گفتگو با سید حسین سیادتیان، روانشناس کودکان با نیازهای خاص:

• دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۶ ۱۴:۲۰
• کد خبر : 1328867

• اخبار
• سایر رسانه ها

برخی از دوره های رشدی در همه کودکان علائم اختلال را نشان می دهد اما به صورت کاملا گذرا بوده و آنچه مهم است پایدار بودن آن در حداقل شش ماه است. به عبارت دیگر زمانی کودکی مبتلا تشخیص داده می شود که حداقل شش ماه از زمان شروع اختلال گذشته باشد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از ندای اصفهان، گویا پرونده بسیاری از موضوعات در کشور ما باید همچنان باز باقی بماند؛ عده ای بدون مدرک و علم، بی دلیل به کودکان برچسب بیش فعالی می زنند و آنها را از شیطنت و بازی های کودکانه دور می کنند. خانواده ها بخاطر حرف های بی پایه و اساس، محیط را برای کودک ناامن می کنند. می خواهند او همچون ربات آرام و مطیع باشد، بی اینکه بدانند خانواده رشد دهنده و جهت دهنده کودک برای فردایی بهتر است.

مباحث زیادی در خصوص بیماری بیش فعالی از زبان مردم می شنویم؛ این موضوع سبب شد که با سیدحسین سیادتیان آرانی گفتگو کنیم. وی دانشجوی دکتری رشته روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص از دانشگاه اصفهان و  در حال حاضر مشغول به تدریس در دانشگاه علامه فیض کاشانی و نیز ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی در حوزه کودکان در شهر اصفهان و کاشان است.

***

اختلالات روحی و روانی کودکان به چند گروه تقسیم می شود؟

به طور کلی طبقه بندی های مختلفی در زمینه اختلالات روحی و روانی کودکان ارائه شده است، اما رایج ترین آن شامل دسته بندی اختلالات برونی شده یا (بیرونی سازی، بیرونی شده) و درونی شده یا (درونی سازی) است.

اختلالات برونی شده شامل آن دسته از اختلالاتی است که علائم آن به صورت بیرونی بازتاب دارد و معمولاً به سمت بیرون از فرد معطوف هستند. تشخیص این نوع اختلالات زیاد سخت نیست چرا که علائم به صورت مخفی نبوده و در ظرف چند دقیقه می توان با مشاهده کودک آنان را شناسایی نمود. از جمله می توان به اختلال بیش فعالی و نقص توجه، پرخاشگری، اختلال لجبازی و نافرمانی و اختلال سلوک اشاره کرد.

اختلالات درونی شده نیز به اختلالاتی اطلاق می شود که دارای بازتاب درونی هستند؛ به عبارت دیگر بسیاری از مشکلات و علائم بیماری نه تنها در ظاهر بلکه در درون کودک نیز شناسایی می شود. ازجمله این اختلالات می توان به اختلال افسردگی، اضطراب، احساس گوشه گیری، ناامیدی اشاره نمود.

معمولاً مشکلات تا اندازه بسیار زیاد، در درون فرد به وجود می آیند به همین دلیل اختلالات درونی شده را بیماری های مخفی نیز می نامند؛ یعنی کشف آنها از طریق مشاهده بیرونی بسیار دشوار است.

اختلال بیش فعالی و نقص توجه را جزء بیماری های روحی ذکر کرده اند، در این خصوص بیشتر توضیح دهید که رشد و نمو این اختلال به چه صورت است.

– این اختلال شایع ترین اختلال در دوران کودکی است که بسیاری از ارجاعات والدین به مراکز مشاوره و روانشناسی را پوشش می دهد. این اختلال که به اشتباه در میان گروهی از مردم به عنوان پیش فعالی نام برده می شود، در اصل بیش فعالی می باشد. سه دسته کلی این اختلال شامل این موارد می شود:

نوع نقص توجه یا بی توجهی: که این گروه از کودکان با مشخصاتی همچون موارد زیر شناسایی می شوند:

– غالبا از توجه کافی به جزئیات در می مانند یا فعالیت های تحصیلی، کار یا سایر فعالیتها را با بی دقتی انجام می دهند.

– غالبا کودک در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیت های مربوط به بازیها مشکل دارد.

– غالبا بنظر می رسد وقتی با او صحبت می شود گوش نمی دهد.

– کار را تکمیل نمی کند.

– اغلب از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است اجتناب می کند، نفرت دارد یا مردد است.

– غالبا در سازماندهی و فعالیتها ناتوان است.

– غالبا اشیاء لازم برای انجام تکالیف و فعالیتها را گم می کند.

– محرکهای بیرونی غالبا حواسش را به آسانی پرت می کند.

– در فعالیتهای روزمره غالبا فراموشکار است.

 نوع بیش فعالی یا پرتحرکی: که این گروه از کودکان با مشخصاتی همچون مواردی که عرض می کنم شناسایی می شوند:

– غالبا کودک دستها و پاهایش بی قرار است و روی صندلی تکان می خورد.

– غالبا در کلاس درس یا جاهای دیگری که انتظار می رود سر جایش بنشیند اما صندلی خود را ترک می کند.

– غالبا در جاهایی که مناسبتی ندارد می دود یا از در و دیوار بالا می رود. در نوجوانی یا بزرگسالی همراه با احساس ذهنی بیقراری است.

– غالبا در اشتغال بی سروصدا به فعالیت های تفریحی و بازی ناتوان است.

– غالبا در حال حرکت است و به نظر می رسد موتوری به حرکتش وا می دارد.

– غالبا زیاد حرف می زند.

نوع تکانشگری: که این گروه با مشخصاتی همچون مواردی که عرض می کنم شناسایی می شود:

– غالبا قبل از اینکه سوال تمام شود با عجله و دستپاچگی جواب هائی را می پراند.

– غالبا در انتظار کشیدن برای نوبت ناتوان است.

– غالبا حرف دیگران را قطع کرده یا مداخله می کند.

خانواده ها از چه زمانی می توانند متوجه این اختلال شوند، علائم خود را چگونه نشان می دهند؟

– خانواده ها معمولا در زمانی که فرزندشان در مقام مقایسه با سایر کودکان قرار می گیرند، نسبت به برخی رفتارهای فرزندشان حساس می شوند. مثلاً در یک جمع کودکانه جنبش و فعالیت کودک بسیار بیشتر از سایر کودکان است و نمی تواند مانند بقیه تعامل و بازی داشته باشد.

علائم شایعی که راجع بیماری ذکر شده است، اینکه به سختی تمرکز و توجه می کنند و فعالیت بیش از اندازه دارند، این مسئله سبب شده که در خانواده ها هر کودکی را بیش فعال بنامند. در خصوص این موضوع بیشتر توضیح دهید که چگونه خانواده ها را باید آگاه کرد؟

– بله، این سوال کاملا درست و بجایی است. در پاسخ به سوال قبلی علائم شناسایی این گروه از کودکان به طور کامل ارائه شد، اما لازم به ذکر است بخشی از مراجعاتی که از طرف والدین برای درمان بیش فعالی فرزندشان صورت می پذیرد، از روی وسواس بیش از حد بوده و بعد از ارزیابی مشخص می شود که کودک مبتلا به این اختلال نمی باشد.

کودکی که مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه است باید نشانه ها را در دو موقعیت نشان دهد. برای مثال کودکی که به مهد کودک یا پیش دبستان می رود باید ضمن خانه، علائم را در مهد کودک نشان داده و از اینرو مربیان مهد کودک نیز گزارشی از این مشکل را داشته باشند. بر این اساس تشخیص شتاب زده والدین و برچسب زدن نادرست آنها تنها آرامش کودک و اعضای خانواده را به هم می ریزند.

برخی از دوره های رشدی در همه کودکان علائم اختلال را نشان می دهد اما به صورت کاملا گذرا بوده و آنچه مهم است پایدار بودن آن در حداقل ۶ ماه می باشد. به عبارت دیگر زمانی کودکی مبتلا تشخیص داده می شود که حداقل ۶ ماه از زمان شروع اختلال گذشته باشد.

نکته دیگر اینکه والدین باید همواره اصل تفاوت های فردی را مد نظر داشته باشند و به مقایسه فرزند خود با سایر کودکان نپرداخته و در صورت مشاهده مواردی ضمن حفظ آرامش به افراد متخصص این امر مراجعه کنند.

 مبحثی که در پزشکی سنتی به آن اشاره می شود، اینکه مصرف بیش از اندازه «کندر» در زمان بارداری یکی از علائم ظهور این اختلال است؛ این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟

– گرچه پزشکی سنتی امروزه توانسته در شناسایی و درمان برخی بیماری ها کمک کند اما تاکنون پژوهشی در زمینه سوال شما انجام نشده است؛ از این رو این مورد در حال حاضر قابل رد یا تائید نیست.

آیا مسائل ژنتیکی هم می تواند در رشد این اختلال موثر باشد؟

– در ابتلا به اختلال بیش فعالی و نقص، مسائل ژنتیکی سهم بسیاری دارد. در بسیاری از پژوهش ها ضمن تائید این نکته مشخص شده در صورتی که یکی از اقوام نزدیک مانند پدر، مادر، دایی، خاله، عمو و عمه مبتلا باشند، احتمال آن در فرزندان آن خانواده افزایش می یابد.

روش های درمانی این اختلال از چه سنی باید شروع شود، آیا روشهایی برای پیشگیری وجود دارد؟

– درمان این کودکان معمولاً در چهار یا پنج سالگی شروع می شود که معمولا منطبق با بازی درمانی، آموزش والدین و در مواردی دارو درمانی می باشد.

در زمینه پیشگیری از وقوع این اختلال، توجه به سلامت دوران بارداری مادر بسیار مهم است. دوری از استرس و مصرف داروها، توجه به امر تغذیه و انجام بررسی های پزشکی در این دوران بسیار اهمیت دارد.

توصیه شما به خانواده ها در خصوص این اختلال چیست؟

– مجدد عرض می کنم که این اختلال، یک اختلال شایع برای کودکان بوده و امروزه برنامه های درمانی مناسبی برای این کودکان در مراکز مشاوره و روانشناسی توسط متخصصان حوزه کودک تدارک دیده شده است، لذا والدین در صورت شناسایی فرزندشان به این اختلال ضمن حفظ آرامش خود به پیگیری برنامه درمانی فرزندشان بپردازند و همواره ضمن مشورت با افراد آگاه در این حیطه، از پیش داوری خودداری نمایند.

م.تانتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #