3 تن از خبرنگاران پیشکسوت استان سمنان:
جایگاه خبرنگاران به درستی تبیین نشده است/ بسیاری از مدیران میانی به رسانه‌ها اعتقادی ندارند/ موضوعات چالشی در رسانه‌ها کمرنگ شده است
خبرنگاران پیشکسوت استان سمنان با بیان اینکه جایگاه خبرنگاران به درستی تبیین نشده است می‌گویند: بسیاری از مدیران میانی، اساسا به رسانه‌ها اعتقاد ندارند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، 17 مرداد سال 1377 بود که محود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی به همراه چند تن از دیپلمات‌های وزارت‌امور خارجه در کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف افغانستان درپی حمله نیروهای طالبان به شهادت رسیدند.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, مرآت,پس از وقوع این حادثه، شورای فرهنگ عمومی به پاس تلاش‌ها و مجاهدت‌های خبرنگار شهید محمود صارمی، 17 مرداد را به عنوان روز «خبرنگار» نامگذاری کرد. هرچند با گذشت دو دهه از نامگذاری روز خبرنگار، نگرش اقشار مختلف مردم و بویژه متولیان فرهنگ به حوزه خبر و اطلاع‌رسانی تااندازه‌ای تغییر کرده است اما باید اذعان کرد هنوز فاصله بسیاری زیادی تا آرمانشهر مدنظر مشاهیر این عرصه وجود دارد.
,به منظور بررسی ابعاد مختلف فعالیت خبرنگاران و به ویژه اصحاب رسانه و مطبوعات استان سمنان از سه تن از خبرنگاران پیشکسوت استان دعوت کردیم تا ضمن طرح سوال خود، از تجارب و دیدگاه‌های این عزیزان بهره‌مند شویم.
,در این گفتگو ابوالقاسم کواکبیان مدیرمسئول روزنامه پیام استان سمنان، محمدتقی قدس سرپرست روزنامه جمهوری اسلامی در استان و سید رضا عظیمی خبرنگار بازنشسته خبرگزاری جمهوری اسلامی، پیرامون موضوعات مرتبط با خبر، قلم و اطلاع‌رسانی اظهارنظر کرده‌اند.
,
, متن این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
,مرآت- ضمن عرض تبریک روز خبرنگار، همانطور که مستحضر هستید عرصه خبر و رسانه، عرصه‌ای است که با پیچیدگی‌های فراوانی همراه است. این موضوع، استفاده از تجارب پیشکسوتان را ضروری می‌کند. به نظر می‌رسد حضور شما در فضاهای خبری در سالهای اخیر نسبت به ادوار گذشته کمتر شده است.آیا چنین موضوعی را قبول دارید؟ سوال دیگر اینکه چگونه وارد حرفه خبرنگاری شدید؟
, مرآت- ضمن عرض تبریک روز خبرنگار، همانطور که مستحضر هستید عرصه خبر و رسانه، عرصه‌ای است که با پیچیدگی‌های فراوانی همراه است. این موضوع، استفاده از تجارب پیشکسوتان را ضروری می‌کند. به نظر می‌رسد حضور شما در فضاهای خبری در سالهای اخیر نسبت به ادوار گذشته کمتر شده است.آیا چنین موضوعی را قبول دارید؟ سوال دیگر اینکه چگونه وارد حرفه خبرنگاری شدید؟,کواکبیان- ضمن تشکر از توجه شما به پیشکسوتان عرصه خبر و نیز تبریک متقابل روز خبرنگار، باید این نکته را عرض کنم که شخصا حوزه خبر را ترک نکرده و بلکه پررنگ‌تر از گذشته در این بخش در حال فعالیت هستم. البته شاید حضورم در مجامع و جلسات مانند سالهای گذشته نباشد اما همچنان در دفتر روزنامه با جدیت در این عرصه فعالیت می‌کنم.
, کواکبیان- ,ببینید خبرنگاران مانند اقیانوسی از قلم هستند به عمق تمام علوم و تخصص‌ها، این سخن اغراق نیست چراکه طبیعتا خبرنگاران باید از بخش‌های مختلف جامعه آگاه باشند. اگر بنده وارد بخش خبر شدم و حتی بعد از بازنشستگی از دانشگاه علوم پزشکی نیز این فضا را ادامه دادم به این علت بود که احساس می‌کردم نسبت به بسیاری از افراد پیرامون خود در مورد موضوعات مختلف، اطلاعات بیشتری دارم که این موضوع نیز بواسطه سالها فعالیت در روزنامه بود.
,اما در مورد ورودم به عرصه خبرنگاری این را بگویم که ورود من به این حرفه، با راه‌اندازی روزنامه پیام همزمان بود. بیست و هفت سال پیش وقتی اولین شماره روزنامه پیام که آن زمان هفته‌نامه بود را منتشر کردیم با فعالیت در بخش های اجرایی دفتر، وارد عرصه خبر شدم و پس از آشنایی با ابعاد مختلف خبر به مرور کارهای خبری را نیز برعهده گرفتم و دست به قلم شدم.
,
, مرآت- و آیا نزدیکان و فرزندان خود را به فعالیت در این عرصه توصیه می‌کنید؟
, مرآت- و آیا نزدیکان و فرزندان خود را به فعالیت در این عرصه توصیه می‌کنید؟,کواکبیان- بله اما توصیه مشروط! ببینید مطبوعات رکن چهارم دموکراسی هستند، در این زمنیه مدیران و مسئولان باید توجه بیشتری داشته باشند بویژه آنکه در شرایط فعلی دستگاه‌های اجرایی نیازمند رسانه‌ها هستند. اگر اخبار صحیح و شفاف توسط رسانه‌ها منتشر شود رسانه‌های دشمن نمی‌توانند اینگونه که متاسفانه شاهد آن هستیم موج‌سواری کنند. اما متاسفانه چون مسئولان، رسانه‌ها را نمی‌شناسند توجه مطلوبی به این عرصه نمی‌شود اما با این وجود بله، همچنان توصیه می کنم علاقه‌مندان به این زمینه ورود کنند. این حرفه هم جایگاه اجتماعی خوبی دارد، هم انسان را اقناع می‌کند و هم به آگاهی انسان اضافه می‌کند.
, کواکبیان- ,مرآت- جناب قدس، دیدگاه شما چیست؟
, مرآت- جناب قدس، دیدگاه شما چیست؟,قدس- واقعیت این است که با شرایط کنونی برخلاف دیدگاه آقای کواکبیان معتقدم خبر و رسانه، افراد را به نحو مقتضی و مطلوبی تامین نمی‌کند و همه فعالیت‌های کنونی نیز صرفا به دلیل ذوق و علاقه شخصی است. ببینید به جز رسانه‌های وابسته به دولت یا صدا و سیما، دریافتی سایر خبرنگاران حتی اندازه‌ای نیست که بتوانند به آن فکر کنند چه برسد بخواهند با آن روزگار بگذرانند! تنها عاملی که عمده خبرنگاران را در این عرصه حفظ می‌کند ذوق و علاقه شخصی و جاذبه‌های خبر است.
, قدس-,اما ورود من به عرصه خبرنگاری در سال 59 با نشریه «عروة الوثقی» بود که نشریه دانش‌‌آموزی و متعلق به حزب جمهوری اسلامی بود. پس از آن به عنوان خبرنگار در روزنامه جمهوری اسلامی مشغول شدم و تاکنون نیز مسئولیت سرپرستی این روزنامه را برعهده دارم.
,در ابتدای ورودم، برای ورود به دانشگاه تربیت معلم آزمون داده بودم که در همان مقطع اعلام شد خبرگزاری جمهوری اسلامی در استان که آن زمان خبرگزاری پارس نام داشت خبرنگار جذب می‌کند. خوشبختانه از بین 6 داوطلب من پذیرفته شدم. علت آن هم این بود که اطلاعات و آگاهی من به علت فعالیت در نشریه مطلوب بود. مدتی بعد برای طی دوره آموزشی راهی تهران شدم و پس از پایان دوره، کمک هزینه‌ای برای اقامت در تهران به ما پرداخت شد که حدود 750 تومان بود. وقتی به سمنان برگشتم اعلام کردند که در آزمون تربیت معلم پذیرفته شده‌ای، احساس کردم می‌توانم کار خبر را در کنار معلمی ادامه دهم لذا 750 تومان را به دوستان خبرگزاری برگرداندم که باعث تعجب آنها شده بود! اینگونه بود که در کنار کار معلمی، در عرصه خبر نیز به عنوان مسئول روزنامه جمهوری اسلامی در استان فعالیت کردم.
,
, مرآت- جناب عظیمی نحوه ورود شما به خبر چگونه بود؟
, مرآت- جناب عظیمی نحوه ورود شما به خبر چگونه بود؟,عظیمی- من از زمانی که در دبیرستان تحصیل می‌کردم به خبر علاقه‌مند بودم و اخبار را هم از تلویزیون و رادیو تعقیب می‌کردم. البته تلاش می‌کردم از زاویه دیگری به خبرها نگاه کنم.یک روز برادرم به من گفت خبرگزاری پارس یا ایرنا در حال استخدام نیرو است. با اینکه فقط یک نفر را در سمنان استخدام می‌کردند موفق شدم در آزمون قبول شوم. این موضوع به سال 61 مربوط می‌شود. سوالات آزمون، سوالات سخت سیاسی و اجتماعی بود که البته چون اخبار را تعقیب کرده بودم توانستم به آنها جواب دهم.
, عظیمی-,واقعیت این است که در حال حاضر ورود افراد به عرصه خبرنگاری این دشواری‌ها را ندارد و تقریبا هرکس به سادگی وارد این حوزه می‌شود. طبیعتا ورود ساده افراد به بخش خبر، پیامدهایی دارد که یکی از آنها ضعف در محتوای خبر است.
,مرآت- شما توصیه می‌کنید فرزندانتان وارد عرصه خبر شوند؟
, مرآت- شما توصیه می‌کنید فرزندانتان وارد عرصه خبر شوند؟,عظیمی- این عرصه، عرصه دشوار و پیچیده‌ای است. به عنوان مثال برخی افراد در جمع نمی توانند حضور پررنگی داشته باشند و یا برخی از اینکه در جلسه‌ای کاغذ و خودکار دربیاورند و مطلب بنویسند، خجالت می‌کشند! البته این موضوع به مرور رفع می‌شود. بحث دگیر اینکه خبرنگاران در تعطیلی و یا روزهای خاص مشغول کار هستند، وقتی همه به تفریح و گردش می‌روند آنها باید خبرها را پوشش دهند. در یک کلام بگویم دشواری‌های کار خبرنگاری بسیار زیاد است. در آن سالها تعداد خبرنگاران سمنان بسیار انگشت‌شمار بود. حتی روزنامه‌ها نیز تعداد کمی داشتند. فقط روزنامه جمهوری اسلامی، کیهان، اطلاعات و یکی دو روزنامه دیگر وجود داشت.
, عظیمی- ,کواکبیان- روزنامه‌ها در آن ایام به چند نام محدود می‌شدند. مثلا سمنانی‌ها می‌خواستند بگویند برو روزنامه بخر بیاور، می‌گفتند برو یک کیهان بخر و بیا! بعدها روزنامه‌های جدید وارد شدند و فضا متحول شد.
, کواکبیان-,
, مرآت- تحولات مطبوعاتی و رسانه‌ای استان در دهه‌های مختلف را چطور ارزیابی می‌کنید؟
, مرآت- تحولات مطبوعاتی و رسانه‌ای استان در دهه‌های مختلف را چطور ارزیابی می‌کنید؟ ,کواکبیان- متاسفانه کشور ما از لحاظ مطبوعاتی بسیار ضعیف است با اینکه در قانون اساسی و مبانی انقلاب اسلامی بر حوزه مطبوعات و آزادی بیان تاکید فراوانی شده است. جامعه مدنی یک سری لوازم دارد و جمهوری اسلامی نیز نیازمند این امر است. رشد و توسعه حکومت بدون مطبوعات، احزاب و تشکیلات مردم‌نهاد ممکن نیست. متاسفانه برخی مسئولان به این نکته اعتقاد ندارند. همین امروز یکی از دوستان به من گفت برخی ادارات اعلام کرده‌اند دیگر نیاز به روزنامه شما نداریم. این امر به وضوح نشان می‌دهد مدیران جامعه ما و بویژه مدیران میانی، اعتقادی به مطبوعات و رسانه‌ها ندارند. با وجود اینکه در چهل سال گذشته در بسیاری از از موضوعات پیشرفت کرده‌ایم اما باید گفت در این زمینه پیشرفت ملموس و محسوسی نداشته‌ایم. اگر قرار است کشور را به نقطه مطلوب برسانیم حتما باید نقش مطبوعات را جدی بگیریم.
, کواکبیان-,مدیران باید به طور مستمر بین خبرنگاران حضور یابند و خود را در معرض پرسش قرار دهند تا ارتباط خود با جامعه را تقویت کنند. می‌خواهم عرض کنم ضمن اینکه خبرنگاران از لحاظ مالی و معیشتی در تنگنا قرار دارند باید گفت حتی جایگاه اجتماعی خبرنگاران به درستی تبیین نشده است. اگر مدیران عالی کشور دست کم در کلام به خبر و رسانه اعتقاد دارند اما به نظر می‌رسد مدیران میانی اساسا به این بخش اعتقادی ندارند. من مدیر رسانه در این شرایط اقتصادی باید چه کاری کنم؟ طبیعتا مجبور هستم به خبرنگارانم کمترین حقوق را پرداخت کنم.
,در خصوص فضای رسانه‌ای استان هم این را عرض کنم که متاسفانه پیشرفت ملموسی نداشته‌ایم که بخش عمده آن به رویکرد مدیران برمی‌گردد. درست است که خبرنگاران باید سماجت داشته باشند اما اگر حداقل‌ها فراهم نباشد انگیزه‌ها از بین خواهد رفت. در حال حاضر که اهانت‌های فروانی به جامعه خبری استان صورت می‌گیرد. حتی برخی دستگاه‌ها به خود زحمت نمی‌دهند نشست‌های خبری خود را به درستی به خبرنگاران اطلاع دهند و صرفا به انتشار یک پیام در چند گروه تلگرامی بسنده می‌کنند. این کار چه معنایی دارد؟ مگرخود خبرنگار تلفن همراه، فکس و ایمیل ندارد؟ این روش‌ها به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. از آن طرف، عده‌ای از مدیران به صرف اینکه یک آگهی را در روزنامه‌ای منتشر می‌کنند از آن رسانه انتظار دارند تمام قد به نیروی خبری آنها تبدیل شود! متاسفانه تا زمانی که دیدگاه معیوب مدیران در خصوص خبرنگاران اصلاح نشود، مردم به دنبال رسانه‌های بیگانه خواهند رفت و محتوای مورد نیاز خود را از طریق کانال‌های دیگر کسب می‌کنند. در حالی‌که ممکن است اطلاعات نادرست نیز از این مجاری منتشر شود. معتقدم مسئولان باید به لوازم جمهوریت تن بدهند.
, در خصوص فضای رسانه‌ای استان هم این را عرض کنم که متاسفانه پیشرفت ملموسی نداشته‌ایم که بخش عمده آن به رویکرد مدیران برمی‌گردد. درست است که خبرنگاران باید سماجت داشته باشند اما اگر حداقل‌ها فراهم نباشد انگیزه‌ها از بین خواهد رفت. در حال حاضر که اهانت‌های فروانی به جامعه خبری استان صورت می‌گیرد. حتی برخی دستگاه‌ها به خود زحمت نمی‌دهند نشست‌های خبری خود را به درستی به خبرنگاران اطلاع دهند و صرفا به انتشار یک پیام در چند گروه تلگرامی بسنده می‌کنند. این کار چه معنایی دارد؟ مگرخود خبرنگار تلفن همراه، فکس و ایمیل ندارد؟ این روش‌ها به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. از آن طرف، عده‌ای از مدیران به صرف اینکه یک آگهی را در روزنامه‌ای منتشر می‌کنند از آن رسانه انتظار دارند تمام قد به نیروی خبری آنها تبدیل شود! متاسفانه تا زمانی که دیدگاه معیوب مدیران در خصوص خبرنگاران اصلاح نشود، مردم به دنبال رسانه‌های بیگانه خواهند رفت و محتوای مورد نیاز خود را از طریق کانال‌های دیگر کسب می‌کنند. در حالی‌که ممکن است اطلاعات نادرست نیز از این مجاری منتشر شود. معتقدم مسئولان باید به لوازم جمهوریت تن بدهند., در خصوص فضای رسانه‌ای استان هم این را عرض کنم که متاسفانه پیشرفت ملموسی نداشته‌ایم که بخش عمده آن به رویکرد مدیران برمی‌گردد. درست است که خبرنگاران باید سماجت داشته باشند اما اگر حداقل‌ها فراهم نباشد انگیزه‌ها از بین خواهد رفت. در حال حاضر که اهانت‌های فروانی به جامعه خبری استان صورت می‌گیرد. حتی برخی دستگاه‌ها به خود زحمت نمی‌دهند نشست‌های خبری خود را به درستی به خبرنگاران اطلاع دهند و صرفا به انتشار یک پیام در چند گروه تلگرامی بسنده می‌کنند. این کار چه معنایی دارد؟ مگرخود خبرنگار تلفن همراه، فکس و ایمیل ندارد؟ این روش‌ها به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. از آن طرف، عده‌ای از مدیران به صرف اینکه یک آگهی را در روزنامه‌ای منتشر می‌کنند از آن رسانه انتظار دارند تمام قد به نیروی خبری آنها تبدیل شود! متاسفانه تا زمانی که دیدگاه معیوب مدیران در خصوص خبرنگاران اصلاح نشود، مردم به دنبال رسانه‌های بیگانه خواهند رفت و محتوای مورد نیاز خود را از طریق کانال‌های دیگر کسب می‌کنند. در حالی‌که ممکن است اطلاعات نادرست نیز از این مجاری منتشر شود. معتقدم مسئولان باید به لوازم جمهوریت تن بدهند.,
, قدس- باید اذعان کنم شرایط رسانه‌ای استان در مدت گذشته تحول ویژه‌ای نداشته است و حتی وضعیت سالهای دور بسیار مطلوب تر بود. در آن ایام زمانی که روزنامه‌ای توزیع می‌شد اداراتی که خبرشان منتشر شده بود تماس می‌گرفتند و در خصوص خبر توضیح می‌خواستند اما هم‌اکنون حتی اگر مطلب تند و صریحی نیز منتشر شود از بسیاری از دستگاه‌ها هیچ صدای اعتراضی بلند نمی‌شود!
, قدس-,نکته دیگر اینکه مسائل مالی بر حوزه خبر نیز اثر گذاشته است و افراد با حقوق بسیار کم وارد عرصه می‌شوند و طبیعتا این افراد از اطلاعات و تجربه کافی و لازم برخوردار نیستند. خب، تصور کنید خبرنگاری که اطلاعات خودش ضعیف است چطور می تواند بر جامعه خود اثر بگذارد؟
,یکی از موضوعات مهم دیگر بحث صدور مجوزها است. واقعا کشور ما تا چه اندازه به رسانه، خبرگزاری و روزنامه نیاز دارد؟ در حال حاضر اعطای مجوزها بسیار ساده انجام می‌شود و حتی از افراد متقاضی سوال نمی‌کنند با چه هدف و انگیزه‌ای اقدام به تاسیس رسانه می کنند در حالی‌که هرصنفی الزاماتی دارد. از این رو انگیزه زیادی برای ارتقای محتوایی وجود ندارد، ضمن اینکه بسیاری از روزنامه‌ها هم بیش از آنکه دنبال خبر باشند دنبال اقتصاد و درآمد هستند.
,
, مرآت- جناب عظیمی، فضای مطبوعاتی و خبری استان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
, مرآت- جناب عظیمی، فضای مطبوعاتی و خبری استان را چطور ارزیابی می‌کنید؟,عظیمی- نکاتی که توسط دوستان بیان شد کاملا درست است. اگر این مشکلات وجود نداشت آیا فضای رسانه‌ای استان باید اینگونه می‌بود؟ به نظر شما در حال حاضر رسانه‌ها و خبرنگاران تا چه اندازه با موضوعات و پدیده‌های مختلف با رویکرد چالشی برخورد می‌کنند؟ آیا نیاز مردم در رسانه‌ها دیده می‌شود؟ عکس العمل مسئولان در مواجهه با طرح چالشی موضوعات چگونه است؟ این امر نشان می‌دهد بیش از آنکه شاهد گسترده شدن دایره فعالیت خبرنگاران باشیم شاهد تنگ‌تر شدن عرصه بر آنها هستیم. چنین مشکلاتی ریشه در موضوعات مختلفی دارد. یکی از آنها این است که خود رسانه‌ها به چنین رویکردهایی بهای لازم را نمی‌دهند. از طرفی دیگر نسبت به کادرسازی و تربیت نیروی حرفه‌ای، اقدام شایسته‌ای صورت نگرفته و مشکلات اقتصادی نیز بسیاری از مباحث رسانه‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است. در حال حاضر شاهدیم با وجود اینکه بسیاری از جلسات مملو از خبرنگار است اما اخبار این جلسات به نحو مطلوبی منعکس نمی‌شود. از سویی دیگر خبرنگاران در خصوص بسیاری از دستگاه‌های اجرایی اطلاعات چندانی ندارند و بعضا شاهد طرح سوالات غیرمرتبط از سوی برخی خبرنگاران هستیم. باید گفت اوضاع کنونی رسانه‌ها در چنین موضوعات کلیدی ریشه دارد که باعث پسرفت عرصه خبر و رسانه استان شده است.
, عظیمی-,
, بخش دوم گفتگوی مرآت با خبرنگاران پیشکسوت استان سمنان در روزهای آینده منتشر خواهد شد.
,گفتگو و تنظیم: مسعود تبریزی
, گفتگو و تنظیم: مسعود تبریزی,عکس: محمد نجم
, عکس: محمد نجم]
ارسال دیدگاه