کنگره شریک جرم سیاسی نقض برجام نشود

اندیشکده گروه بحران در بیانیه ای اعلام کرد که عدم تأیید دوره‌ای پایبندی ایران به برجام بی شک ضربه ای به این توافق چندجانبه محسوب می شود ولی الزاما کشنده نیست. کنگره آمریکا، ایران و اروپا هنوز امکان حفظ این دستاورد دیپلماتیک کم نظیر را دارند.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گروه بین الملل "تیتریک"؛ اندیشکده بین المللی گروه بحران crisisgroup در بیانیه ای اعلام کرد که عدم تأیید دوره‌ای پایبندی ایران به برجام بی شک ضربه ای به این توافق چندجانبه محسوب می شود ولی الزاما کشنده نیست. کنگره آمریکا، ایران و اروپا هنوز امکان حفظ این دستاورد دیپلماتیک کم نظیر را دارند.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, گروه بین الملل "تیتریک", "تیتریک", crisisgroup,

*عدم تأیید برجام توسط ترامپ علت بی ثباتی و تردید در منطقه

, *عدم تأیید برجام توسط ترامپ علت بی ثباتی و تردید در منطقه,

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، در روز 21 مهر ماه در عدم تأیید پایبندی ایران به برجام به علت ارزیابی او مبنی بر اینکه هزینه آن از فایده اش بیشتر است به خودی خود به معنای خروج آمریکا از برجام نیست. اما آن را بی دلیل و غیرمسئولانه تضعیف می کند.

در بهترین حالت، این اقدام باعث ایجاد بی ثباتی و تردید در منطقه ای خواهد شد که به حد زیادی از هر دو این خصائص برخوردار هست و در بدترین حالت، گام نخست در مسیری تقابلی است که نهایتاً به از بین رفتن توافق، بازگشت سایه برخورد نظامی و مردود شدن امکان حل مسالمت آمیز بحران به مراتب خطیرتر کره شمالی می انجامد.

*خیال خام حرکت ایران به سمت مذاکره مجدد در پی فشار آمریکا

, *خیال خام حرکت ایران به سمت مذاکره مجدد در پی فشار آمریکا,

سرنوشت برجام اکنون در دست دیگران است: ایران، که می تواند با تدبیر و شکیبایی از واکنش های تحریک آمیز پرهیز کند؛ اروپا که به توافق پایبند است و باید در مقابل فشار آمریکا ایستادگی کند؛ و کنگره آمریکا که باید در دامی که رئیس جمهور به روشنی در مقابلش گسترده نیفتد و از بازگرداندن تحریم هایی که نقض برجام محسوب خواهند شد و یا از اعمال تغییرات یک جانبه در توافقی چندجانبه ابا کند، چرا که خیال اینکه فشار، ایران را به سمت مذاکره مجدد خواهد راند خیال خامی بیش نیست.

در این که ایران به تعهداتش تحت برجام پایبند بوده است هیچ شکی وجود ندارد. این واقعیت را آژانس بین المللی انرژی اتمی با بهره گیری از یکی از گسترده ترین بازرسی های موجود مدام مورد راستی آزمایی قرار داده است. همچنین دیگر اعضای گروه پنج بعلاوه یک و حتی خود آمریکا بر پایبندی ایران مهر تأیید زده اند.

با توجه به اینکه وزارت خارجه و دستگاه های نظامی-امنیتی همین دولت اثری از تخلف ایران نیافته اند، رئیس جمهور مسیر دیگری را برای تضعیف برجام انتخاب کرد که کنگره در اختیارش قرار داده بود: عدم صدور گواهی لازم برای برجام بر این اساس که رفع تحریم ها با عملکرد ایران انطباق ندارد.

برای کاخ سفید این یک گزینه برد-برد است: با رفع نیاز به صدور متناوب تأییدیه، مخالفتش را با برجام آشکارا بیان و در مورد بقای آن ایجاد تردید خواهد کرد و مسئولیت مستقیم آن را به گردن کنگره می اندازد که تا 23 آذر فرصت دارد تا در مورد بازگرداندن تحریم ها با یک اکثریت ساده و در یک روند تسریع شده تصمیم بگیرد.

