• سه‌شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۷ ۱۰:۳۳
• کد خبر : 1427730

• اخبار
• سایر رسانه ها

انسان‌های خیراندیش و نیکوکار با وقف بخشی از دارائی‌های خود، مراتب تلاش برای خدمت به بندگان خدا را در حال و آینده به نمایش می‌گذارند و خوشحال و خرسند که از پل پول و مال برای رسیدن به مقصد "قرب الهی" عبور کرده‌اند.موضوع وقف تنها مختص اسلام نیست بلکه همه ادیان به آن توجه داشته و پیروان خود را به انجام آن ترغیب کرده‌اند. بیش از سایر ادیان، اسلام به‌عنوان متکامل‌ترین دین الهی بر موضوع وقف تاکید و سفارش فوق‌العاده داشته و از آن به عنوان "صدقه جاریه" و "باقیات‌الصالحات" یاد می‌کند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از بلاغ، تاریخ اسلام شاهد ایثار و فداکاری مردان و زنان نیکوکاری است که برای رضای خالق خود، راه خدمت به انسان‌های تهیدست را از طریق بذل مال و وقف مکان انتخاب کرده و از خود آثار ماندگاری بجا گذارده‌اند که تا قیام قیامت برای آنان منشاء خیر و رحمت خواهد بود.
 
روح خدمت و نوعدوستی، موهبتی است که خداوند در نهاد همه انسان‌ها بودیعت گذارده و از روز اول خلقت تاکنون نام آنانی که از خود گذشتند تا انسان‌های دیگر بویژه محرومان به نوایی برسند، بر تارک زمان می‌درخشد و از آنان همواره تاریخ و افکار عمومی جهانیان به نیکی و جلالت یاد کرده است. موضوع وقف تنها مختص اسلام نیست بلکه همه ادیان به آن توجه داشته و پیروان خود را به انجام آن ترغیب کرده‌اند. بیش از سایر ادیان، اسلام به‌عنوان متکامل‌ترین دین الهی بر موضوع وقف تاکید و سفارش فوق‌العاده داشته و از آن به عنوان "صدقه جاریه" و "باقیات‌الصالحات" یاد می‌کند.

 

حجت‌الاسلام سید محمدحسن بنی هاشمی در زمینه اهمیت وقف می‌گوید: وقف که در بسیاری از روایات اسلامی از ان به « صدقه جاریه » تعبیر شده است دارای ثواب و فضیلت های فراوانی است.حضرت صادق(علیه السّلام) فرمودند: « هنگامی که انسان می میرد، پرونده عمل او بسته می شود مگر اینکه یکی از این سه چیز از او باقی مانده باشد که در این صورت پرونده اعمال او مفتوح و تا هنگامی که یکی از این سه چیز وجود دارد اجر و ثواب در آن پرونده ثبت می گردد: 1- صدقه جاریه (هر چیزی که مصدر و منبع عایدات و درآمدهایی است که در راه خیر صرف می شود) .
 
2-  سنّت و رسم نیکی که در زمان حیات خود به تأسیس آن اقدام و پس از مرگ همچنان مورد عمل است. 3- فرزند صالحی که پس ازمرگ پدر و مادرش به یاد آنها است و برای آنان دعا می کند ».
 
وی در ادامه افزود: حضرتش در حدیث دیگر فرمودند:  شش چیز است که پس از مرگ آثار نیک آنها به انسان مُلحق می شود: 1- فرزندی که برای انسان استغفار می کند. 2- کتاب علمی که از او به

یادگار مانده است. 3- درختی که انسان آن را نشانده است. 4- چاه آبی که بوجود اورده است. 5- صدقه جاریه .  6- رسم و رَوِش نیکی که انسان آن را بوجود آورده و پس از مرگ او مورد عمل قرار گرفته است .
 
و نیز آن حضرت فرمودند: « بهترین چیزی که از انسان می ماند، سه چیز است: 1- فرزند شایسته ای که برای او از خداوند طلب مغفرت می کند. 2- سنّت و رویّه نیکی که دیگران از آن پیروی کنند. 3- صدقه جاریه(که همان وقف است) .
 
بطور کلّی نظر اسلام این است که مسلمانان علاوه بر اینکه باید وجودشان در زندگی منشأ خیر و برکت باشد بکوشند که پس از مرگ خود نیز آثار نیکی که در یکی از ابعاد زندگی انسانها بدرد می خورد و موجب رفاه و سعادت زندگی آنها می گردد به یادگار بگذارند که این موضوع در حساب خداوند بسیار پر ارزش است و به حساب خواهد آمد .
 

 

4- که فرمود: وَ تکْتُبُ ما قَدّموُا وَ آثارَ هُمْ و کُلُّ شَیْ ءٍ اَحْصَیْناهُ فی اِمامٍ مُبینٍ(سوره یس آیه 12) . یعنی آنچه را که انسانها در حال حیات خود انجام دادند و هم چنین آثاری را که از آنها مانده است همه را می نویسیم و هر چیزی در کتاب روشن الهی ثبت و ضبط است.
 
وقف عامل تنظیم اقتصادی جامعه به نفع محرومان است
 
حجت‌الاسلام ساداتی نیز در تشریح فلسفه وقف اظهار می‌دارد: اسلام به گونه‏ای اساسی و ریشه‏ای تمام نیازهای جامعه و پیروان خود را بررسی کرده و راه‏حلهایی را ارائه داده که ضامن و در بردارنده‏ی گسترش عدالت و مساوات است.
بعضی از این قوانین عبارتند از:  زکات، خمس، صدقه و وقف که به مدد آنها مشکلات اقتصادی جامعه بر طرف می‏شود و طبقه‏ی سرمایه دار همردیف گروه محروم و مستضعف می‏شود. ولی با گسترش جامعه اسلام از نظر جمعیت و محدوده‏ی جغرافیایی نیازهای بشر نسبت به گذشته تفاوت بسیاری یافت. بدین جهت نیاز به منابع اقتصادی ضرورت بیشتری یافت.
از این رو وقف در میان مسلمانان دارای ارزش والایی است. چرا که در پیشبرد شئون زندگی و استحکام پایه‏های گوناگون اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و بهداشتی جامعه اسلامی نقش موثر و به سزایی داشته است.اسلام به پیروان خود دستور داده تا با اجرای دستورات قرآن و شارع مقدس برای محرومیت زدایی از جامعه‏‌‌ی اسلامی اقدام کنند.
یکی از روش‌های نیکو و سنت‌های حسنه «وقف» است. وقف از دیر باز به شکل‌های گوناگونی در تاریخ بشر وجود داشته است و اسلام آن را در مسیری روشن، منطقی، هدفدار، مترقی و دقیق نهاده است. گرچه متأسفانه درباره‏ی آثار معنوی، اقتصادی و اجتماعی وقف کمتر تحقیق شد.
 
وقف، رودی جاری و ماندگار برای واقف است
 
وی در ادامه افزود: امام صادق (ع) در روایتی می‏‌فرماید: هیچ پاداشی انسان را پس از مرگ تعقیب نمی‏‌کند مگر در سه خصلت: صدقه‏‌ای که در زمان حیات بدهد که این صدقه پس از مرگش تا روز قیامت به عنوان صدقه‏‌ی موقوفه‏‌ی غیر قابل ارث جریان خواهد داشت. یا سنتی نیکو که آن را بنیان نهد که خود بدان عمل کرده و دیگران نیز پس از او بدان عمل کنند یا فرزندی که برای او طلب مغفرت کند و بدین

مضمون از امام صادق (ع) روایات متعددی نقل شده که نقل همه‏‌ی آنها باعث طولانی شدن بحث می‏‌شود، بدین جهت شما را به مصادر آن ارجاع می‏‌دهیم.

وقف در قرآن
حسن‌علی غلام‌رضایی وقف را مدلول قرآنی می‌داند و می‌گوید: در قرآن آیه‌‏ای که بر وقف و احکام آن صراحت داشته باشد، وجود ندارد، ولی دانشمندان اسلامی از کلیت برخی مفاهیم اخلاقی که در قرآن ذکر شده است، چنین دریافته‏‌اند که موقف مورد تایید قرآن کریم است. چرا که اعمال خیر و صالح همواره در آیات این کتاب شریف و مقدس ستوده شده و به طور عموم هر آنچه که بر انجام کارهای نیکو و تشویق بدان دلالت داشته باشد، بر وقف نیز دلالت می‏‌کند. به تعبیر دیگر می‏توان گفت که روح وقف مورد تایید قرآن کریم گرفته است. به عنوان تبرک چند آیه را نقل می‏‌کنیم.
۱ - «و الباقیات الصالحات خیر عند ربک ثوابا و خیر املا.
یعنی کارهای شایسته‏‌ی ماندنی نزد پروردگارت از نظر پاداش، بهتر و امید آن بیشتر است.
۲ - «لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون.
یعنی؛ هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آنکه از آنچه دوست دارید در راه خدا انفاق کنید.
۳ - «و ما تقدموا من خیر تجدوه عندالله هو خیرا و اعظم اجرا.
یعنی؛ هر عمل نیک برای آخرت خود پیش فرستید پاداش آن را نزد خداوند بیابید و آن اجر و ثواب آخرت (بهشت ابدی) بسی بهتر و بزرگ‌تر و بیشتر است.
۴ - «و الباقیات الصالحات خیر عند ربک ثوابا و خیر مردا.
یعنی؛ و کارهای صالحی که اجرش نعمت ابدی است، نزد پروردگار تو (از مال و جاه فانی دنیا) هم ازجهت ثواب الهی و هم از جهت حسن عاقبت اخروی بهتر است.
۵ - «لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب و لکن البر من آمن بالله و الیوم الاخر و الملائکة و الکتاب و النبیین و اتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل و السائلین و فی الرقاب» یعنی، نیکوکاری بدان نیست که روی به جانب مشرق و مغرب کنید چرا که این بی اثر است (در جواب یهود و نصارا) لکن نیکوکار کسی است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و اموال خود را در راه دوستی خدا بر خویشان و یتیمان و فقیران و در راه ماندگان و مستمندان بدهد و در آزاد ساختن بندگان صرف کند...
 
امامان شیعه که پس از رسول گرامی اسلام (ص) پرچم دار این شیوه‏‌ی حسنه‏‌اند. در این عرصه خوش درخشیده‏‌اند که در پیشاپیش آن علی(ع) قرار دارد. پس از جستارمان در این باره بدین واقعیت دست یافتیم که علی (ع) بیشترین موقوفات را داشته است که برخی را یادآور می‏‌شویم.
علی(ع) در یکی از وقفنامه‏‌هایش انگیزه خود را چنین بیان می‏‌کند:
ابتغاء وجه الله لیولجنی الله به الجنة و یصرفنی عن‌النار و یصرف النار عن وجهی یوم تبیض وجوه و تسود وجوه.
یعنی؛ برای رضایت خداوند [وقف کردم] تا به سبب آن مرا داخل بهشت برین فرماید و از آتش دورم دارد و آتش را از صورتم دور فرماید، در روزی که صورت‌هایی سفید و صورت‌هایی سیاه‏‌اند.
درباره‏‌ی صدقات و موقوفات علی(ع) تاریخ‌نگاران مطالب زیادی را یاد آور شده‌‏اند که انسان

را به شگفتی وا می‌‏دارد از آن جمله این که: علی (ع) فرمود: اگر صدقه‏‌ی(موقوفات) من امروز میان بنی هاشم تقسیم شود همگی را کفایت می‏‌کند. این مطلب در حالی است که خود آن حضرت فرمود: خود را با پیامبر (ص) دیدم که از گرسنگی سنگ بر شکم خویش می‌‏بستم در حالی که اکنون صدقات مال من سالیانه به چهل هزار دینار می‏‌رسد. یا در عبارت دیگر فرمود: صدقه‏‌ی من امروز به چهل هزار می‏‌رسد یا فرمود: صدقات اموال من سالیانه برای فقیران بنی هاشم کفایت می‏‌کند.
ابن اثیر گوید: مراد از صدقه در اینجا زکات نیست بلکه مراد موقوفه‏‌هایی است که آن حضرت وقف کرده و صدقه جاریه قرار داده که حاصل درآمد آنها این مقدار (چهل هزار) می‌‏شده است.
علی (ع) چشمه‏‌هایی را در ینبع، سویقه و مدینه ایجاد کرد و زمین‌های موات فراوانی را احیا کرد سپس آنها را از ملک خود خارج ساخته و صدقه برای مسلمانان قرار داد؛ به گونه‌‏ای که هنگام مرگ چیزی برای خویش باقی نگذاشته بود.
علی (ع) در محلی به نام «ینبع» صد چشمه حفر کرد که وقف بر حاجیان خانه‌‏ی خدا کرد. همچنین در راه مکه و کوفه چاه‌هایی حفر کرد و مسجد فتح را در مدینه و مسجدی در برابر قبر حمزه و در میقات و بصره و کوفه آبادانی‌های بسیاری به وجود آورد.
سمهودی می‏‌نویسد: پیامبر در "ذوالعشیرة" از زمین‌های ینبع قطعه‏‌ای به علی (ع) داد. و عمر در زمان خلافت خود قطعه‌‏ای بر آن افزود. و افزون بر آن علی (ع) نیز قطعه‌‏ای را خرید و بر آن افزود. از این رو در اموال علی (ع) در آنجا چشمه‏‌های فراوانی بود. از آنجا که این زمین‌ها موات بود، آن حضرت شخصا چاه حفر کرده و آن سرزمین را آباد کرد.
در برخی روایات آمده است که علی(ع) در ینبع بغیبغه‌‏ها را درست کرد و چشمه‏‌هایی به نام خیف اراک، خیف لیلی، و خیف بسطاس در آن قرار داشت. در جایی دیگر نقل می‏‌شود که: علی (ع) قطعه زمینی را از عبدالرحمن بن سعد انصاری به 300000  درهم خرید و نخستین مزرعه‌‏ای که در آن درست کرد، بغیبغه بود و سپس آن را وقف بر ساکنان و ابن السبیل و نیازمندان کرد.
واقدی گوید: میوه‏‌های بغیبغه در زمان علی (ع) به ۱۰۰۰ وسق رسید که هر وسق پیمانی معادل شصت من است.
از جمله موقوفات علی (ع) می‏‌توان به سویقه (محلی که آل علی ساکن بودند و نزدیک مدینه بوده) و اموال خیبر و وادی القری اشاره کرد. همچنین اموال ابی‏نیزر، بغیبغه، ارینه، رعد، رزین، قصیبه، ترعه، حرة الرجلی، که احمر نامیده می‌‏شود از جمله موقوفات آن حضرت به شمار می‌‏رود.

مسؤول موقوفات و نذورات نمایندگی آستان قدس رضوی مازندران: سیاست آستان قدس رضوی در این است که عواید و درآمدهای موقوفات حضرت رضا علیه‌السلام در هر استان و شهر و روستا مصروف محرومان همان منطقه شود.

 
دلدادگی مازندرانی‌ها به امام رضا(ع) در عرصه وقف و نذر
 
 مسؤول موقوفات و نذورات نمایندگی آستان قدس رضوی مازندران وقف‌الرضا(ع) را یکی از مجاری ثابت و قابل اطمینان برای رفع محرومیت و کمک به محرومان دانست و گفت: سیاست آستان قدس رضوی در این است که عواید و درآمدهای موقوفات حضرت رضا علیه‌السلام در هر استان و شهر و روستا مصروف محرومان همان منطقه شود.

 

فرج‌الله ملکی افزود: وقف در فرهنگ رضوی از جایگاه مقدس و مبارکی برخوردار است چرا که درآمدها و عایدی‌های آن مستقیم به سبد مصرف و درآمدی محرومان افزوده می‌شود.
 
وی وقف رضوی را در جامعه بویژه مازندران ناشناخته دانست و عنوان داشت: مردم خوب‌مان اطلاع چندانی از وقف رضوی و خصوصیات آن ندارند و نمی‌دانند که موقوفات رضوی دارای خصوصیات ویژه‌ای است.
 
مسؤول موقوفات و نذورات نمایندگی آستان قدس رضوی مازندران به مجوز تولیت آستان قدس رضوی به استان‌ها برای هزینه‌کرد درآمدهای ناشی از وقف و نذر در استان‌ها و شهرها و روستاها اشاره کرد و گفت: الحمدلله با این اقدام، کمک‌های شایانی به محرومان مازندران شده و امید می‌رود تا مردم ولایی و خیراندیش این استان با وقف و حتی تخصیص ثلث خود به حضرت رضاعلیه‌السلام، گام الهی برای صدیه جاریه خود بردارند و مطمئن باشند که تمام نیات آنان با حساسیت زیاد از سوی آستان قدس رضوی بمورد اجراء گذارده می‌شود.
 
وی مسئولیت موقوفات مردم برای امام هشتم علیه‌السلام را استان قدس رضوی ذکر کرد و یادآور شد: مسئولیت موقوفات امام رضا(ع) را آستان قدس رضوی و شعب ان در استان‌ها بعهده دارند و ادارات اوقاف و امور خیریه هیچ دخالتی در این زمینه ندارند.

فرج‌الله ملکی بر ضرورت احیاء وقف مشارکتی تاکید کرد و افزود: اگر تعدادی افراد جمع شوند و با مشارکت هم زمینی یا ساختمانی را خریداری کرده و آن را وقف آقا امام رضا علیه‌السلام کنند، هم حرکتی الهی در جهت شادکردن دل مبارک امام و مولای‌مان حضرت رضا(ع) انجام داده و هم موجب خلق باقیات الصالحات شده‌اندو
 
اوقاف مازندران و اقدامات آن

‌حجت الاسلام ابراهیم نیز اظهار داشت: وقف از مصادیق بارز باقیات و صالحات بوده که انسان با وقف اموال خود، تا ابد ماندگار می‌شود و از بهترین عمل خیرخواهانه بوده که انسان با وقف خود تنظیم کننده امور فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی جامعه می‌شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران: در سال جدید بالغ بر 12 هزار و 300 رقبه موقوفات استان دارای سند مالکیت شده است.

 

مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران با اشاره به اینکه توسعه مشارکت‌های اجتماعی از طریق ترویج وقف میسر می‌شود، تصریح کرد: انسان برای ذخیره باقیات و صالحات خود در روز قیامت سنت وقف را در جامعه ترویج دهد.
 
حیدری با بیان اینکه وقف مبارزه با نظام سرمایه‌داری است، افزود: وقف مبارزه با بی تفاوتی و پیوند با سرچشمه حیات دنیوی و اخروی از خصوصیات بارز وقف است.
 
وی با اعلام اینکه وقف همواره در جهان برای واقف ماندگار بوده و سرچشمه‌ای که انسان از خود بجا می‌گذارد و برای حیات دنیا و آخرت انسان چراغ راه خواهد شد، گفت: افرادی که اموال خود را برای وقف موقوفات کردند در دنیای آخرت از فلاح و رستگاران خواهند بود.
 
حیدری با اشاره به اینکه امور فانی دنیوی توسط وقف رنگ بقا و جاودانگی می‌گیرد، تصریح کرد: مردم مازندران در راستای ترویج فرهنگ وقف نقش اثرگذار داشته و دارند.
 
مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران با بیان اینکه مازندران دارای هشت هزار اماکن مذهبی شناسنامه دار است، گفت: دینداری مردم علوی تبار استان مازندران را در قالب هزار و 361 امامزاده و بقعه می‌توانیم متجلی کنیم.
 
وی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون 53 وقف جدید در مازندران از طریق موقوفات منفعتی و دارای درآمد برای عام المنفعه در استان ایجاد شده است، تصریح کرد: در مازندران سه موقوفه قرآنی داشتیم اما 11 وقف جدید امسال ما مربوط به امورات قرآنی ثبت شده است.
 
حیدری با بیان اینکه بسیاری از موقوفات استان مازندران باید بر اساس نیاز روز جامعه طراحی شود، گفت: 75 درصد موقوفات استان برای عزاداری سید و سالار شهیدان توسط واقفان در نظر گرفته شده است.
 
مدیرکل اوقاف و امور خیریه مازندران با اشاره به اینکه طرح آرامش بهاری را در امامزادگان مازندران امسال با حلول بهار به نحو شایسته ای برگزار شده است، تصریح کرد: طرح خیمه‌های معرفت با حضور واقفان استان مازندران با شکوه خاصی  در ایام مورد نظر در امامزادگان و موقوفات مازندران برپا شده است.
 
حیدری با بیان اینکه 127 پروژه عمرانی در امامزادگان استان از محل نذورات مردمی و موقوفات در استان اجرایی شده است، گفت: 2700 خادمان افتخاری به صورت ثابت و فصلی در امامزادگان استان فعالیت دارند.
 
وی با اشاره به اینکه 18 هزار و 732 رقبه موقوفات مازندران دارای سند مالکیت شده است، افزود: در سال جدید بالغ بر 12 هزار و 300 رقبه موقوفات استان دارای سند مالکیت شده است.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #