وسعت دامنه گرد و خاک به زاگرس رسید؛
باران خاک در جنوب کشور/ سامانه ای که در اثر بی تدبیری دولت به رشته کوه زاگرس رسید!
به روزهایی می رسیم که نفس کشیدن در استان های جنوبی کشور در آینده ای نه چندان دور به عنوان یک آرزو، کیمیا می شود
, آنانکه به درستی می فهمند نفس کشیدن در هوای آلوده بالای 80 برابر حد عادی زندگی کردن تنها با مردن برابری می کند و آنهم از نوع نبودن برای رهایی از درد و رنج ای هوای غمبار و دمدمگی مزاج که عرصه را بر شهروندان این دیار هر روز بیش لز پیش تنگ تر می نماید.
,,
ما عادت کرده ایم به روزمرگی در برابر سیاست زدگی مسئولانی که با یک بام و دو هوا بر کرسی سیاست تکیه می زنند و هیچگاه در مقابل هوا زکامی مردم فرتوت و از کار افتاده نتوانسته و یا اینکه نخواسته اند بدانند باید جوابگو باشند. همان مردمی که در تمامی صحنه های مختلف پشت سر این نظام قد علم می نمایند و به پاسداشت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی جان خود را در طبق اخلاص گذاشته و همواره می گذارند.
,,
زندگی در شهرهای جنوبی ایران هر روز سخت‌تر می‌شود. سال گذشته بود که قطع برق هم به تمام مشکلات عدیده اهالی جنوب اضافه شد. همزمان با گرم‌تر شدن هوا در تابستان کم‌سابقه ایران، جنوبی‌ها دمای نزدیک به ٥٠ درجه را بدون برق و امکان استفاده از وسایل سرمایشی می‌گذرانند.
, .,
, ریزگردها چند سالی است که بلای جان مردم جنوب ایران شده‌اند و نفس‌شان را تنگ کرده‌اند، هر بار دلیلی برای بروز این پدیده عنوان می‌شود و راهکاری ارایه می کنند. کارشناسان معتقدند عامل عمده بروز ریزگردها خارج از ایران است، اما راهکارهایی هم برای مقابله با این پدیده در کانون‌های بروز ریزگرد در داخل کشور به کار گرفته شد و دولت هم از طرح‌های ارایه شده برای حل معضل ریزگردها در شهرهای جنوبی حمایت کرد، هر چند انتقاداتی هم به این اجرای طرح‌های دولت برای حل این معضل وارد است، اما هنوز هم کارشناسان امر معتقدند کانون اصلی ریزگردها خارج از ایران قرار دارد.
, .,,
بررسی تاریخچه ریزگردها نشان می‌دهد نخستین واقعه توفان گردوخاک در منطقه جنوب غرب ایران و کشور عراق در بین سال‌های ١٣٦٣ تا ١٣٦٧ گزارش شده است. تا سال ١٣٨٠ این پدیده گذرا بوده است، اما در سال‌های بعد، این پدیده به تدریج در شهرهای جنوبی و غربی کشور گسترش یافته به طوری که از سال ١٣٨٧، ١٨ استان کشور را فرا گرفته.
,,
اما ماهیت ریزگردهایی که همه تنها نامی از آنها شنیده‌اند، چه ترکیباتی دارد؟ بررسی آمار مربوط به توفان‌های گرد و خاک در استان خوزستان نشان می‌دهد ترکیب شیمیایی این گردوخاک‌ها در برخی موارد شامل فلزات سنگین با مقادیر بسیار بیشتر از حد مجاز است که برای سلامتی انسان‌ها بسیار خطرناک هستند.
,,
به لحاظ ماهوی ریزگردهای با منشا داخلی یک تفاوت عمده با ریزگردهای با منشا خارجی دارند، تفاوت توفان‌های گرد و خاک با منشا عراق با توفان‌های گردوخاک محلی در ماندگاری و قطر ذرات و غلظت آنها است. به علت قطر کم ذرات گردوخاک با منشا عراق، ماندگاری آنها بالا بوده و حتی تا ٧٢ ساعت هم می‌تواند باعث کاهش دید افقی در مناطق مختلف ایران شود.
,
, گردوخاک‌های محلی به طور معمول به علت وزش بادهای شدید در منطقه چشمه ایجاد می‌شوند و به علت بزرگ‌تر بودن اندازه قطر این ذرات نسبت به گردوخاک‌های ورودی از کشور عراق، با کاهش سرعت باد به سرعت ته‌نشین شده و دارای زمان ماندگاری کوتاهی هستند. همچنین غلظت گردوخاک‌های ورودی از کشور عراق که معمولا برحسب میکروگرم بر مترمکعب بیان می‌شود، نسبت به گردوخاک‌های محلی پایین‌تر است. اما غلظت توفان‌های گردوخاک محلی در اکثر موارد بسیار بالا است، به گونه‌ای که غلظت ٠٠٠/١٠ میکروگرم بر مترمکعب در شهر اهواز نیز ثبت شده است که حدود ٦٦ برابر حد مجاز است.
, .,,
افزایش دما و کاهش رطوبت در هر ناحیه به طور طبیعی با از بین رفتن پوشش گیاهی همراه خواهد بود. با توجه به اینکه پوشش گیاهی نقش مهمی در تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش دارد، از بین رفتن این پوشش نقش قابل ملاحظه‌ای در بیابانزایی و تشکیل کانون‌های گردوخاک دارد.
,
, از بین رفتن پوشش گیاهی در حاشیه و بخش‌های خشک شده تالاب‌هایی چون هورالعظیم، شادگان و سایر آبگیرها و مناطق مرطوب از مهم‌ترین دلایل گسترش کانون‌های داخلی در سال‌های اخیر است. در همین راستا هم بود که دولت یازدهم طرح نهال‌کاری در٤٢ هزار هکتار از کانون‌های فوق بحرانی ریزگردها در خوزستان را ارایه کرد.
, .,,
از سوی دیگر خاک‌های اراضی جنوب عراق، کویت و شمال عربستان و تا اندازه‌ای خاک‌های غرب استان خوزستان به ویژه در جنگ‌های ایران- عراق و عراق- کویت بین سال‌های ١٩٨١ تا ١٩٨٩ به مواد نفتی آغشته شده‌اند. غلظت بیش از اندازه عنصر سلنیوم نیز می‌تواند حاصل پالایش مواد نفتی و پتروشیمی و احتراق مواد سوختی مثل نفت و زغال باشد. این عنصر به راحتی در اثر باران، از خاک‌های آلوده به مواد نفتی زهکش شده و در تالاب‌ها تجمع می‌یابد.
,,
با توجه ترکیب شیمیایی گردوخاک‌ها، به خصوص فلزات سنگین موجود در آنها، مخاطرات این ذرات در مورد تاثیر بر سلامتی انسان‌ها، جانوران و گیاهان، چشمگیر خواهد بود. اورژانسی شدن بسیاری از شهروندان هنگام وقوع توفان‌های گردوخاک مصداق تایید این موضوع است.
, .,
, هر کدام از کارشناسان حوزه محیط زیست راهکاری برای رفع بحران ریزگردها در شهرهای جنوبی به ویژه اهواز ارایه می‌دهند، عده‌ای برنامه‌های دولت را به چالش می‌کشند و بعضی هم سیاست‌های گذشته را مقصر اصلی این وضعیت می‌دانند، اما محققین و کارشناسانی که تحقیق مذکور را در مرکز پژوهش‌های مجلس انجام داده‌اند، بر پایه تحقیقات صورت گرفته راهکارهایی را در راستای کنترل، مهار و تسکین اثر توفان‌های گردوخاک ارایه داده‌اند.
, .,,
با توجه به اینکه به طور کلی بیشتر توفان‌های گردوخاک غرب و جنوب غرب کشور منشا خارجی دارند و مهار و کنترل آنها نیازمند تصمیم‌سازی‌های فرامرزی است، باید به موازات برنامه‌ریزی برای مهار این کانون‌ها، برنامه‌های کاهش آثار و آسیب‌های این توفان‌ها در بخش‌های مختلف سلامت، اجتماعی، اقتصادی و غیره، به طور جدی مدنظر قرار گیرد.
, .,
, در سال‌های اخیر سهم توفان‌های گردوخاک با منشا داخلی افزایش یافته است. در این راستا با توجه به تخریب شدید سرزمین و به ویژه زمین‌های کشاورزی از یک سو و توسعه بیابان و ماسه‌های روان ازسوی دیگر، برنامه‌های مهار کانون‌های داخلی باید در اسرع وقت تعیین و اجرا شود.
, .,,
به هرحال؛ هر روز که از زمان جریان سال های خشکسالی می گذرد ورود موج های بیشتر گرد و غبار به کشور به خصوص مناطق جنوبی افزونتر می یابد و نفس کشیدن در این منطقه برای زندگی کردن سخت تر می شود! روزهایی که مردم از نفس افتاده این دیار به جای آب باران، باران خاک بر سر و روی شان می بارد!
,انتهای پیام /
,]
ارسال دیدگاه