چنین اقدامی بعید به نظر می رسد. نه دولت و نه اعضای مهم کنگره تمایلی به دست زدن به اقدامی که به منزله نقض فاحش برجام، خروج یک جانبه آمریکا از توافق و محکومیتش توسط متحدین اروپایی اش خواهد بود، ندارند. در عوض به نظر می آید که به سمت اقدامی ظریف تر ولی مخرب تمایل پیدا کرده اند: اعمال تحریم های غیر هسته ای و تهدید بازگرداندن تحریم های معلق شده هسته ای، اگر ایران پس از انقضای محدودیت های برجام به آنها پایبند نماند و یا دیگر کشورهای مذاکره کننده به ترمیم کاستی های برجام تن ندهد (انقضای برخی از محدودیت های برجام در سال های آینده، ادامه تحقیق و توسعه در ایران، محدودیت دسترسی آژانس به مراکز نظامی در ایران و ادامه برنامه موشکی است).

بدتر اینکه ترامپ تهدید کرد که اگر کنگره چنین قانونی را تصویب نکند و دیگر کشورها از آن تبعیت نکنند، از توافق خارج خواهد شد. تردیدی نیست که اعمال تحریم و فشار برای تغییر یک جانبه برجام خود نقض برجام محسوب می شود. در واقع ترامپ به دیگر متحدین آمریکا در گروه پنج بعلاوه یک می گوید یا در نقض برجام با من همراه شوید یا من به تنهایی آن را نقض می کنم.

*اعمال تحریم و فشار برای تغییر یک جانبه برجام خود نقض برجام محسوب می شود

, *اعمال تحریم و فشار برای تغییر یک جانبه برجام خود نقض برجام محسوب می شود,

مذاکره مجدد توهم خطرناکی است. رهبران ایران به روشنی مذاکره مجدد توافقی که به تازگی به دست آمده را رد کرده اند، بخصوص در شرایطی که در پایبندی طرفی که با فشار و تهدید به ترک توافق به دنبال مذاکره مجدد است تردید دارند. بعلاوه، ایران در هرگونه مذاکره مجدد بی شک خواهان امتیازات متقابلی خواهد بود که دولت فعلی آمریکا هیچ تمایلی به ارائه آنها از خود بروز نداده است. از همین رو کاخ سفید و متحدینش در کنگره گزینه دیگری را پرورانده اند: تصویب لایحه ای که بازگشت خودکار تحریم ها را در بر خواهد داشت در صورتی که بعد از انقضای محدودیت های برجام، ایران همچنان به آنها پایبند نماند. این به معنی آن است که حتی در صورت تبعیت محض از برجام ایران مورد تحریم قرار خواهد گرفت. تردیدی نیست که اعمال تحریم و فشار برای تغییر یک جانبه برجام خود نقض برجام محسوب می شود.

همچنین ممکن است کاخ سفید اهداف دیگری را دنبال کند: به جای اینکه به دنبال یک مذاکره دست نیافتنی باشد، بدون اینکه از منافع آن بهره مند شود ایران را از قید محدودیت های برجام حفظ کند و یا ایران را به سمتی براند که اولین گام را برای خروج از توافق بردارد.

*منطق دولت آمریکا ناقص و مخرب است/ ناقوص مرگ برجام با اعمال تهدیدات جدید به صدا در می آید

, *منطق دولت آمریکا ناقص و مخرب است/ ناقوص مرگ برجام با اعمال تهدیدات جدید به صدا در می آید,

منطق دولت آمریکا ناقص و مخرب است: از یک سو جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای را یک اولویت مهم می شمارد، به پایبندی ایران به تعهداتی که این هدف را برآورده می کنند اعتراف می کند اما از سوی دیگر دست به اقداماتی می زند که توافق را به مخاطره می اندازد.

خطرات موجود فراتر از ماندگاری برجام هستند. با افزایش خشم ایران از اقدامات آمریکا و شک ایران در مورد انگیزه واشنگتن، ممکن است تهران به جای مقابله به مثلِ هسته ای پرهیز را در مسائل غیر هسته ای کنار بگذارد.

برخی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تهدید کرده اند که در پاسخ به اقدامات آمریکا می توانند نیروها و پایگاه های آمریکا در منطقه را به طور مستقیم با غیرمستقیم هدف قرار دهند. با تشدید تنش ها و در نبود کانال های سیاسی میان تهران و واشنگتن، یک حادثه در خلیج فارس، بالا گرفتن جنگ نیابتی در یمن و تشدید رقابت بین طرفین در بازپس گیری سرزمین هایی که روزی تحت سیطره داعش بود می تواند به سرعت وضعیت را وخیم کند. در چنین شرایطی، ایران به احتمال قوی با اهتمام بیشتری سیاست هایی را که برای دفاع از خود حیاتی می داند دنبال خواهد کرد: برنامه موشک های بالستیک اش و حمایت از گروه های متحداش در لبنان، سوریه، عراق و یمن. در نتیجه، با بی ثبات کردن برجام، دولت ترامپ همان پیامدی را ایجاد خواهد کرد که مدعی پیشگیری از آن است.

رهبران ایران اشاره کرده اند که تا زمانی که دیگر اعضای پنج بعلاوه یک (به خصوص اعضای اروپایی اش) به برجام پایبند بمانند ایران هم متعهد خواهد ماند. مسیر مدبرانه این است که ایران به تعهداتش بی هیچ کاستی پایبند بماند و از خطاهای فنی و اقدامات تحریک آمیز پرهیز کند، چرا که این اقدامات نه تنها منطقه را تهدید می کنند بلکه با ایجاد بهانه برای تحریم های بیشتر کنگره می تواند ناقوس مرگ برجام را به صدا درآورد. مقابله به مثل به قوانین کنگره آمریکا توسط لوایحی مشابه در مجلس شورای اسلامی هم مفید نخواهد بود. در نهایت، رهبران ایران باید به این نتیجه برسند که تا زمانی که این اندازه تنش بین آمریکا و متحدانش از یک سو و ایران از سوی دیگر وجود دارد، برجام آسیب پذیر خواهد ماند. ایران از طریق بهبود روابط با کشورهای همسایه و کاهش دامنه بحران های منطقه می تواند به تقویت برجام بپردازد.

همانطور که یک مقام ارشد ایرانی به تازگی به گروه بین المللی بحران گفت که تصمیم تهران در مورد برجام، هم از محاسبات سیاسی مانند ارتقا روابط با اروپا و عمیق کردن شکاف میان اروپا و آمریکا و هم از محاسبات اقتصادی شامل منافعی که قرار بود از برجام نصیب ایران شود، عاملی مورد توجه است.

*تأثیرات مخرب تصمیم دولت آمریکا بر دولت های اروپایی

, *تأثیرات مخرب تصمیم دولت آمریکا بر دولت های اروپایی,

اینکه تا چه اندازه اروپا در مقابل فشار آمریکا خواهد ایستاد معلوم نیست. واشنگتن بر این حساب می کند که جدای از آنکه دولت های اروپایی چه وعده ای در مورد حفظ توافق بدهند، تحریم های ثانویه و فرامرزی آمریکا شرکت های اروپایی را در مقابل یک انتخاب نسبتا ساده قرار خواهند داد: به عقب بازگرداندن تجارت محدودشان با ایران یا ریسک از دست دادن دسترسی اشان به بازار پر منفعت آمریکا.

تا این جا و تا شب پیش از اعلام موضع ترامپ، دولت های اروپایی با یک صدای واحد تأکید کرده بودند که از توافق بدون در نظر گرفتن نظرات آمریکا حمایت خواهند کرد. برخی از منتقدین برجام گفته های امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه، مبنی بر آمادگی برای تعامل در مورد توافق های تکمیلی در مورد مسائلی چون موشک های بالستیک و یا انقضای محدودیت های برجام را حمل بر آمادگی فرانسه برای مذاکره مجدد دانسته اند. این برداشت نادرستی است. ماکرون مانند دیگر همتایانش در گروه پنج بعلاوه یک دائما بر اهمیت حفظ برجام تأکید کرده است. درست است که فرانسه و دیگر کشورها خواهان پرداختن به دیگر اختلاف ها با ایران هستند و استفاده همزمان از دیپلماسی و فشار را اهرم مناسبی می دانند اما حاضر به گروگان گرفتن برجام و تهدید به نقض آن در صورتی که توافق دیگری به دست نیاید نیستند و فشار کنگره و زور رئیس جمهور آمریکا هم این واقعیت را تغییر نخواهد داد.

حال که ترامپ تصمیمش را اعلام کرده است، دولت های اروپایی هم باید بار دیگر موضع خود را به روشنی اعلام کنند تا برای آمریکا واضح و مبرهن باشد که اروپا از تحریم های یک جانبه و غیر موجه آمریکا تبعیت نخواهند کرد و به تعهدات خود تحت برجام پایبند خواهند ماند.

اروپا می تواند یک گام فراتر رفته و قوانین بلوکه کننده خود را احیا کند که شرکت های اروپایی را از تبعیت از تحریم های یک جانبه آمریکا منع می کند و خساراتی که جریمه های آمریکا به آنها وارد می کند را به آنها بازپرداخت خواهد کرد.

*تأثیر اروپا در صیانت از برجام

, *تأثیر اروپا در صیانت از برجام,

با توجه به میزان رشد مبادلات تجاری بین ایران و اروپا، که شاهد رشد 94 درصدی در نیمه اول سال جاری میلادی در مقایسه با سال پیش بوده است، اروپا می تواند نقش بسیار مهمی در صیانت از برجام ایفا کند. بی شک برای برخی از شرکت ها و بانک های اروپایی انتخاب بین اقتصاد 19 هزار میلیارد دلاری آمریکا و بازار 400 میلیارد دلاری ایران انتخاب ساده ای است اما برخی دیگر حاضر به خطرپذیری بیشتری خواهند بود در صورتی که بدانند از چتر حمایتی دولت هایشان برخوردار هستند.

در این راستا، اروپا می تواند ایران را به عنوان یکی از شرکای بانک سرمایه گذاری اروپا (EIB) معرفی کند و از این طریق از بخش خصوصی و توسعه زیرساختی ایران حمایت کند. در مجموع هدف اروپا باید این باشد که هم به ایران و هم به شرکت های اروپایی سیگنالی سیاسی ارسال کند که منجر به اطمینان خاطرشان شود.

*کنگره آمریکا شریک جرم سیاسی نقض برجام نشود

, *کنگره آمریکا شریک جرم سیاسی نقض برجام نشود,

در نهایت، در مورد کنگره آمریکا، عجولانه ترین و خطرناک ترین اقدام که بازگرداندن تحریم های تعلیق شده است، نامحتمل ترین گزینه است.

اما آنچه برخی آن را راه سوم نامیده اند هم گزینه خطرناکی است: اقدامی که به بازگرداندن تحریم ها منجر نمی شود ولی فشار را بر ایران افزایش می دهد و از تهدید بازگشت خودکار تحریم ها برای مقابله با اقدامات ایران فراتر از تعهداتش در برجام و یا اجبارش به مذاکره مجدد استفاده کند. عدم صدور گواهی توسط ترامپ، اجباری برای کنگره ایجاد نخواهد کرد جز بررسی بازگرداندن تحریم ها.

در نبود تخلفی از جانب ایران، قانون گذاران آمریکا می توانند با احتیاط تصمیم بگیرند که دست به اقدامی نزنند و این را مشخص کنند که دولت آمریکا در حال حاضر از تمام اختیارات لازم برای مقابله با برنامه موشکی ایران، حمایتش از گروه های مسلح در منطقه و نقض حقوق بشرش برخوردار است. اگر آنها نیاز سیاسی به اقدام دارند می توانند لوایحی را بررسی و تصویب کنند که به دولت آمریکا اختیار بیشتری در مقابله با تخلفات ایران می دهد که کمیسیون مشترک برجام قادر به حل آنها نیست.

آنچه کنگره نباید انجام دهد این است که غافلانه شریک جرم سیاستی شود که کاخ سفید آشکارا برای از بین بردن توافقی که میوه اش به ثمر نشسته است و شکست اش بحرانی غیرضروری و پیامدهای خطرناکی فراتر از خاورمیانه در پی خواهد داشت، به کار گرفته است.

معصومه میرحسینی - تیتریک

, معصومه میرحسینی - تیتریک,

انتهای پیام/

]