زندگی ماشینی سدی در برابر سنت های قدیمی /فراموش شدن سنت های قدیمی ازدواج در بیجار
مراسمات ازدواج در دیار کهن بیجار گروس با قدمت هفت هزار ساله با پیدایش زندگی ماشینی و رشد تحصیلات جوان با گذر از زمان های مختلف دچار دگرگونی شده و دیگری از سنت های قدیمی در مراسم ازدواج خبری نیست.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از بیجار بام ایران، آداب و رسوم در هر استان و منطقه ای از دیار پهناور ایران اسلامی دارای ریشه های تاریخی و کارکردهای خاصی است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, بیجار بام ایران،,
فرهنگ هر جامعه مجموعه ای از آداب و رسوم آن است که موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد فرهنگی می تواند پابرجا بماند که مردمان آن جامعه سنت ها و اصالت خود را به باد فراموشی نسپارند.
,
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و زندگی ماشینی برخی بر این باورند که سنت های قدیمی دست و پا گیر هستند اما اشتباه بزرگی است که سنت ها را کنار بگذاریم بنابراین احیای سنت های قدیمی گامی به عقب نیست بلکه برگی از تاریخ است که در عصر فناوری برای جوانان امروزی گم شده است.
,
یکی از سنت های قدیمی و آداب رسومی که در چند سال اخیر به وادی فراموشی سپرده شده است،مراسم ازدواج است.
,
طبق سنت های قدیم در بیجار به مجرد اینکه جوانی می خواست به زندگی خود سر و سامان دهد با ایما و اشاره این موضوع را با والدین یا عمه و خاله خود مطرح می نماید و آنها هم که سال ها منتظر عقد و عروسی عزیزاشان بوده اند با شور و شوق خاصی این امر را می پذیرند و به دنبال تحقیق دختر مورد نظر خود می روند.
,
در این مرحله ابتدا مادر و خواهر و نزدیکترین افراد داماد خودشان را به دختر مورد نظر می رسانند و از نزدیک او را می بینند و سپس خصوصیات اخلاقی و جسمانی دختر را برای پسر بازگو می نمایند.
,
سرانجام بعد از چند بار رفت و آمد اگر خانواده دختر جواب مثبت بدهند،شب یا روزی را برای بله برون یا خواستگاری معین می نمایند و این کار تا مرحله عقد تقریبا پنهانی انجام می گیرد که مبادا بدخواهان کار خیر را بهم بزنند و نگذارنند عمل خیر صورت گیرد.
,
شب خواستگاری تعداد زیادی از اقوام و آشنایان در خانه دختر جمع می شوند و ضمن صرف شیرینی و میوه جشن بزرگی را به راه می اندازند.
,
مجلس عقد
وسایل پذیرایی مجلس عقد از خانه داماد به خانه عروس فرستاده می شود و در این مرحله پذیرایی با خانواده عروس است و در ضمن مجلس عقد زنانه و مردانه کاملا از هم جد است.
,
,
پس از خواندن خطبه عقد توسط عاقد،یکی از بستگان داماد ترجیحا برادر داماد کله قندی را در درون شال قرمزی روی سر عروس و داماد می شکند و سرکله قند را با همان شال به مادر داماد می دهند.
,
سفره عقد
سفره ای که بنام سفره عقد از طرف خانواده عروس مهیا شده عبارتند از:قرآن به نیت منور شدن نور ایمان در ضمیر آنها،آینه و شمعدان به نیت روشنایی پیوند زندگی،سکه به منظور سفید بختی،تخم مرغ نیمرو شده دو یا سه عدد که عروس و داماد باید آن را نوش جان نمایند تا به تعداد تخم ها مرغ ها بچه دار شوند،عسل به منظور شیرین کام شدن در سرآغاز زندگی،شیرینی به نشانه سرسبزی زندگی،تخم ژاپنی،تخم کدو،بادام،گردو،سنجد،سیب و برنج،هر کدام یک سینی کوچک،روغن حیوانی به مقدار یک پیاله،شربت یک پارچ،یک شاخه نبات با پوشش زرورق رنگی،نان سنگک یک عدد به اندازه قامت داماد که قبلا به شاطر محل سفارش داده می شود،نخ ابریشم به رنگ هایمختلف به طول یک متر و مقداری موم با یک عدد سوزن خیاطی به نیت استواری و ثبات پیوند زندگی.
,
,
بعد از اینکه تمام مهمانان رفتند،عروس و داماد بر سر سفره ای که از رنگین کمان رنگین تر است می نشینند و از هر کدام از موارد فوق مقداری نوش جان می نمایند.
,
آنچه که در سر سفره عقد باقی می ماند به وسیله مادر عروس بین افراد هر دو خانواده و مهمانانی که در آن مجلس باقی مانده اند تقسیم می نماید.
,
عروسی
چند روز پیش از عروسی بزرگترهای خانواده عروس و داماد می نشینند و درباره عروسی و مهیا نمودن وسایل کار صحبت می نمایند و بالاخره روز خوشی را برای برگزاری عروسی انتخاب می نمایند.
,
,
اولین نشانه عروسی برپایی ساز و دهل است و یک روز قبل از عروسی خانواده های عروس و داماد هر کدام همسایگان و بستگان خود را برای نهار همان روز دعوت می نمایند و هر دو خانواده برای نهار آشی به نان آش ترش درست می کنند .
,
مهمانانی که به خانه عروس می روند هر کدام به اندازه وسع و شان خودشان کادویی را به عنوان جهیزیه برای عروس می برند.
,
اما مهمانان داماد فقط کله قندی یا شاخه نبات به عنوان شاد باش همراه خود می برند که به ایت تشریفات نانه په چانی می گویند.
,
حمام بردن عروس و داماد
رسم حمام رفتن عروس و داماد مدت ها است که فراموش شده است.در عروسی قدیم،یک روز قبل از عروسی تعدادی از مهمانان عروس و داماد،عروس را با دایره و دمبک تا حمام همراهی می کردند،در این سنت عروس هر چند قدمی که می رفت مبلغی را بنام قدم پولی از فردی از نزدیکان داماد مانند پدر،برادر یا عمو می گرفتو این پولها با سنجاق به دیواق یا روبند عروس می زدنند.
,
,
اما موقع برگشت عروس از حمام حق القدم به عهده نزدیکان عروس بود و سعی می کردند مبلغ بیشتری از خنواده داماد رسوم به عروس بدهند و بیشتر سبب فخر عروس شوند.
,
در این همراهی موقع رفت و برگشت به حمام،زن یا دختری از نزدیکان عروس و داماد جلو عروس آینه ای به طرف عروس می گیرند و تا مقصد می رقصند.
,
حنابندان
شب حنا بندان خانواده داماد مجمعی محتوی،حنا،شمع،آینه،نقل،یکدست لباس عروس،کشمش،سنجدو یک عدد چراغ توری روشن به خانه عروس می فرستادند و خانواده عروس هم متقابلا همین اعمال را انجام می دادند به اضافه وسایل اصلاح برای داماد.
,
,
بعد از صرف شام،داماد را در وسط اتاق روی صندلی می نشانند و شال قرمزی به گردن او می انداختند و سپس دست چپ او را تا نزدیک شقیقه بالا می بردند و حدود پنجاه عدد سکه های دو ریالی و یک ریالی را کف دست داماد می گذاشتند،سپس مقداری حنا روی سکه می مالیدند و افرادی که در این محفل حضور داشتند،مخصوصا جوانان مجرد هر کدام به قصد بر آوردن مراد خود یکی از سکه ها را برمی داشت و می برد.
,
مدت عروسی
مدت عروسی در بیجار در زمان های قدیم معمولا دو روز بود و بیشتر در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه بود.
,
,
در این دو روز گروه نوازندگان که سه نفر می باشند یک سره ساز و دهل می زنند و مهمانان سری سری به تعداد۲۰-۱٥نفره دست هم را می گیرند و می رقصند.
,
شال پشت عروس
بعد از اینکه آرایش عروس تمام شد،او را به اتاقی می برند که همه مهمانان زن خانواده عروس آنجا جمع هستند و اور اروی یک صندلی می نشانند و دو عدد شمع روشن هم در جلو او قرار می دهند.
,
,
مادر عروس شالی از شیرینی،نقل ،کشمش،حلوا و گوشت به نام"توشک"پر کرده و هنگام آماده نمودن عروس برادر یا یکی از نزدیکان داماد که مجرد یا متاهل هستند را به اتاق عروس می برند تا که شال پر از مخلفات را به کمر عروس ببند.
,
شخص مورد نظر قبل از بستن شال به کمر عروس کلاه خود را به عنوان رسوم به سر عروس می گذارد و سپس شال را سه بار از زیر پای عروس عبور داده و بیرون می کشد.
,
برای آخرین بار که شال از زیر پای عروس رد می شود اگر عروس زرنگ و خبره باشد فورا پای خود را روی شال می گذارد و با توجه به اینکه عروس در آن حال شرم می کند و حرفی نمی زند،اما با ایما و اشاره به شخص مورد نظر می فهماند که نه رسوم تو نهم رسوم من ،کلاهت را از سر من بردار تا منهم پایم را از روی شال تو بردارم.
,
بعد از انجام مراسم فوق عروس را سه بار دو تنور یا به اصطلاح اجاق خانه می گردانند و در نهایت عروس را آماده بردن از خانه پدر می نمایند.
,
عروس تمام اهل خانه خود را می بوسد و خداحافظی می کند البته با گریه و ریختن اشک این مراسم هم تماممی شود و پس از رفتن اجازه از پدر عروس پارچه توری سرخ رنگی به نام ریونه یا دیواق به سر او می کشند و او را از زیر قرآن رد می نمایند و دو نفر از نزدیکان داماد دستان عروس را می گیرند و از خانه پدر خارج می نمایند.
,
در این هنگام زنی از نزدیکان عروس قبل از خروج از خانه،جلو او را می گیرد و اجازه خارج شدن عروس را نمی دهد تا رسوم خود را به نام لادرانه بگیرد.
,
گروه نوازدندگان در این هنگام آهنگ ویژه ای به نام آهنگ سوارانه می نوازند که حزن آور است.
,
هنگام رسیدن عروس به خانه داماد،داماد همراه چند نفر از جوانان فامیل به پشت بام می رود و مقدار زیادی میوه مانند انار،سیب سرخ و نقل بر سر عروس می اندازد،در برخی موارد هم یک قطعه خروس زنده را بر سر عروس می اندازند و بر این باورند که با این کار اولین فرزند آنها پسر می شود.
,
لازم به ذکر است در گذشته های دور مسابقات اسب دوانی و کشتی گیری هم جز مراسمات عروسی در بیجار بود.
,
در ساعات پایانی عروسی مهمانان طرف داماد مبلغ قابل توجهی به نام سویرانه به عروس و داماد هدیه می دهند.
,
حجله رفتن داماد
قبل از اینکه داماد وارد حجله شود،مادر یا خواهر او و دو نفر از زنان همراه عروس به نام پاوه ویی در دو گوشه اتاق عروس دو عدد میخ می کوبند و پرده عروس را به این دو میخ متصل می نمایند و تعدادی سنجاق قفلی را هم به نخ پرده آویزان می کنند و همچنین لنگه کفش پای راست عروس را به یکی از میخهای پرده آویزان نموده و لنگه دیگر را درون طاقچه می گذارند و با این کار بر این بلاورند با این اعمال اولا داماد زود قلعه را تصرف می کند و ثانیا داماد تا پایان عمر تحت تسلط عروس می شود.
,
,
سپس داماد به عنوان پاک دامنی و شکر خداوند دو رکعت نماز شکر با سجاده ایی که معمولاً چادر عروس است به جای می آورد و زندگی مشترک آنان با دعا به درگاه الهی آغازمی شود .
,
مراسمات ازدواج در دیار کهن بیجار گروس با قدمت هفت هزار ساله با پیدایش زندگی ماشینی و رشد تحصیلات جوان با گذر از زمان های مختلف دچار دگرگونی شده و دیگری از سنت های قدیمی در مراسم ازدواج خبری نیست.
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه