دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی:
اعتدال‌گرایی چیست؟ اعتدال‌گرا کیست؟
در جریان یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 1392، واژگان و مفاهیم اعتدال‌گرایی و اعتدال‌گرا در ادبیات سیاسی ایران رواج و رونق یافت؛ سپس با انتخاب دکتر حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور اسلامی ایران، گفتمان اعتدال‌گرایی مفصل‌بندی و مطرح شد.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در جریان یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 1392، واژگان و مفاهیم اعتدال‌گرایی و اعتدال‌گرا در ادبیات سیاسی ایران رواج و رونق یافت؛ سپس با انتخاب دکتر حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور اسلامی ایران، گفتمان اعتدال‌گرایی مفصل‌بندی و مطرح شد. اما با گذشت بیش از چهار سال از حضور اعتدال‌گرایی در عرصه سیاسی ایران و نقش‌آفرینی اعتدال‌گرایان در صحنه سیاسی کشور، هنوز ابهاماتی درمورد معنا، مفهوم، محتوا، و مفادِ اعتدال‌گرایی به‌مثابه یک گفتمان سیاسی وجود دارد. به‌گونه‌ای که حتی برخی از سیاست‌پیشگان و بعضی از سیاست‌پژوهان از نبودِ گفتمان مستقلی به‌عنوان اعتدال‌گرایی سخن می‌گویند.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا,با احترام به باور کسانی که اعتدال‌گرایی را گفتمان نمی‌دانند، به نظر من اعتدال‌گرایی یک گفتمان است. چون، گفتمان یک نظام معنایی و دلالت است که در چارچوب آن دال‌های شناور حول یک دال متعالی معنادار و برپایه آن برخی از رفتارها و رویه‌ها ممکن و مشروع و بعضی دیگر ناممکن و نامشروع می‌شوند. دال متعالی در گفتمان اعتدال‌گرایی، «تعادل و توازن» است که دال‌های شناور دیگر حول آن مفصل‌بندی و معنادار شده و کنش‌ها نیز ممکن و مشروع می‌شوند. ازاین‌رو، شرطِ وجودیِ گفتمان اعتدال‌گرایی داشتن دال‌های منحصر‌به‌فرد نیست بلکه معنادار شدن متفاوت آنها در اثر مفصل‌بندی متمایز آنان در این نظام معنایی و دلالت است. افزون‌براین، اعتدال‌گرایی پیشینه دیرینه و عاملان، حاملان و ناقلان بسیاری در عرصه سیاسی ایران داشته است.
, ایران,اما پرسش اصلی این است که اعتدال‌گرایی چیست و اعتدال‌گرا کیست؟ به‌لحاظ واژگانی، اعتدال حدِ واسط افراط و تفریط و اعتدال‌گرایی، میانه‌روی به‌معنای پرهیز از تندروی و کندروی مبتنی‌بر عقل‌گرایی است. تعادل روشی و رفتاری مبنی‌بر عقلانیت کانون اعتدال‌گرایی است. ازاین‌رو، تندروان و کندروان، اعتدال‌گرایی را برنمی‌تابند و سخت بر آن می‌تازند، درحالی‌که عقل‌گرایان عاملان و حاملان آن هستند. چون، عقل عنصر تعادل‌بخش و تعدیل‌کننده فکر و فعل انسان در زندگی فردی و جمعی است. منطق اعتدال‌گرایی نیز منطق دیالکتیکی «هم این و هم آن» و «نه این نه آن» است.
,در میدانِ گفتمانی و سپهر سیاسی جمهوری اسلامی ایران، اعتدال‌گرایی را می‌توان برپایه نسبت منطقی آن با دو گفتمان اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی تعریف و تبیین کرد. اعتدال‌گرایی، حدِواسطِ اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی است. برپایه منطق «هم این و هم آن»، اعتدال‌گرایی سنتز و آمیزه‌ای از اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی و برآیند این دو گفتمان است؛ به‌گونه‌ای که اعتدال‌گرایی، ازیک‌سو، واجد برخی از عناصر اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی، و ازسوی‌دیگر، فاقد بعضی از عناصر و دقایق این دو گفتمان است. برمبنای منطق «نه این و نه آن»، اعتدال‌گرایی نه اصلاح‌طلبی است و نه اصول‌گرایی. ازاین‌رو، اعتدال‌گرا نیز نه اصلاح‌طلب مطلق است و نه اصول‌گرای محض، بلکه وی هم اصول‌گراست و هم اصلاح‌طلب. درواقع، اعتدال‌گرا، یک اصلاح‌طلب اصول‌گرا یا یک اصول‌گرای اصلاح‌طلب است.
, جمهوری اسلامی,براین‌اساس، اعتدال‌گرا، موافقان و مخالفان و مؤیدان و منتقدانی در هر دو جناح اصول‌گرا و اصلاح‌طلب دارد. چون اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان از منظر اصلاح‌طلبی و اصول‌گراییِ مطلق به اعتدال‌گرا می‌نگرند وی را در نظام معنایی خود معنا می‌کنند. از این رو، گاهی از دریچه اصلاح‌طلبی، اعتدال‌گرا به‌صورت «دگرِ» اصلاح‌طلب یعنی اصول‌گرا جلوه می‌کند و از پنجره اصول‌گرایی، وی اصلاح‌طلب به‌نظر می‌آید. زمانی نیز برعکس، از منظر اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی، اعتدال‌گرا به‌صورت «خودی» اصلاح طلب و اصول گرا معنا و تعریف می‌شود؛ به‌طوری‌که اصلاح‌طلبان نیمه اصلاح‌طلبیِ اعتدال‌گرا را می‌بینند و او را اصلاح‌طلب تلقی می‌کنند، درحالی‌که اصول‌گرایان نیز نیمه اصول‌گرایی او را دیده و وی را اصول‌گرا می‌پندارند. پس اعتدال‌گرا، هم اصلاح‌طلب است و هم اصول‌گرا و درعین‌حال نه اصول‌گرای محض است و نه اصلاح‌طلب مطلق. با وجود این، هر اصلاح طلب معتدل و هر اصول گرای معتدلی ممکن است لزوماَ اعتدال گرا نباشد.
,استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
, استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی,,
انتهای پیام/ن
, انتهای پیام/ن]
ارسال دیدگاه