گزارش ویژه؛

• سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ ۱۲:۰۲
• کد خبر : 1362968

• اخبار
• سایر رسانه ها

شال کرمان، دست بافته طبیعی است که به دلیل استفاده از مواد، رنگ و الیاف ارگانیک، آسیب ناشی از الیاف شیمیایی و مصنوعی را در تولید لباس به صفر رسانده و به دلیل خاصیت گرمازایی در زمستان و خنک بودن در تابستان، مشتریان فراوانی در داخل و خارج از کشور می‌تواند داشته باشد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛به نقل از  راه آرمان؛صنعت شال‌بافی در کرمان بیشینه هزار ساله داشته و طبق اسناد تاریخی در دوره قاجار پایه اصلی اشتغال در کرمان بوده و برخی جهانگردان و شرق شناسان من جمله تاورنیه فرانسوی، از درآمد سالانه ۶۰ هزار لیره استرالینگ شالبافی در کرمان سخن گفته است و شال کرمان زینت بخش لباس دولتمردان ایرانی و سوغاتی ارزشمند و کالایی گرانقیمت بوده است به‌گونه‌ای که در لیست اموال یکی از خلفای عباسی(المتکفی) در سال ۳۳۳ هجری قمری از ۱۸ هزار طاقه شال کرمان نام برده شده است.

شال کرمان، دست بافته طبیعی است که به دلیل استفاده از مواد، رنگ و الیاف ارگانیک، آسیب ناشی از الیاف شیمیایی و مصنوعی را در تولید لباس به صفر رسانده و به دلیل خاصیت گرمازایی در زمستان و خنک بودن در تابستان، مشتریان فراوانی در داخل و خارج از کشور می‌تواند داشته باشد اما حدود ۱۴۰ سال پیش بعد از جنبش اعتراضی شال‌بافان این صنعت منسوخ و از گردونه‌ی اقتصاد خارج شد اما استاندار کرمان  سردمدار دوباره  احیای  این صنعت شده است .

شال و شال بافی ،  از صنایع دستی بسیار ارزشمند و معتبر تاریخی استان کرمان با قدمتی ۱۰۰۰ ساله است

سید محمدعلی گلاب‌زاده رییس مرکز کرمان شناسی شال را یکی از صنایع دستی بسیار ارزشمند و معتبر تاریخی استان کرمان دانست و گفت: پیشینه این صنعت به هزار سال یا بیش از این می‌رسد، به‌طوری‌که در تاریخ ذکر شده است، پس از فوت المکتفی خلیفه عباسی ۱۸ هزار طاقه شال کرمانی در پستوی خانه‌اش وجود داشت، لذا این مهم نشان دهند اهمیت شال در وضعیت اقتصادی کرمان را دارد.

سید محمدعلی گلاب‌زاده تصریح کرد : تلگرافچی فرنگی در سال ۱۲۹۷ هجری قمری وقتی به کرمان سفر می‌کند، بیان می‌کند که ۱۵ هزار نفر به طور مستقیم به کار شال بافی مشغول بوده‌اند ،  یا هیات بازرگانی که حدود ۱۹۰۴ میلادی از بریتانیا به جنوب ایران سفر می‌کنند میزان تولید شال کرمان را ۶۰ هزار لیره استرلینگ (۳۶۰ هزار تومان) برآورد می‌کنند که اگر به قیمت امروز محاسبه کنیم چند هزار میلیارد تومان ارزش شال‌های آن زمان در کرمان می‌شود.

وی با اشاره به دیگر اسناد تاریخی درباره شال کرمان افزود: رقم‌های که در تاریخ درباره تاثیر تولید شال کرمان در اقتصاد این شهر عنوان شده رقم‌های بسیار قابل توجه‌ای است  و مقطعی از تاریخ را داریم که قیمت یک شال کرمانی ۸۰ تومان بوده و این زمانی است که با این مبلغ می‌توانستند حدود ۳۰۰ من(۹۰۰ کیلو) گندم خریداری کنند.

رییس مرکز کرمان شناسی به نقش شال‌بافی در اقتصاد کرمان پرداخت و گفت : در دوره قاجار تعداد کارگاه‌های شال‌بافی در کرمان به  بیش از ۳  تا ۵ هزار کارگاه شال‌بافی ذکر می‌کنند به‌طور‌مثال در محله ی میدان قلعه در این دوره ۷۰ کارگاه شال‌بافی وجود داشته لذا در می‌یابیم که صنعت شال‌بافی در کرمان چه میزان اشتغال برای  استان در آن دوره ایجاد کرده بوده است.

گلاب زاده  معتقد است: شال تنها صنعت دستی است که در همه بخش‌های زندگی جامعه آن روز ایران تاثیرگذار بوده است، همچنین در ادبیات نیز در خصوص شال نگاشته های فراوانی نوشته شده است در گوشه ایی از تاریخ ، قیام شال بافان شهره بوده است ، شال و شال‌بافی در کرمان یک سابقه طولانی دارد و با مسایل سیاسی پیوند خورده که یکی از این مسایل مربوط به میرزارضا کرمانی و قتل ناصرالدین‌شاه است.

وی به تشریح داستان میرزارضای کرمانی پرداخت و افزود : پدر میرزارضای کرمانی در بازار کرمان پارچه فروشی داشته است، میرزارضا ی کرمان به تجارت شال در تهران مشغول بود، یک شال از وی برای ولیعهد تهران خریداری کردند اما پول شالی که برای نایب السلطنه از او خریداری کرده بودند، پرداخت نشده بود. هر چه مراجعه می‌کرد پول آن را به او نمی‌دادند تا اینکه یک روز نایب‌السلطنه نشستی داشت، میرزا رضای کرمانی در آن جلسه رفت و عنوان کرد این شالی که به کمر بسته‌ای پول آن را به من هنوز نداده‌اند، نایب‌السلطنه آقا بالا خان را فرا خواند و گفت پول شال را پرداخت کن و بابت هر یک تومانی که پرداخت می‌کنید یک پس گردنی به میرزا رضای کرمانی بزنید.

رییس مرکز کرمان شناسی به اتفاق دوم سیاسی که با شال کرمانی پیوند خورد اشاره کرد و افزود: براساس خاطرات جهانگرد «سرپرسی سایکس»در زمانی بیش از ۱۵ هزار دستگاه شال بافی در کرمان وجود داشته است و در واقع از هر ۵ خانواده کرمانی یک خانواده به امر شال‌بافی مشغول بوده است.

وی بیان کرد: درآمد شال‌بافی بیشتر نصیب دلالان و واسطه‌گران بود و وضعیت معیشت شال‌بافان چندان مناسب نبود، به‌طوری‌که در زمان« محمد اصفهان خان نوری» شخصی به نام «علی محمد شال‌باف» توانست از محل درآمد شال‌بافی ۱۲ هزار تومان به دولت وقت قرض دهد که این رقم به ارزش امروز بیش از ۱۲۰ میلیارد تومان کنونی بوده است، این یک نمونه از میزان درآمد یک واسطه‌گر شال‌بافی بوده است.

گلاب‌زاده با بیان این مطلب که شال‌بافان زندگی را در نهایت تنگدستی می‌گذراندند، تصریح کرد: شال‌بافان زندگی سختی را می‌گذراندند و مشکلات عدیده‌ای داشتند و به هر دری که می‌زدند کسی به مشکلات آنها رسیدگی نمی‌کرد و در زمان «شهاب‌الملک» اتفاقی رخ داد که «نایب مریم» در بازار کرمان «میرزا مهدی‌خان کلانتر» را به قتل رساند ، این حرکت جرقه یک قیام بود گرچه این قیام سرکوب شد و «نایب مریم» به قتل رسید.

وی اضافه کرد: در زمان «مرتضی قلی‌خان وکیل الملک دوم» بالاخره شال‌بافان در سال ۱۲۹۴ هجری قمری قیام کردند و یک حرکت وسیع و گسترده‌ای در کرمان اتفاق افتاد به‌گونه‌ای که تمام امنیت شهر به مخاطره افتاد و مشکلات عدیده‌ای در شهر بوجود آمد و سرانجام در سال ۱۲۹۵ هجری قمری حکومت «مرتضی قلی‌خان وکیل‌الملک» سقوط کرد.

صنعت شال بافی کرمان احیا شد

علیرضا رزم حسینی استاندار کرمان با تاکید بر اینکه صنعت در حال مرگ شال‌بافی در کرمان هم اکنون احیاء شده و باید با همه توان در جهت تقویت این صنعت تلاش کنیم تصریح کرد: ٥٠ درصد شغل مردم دیار کریمان در گذشته شال بافی بود به طوری که ٣٠٠٠ دستگاه شال‌بافی در کرمان وجود داشت .

رزم حسینی  با اشاره به علاقه گردشگران خارجی به صنایع دستی ایران  افزود: باید به گونه ای عمل کنیم که بتوانیم این صنعت را در معرض دید گردشگران خارجی قرار دهیم و در این راستا نیازمند حضور بخش خصوصی هستیم که علاوه بر درآمدزایی می تواند سبب ایجاد اشتغال پایدار در استان کرمان شود لذا بازار تضمین شده سبب بازگشت به دوران طلایی شال بافی خواهد بود .

استاندار کرمان با تاکید بر ایجاد شبکه زنجیره تولید و فروش این محصول در استان خاطرنشان کرد: بازار تضمین شده سبب بازگشت به دوران طلایی این محصول خواهد شد ضمن آن‌که باید این محصول را ثبت ملی کرده تا شال‌بافی به‌عنوان یک برند برای استان کرمان تبدیل شود.

وی ادامه داد : اتاق بازرگانی استان که معین اقتصادی جیرفت و عنبرآباد است، متعهد شده ۱۰ کارگاه شال بافی در جیرفت و عنبرآباد راه اندازی کند و این مهم نشان می دهد اگر پشتیبانی همگان از جمله دولت و بخش غیردولتی باشد، می توانیم صنعت هایی که در گذشته برای مردم درآمد داشته و زندگی آنان را اداره می کرده، مجددا فعال کنیم و مردم به روزگار طلایی خود افتخار می کنند و از سوی دیگر صنایع دستی ایران مورد اقبال گردشگران خارجی است.

نبود بازار مناسب برای فروش شال ، این صنعت نیمه احیا را در دو سال گذشته راکد کرد

محسن میراحمدی هنرمند با سابقه شالبافی کرمان در تکمله گزارش  گفت : در دو سال گذشته اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تعدادی دار و مواد اولیه به صورت رایگان در اختیار هنرمندان رشته شالبافی قرار داد که متاسفانه به دلیل نبود بازار فروش، هنرمندان دلسرد شده و بار دیگر شالبافی از رونق تولید افتاد.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته هنرمندان انگیزه زیادی برای تولید این نوع هنر دستی و ارزشمند داشتند، اظهار کرد: در حال حاضر تعداد کمی به تولید شال می‌پردازند ، اما  کهن سال ترین هنرمند شالبافی کرمان ۸۰ سال سن دارد این هنرمند به علت علاقه خود به این هنر سنتی همچنان به تولید شال می‌پردازد در گذشته دارهای شالبافی به صورت زمینی و غیر قابل جابجایی بودند در حال حاضر این دارها به صورت فلزی طراحی شده اند و به راحتی جابه جا می شوند.

هر فضایی که برای صنعت شال بافی  در اختیار ما قرار بگیرد ۱۰ نفر را به اشتغال در خواهیم آورد

محمدرضا آریان مدیرعامل شرکت «کرمان مجازی » مجری احیای صنعت شال بافی در کرمان  ، گفت : زمان تولید هر شال به نوع طرح و مهارت بافنده بستگی دارد ، زمان تولید یک شال بین یک روز تا یک ماه متغییر است لذا باید مدنظر داشت که شال‌بافی یک هنر کار دست است که زمان دقیق تولید یک طرح نمی‌توان بیان کرد.

محمدرضا آریان با اشاره به اینکه قیمت شال را بازار تعیین می‌کند، اظهار کرد: ما سعی داریم که با کمترین سود شال را به مردم ارایه دهیم و قیمت شال نیز به نوع بافت و جنس الیاف آن بستگی دارد ضمن آنکه  ما سودی از شال‌بافی تا کنون بدست نیاورده ایم .

مدیر عامل شرکت کرمان مجازی بین ۳۰۰ هزار تا ۲۰ میلیون تومان را قیمت شال‌های تابلویی اعلام کرد و گفت : به جزی میزان فروش مورد تقاضای مردم نیز معین‌های اقتصادی، اتاق بازرگانی، همه ادارات کرمان قول مساعد برای خرید این کالا داده‌اند و مقرر شده است که شال کرمان جزی هدایایی این دستگاه‌ها به مهمانان داخلی و خارجی باشد.

وی با بیان اینکه دنبال آن هستیم که شال کرمان به‌عنوان یک کالای نفیس کرمانی و ایرانی در جهان عرضه شود، اظهار کرد: یک غرفه در موزه بانو حیاتی داریم و افراد می‌توانند در آنجا از محصولات ما بازدید کرده و خریداری کنند اکنون در کارگاه‌های شال‌بافی را احیا کرده ایم و دستگاه، مواد و آموزش همه را در اختیار بافنده قرار میدهیم  اما همواره باید یک مربی در کارگاه حضور داشته باشد لذا تولید شال باید در کارگاه‌های متمرکز تولید شود.

وی با تاکید برآنکه بلافاصله پس از آموزش افراد جذب کار می‌شوند ادامه داد: هر ارگان و اداره‌ای که یک فضا مناسب و نیرو در اختیار ما قرار دهند ما این قابلیت را داریم که ماهیانه  اشتغال۱۰ نفر را فراهم کنیم.

مدیر عامل شرکت کرمان مجازی با تاکید برآنکه هیچ محدودیتی برای آموزش و تولید نداریم، اظهار کرد: در چشم انداز برنامه پنج ساله (فاز اول) به دنبال آن هستیم که بتوانیم برای حدود یک هزار و ۲۰۰ نفر در سطح استان اشتغال‌زایی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه اگر فضای لازم را داشته باشیم به نیروهای آزاد نیز آموزش خواهیم داد که همین امر سبب خواهد شد این افراد بلافاصله وارد بازار کار این حوزه خواهند شد، عنوان کرد: جمعیت هلال احمر استان کرمان تا کنون پیشنهاد داده که در شهرستان‌های ماهان و بردسیر فضا و نیرو در اختیار ما قرار دهد تا ما به امر آموزش آنها و ایجاد کارگاه تولید شال در این دو شهرستان بپردازیم.

آریان ادامه داد: ساختمان ۴ فنی و حرفه‌ای که اکنون در یک قسمت آن در حال فعالیت هستیم، در سال ۱۳۰۴ کارگاه شال‌بافی بوده است که در بعدها منسوخ شده است، برنامه ما این است قسمتی از این ساختمان را به امر آموزش، تولید و رنگ‌رزی اختصاص می‌دهیم و یک قسمتی از آن را به موزه و فروشگاه تبدیل کنیم لذا وقتی افراد از مرحله آموزش تا تولید محصول در یک مکان مشاهده کند حتما تاثیر زیادی در جذب گردشگر خواهد داشت ما به فضا و نیرو نیاز داریم تا این صنعت را رونق بیشتری ببخشیم. در حال حاضر ۱۰ نفر مشغول بکار هستند.

در تاریخ مشاهده شده است : تاورنیه فرانسوی، از درآمد سالانه ۶۰ هزار لیره استرالینگ شالبافی در کرمان سخن گفته است و شال کرمان زینت بخش لباس دولتمردان ایرانی و سوغاتی ارزشمند و کالایی گرانقیمت بوده است به‌گونه‌ای که در لیست اموال یکی از خلفای عباسی(المتکفی) در سال ۳۳۳ هجری قمری از ۱۸ هزار طاقه شال کرمان نام برده شده است.

تهیه و تنظیم:طهماسبی

انتهای پیام/م

• برچسب ها
• #
• #
• #