تخریب همه فضاهای این قلعه تاریخی

رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان نایین گفت: «قلعه رستم بافران» واقع در شهر بافران نایین در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صاحب نیوز؛ محمود مدنیان اظهار کرد: در اجرای بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1364 مجلس شورای اسلامی و بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی مبنی بر ثبت آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی تاریخی کشور در فهرست آثار ملی و فهرست های ذی‌ربط، مراتب ثبت اثر فرهنگی تاریخی «قلعه رستم بافران» واقع در استان اصفهان، شهرستان نایین، بخش مرکزی، شهر بافران، به شماره 32032 مورخ 1397/2/15 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, صاحب نیوز,

وی افزود: اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت این سازمان است و هر گونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود برابر مواد 558 لغایت 569 از کتاب پنجم قانون مجازات های اسلامی، تعزیرات و مجازات های بازدارنده، جرم محسوب شده و مرتکب مشمول مجازات های قانونی خواهد شد و مرمت و بازسازی اثر صرفا با تایید و نظارت این سازمان ممکن خواهد بود.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نایین بیان کرد: قلعه رستم بنایی رفیع، زیبا و با نقشه ای بسیار دقیق که در طراحی آن معمار سازنده بسیار دقت داشته است؛ قلعه در مجاورت قدمگاه امام رضا علیه السلام بر بالای تپه ای در ارتفاع 25 متری از سطح قدمگاه قرار گرفته است که ضلع جنوب شرقی قلعه به طرف این قدمگاه است.

وی ادامه داد: این قلعه با نمای زیبای خود به وسیله پنج برج بر فراز یک تپه مرتفع پنجه انداخته و سایه روشن دیوار چینه ای آن صلابت و بلندی خاصی را به انسان القا می کند و به نظر می رسد مانند بیشتر قلعه های نظامی پیرامون قلعه را خندقی احاطه می کرده و هر زمان که لازم بوده آب به این خندق می انداخته اند و احتمالا مانند بیشتر قلعه ها در ساخت بنای قلعه از خاک حاصل از خاکبرداری خندق استفاده شده است.

مدنیان ابراز کرد: قلعه از داخل دو طبقه بوده در حالی که از بیرون چنین استنباط نمی شود و طرح کلی بنا مستطیل شکل و دارای طول 48 متر و 20 سانتیمتر متر و عرض 12 متر و 47 سانتیمتر است.

وی اضافه کرد: این قلعه با فضای داخلی 500 متر مربع دژ دفاعی گلی مستحکم و مرتفعی است و ضخامت دیوارهای چینه ای آن یک و نیم متر و ارتفاع دیوارهای آن بین چهار و نیم متر و در بعضی نقاط پنج متر است.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نایین گفت: قلعه به دلیل آوارهای ریخته شده در کف به هیچ وجه خوانا نیست و از بیرون به علت ارتفاع زیاد دیوارهای خارجی و برج ها به نظر می رسد که سالم است در حالی که با مشاهده داخل شاهد وضع نامناسب و تخریب و آسیب های فراوان وارد شده به این بنا خواهیم بود به طوری که سرتاسر دیوارها در طبقه بالا فرو ریخته است.

وی اذعان کرد: داخل برج ها از ناحیه سقف ها در طبقه اول فرو ریخته و دیوارهای ان صدمه زیاد دیده است. ابعاد خشت های فضاهای داخلی قلعه 5/25/25 سانتیمتر است و ملات استفاده شده در قلعه هم در پوشش ها و هم در جرزهای فضاهای داخلی ملات گل است و مصالح ساختمانی غالب در دیوارهای دور تا دور چینه است.

مدنیان ادامه داد: چینه گل رس و متراکم و سفتی است که در ردیف هایی به بلندی 50 تا 40 سانتیمتر به صورت رج کاری در طول دیوارها استفاده شده است و بین چینه ها ملات نازکی از گل قرار دارد، ارتفاع دیوار هر چه بیشتر می شود از ضخامت چینه ها کاسته شده است.

در ادامه به معرفی و بررسی فضاهای قلعه می پردازیم:

الف. درگاه ورودی وفضای متصل به آن: درگاه ورودی قلعه با عرض 1.20 (یک متر و بیست سانتیمتر) در میانه دیوار جنوب شرقی در داخل تاقنمایی با قوس جناغی قرار دارد. این تاق نما دارای عرض 2.60 (دو متر و شصت سانتیمتر) است و درگاه را از بقیه نمای قلعه متمایز کرده است.

بعد از ورودی فضایی قرار دارد که به نظر می رسد نقش فضای واسط وکنترل ورود وخروج به قلعه را داشته است. این فضا هیچ ارتباطی با فضاهای اطراف ندارد و با درگاه دیگری که روبروی ورودی است، به داخل قلعه متصل می شود. این فضا دارای ابعاد 3 متر در 2.70 متر بوده و دارای پوشش خشتی با گوشه سازی فیلپوش است. کف این فضا به دلیل انباشته شدن از آوار پوشش طبقه بالایی و آوار پوشش خود فضا مشخص نیست.

ب. انبار آذوقه؛ در طرفین فضای متصل به ورودی اتاق هایی در دو طبقه احداث شده اند. این فضاها هنوز کاربری آن برای ما مشخص نیست ولی با توجه به اینکه نسبت به بقیه فضاهای قلعه سالم تر هستند به خصوص دو فضای سمت راست که حتی قسمتی از تاق آن نیز باقی مانده است احتمالا این فضاها داری اهمیت بیشتری بوده و دارای کاربری مانند انبار آذوقه و یا کاربریهای این چنینی بوده اند.

فضاهای سمت راست اتاق متصل به ورودی سه فضا هستند که هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و دارای تاق گهواره ای خشتی که به صورت ضربی اجرا شده اند، هستند. بر روی این فضاها نیز فضاهای دیگری نیز احداث شده اند که امروزه فقط مقداری از دیوارهای آن باقی مانده است. در سمت چپ ورودی نیز دو فضا وجود دارد که دو طبقه بوده و پوشش آنها از بین رفته و از دیوارهای آنها نیز بقایای زیادی بر جای نمانده است.

پ. اتاق قرار گرفته بر روی فضای ورودی در طبقه دوم (شاید حاکم نشین)؛ در حال حاضر از این فضا فقط دیوارهای جانبی آن باقی مانده است. به نظر می رسد با فضاهای جانبی آن توسط درگاه هایی ارتباط داشته است. پوشش این فضا به طور کامل تخریب شده است. بقایای اندود کاهگل نیز بر روی دیوارهای آن قابل مشاهده است.

دسترسی به این فضا نیز مشخص نیست که به چه صورت بوده است. در مورد کاربری این فضا شاید بتوان گفت بر طبق سنت قلعه های دو طبقه که طبقه زیرین به انبار غلات، رعایا وخدمه اختصاص داشت و طبقه فوقانی محل استقرار حاکم، استراحت و... بوده است این فضا نیز محل زندگی حاکم بوده است.

ت. اتاق های سکونت؛ متأسفانه اتاق های سکونت اهالی که هر اتاق متعلق به یک خانواده بوده در قلعه به طور کامل تخریب شده اند ولی در سه جبهه شمال شرق و غرب اتاق هایی در دو طبقه بوده اند که نیازمند کاوش و پژوهش بیشتری است. همه این فضاها تخریب شده اند.

انتهای پیام/

]