یادداشت/

• سه‌شنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۶ ۰۹:۳۶
• کد خبر : 1255522

• اخبار
• سایر رسانه ها

قره باغ قبل از آنکه از اهمیت ایدئولوژیک برخوردار باشد در منطقه قفقاز جنوبی برای دو کشور درگیر و سه کشور پیرامون، ایران، ترکیه و روسیه دارای اهمیت ژئوپولیتیک است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از ارس تبار،داستان قره باغ؛ داستان سرزمینی است که دو ملت و کشور آذری و ارمنی آن را عاشقانه دوست دارند متاسفانه وقایعی که بخاطر قره باغ در سال های 1990 اتفاق افتاد یک تراژدی را برای مردم این دو کشور رقم زد. این سرزمین تاریخی متعلق به هر دو ملت می باشد که قرن ها با هم زندگی کرده و حال در شرایط خاص سیاسی تبدیل به داستان پیچیده و غم انگیزی شده است.

ریشه های این موضوع به دوران اولیه تشکیل حکومت کمونیستی و تصمیم استالین برای الحاق مناطق قره باغ، نخجوان و گنجه به جمهوری تازه تشکیل شده آذربایجان بر می گردد که در پی آن و رفته رفته موجبات بروز اختلافات مذهبی میان مسیحیان ارمنی و جمعیت عمدتاً مسلمان آذربایجان بویژه در اواخر دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق را فراهم آورد.

قره باغ قبل از آنکه از اهمیت ایدئولوژیک برخوردار باشد در منطقه قفقاز جنوبی برای دو کشور درگیر و سه کشور پیرامون، ایران، ترکیه و روسیه دارای اهمیت ژئوپولیتیک است. از سوی دیگر با تبدیل بحران این منطقه کوچک به کارت بازی بزرگ در دوره پسا شوروی اهمیت بین المللی یافته است.این مناقشه روز به روز ادامه می‌یابد و ماهیت بین الدولی و بین‌المللی پیدا می‌کند و این اختلافات تاکنون آسیب های زیادی به دو طرف علی الخصوص اقتصاد ارمنستان وارد آورده است به ویژه از زمانی که ترکیه به طرفداری از جمهوری آذربایجان مرزهای خود را به روی ارمنستان بست، در حال حاضر تنها مرزهای باز به طرف ارمنستان ایران و گرجستان است.

آذربایجان از سال 2006 تا به امروز به علت قیمت بالای نفت بخشی از بودجه خود را (13 الی 15 درصد) صرف بودجه نظامی و خرید تسلیحات نظامی کلان کرده که این رقم در سال 2004 به160 میلیون دلار و امروزه به 4 میلیارد دلار رسیده است. آقای علی اف تاکیده کرده اسلحه را برای انبار کردن نخریده بلکه برای باز پس گیری و آزادی زمین هایش گرفته است. طبیعی بود که زیر فشار مردمی و تبلیغاتی که خود دولت آذربایجان کرده و اعتراضاتی که در پی بحران اقتصادی در آذربایجان شکل گرفت، انحراف افکار عمومی صورت بگیرد و بعلاوه برخی عوامل نیز در مرزها از جمله درگیری های پراکنده که هیچ کس تسلطی بر آنها نداره و ناظران بین المللی نیز کم هستند، به راحتی همدیگر را تحریک می کنند.

از آنسو در ارمنستان هم رهبری زیر سوال است مسئله اقتصادی هم دارند، اقتصاد ارمنستان بسیار وابسته به روسیه هست. تحریم روسیه نیز در ماجرای اوکراین شرایط را سخت کرده بطوریکه در حال حاضر، تحت فشار و با نارضایتی های مردمی روبه رو هست و ارمنستان هم بدش نمی آید برای تشدید احساسات ناسیونالیستی به انحراف و اذهان عمومی بپردازد.

این بحران راه حل نظامی ندارد گرچه آذربایجان هم به لحاظ جمعیت هم به لحاظ تسلیحات که اخیرا بدست آورده احساس می کند که در موقعیت برتری قرار گرفته ولی این ها بیشتر یک برتری کمی به آذربایجان می دهد. ارمنستان با توجه به پیوند تنگاتنگی که با روسیه دارد قلمرو هواییش در دست روسیه است و دو پایگاه نظامی روسیه نیز در این کشور قرار دارد به همین دلیل اگر جنگ صورت بگیرد آذربایجان نمی تواند این حرف هایی که در شعار می زند واقعا محقق کند و به لحاظ نظامی برتری بدست بیاورد.

به نظر میاد که این مناقشه هیچ راه حلی ندارد جز مذاکره و گفتگو که آن هم با توجه به فضای روانی و کینه توزانه ای که بین دو ملت شکل گرفته و اینکه اصولاً این مناقشه قره باغ با مناقشه های دیگری که در شوروی سابق بوجود آمده متفاوت هست و آن اینکه وسط یک جمهوری یک منطقه ای اعلام استقلال وجدایی می کند در حالیکه در جای دیگر از جمله گرجستان مردم مناطق جدا شده از خط آتش رد می شوند و باهم ارتباط دارند ولی پنجاه هزار نفر مردم آواره آذربایجان ومردم این مناطق که بیست سال پیش رفتند هنوز هیچ تماسی با مناطق از دست رفته ندارند که بتوانند بواسطه تعاملات و ارتباطات این کینه توزیها را از بین ببرند و به همین جهت این بحران پیچیده است و انتظار نمی رود به این زودی ها و به سادگی قابل حل باشه باید کار بشود.

کارشناسان همچنین به دیدگاه‌های مختلف و متفاوت دو طرف در مورد شیوه حل و فصل بحران قره‌باغ به عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر در توقف مذاکرات صلح یاد می‌کنند. عباس‌اف در این زمینه خاطرنشان کرده است که دو کشور در خصوص شکل توافق احتمالی دچار اختلاف نظر هستند. به گفته وی آذربایجان بر یک مدل مرحله به مرحله یا گام به گام اصرار دارد که با بازگشت اراضی اشغالی خارج از ناگورنو و قره‌باغ آغاز شده و با بازگشت آوارگان ادامه می یابد و تنها در این صورت مذاکرات در مورد وضعیت قره‌باغ پیگیری می‌شود. در عین حال ارمنستان تنها یک نگرش کلی به مصالحه را می‌پذیرد که طی آن هم مسائل اراضی اشغال شده و هم وضعیت قره‌باغ را به طور همزمان حل و فصل می‌کند.

بالاخره برخی از کارشناسان به این نکته اشاره دارند که طرفین منازعه تداوم بحران را بیشتر به ضرر طرف مقابل دانسته و اعتقاد دارند که زمان به نفع آنها ایفای نقش می‌کند و بدین ترتیب برای پیش‌قدم شدن در حل و فصل مناقشه علاقه چندانی از خود نشان نمی‌دهند چرا که اساساً معتقدند که ادامه وضعیت موجود بیشتر منافع طرف مقابل را مورد مخاطره قرار می‌دهد. آذربایجان معتقد است که توسعه اقتصادی به این کشور اجازه می‌دهد تا موقعیت خود را در برابر ایروان تقویت کند و در عین حال دولت آذربایجان به جهت در اشغال بودن 20 درصد خاکش تحت فشار افکار عمومی مردم کشورش قرار دارد.

یادداشت:حسین نوائی – دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #