گزارشی از تغییر نام محلات و خیابان‌‌های قدیمی شهر در گذر زمان؛

• سه‌شنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۶ ۱۱:۰۰
• کد خبر : 1255650

• اخبار
• سایر رسانه ها

بدون شک نامگذاری هر کوچه و خیابانی قصه‌‌هایی در پشت آن نهفته است که شنیدن‌‌شان خالی از لطف نیست و خیابان‌‌های تبریز نیز از این داستان‌‌ها بهره برده‌‌اند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛به نقل از آناج، در خیابان‌‌‌‌های برفی تبریز قدم زدن لذتی مضاعف از یک پیاده روی ساده دارد و با گشتی کوتاه در این زیبا شهر می‌توان اذعان کرد که تبریز، نما و بافتی متفاوت با تمامی کلان شهرهای دیگر دارد و نه به مانند تهران هویت و اصالت ساختمان‌‌‌ها و بافتش را از دست داده و نه به مانند شهری تاریخی مانند یزد در بافت تماما سنتی خود باقی مانده است.

یکی از مشخصه‌‌‌های رفتاری که مسافران به تبریزی‌‌‌ها نسبت می‌دهند مساله آدرس دادن است! موضوعی که گاهی جنبه شوخی نیز پیدا می‌کند اما شاید جالب باشد که گاهی خود تبریزی‌‌‌ها در پیدا کردن نشانی مشکل پیدا می‌کنند زیرا خیابان‌‌ها و محله به یک نام اسم گذاری شده‌‌اند و به نام دیگری خوانده می‌شوند.

نام‌‌هایی که گاه در تاریخ و جغرافیای آن منطقه و گاه در مناسبات سیاسی و حکومتی ریشه دارد و ممکن است نزدیک به چندین دهه یا سده از نام‌‌گذاری آن گذشته باشد اما همچنان نام‌‌های قدیمیشان شناخته‌‌تر از نام‌‌های جدید باشد.

محله قره آغاج، قدمتی چند صد سال در دل تبریز

قره‌آغاج یکی از محله‌های تاریخی و کهن شهر تبریز است که در سمت شرق این شهر واقع شده‌است، این محله از سمت شمال به محله‌های حکم‌آباد و ویجویه، از سمت جنوب به محله‌ی کوچه‌باغ، از سمت شرق به محله گجیل و از سمت غرب به محلهٔ آخونی محدود شده‌ است.

به جهت فراوانی درختان بزرگ و تاریخی نارون (به ترکی آذربایجانی: قره‌آغاج) در این منطقه، این محله بدین نام خوانده شده‌ است، امروزه خیابان قدس به‌عنوان اصلی‌ترین خیابان محلهٔ قره‌آغاج شناخته می‌شود.

در کتاب‌های مختلف تاریخی نظیر «الشقایق النعمانیه فی علماءالدولة العثمانیه» و «تاریخ عالم آرای امینی» ذکر گردیده که این محله تا سده‌های نهم و دهم هجری از محله‌های اصلی شهر تبریز به‌شمار نمی‌رفته و از روستاهای پیرامونی آن محسوب می‌شده‌ است.

مهمترین کوچه‌ محله‌ی قره‌آغاج، کوچه طاق‌لار است که در گذشته سرپوشیده و طاقدار بوده و دروازه‌ی قره‌آغاج در ورودی این کوچه واقع شده بود. پیش‌تر دخمه‌ای در کوچه‌ی طاق‌لار یافته شد و برخی را اعتقاد بر این است که آرامگاه شمس تبریزی است.

نادر میرزا درباره‌ی قره‌آغاج می‌نویسد: "قرهآغاج کویی است به مغرب شهر سکان آن اهل معرفت و صناعت و بساتین آن نیز اندک است. کدخدای این کوی آقای صادق مردی است کاردان و به وراثت از حال این شغل به وی رسیده و در خوی آن مرد تندی و جلادت باشد. بیش‌تر سخن از حرب و آلات آن کند."

مسجد تاریخی «حاج میری» و آرامگاه شمس تبریزی از جمله مهمترین اماکنی تاریخی است که در این محله بنا شده است.

این روزها اگرچه پدران و مادران ما و حتی نسل جوان این منطقه را به نام قره آغاج می‌شناسند اما دیگر تابلویی به نام محله، کوی و یا خیابانی به نام قره آغاج وجود ندارد.

تاثیرات سیاسی و حکومتی در نام‌‌گذاری خیابان شریعتی و بهشتی

خیابان بهشتی جزو چهار راه‌‌هایی است که بعد از انقلاب تغییر نام داده است اما همچنان بسیاری از مردم تبریز آن را به نام قدیم در خاطر دارند.

این منطقه جزو یکی از چهار راه‌‌های خیابان امام خمینی(ره) یا همان پهلوی سابق است و علی رغم اینکه خیابان اصلی یعنی امام (ره) به این نام در میان مردم شناخته شده است اما همچنان این چهارراه مابین اسامی بهشتی و منصور باقی مانده است.

خیابان شریعتی نیز جزو همان خیابان‌‌هایی است که در حکومت پهلوی نام گذاری شده و بعد از انقلاب تغییر نام یافته است.

ظاهرا نام این خیابان در تبریز ابتدا به نام همسر نخست محمدرضا پهلوی بوده است که بعد از جدایی به نام اولین دخترش این خیابان را "شهناز" نامگذاری کرده‌‌اند. این خیابان از قدیمی‌ترین خیابان‌های شهر است و در مسیری شمال به جنوب با خیابان‌های بازار، امام، هفده شهریور و آزادی  (کمربندی) تقاطع دارد. پررفت‌وآمدترین بخش آن بخش شمالی آن در چهارراه شهناز است که اکثر سینماهای شهر تبریز را در بر می‌گیرد.

در دهه هفتاد توسط سازمان شهرداری تبریز سالن سینما کریستال تبریز واقع در ابتدای خیابان شریعتی (شهناز) مورد تخریب قرار گرفته و کاربری سینمای دیرینه ساخت کریستال به مرکز تجاری خدماتی تغییر یافت.

در پستوی کوچه‌های خیابان شهناز تبریز ساختمان‌ها و بناهای دیرپای بسیاری واقع شده، یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بناهای به هم پیوسته در کوچه‌ مغازه‌های سنگی شهناز (داش ماغازالار) بنا شده به گونه ای که در دو سوی این گذر دیرپای، بناهای بسیار قدیمی واقع گردیده و نمایه اندرونی و بیرونی ساختمان‌ها با سنگ‌های زینتی پوشانده شده، دیرینگی عمارت مغازه‌های سنگی مربوط به دوران قاجار می‌باشد.

دیگر گذر تاریخی پیوسته به خیابان شهناز، محله و کوچه تاریخی بارون آواک نام دارد، محله بارون آواک از دیرباز تا به امروز محل سکونت شهروندان تبریزی مسیحی شامل بر آشوریان و ارامنه بوده، در امتداد محله قدیمی بارون آواک، کوچه والمان واقع شده و در محدوده کوچه والمان نیز به تعداد زیادی خانه‌ها و ابنیه‌های قدیمی قرار دارد.

یکی دیگر از ویژگی‌های خیابان شریعتی تبریز تنوع فروشگاه‌های کفش و کیف و پوشاک و گستردگی صنوف فروش کالا و خدمات می‌باشد به گونه ای که همه روزه تعداد بی‌شماری از شهروندان و مسافران و گردشگران از این خیابان زیبا و قدیمی بازدید بعمل می‌آورند و به نوعی امروزه خیابان شریعتی به عنوان یکی از مراکز خرید واقع در بافت قدیم کلانشهر تبریز شناخته می‌شود.

عادت مردم به نام‌‌های قدیمی دلیل باقی ماندن این اسامی است

بهروز خاماچی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی آناج در خصوص نامگذاری خیابان ها و محله های تبریز اظهار کرد: نام خیابان شریعتی امروز، لیل آباد بود که بعد از تخریب در سال 1329 به خاطر دختر شاه، شهناز نامیدند.

وی ادامه داد: بعد از انقلاب نام این خیابان را محبوب المتحدین گذاشتند و زمانی که ماجرای منافقین پیش آمد تابلوی آن را برداشتند و اسم دکتر شریعتی را بر روی تابلو گذاشتند.

این تاریخ شناس تبریزی با اشاره به نامگذاری محله هایی مانند قره آغاج عنوان کرد: قره آغاج از همان ابتدا به این نام بوده است و معنای آن درخت بزرگ است و نه درخت سیاه.

وی در خصوص شناختن این خیابان ها و محله ها به نام های قدیمی بیان کرد: مردم چندان علاقه ای به تغییر نام ها ندارند چون به آن عادت کرده اند به طور مثال خیابان مارالان با اینکه چندین اسم عوض کرده است اما حتی روی تاکسی ها نیز همچنان مارالان نوشته شده است.

ادامه دارد...

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #