به مناسبت محرم؛

• چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۳۹۷ ۱۲:۵۱
• کد خبر : 1407888

• اخبار
• سایر رسانه ها

مداح آستان قدس رضوی در بوشهر گفت: انقلاب ما را امام حسین(ع) پیروز کرد حضرت امام(ره) نه توپ داشت و نه تانک.ماهرچه خوبی بخواهیم باید خودمان را به امام حسین(ع)متصل کنیم. اگر می خواهند در دنیا و آخرت حرف اول را داشته باشند باید کردار، رفتار و گفتارشان حسینی باشد

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به  نقل سپاس ؛ حاج علی احمدنیا یکی از مداحان استان قدس رضوی در استان بوشهر و یکی از مداحان جوان دلواری که متولد سال 67 هجری شمسی است  و از همان کودکی به واسطه نوای حسینی و صدای زیبا توانسته جایگاه مناسبی در میان هیئات مذهبی و مداحان داشته باشد.

او که از ۸ سالگی در مسیر مداحی قرار گرفته، به مناسبت ایام محرّم میهمان دفتر پایگاه اطلاع رسانی سپاس شد تا پاسخگوی سوالات این رسانه در حوزه های مختلف مرتبط با مداحی و هیئات مذهبی باشد.

مشروح گفت و گوی خبرنگارسپاس  با حاج علی احمدنیا را در زیر می خوانید:

شاید نتوانیم پدیده عزاداری امام حسین(ع) را با هیچ موضوع دیگری چه در جهان تشیع و حتی در کل دنیا مقایسه کنیم، شما ابعاد این پدیده را چگونه ارزیابی می کنید؟

برخی از ابعاد پدیده عاشورا مذهبی است و مربوط به تشیع است، مثلاً این که شهادت یک امام معصوم است، بعد دیگر حادثه کربلا، مربوط به جهان اسلام است و صیانت حضرت حسین (ع) از کلیت اسلام در برابر انحراف یزید به عنوان سمبل تباهی است و به نوعی جهان اسلام اعم از شیعه و سنی هویت دینی امروز خود را مدیون خون سیدالشهدا هستند که اگر در ادامه فرصت شد، به آن می پردازیم، بعد دیگر فراگیر قیام اباعبدالله (ع) متعلق به انسانیت و ابعاد مثبت بشر است، خصوصیاتی نظیر آزادگی، ایستادگی در برابر ظلم که این بعد، مختص به مسلمانان نیست و حتی می بینیم رهبران آزاده جهان نظیر گاندی خود را شاگرد مکتب حسین (ع) می دانند و بعد چهارم عزاداری سیدالشهدا (ع) به نوعی تمامی اقشار جامعه اعم از مذهبی و غیر مذهبی، آزاده یا اسیر مسایل مادی مسلمان و غیر مسلمان را در بر می گیرد و این بعد همان مسأله ای است که می بینید بسیاری از افراد و اقشار در ماه محرم تغییر ماهیت می دهند و زیر خیمه امام حسین (ع) جمع می شوند.

روح حادثه عاشورا به تعبیر امام خمینی (ره) ایستادگی یک عده کم مقابل یک امپراطوری است و شعار اصلی کربلا در این مجالس تکرار می شود و همه افراد با سینه زدن و گریه کردن به نوعی با این شعار تجدید بیعت می کنند و آن شعار عزت است که به تعبیر امام حسین (ع)، یزید این حرام زاده، فرزند حرام زاده، مرا بین دو چیز مختار کرده است، ذلت و شمشیر، و من اگر بخواهم ذلت را بپذیرم، آن دامن های پاکی که در آن پرورش یافتم، این اجازه را به من نمی دهد.

یکی از بحث هایی که معمولاً در آستانه ماه محرم مطرح می شود، بحث آسیب شناسی عزاداری است و مباحث مختلفی در این رابطه طرح می شود، این نوع آسیب شناسی را تا چه اندازه مفید می دانید؟

متأسفانه یکی از آفاتی که جامعه ما به آن دچار شده، همین نوع برخوردهاست و نسبت به موضوع عزاداری دو نوع انتقاد در جامعه مطرح می شود: انتقاد اول از سوی بخشی از جریان روشنفکری ماست که به اسم آسیب شناسی، قصد دارند اصل پدیده عزاداری و گریه بر اباعبدالله را زیر سوال ببرند و در این چند سال هم با تعبیرهای مختلفی از جمله این که «عزاداری ترویج خشونت است» یا «چرا جامعه را افسرده می کنید» از عزاداری انتقاد می کنند و گروه دیگری هم در میان متدینین پیدا می شود که صرف وجود برخی نقاط اشکال و ضعف در یک یا چند مجلس و اشتباه فلان مداح یا منبری، کل عزاداری را مورد انتقاد قرار می دهند. در حالی که شما اگر تعبیر امام را ببینید، ایشان اصل انقلاب را روی عزاداری سیدالشهدا استوار کرده است، بنابراین نباید به عزاداری این گونه نگاه کرد.

 راهکار تقویت نهاد هیأت های مذهبی را در چه می بینید؟

اولین قدم این است که ما نگاه خود را به عزاداری و هیأت ها تغییر دهیم، به جای برخورد سلبی و ایراد گرفتن برای تقویت ارتقاء آن تلاش کنیم، شما سخنرانی های ائمه جمعه را در این چند روز قبل و بعد محرم تحلیل کنید، ببینید چه اندازه به انتقاد و ذکر اشکالات عزاداری پرداخته شده و چه اندازه این سنت تقویت شده است، یا صدا و سیما و رسانه ها در چه جهتی حرکت می کنند، شیوه درست انتقاد هم این است که اول قوت ها را بگوییم بعد اشکالات.

 

به نظر شما سبک مداحی های سنتی و امروزی چه تفاوتی دارند؟

مداحی های جدید برخی هایشان انسان را از اهل بیت(ع) دور می کند سبک های قدیمی به قول محلی خودمان سوز دارند در مداحی نبایستی نعوذبالله شأن اهل بیت(ع) را پایین آورد مثل بعضی ها که  می گویند حضرت زینب (س) التماس کرد نه خدانکند چرا که حضرت زینب(س) پرچمدار استقامت بعد از امام حسین(ع) بود چنان چه اگر حضرت زینب(س) نبود حتا الان شاید اسمی هم از کربلا و قیام عاشورا نبود.

جوانان امروز به دنبال  سبک های جدید هستند و سبک های قدیمی و  سنتی را قبول ندارند در صورتی که  اگر به سبک های قدیمی رجوع کنند  متوجه زیبایی های آن می شوند  و مفهوم شعر را بهتر درک می کنند و بیشتر مجالس شان از نظر حزن و اندوه غم برای اهل بیت(ع)  پیش می رود اگر جوانان به سمت امام حسین(ع) بیایند آرام آرام پخته می شوند.

دوهفته پیش که به عنوان پیرغلام امام حسین(ع) در شیراز انتخاب شدم همه نوع مداح قدیمی، جدید، پیر و جوان  حضور داشتند ما آرزو داریم که جوانان در راه  امام حسین  قراربگیرند و موفق هم  شوند تا پرچمی که دست ما بوده به دست جوانانی بدهیم که بهتر از ما ان شالله آن را در جامعه ارائه دهند.

موضوع بعدی مسأله نوآوری در عزاداری است، حد و مرز این چیست، چگونه آن را باید با سنت ها تلفیق کرد؟
نوآوری باید این باشد که با اعتماد مضاعفی به دستگاه عزاداری امام حسین نگاه کنیم، که حتی اگر در خودش آسیب هایی دارد، سیستم ایمنی عزاداری و کارکرد بخش های مختلف آن مثل منبر و گریه عزاداری طوری است که خود را اصلاح می کند، برای ساماندهی نوآوری هم نیاز به یک نگاه مدیریتی به این بحث داریم. ما هنوز یک حلقه واسط میان جریان هدایت گر دین یعنی مرجعیت و ولایت و هیأت های مذهبی نداریم که این یک نیاز است، اما به عنوان یک ایده برای ارتقاء کیفیت عزاداری، توصیه من به مداحان این است که این روند تکثیر و توزیع نوارها و CDها کنترل شود، یا موضوع دیگر استفاده از مولفه های باثبات و سنتی در عزاداری است، چرا که این اشعار و نوحه ها با تکرار در جان مردم نشسته است، اما نوحه و سبکی که یک بار مصرف است و سال بعد استفاده نمی شود، تأثیر ماندگاری ندارد. همین تکثیر CDها و روزمره شدن مجالس و نوحه ها تأثیر آن را کم می کند و باید عزاداری در حال و هوای زمانی و مکانی آن استفاده شود، البته نوآوری هم باید باشد اما آن جریان اصلی، سنتی و فرهنگ ساز را تحت الشعاع قرار ندهد و به همین خاطر است که امام خمینی (ره) می گوید عزاداری سنتی را حفظ کنید، چرا که یک نوستالژی تولید می کند، این اشعار محتشم یک نوستالژی است و باعث شده تا این فرهنگ تداوم یابد، توجه به نوآوری باید حتماً در کنار التزام به اصالت و سنت باشد.

اثر پرداختن رسانه ها به عزاداری را چگونه می بینید؟

واقعیت این است که متأسفانه رسانه ها هم به نوعی گرفتار مناسبات هستند و این اثر اصلی کار را می گیرد. اگر هر رسانه ای حرفه ای عمل کند، مخاطب دنبال آن حرکت می کند، شما باید در موقعی به یک موضوع بپردازید که شرایط و ظرفیت اصلاح و اثرگذاری مثبت را داشته باشد و شما اگر حرف را درست بزنید، مخاطب و حتی بقیه رسانه ها دنبال شما می آیند.

سوال دیگر که مطرح است، این است که چرا بهار و اوج عزاداری دهه اول محرم است؟

این شیوه اهل بیت (ع) است، امام رضا (ع) خود دهه اول محرم عزاداری می کردند و روایت دارند که به عاشورا که می رسید، این عزاداری هم به اوج شور خود می رسید.

اشکالی هم وارد است که چرا بعد از عاشورا خیلی از عزاداری ها برچیده می شود؟

البته گریه و غم سیدالشهدا بعد از عاشورا هم هست، اما اقامه عزا باید در این ده، دوازده روز اول محرم باید با توجه ویژه همراه باشد، این اقامه عزا با عزاداری فردی متفاوت است، مثلاً در روایت داریم گریه و حتی تباکی یعنی تظاهر به گریه کردن برای امام حسین (ع) اجر دارد، چرا که این کار یک بار سیاسی و اجتماعی دارد که جدا از مسأله فردی آن است و به همین خاطر امام خمینی (ره) می فرماید گریه کردن برای کسی که همه چیزش را در راه اسلام داده یک کار سیاسی است، یعنی اقامه عزا سیدالشهدا حتی اگر به تباکی هم باشد، دین را زنده می کند، البته این اشکال بعضاً به تلویزیون وارد است که بعضاً با سلیقه نامناسب این فضای ریا را ممکن است منتقل کند یا نهادسازی غلط انجام دهد که مثلاً بر روی یک فرد با ظاهر آنچنانی تمرکز می کنند که جوان ها فکر کنند اگر بخواهند در تلویزیون تصویرشان پخش شود باید ظاهر غیرمذهبی داشته باشند، و بعضاً تأثیر یک کارگردان تلویزیونی بر ترویج و نهادسازی عزاداری از یک منبری یا مداح بیشتر است.
 

