صنایع دستی هرمزگان تجلی گر هنر جنوب؛

• سه‌شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۷ ۱۲:۳۰
• کد خبر : 1375870

• اخبار
• سایر رسانه ها

بخش فین بندرعباس با پیشینه ای کهن یکی از مهد های فرهنگ و هنر هرمزگان است که به واسطه انبوه نخلستان های به هم پیوسته، صنایع دستی متنوع و پرکاربردی را در خود جای داده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛به نقل از فرهنگ کده؛ صنایع دستی می تواند نماد اصاالت و فرهنگ یک جامعه باشد و بخش فین بندرعباس با پیشینه ای کهن یکی از مهد های فرهنگ و هنر هرمزگان است و باغ شهر فین با توجه به بافت خاص خود که شامل انبوه نخلستان های به هم پیوسته و دارای صنایع دستی متنوع و کاربردی ساخته شده از متریال بومی است.

تکل یا همان حصیر یکی از صنایع دستی شهر فین که از برگ های درخت نخل ساخته می شود که ساخت این گونه شامل سه مرحله که از جمله بافتن برگ ها به صورت طناب، بافتن برگهت به صورت نواری و وصله کردن نوارها به یکدیگر است.

در مرحله اول برگ های درختچه های نخل (فسیل) به صورت طناب های باریک که به آنها اصطلاحا «دُرونی» و «دوز » گفته می شود بافته می‌شود و سپس برگ های بزرگ نخل با مهارت خاصی به صورت نوار های پهن حدود ۱۰ سانتی مشبک به هم بافته می شوند و در نهایت به وسیله «دوز یا درونی » این نوارهای مشبک مجددا به هم وصله می‌شوند و محصول نهایی که تکل به دست می آید که در قدیم از تکل به عنوان فرش درون خانه ها استفاده می شد.

کُندوک، سبدی جهت برداشت محصولات نخلستان ها

یکی دیگر از صنایع دستی فین کُندوک است و از آنجایی که بافت شهر فین مملو از درختان نخل است و کشت خرما از عمده فعالیت های کشاورزی این شهر به شمار می رود این وسیله به عنوان سبد های زیبا و کاربردی جهت برداشت محصولات نخلستان ها استفاده می شود.

کندوک به طور کامل از برگ نخل ساخته می شود که ساخت این وسیله هم شامل سه مرحله ساخت تکل که با این تفاوت که مرحله انتهایی که وصله کردن نوارها به صورت سبد است ظرافت و مهارت خاصی را می طلبد.

علاوه بر کندوک سبد های دیگری نیز در سایز های بزرگتر به نام های سّت و پَری وجود دارند که به ترتیب جهت وزن کردن و بسته بندی خرما استفاده می شوند.

زیرپایی یکی دیگر از صنایع دستی فین است که در گذشته از این وسیله جهت نشستن های طولانی مدت استفاده می شد و در ساخت زیرپایی، نوارهای مشبک را به صورت حلقه های فشرده جمع می شود و در نهایت قسمت انتهایی آن به وسیله دوز یا درونی، دوخته می شود تا مانع از باز شدن نوار شود.

پَروِند: این وسیله یک طناب قطور و بسیار محکم است که از بافت های رشته رشته تنه نخل (سیس) ساخته می شود که ساخت پروند به جهت نوع استفاده آن دارای مهارت و حساسیت خاصی که در ساخت این محصول رشته های ظریف موجود بر روی تنه درخت نخل به صورت ماهرانه در چندین مرحله با فشردگی خاصی بافته می شوند تا در نهایت یک طناب قطور و بسیار محکم به دست می آید.

یک از کاربردهای پروند جهت بالا رفتن از درختان سر به فلک کشیده نخل هنگام حرص و یا برداشت محصول آن استفاده می شود که در حال حاضر هم کشاورزان هرمزگانی این کار را انجام می دهند و همچنان این هنر کهن حفظ شده است.

دموک: در گذشته که وسایل خنک کننده امروزی اختراع نشده بود انسان ها برای خنک کردن خود بسته به زیست بوم از سازه های دستی استفاده می کردند، مردم شهر فین نیز از دموک که از برگ های نخل می ساختند برای این منظور استفاده می کردند و دموک شامل یک قطعه مشبکِ بافته شده از برگ نخل که به یک قطعه چوب نخل که به عنوان دستگیره دوخته شده است.

سِوند: یکی از مهمترین استفاده های برگ درخت نخل ساخت سوند است و در ساخت سوند تنها از برگ های بلند نخل استفاده می شود و بافتن سوند یک کار گروهی که شامل مراحل زیر که از جمله جداسازی برگ های بلند و هم اندازه نخل، کوتاه کردن قسمت انتهایی(زاید) برگ ها، خیساندن چند روزه برگ ها در حوضچه های آب و بافتن برگ ها است.

در مرحله آخر این فرایند لازم است چند نفر متخصص به صورت گروهی و هماهنگ اقدام به بافتن برگ های نخل کنند که افراد بین ۳ تا ۵ نفر با فاصله حدودا ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر از طرفین در کنار یکدیگر می نشینند و کار بافت آغار می شود و از سوند عمدتا جهت ساختن خانه های کپری، سایبان و گافِره استفاده می شود.

جامُش، جارویی محبوب در میان زنان هرمزگانی 

جامُش: جامش به گونه ای کاربردی و پرمصرف از جاروهای خانگی اطلاق می شود که کماکان دارای محبوبیت خاصی در بین زنان بومی است در ساخت این وسیله برگ های درختان کوچک نخل را به گونه ای خاص روی هم می بنند و سپس به وسیله سیخ یا همان خارهای بلند درخت نخل، برگ ها را به صورت ریز، ریش ریش می کنند و پس از خشک شدن برگ ها، یک جارو کاربردی برای جارو زدن زمین، فرش، موکت و حتی سرامیک حاصل می شود.

کَلکَفسک: این وسیله برای نگهداری طیور اهلی همچون مرغ و خروس مورد استفاده قرار می گیرد و در ساخت کلکفسک، نوارهای مشبک ساخته شده از برگ های نخل را به صورت استوانه ای به هم وصله می کنند و دو سر آن را به وسیله «دُرونی » به صورت طوری مانند مصدود می کنند و با فرارسیدن شب مرغ و خروس ها به درون این وسیله منتقل و در ارتفاع تنه درخت نخل و یا پایه سایبان آویزان می شدند.

سواس یا سباس: این وسیله که گونه های اولیه از دمپایی امروزی است و از رشته های نخل (سیس) ساخته می شود که در حال حاضر این صنایع دستی رو به فراموشی است و کسی از آن استفاده چندانی از آن نمی کند.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #