئله فرزندآوری و رشد جمعیت نظاره کنند تا در کنار تدابیر مسئولان بتوان ایران اسلامی را همچنان کشوری جوان، پویا و پیشرو در سطح جهان نگه داشت.

 

 

انتهای پیام/