جایگاه مداحی در تبلیغ دین چگونه بود و چه محتوایی را به مخاطب انتقال می‌داد؟
من تحلیلم این است که این به جهت فرهنگ عربی است که موقعیت خاصی را به شعر می‌داده است. لذا افراد که خواسته‌اند گاهی مخالفت یا موافقت کنند از شعر استفاده می‌کردند و شعر به همین نحو مدح و رثا، جلوه‌ی بیشتری گرفت.  این فرهنگ در دنیای امروز هم وجود دارد. یعنی شعر و بعد هم موزیک، یا به‌نحوی مجموعه‌ی شعر و بعد هم لحن در کنارش به عنوان یک وسیله اعتراضی، امروز هم وجود دارد.

اینکه مداحی تا چه حد به عنوان وسیله‌ی تبلیغ استفاده می‌شد؛ یک تحلیل‌هایی وجود دارد که  به نظر من خیلی مؤیدات کافی برایش وجود ندارد. آن هم این است که می‌گویند اهل بیت (ع)  شیعه را تحریک و تبلیغ می‌کردند که مداحی کنند، روضه بخوانند برای ابراز انزجار و تنفر از آل امیّه و در مرحله بعد بنی‌عبّاس. در حالی که این، خیلی نمود ندارد و چندان درست نیست چرا که آن موقع شیعه اصلاً اجازه‌ی عزاداری عمومی نداشت.

ما گزارش‌های جدّی چندانی از عزاداری شیعیان نداریم. تا زمان آل بویه که اوّلین نمونه‌هایش یافت می‌شود؛ و بعد از آن باز دوباره در محاق می‌رود. لذا این تحلیل از عزا به نظر من، به عنوان یک وسیله‌ی تبلیغی شیعه، نگاه حزبی داشتن به آن، یک مقداری خارج از واقعیاتی که آن موقع رخ داده است. ما بیشتر شاهد یک نوع نگاه درون دینی هستیم. این نگاه درون دینی، تصفیه‌ی فرد و ارتباطش با امام حسین (ع) است. من معتقد به تحلیل الهیاتی و معارفی از ترویج مداحی توسط اهل بیت (ع) و تشویق مداحی هستم تا یک نظام اجتماعی؛ که شما مثلاً مرثیه را تبدیل کنید به وسیله‌ی مثلاً اعلان انزجار یا تبیین مانیفست شیعه. خیلی این حقیقت ندارد و در گزارش اهل بیت (ع) هم این وجود ندارد. در نگاه اهل بیت (ع) امام زمان خونخواه امام حسین (ع) خوانده شده است. و اینکه شما به وسیله‌ی این مرثیه بخواهید خونخواهی کنید، ما از این نوع نگاه‌ها گزارشی در تاریخ اسلام نداریم. در گزارش‌های موجود شما نمی‌بینید که ائمه بگویند که عزای امام حسین (ع) را برای اتحاد حزبی شیعه ـ حزب، منظورم کاملاً سیاسی است ـ قرار دهید. ولی به هر حال؛ در یک کلام، حرکت شیعی در واقع، بیشتر ناظر به جنبه‌ی معارفی است.

چه توصیه ای برای مردم دارید؟

مردم هرچه از خیر و خوبی ،عزت، آقایی مقام و ارزش همه این ها درخانه امام حسین است، انقلاب ما را امام حسین(ع) پیروز کرد حضرت امام(ره) نه توپ داشت و نه تانک.ماهرچه خوبی بخواهیم باید خودمان را به امام حسین(ع)متصل کنیم. اگر می خواهند در دنیا و آخرت حرف اول را داشته باشند باید کردار، رفتار و گفتارشان حسینی باشد.

حرف پایانی؟

با تشکراز شما ان شالله هرچه می خواهید صدقه سر حضرت اباعبدالله (ع) خداوند به شما عنایت کند.حضرت زینب(س) روز اربعین بالای سر برادرش  برای شرمندگی نیاوردن رقیه یه جمله گفت: گرتو با خون، قانون آزادی نوشتی برجهان/ من همو را با اسیری رفتنم امضا نمودم. السلام علیک یا اباعبدالله(ع)  السلام علیکم و رحمة اله و برکاته.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #