علل و عوامل پدیده"کودک آزاری"و راههای مقابله با آن
«کودک آزاری» به عنوان یک پدیده اجتماعی- فرهنگی که نشان دهنده بحران در یک جامعه است، امروزه روند رو به رشدی را در جامعه ما طی می کند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از ارس تبار،دوران کودکی یکی از مهمترین دورانهای هر انسان به شمار مـی رود، چـرا کـه در ایـن دوران شخصیت فرد شکل می گیرد. کودک توجه به دیگران و رعایت حقوق آنها، آشنایی با ارزشها و هنجارهای اجتماعی (جامعه پذیری) را در کانون گرم خانواده می آموزد.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, ارس تبار,خانواده از دیدگاهی یک نشان یا نماد اجتماعی شمرده می شود و انعکـاس یـا برآینـدی از کل جامعه است. لذا در یک جامعه بیمارگون، خانواده نیز خود به خود دچار مشکل خواهد بـود و برعکس در جامعه سالم، سازمانها از جمله خانواده نیز از سلامت برخـوردار خواهـد بـود . امـا خانواده همچون هر سازمان اجتماعی دیگر به محض تکوین بر زمینه اجتماعی خود اثر خواهـد گذاشت، چون خانواده طبیعی ترین و مشروعترین واحد تولید مثل به شمار می آید. کم و کیف فرزندان بر تمامی ساخت جامعه اثر خواهد داشت، هرگز نمی توان انتظار داشت جامعه ای سالم باشد، در حالی که فرزندانی ناسالم از درون خانواده بیرون آیند.(ساروخانی، 1367 :134)
,اگر این کانون برای کـودک محیطـی پـر اسـترس و اضـطراب و خطرآفـرین باشـد و آزار و اذیتهای مختلفی را او تحمیل کنـد، کـارایی خـود را در تربیـت نـسل خـلاق، پویـا متعهـد و مسئولیت پذیر از دست خواهد داد و باعث بروز و ظهور انواع آسیبهای اجتماعی خواهـد شـد و در نهایت دامنه بی انتهایی از محیط اجتماعی رادر بر خواهد گرفت.یکی از این آسیبها که متأسفانه چندان که باید به آن توجه نـشده اسـت، پدیـده کـودک آزاری است.
,کودک آزاری پدیده جدیدی نیست و سابقه ای طـولانی دارد. در رم قـدیم کـشتن فرزند حق قانونی والدین بود، اعراب نیز قبل از روی آوردن به دین اسلام ، فرزندان دختر خود را زنده به گور میکردند، فروش دختران در چین قدیم رایج بود و فرعون در شرایط خاصی دستور قتل نوزادان پسر را صادر می کرد (آقابیگلوئی، طباطبایی، موسوی، 1380 :21 .( هر یک از موارد فوق با ساختار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن جوامـع رابطـه تنگاتنـگ دارد، چرا که بروز این پدیده در خانواده و توسط والدین تک عاملی نیست.
,وجود مشکلات فردی والدین نظیر کنترل نکردن خشم، آشنا نبودن با توانائیهای کودکـان، عقایـد و نگـرش آنهـا در مورد کودکان و تربیت آنها از یک سو، فشارهای اقتـصادی، اجتمـاعی و سیاسـی کـه خـانواده در معرض آن است از سوی دیگر می توانند سبب اعمال خشونت بر کودکان شوند.
,مطالعات نشان داده اند که پیامدهای سوءرفتار با کودک نه تنها خود فـرد، بلکـه خـانواده و جامعه را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. لذا پرداختن به این پدیده میتواند از ضروریات هر جامعه باشد
,هرچند تاکنون مطالعات جامع و گسترده ای در خصوص کودک آزاری در کشور ما صورت نگرفتـه، در مطالعـه ای کـه در سال 1379 بر روی 1309 نفر از مراجعان به سـه درمانگـاه و مرکـز اورژانـس بیمارسـتان هـای تخصصی کودکان شهر تهران انجام گرفت، معاینه فیزیکی پزشـکان از مراجعـان نـشان داد کـه 12/2درصد آنها در طول زندگی توسط والدین یا مراقبان خود مورد ضرب و جرح قرارگرفته اند و علائم آزار جسمی بر روی صورت، اندام فوقانی، پشت و اندام تحتانی آنها قابل مـشاهده بـوده است بـا وجـود اینکـه بـیش از 40 درصد مراجعین پزشکان را اطفال تشکیل میدهند، این پزشـکان در معاینـات و مـصاحبه هـای تشخیصی خود مسئله آزار جسمی را نادیده گرفته اند و بسیاری از شکستگیها، خونمردگیها وضربات وارد شده به جمجمه و اندام کودک را به حساب نوعی حادثه تلقی کرده انـد.
,بررسیها نشان داده اند که اگر پزشکان سوءرفتار با کودکان را تشخیص ندهند، امکـان کشته شدن 5 درصد از کودکان آزار دیده متعاقب آسیبهای جسمانی وجود دارد و آنها نیز مجددا با شدت بیشتری مورد آزار قرار خواهند گرفت متأسفانه این پدیده آشکار و نهان در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کـشور مـا هـیچ جایگاه ویژه یا متولی تعریف شـده ای نـدارد. بـرای دریافـت کمـک کارشناسـانه، دلـسوزانه یـا محرمانه به کجا می توان مراجعه کرد؟ عرضه خدمات تخصصی به آسیب دیدگان خشونتهـای خانوادگی که عمدتاً زنان و کودکان هستند از وظایف کدام سازمان و نهاد است؟ کسب اطلاعات دقیق درباره میزان شیوع کودک آزاری در جامعه ما مشکل است، اما تکرار وقـوع آن و آمـار و گزارشهای غیر رسمی در این زمینه حکایت از افـزایش میـزان کودکـان قربـانی دارد.
,آزار و اذیت کودکان همواره در طول تاریخ، به اشکال مختلف وجود داشته است. به عبارتی کودکان که جزء یکی از آسیب پذیرترین اقشار اجتماعی هستند و همیشه در معرض تعرض افراد گوناگون- خواه در خانواده یا اجتماع- قرار می گرفته‌اند.
,پدیده کودک‌آزاری ناشی از علل گوناگونی چون ناآگاهی و ناآشنایی افراد نسبت به حقوق کودک، فقر، اعتیاد، طلاق، مشکلات روانی آزارگران کودک ، مشکلات خانوادگی و بیماری‌های مزمن و غیر قابل درمان در کودکان است.
,کودک آزاری طیف گسترده ای دارد و در جوامع مختلف دارای شدت و ضعف است. در مجموع کودک آزاری به طرق مختلف از جمله کار و استثمار کودکان، ایذای کودکان توسط والدین خود یا ناپدری، نامادری، نابرادری و ناخواهری، تجاوز جنسی به کودکان، تبعیض در خانواده به صورت تبعیض بین دو جنس یا تبعیض بین فرزندان از یک جنس، نظام آموزشی ناکارآمد و …ظهورمی یابد.
,«کودک آزاری» به عنوان یک پدیده اجتماعی- فرهنگی که نشان دهنده بحران در یک جامعه است، امروزه روند رو به رشدی را در جامعه ما طی می کند. در حالی که تعداد بی شماری از کودکان به علت فقر، سوء تغذیه، بیماری های واگیردار و جنگ جان خود را از دست می دهند شاهد تعداد زیادی مرگ و میر کودکان بر اثر سوء رفتار هستیم.
,میزان کودک آزاری در هر جامعه بستگی به شرایط فرهنگی و اجتماعی آن جامعه دارد. هر اندازه یک جامعه از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و به خصوص فرهنگی مراحل رشد و توسعه را پیموده باشد سطح آگاهی ها و شعور اجتماعی مردم بیشتر می شود و در نتیجه کمتر به آزار و اذیت کودکان می پردازد.
,کودکان نه تنها در محیط خانواده توسط والدین مورد آزار و اذیت قرار می گیرند بلکه در خارج از خانواده، در مکانهای مختلف هم ممکن است مورد آزار واقع شوند. به خصوص در زندگی امروزه که ضرورت ارتباط کودکان با دنیای خارج از خانواده بیشتر است.
,و دیگر اینکه والدینی که از سطح سواد و تحصیلات پایینی برخوردارند و توانایی درست اندیشیدن و برخورد صحیح با فرزندان را ندارند و در نتیجه از شیوه های غلط تربیتی استفاده می کنند بیشتر از دیگر والدین دست به کودک آزاری میزنند هر چند در بین والدین تحصیل کرده هم به خشونت و کودک آزاری برخورد کردیم.
,اگر رفتار والدین از ابتدای طفولیت فرزند به شکلی صحیح صورت گیرد، بروز چنین پدیده ای در جامعه خیلی کم خواهد بود زیرا فرزندان در فرایند صحیح اجتماعی شدن قرار خواهند گرفت.
,از آنجا که برخی از والدین با شیوه های صحیح رفتاری و تربیتی آشنایی ندارند، آموزش این نوع روشها مفید خواهد بود.
,ارائه پیشنهادات و راهکارها
,در هر جامعه ای، نهادها وظایف و مسئولیتهایی در مـورد حفـظ و رعایـت حقـوق شـهروندان دارند، اما بدون مشارکت فعال افراد، تحقق حقوقشان امکانپذیر نخواهد بود
,1. ایجاد و گسترش یک سیستم مددکاری فردی ـ اجتماعی با اهرم‌های قدرتمند قانونی ـ قضایی برای پیشگیری و درمان موارد کودک‌آزاری
,2. توسعه منسجم نظام حمایت از کودکان طلاق و پیگیری مراقبت از آنها بعد از سرپرستی تک‌والدی آنها
,3. ثبت وقایع کودک‌آزاری در خانواده‌ها به‌صورت منظم و در دوره‌های زمانی از سوی سازمانها و نهادهای تخصصی با عملکرد مرتبط
,4. برگزاری نشست‌های علمی و خانوادگی برای بررسی و تحلیل کودک‌آزاری والدین و شرارت فرزندان
,5. ایجاد دوره‌های آموزشی برای سازمان‌های مرتبط و درگیر با مباحث و بسترهای کودک‌آزاری و شرارت
,6. طراحی و برگزاری واحدهای درسی آشناسازی کودکان و نوجوانان دانش‌آموز در تمام مقاطع تحصیلی برای آگاهی از مصادیق کودک‌آزاری و راه‌کارهای دفاع از خود و گزارش آنها به سازمان‌های مسؤول
,7. بالا بردن سطح آگاهی های فردی و اجتماعی و ارتقاء سطح فرهنگ جامعه
,,
*برگرفته از مقاله کودک آزاری نوشته شبنم مهرآوران دکترای جامعه شناسی(اقتصاد و توسعه)
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه