در سفر به استان مرکزی از کجا دیدن کنیم/۱۰

• یک‌شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۹۸ ۰۹:۴۳
• کد خبر : 1471960

• اخبار
• سایر رسانه ها

تالاب میقان چون نگینی درخشان بر فراز جاذبه های طبیعی اراک می درخشد و مسافران نوروزی با حضور در این محیط طبیعی خاطرات به یادماندنی را در سفرهای خود ثبت خواهند کرد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیار آفتاب؛ تالاب میقان یکی از تالاب‌های ایران است که با وسعت ۲۵ هزار هکتار در استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی داودآباد و مجاورت روستاهای راهزان، ده نمک و و طرمزد واقع شده است. در سال های پر بارش، تالاب دارای آبی قابل توجه است و در سال های کم آبی عموماً سطح تالاب خشک شده و به حالت کویری در می‌آید.

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آن ها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند. به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک‌ آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است. همچنین از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود که روز ۱۵ آبان نیز به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.

در ادامه با ما باشید تا نگاهی به ویژگی های مهم این تالاب ملی بیندازیم.

منابع تامین آب

مساحت آبگیر تالاب بسته به میزان آب ورودی جذب شده بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار هکتار تغییر می‌کند. ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر است و سطح آب در آن نسبت به فصل سال از مانداب(عمق بسیار کم) تا حدود ۱۴۰ سانتی متر تغییر می‌کند. بیشتر آب وارد شده به تالاب حاصل از بارش‌های جوی، چشمه‌های اطراف و رودخانه‌های فصلی در منطقه مانند رودخانه فراهان، شهرآب و قره کهریز می‌باشد.

در سال های اخیر ورود پساب فاضلاب شهر اراک به میزان ۷۰۰ لیتر در ثانیه از دیگر منابع تغذیه آبی تالاب بوده است که بر زیست‌بوم منطقه تاثیر گذاشته است. میزان پساب ورودی فاضلاب به تالاب سالانه ۳۱ میلیون متر مکعب است و با توجه به شرایط اضطراری تالاب نیاز است که حق آبه ۲۵ میلیون و ۳۶۰ هزار متر مکعبی آن از پساب‌ها تامین شود. نمک موجود در تالاب باعث ضدعفونی شدن آب‌های وارد شده به منطقه می‌شود.

در سال‌های اخیر سطح سفره‌های آب زیرزمینی در منطقه تالاب ۱۳ متر افت داشته است که این موضوع خطر شور شدن آب‌های زیرزمینی و آسیب‌های ثانویه محیطی را دوچندان می‌کند.

ویژگی اقلیمی

آب و هوای تالاب، مدیترانه‌ای گرم و خشک است. میزان بارندگی سالانه آن ۳۵۴ میلیمتر و تبخیر سالانه آن چهار برابر میزان بارندگی یعنی ۱۴۴۶ میلی‌متر می‌باشد. منطقه اختلاف دمای سالانه بالایی دارد و گاهی به ۶۹ درجه سانتیگراد نیز می‌رسد.

بیشترین دمای ثبت شده در منطقه تالاب ۴۴ درجه بالای صفر و کمترین دمای ثبت شده ۳۳ درجه زیر صفر بوده است.

ویژگی‌های بوم‌شناختی

این تالاب به دلیل وسعت، ویژگی‌های بوم‌شناختی و میزان تاثیرگذاری آن بر اقلیم منطقه و شهر اراک یک بوم‌سازگان حساس تلقی می‌شود و به دلیل زیست‌بوم شکننده، در سال ۱۳۸۷ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد. با توجه به ویژگی‌های ارزشمند و منحصر به فرد زیست محیطی، تالاب میقان شاخص‌های لازم برای پیوستن به تالاب‌های بین‌المللی و نیز منطقه حفاظت شده پرندگان مهاجر و همچنین ثبت به عنوان منطقه‌ای ملی طبیعی را داراست.

پوشش گیاهی (گیاگان)

پوشش گیاهی (گیاگان) در حاشیه تالاب ضعیف است و تنها در شمال غرب و جزایر میانی که سفره آب زیر زمینی بالاست گونه‌های گیاهی آتریپلکس و قره داغ دیده می‌شود که به علت تبخیر و تعرق این گیاهان، سطح ایستایی در فصل تابستان پایین می‌رود و گونه‌ها برای دستیابی به آب برای ریشه‌های خود پایین می‌روند و بصورت چتری روی تپه را می‌پوشانند. این گیاهان همزمان با رشد کردن از حرکت ذرات ماسه‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث تشکیل نبکا می‌گردند. ارتفاع این نبکاها به ۱۵۰ تا ۲۵۰ سانتی متر می‌رسد.

پوشش گیاهی به وجود آمده در اثر ورود پساب فاضلاب

گونه‌های گیاهی اصلی منطقه، ۳ نوع هستند که شامل گونه‌های خانواده گندمیان، خانواده گون و خانواده شاهی می‌شود. در منطقه تعداد ۵۰ گونه گیاهی سازگار با شوری خاک وجود دارد. به طور کلی این منطقه ذخیره گاه مناسبی برای گیاهان هالوفیت است. بر اثر تخلیه پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر اراک به تالاب، شوری خاک قسمت جنوب غربی تالاب بر اثر شسته شدن نمک سطحی کاهش پیدا کرده و پوشش گیاهی متراکمی از گیاه آویارسلام در این قسمت از تالاب گسترش یافته که این موضوع بوم‌سازگان این قسمت از تالاب را دگرگون کرده است.

۱۶ خانواده از گونه‌های گیاهی منطقه، بصورت یک ساله و چند ساله هستند و از نظر فرم رویش به صورت بوته‌ای، علفی، درختچه‌ای و درختی در قالب ۱۴ نوع گیاهی وجود دارند. از گیاهان موجود در منطقه می‌توان به سیاه‌شور،اسفناج باغی،جگن، قره داغ، شور مرغ، گوریک، شورسراجه و بتنه اشاره کرد.

پوشش جانوری (زیاگان)

تالاب میقان از زیستگاه‌های پرندگان مهاجر سیبری و از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در مرکز کشور است. این تالاب به تنهایی ۶۸ درصد از پرندگان استان مرکزی و ۲۷ درصد پرندگان کشور را در خود جای داده است که از این میزان ۲۷ گونه آسیب پذیر و یا نادر حمایت شده در میان آن ها وجود دارد. از جمله پرندگان تالاب درناهای خاکستری هستند که سالانه ۱۰ هزار قطعه در تالاب ساکن می‌شوند. این تالاب به دلیل از بین رفتن دیگر زیستگاه‌های پرندگان مهاجر مانند تالاب شادگان اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر منطقه غرب مدیترانه محسوب می‌شود.

بیش از ۵۰ هزار قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی شامل ۱۳۶ گونه در منطقه شناسایی شده‌اند که در فصل‌های مختلف سال در تالاب ساکن می‌شوند. از انواع این پرنده‌ها می‌توان به سرخمائی، آنقوت و غاز اشاره کرد.

جمعیت درنای معمولی در این منطقه نسبت به سایر زیستگاه‌های درنا در کشور قابل توجه است، از این رو تالاب میقان یک زیستگاه مهم برای درنا در مرکز کشور محسوب می‌شود. براساس سرشماری پاییز و زمستان سال ۱۳۸۷ حدود ۱۱ هزار قطعه درنای معمولی و ۱۰ هزار قطعه خوتکا و ۵ هزار قطعه فلامینگو و غیره در منطقه مشاهده شده است.

در تالاب یک نوع جلبک تک سلولی بنام دونالیلا (به انگلیسی: Dunaliella salina) شناسایی شده که یکی از مقاوم‌ترین گونه‌ها نسبت به شوری است. این جلبک به دلیل جذب بتاکاروتن در سلول‌های خود در آب‌های شور موجب تغییر رنگ آب تالاب به نارنجی مایل به قرمز می‌شود.

از جمله علت‌های افزایش گونه‌های جانوری و به خصوص پرندگان، وجود آرتمیا در تالاب است. آرتمیا در طول دوره تولید مثل در اثر شرایط افزایش غلظت املاح آب، تغییر درجه حرارت و تغییر میزان اکسیژن بر اثر شوک تا ۴۰ تخم در آب رها می‌سازد. در این حالت تخم‌ها تا مرحله گاسترولا رشد می‌کنند. آرتمیا بهترین غذا برای پرندگان است و حدود ۲۰ روز عمر می‌کند.آرتمیای تالاب میقان از نوع بکرزا است که از جلبک‌های تک سلولی تغذیه می‌کند و سال‌ها از وجود آنها در تالاب می‌گذرد.

علاوه بر گونه‌های یاد شده، مناطق اطراف تالاب برخی حیوانات وحشی مانند گرگ، روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

مسیر دسترسی

برای رفتن به این تالاب باید پس از ورود به شهر اراک از سمت جاده قم و رسیدن به سه راهی خمین به سمت کمربندی شمالی حرکت کنید، کمی جلوتر یک جاده فرعی در سمت راست جاده وجود دارد، در ابتدای جاده فرعی تابلویی قرمز رنگ وجود دارد که مربوط به کارخانه تولید سولفات سدیم است. پس از طی مسیر به این کارخانه رسیده که ابتدای تالاب محسوب می شود و با طی کردن ۳ الی ۴ کیلومتر بعد از کارخانه، به انتهای تالاب میقان خواهیم رسید.

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آن ها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند. به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک‌ آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است. همچنین از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود که روز ۱۵ آبان نیز به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.

در ادامه با ما باشید تا نگاهی به ویژگی های مهم این تالاب ملی بیندازیم.

منابع تامین آب

مساحت آبگیر تالاب بسته به میزان آب ورودی جذب شده بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار هکتار تغییر می‌کند. ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر است و سطح آب در آن نسبت به فصل سال از مانداب(عمق بسیار کم) تا حدود ۱۴۰ سانتی متر تغییر می‌کند. بیشتر آب وارد شده به تالاب حاصل از بارش‌های جوی، چشمه‌های اطراف و رودخانه‌های فصلی در منطقه مانند رودخانه فراهان، شهرآب و قره کهریز می‌باشد.

در سال های اخیر ورود پساب فاضلاب شهر اراک به میزان ۷۰۰ لیتر در ثانیه از دیگر منابع تغذیه آبی تالاب بوده است که بر زیست‌بوم منطقه تاثیر گذاشته است. میزان پساب ورودی فاضلاب به تالاب سالانه ۳۱ میلیون متر مکعب است و با توجه به شرایط اضطراری تالاب نیاز است که حق آبه ۲۵ میلیون و ۳۶۰ هزار متر مکعبی آن از پساب‌ها تامین شود. نمک موجود در تالاب باعث ضدعفونی شدن آب‌های وارد شده به منطقه می‌شود.

در سال‌های اخیر سطح سفره‌های آب زیرزمینی در منطقه تالاب ۱۳ متر افت داشته است که این موضوع خطر شور شدن آب‌های زیرزمینی و آسیب‌های ثانویه محیطی را دوچندان می‌کند.

ویژگی اقلیمی

آب و هوای تالاب، مدیترانه‌ای گرم و خشک است. میزان بارندگی سالانه آن ۳۵۴ میلیمتر و تبخیر سالانه آن چهار برابر میزان بارندگی یعنی ۱۴۴۶ میلی‌متر می‌باشد. منطقه اختلاف دمای سالانه بالایی دارد و گاهی به ۶۹ درجه سانتیگراد نیز می‌رسد.

بیشترین دمای ثبت شده در منطقه تالاب ۴۴ درجه بالای صفر و کمترین دمای ثبت شده ۳۳ درجه زیر صفر بوده است.

ویژگی‌های بوم‌شناختی

این تالاب به دلیل وسعت، ویژگی‌های بوم‌شناختی و میزان تاثیرگذاری آن بر اقلیم منطقه و شهر اراک یک بوم‌سازگان حساس تلقی می‌شود و به دلیل زیست‌بوم شکننده، در سال ۱۳۸۷ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد. با توجه به ویژگی‌های ارزشمند و منحصر به فرد زیست محیطی، تالاب میقان شاخص‌های لازم برای پیوستن به تالاب‌های بین‌المللی و نیز منطقه حفاظت شده پرندگان مهاجر و همچنین ثبت به عنوان منطقه‌ای ملی طبیعی را داراست.

پوشش گیاهی (گیاگان)

پوشش گیاهی (گیاگان) در حاشیه تالاب ضعیف است و تنها در شمال غرب و جزایر میانی که سفره آب زیر زمینی بالاست گونه‌های گیاهی آتریپلکس و قره داغ دیده می‌شود که به علت تبخیر و تعرق این گیاهان، سطح ایستایی در فصل تابستان پایین می‌رود و گونه‌ها برای دستیابی به آب برای ریشه‌های خود پایین می‌روند و بصورت چتری روی تپه را می‌پوشانند. این گیاهان همزمان با رشد کردن از حرکت ذرات ماسه‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث تشکیل نبکا می‌گردند. ارتفاع این نبکاها به ۱۵۰ تا ۲۵۰ سانتی متر می‌رسد.

پوشش گیاهی به وجود آمده در اثر ورود پساب فاضلاب

گونه‌های گیاهی اصلی منطقه، ۳ نوع هستند که شامل گونه‌های خانواده گندمیان، خانواده گون و خانواده شاهی می‌شود. در منطقه تعداد ۵۰ گونه گیاهی سازگار با شوری خاک وجود دارد. به طور کلی این منطقه ذخیره گاه مناسبی برای گیاهان هالوفیت است. بر اثر تخلیه پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر اراک به تالاب، شوری خاک قسمت جنوب غربی تالاب بر اثر شسته شدن نمک سطحی کاهش پیدا کرده و پوشش گیاهی متراکمی از گیاه آویارسلام در این قسمت از تالاب گسترش یافته که این موضوع بوم‌سازگان این قسمت از تالاب را دگرگون کرده است.

۱۶ خانواده از گونه‌های گیاهی منطقه، بصورت یک ساله و چند ساله هستند و از نظر فرم رویش به صورت بوته‌ای، علفی، درختچه‌ای و درختی در قالب ۱۴ نوع گیاهی وجود دارند. از گیاهان موجود در منطقه می‌توان به سیاه‌شور،اسفناج باغی،جگن، قره داغ، شور مرغ، گوریک، شورسراجه و بتنه اشاره کرد.

پوشش جانوری (زیاگان)

تالاب میقان از زیستگاه‌های پرندگان مهاجر سیبری و از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در مرکز کشور است. این تالاب به تنهایی ۶۸ درصد از پرندگان استان مرکزی و ۲۷ درصد پرندگان کشور را در خود جای داده است که از این میزان ۲۷ گونه آسیب پذیر و یا نادر حمایت شده در میان آن ها وجود دارد. از جمله پرندگان تالاب درناهای خاکستری هستند که سالانه ۱۰ هزار قطعه در تالاب ساکن می‌شوند. این تالاب به دلیل از بین رفتن دیگر زیستگاه‌های پرندگان مهاجر مانند تالاب شادگان اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر منطقه غرب مدیترانه محسوب می‌شود.

بیش از ۵۰ هزار قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی شامل ۱۳۶ گونه در منطقه شناسایی شده‌اند که در فصل‌های مختلف سال در تالاب ساکن می‌شوند. از انواع این پرنده‌ها می‌توان به سرخمائی، آنقوت و غاز اشاره کرد.

جمعیت درنای معمولی در این منطقه نسبت به سایر زیستگاه‌های درنا در کشور قابل توجه است، از این رو تالاب میقان یک زیستگاه مهم برای درنا در مرکز کشور محسوب می‌شود. براساس سرشماری پاییز و زمستان سال ۱۳۸۷ حدود ۱۱ هزار قطعه درنای معمولی و ۱۰ هزار قطعه خوتکا و ۵ هزار قطعه فلامینگو و غیره در منطقه مشاهده شده است.

در تالاب یک نوع جلبک تک سلولی بنام دونالیلا (به انگلیسی: Dunaliella salina) شناسایی شده که یکی از مقاوم‌ترین گونه‌ها نسبت به شوری است. این جلبک به دلیل جذب بتاکاروتن در سلول‌های خود در آب‌های شور موجب تغییر رنگ آب تالاب به نارنجی مایل به قرمز می‌شود.

از جمله علت‌های افزایش گونه‌های جانوری و به خصوص پرندگان، وجود آرتمیا در تالاب است. آرتمیا در طول دوره تولید مثل در اثر شرایط افزایش غلظت املاح آب، تغییر درجه حرارت و تغییر میزان اکسیژن بر اثر شوک تا ۴۰ تخم در آب رها می‌سازد. در این حالت تخم‌ها تا مرحله گاسترولا رشد می‌کنند. آرتمیا بهترین غذا برای پرندگان است و حدود ۲۰ روز عمر می‌کند.آرتمیای تالاب میقان از نوع بکرزا است که از جلبک‌های تک سلولی تغذیه می‌کند و سال‌ها از وجود آنها در تالاب می‌گذرد.

علاوه بر گونه‌های یاد شده، مناطق اطراف تالاب برخی حیوانات وحشی مانند گرگ، روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

مسیر دسترسی

برای رفتن به این تالاب باید پس از ورود به شهر اراک از سمت جاده قم و رسیدن به سه راهی خمین به سمت کمربندی شمالی حرکت کنید، کمی جلوتر یک جاده فرعی در سمت راست جاده وجود دارد، در ابتدای جاده فرعی تابلویی قرمز رنگ وجود دارد که مربوط به کارخانه تولید سولفات سدیم است. پس از طی مسیر به این کارخانه رسیده که ابتدای تالاب محسوب می شود و با طی کردن ۳ الی ۴ کیلومتر بعد از کارخانه، به انتهای تالاب میقان خواهیم رسید.

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آن ها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند. به علت جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک‌ آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است. همچنین از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود که روز ۱۵ آبان نیز به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.

در ادامه با ما باشید تا نگاهی به ویژگی های مهم این تالاب ملی بیندازیم.

منابع تامین آب

مساحت آبگیر تالاب بسته به میزان آب ورودی جذب شده بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار هکتار تغییر می‌کند. ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر است و سطح آب در آن نسبت به فصل سال از مانداب(عمق بسیار کم) تا حدود ۱۴۰ سانتی متر تغییر می‌کند. بیشتر آب وارد شده به تالاب حاصل از بارش‌های جوی، چشمه‌های اطراف و رودخانه‌های فصلی در منطقه مانند رودخانه فراهان، شهرآب و قره کهریز می‌باشد.

در سال های اخیر ورود پساب فاضلاب شهر اراک به میزان ۷۰۰ لیتر در ثانیه از دیگر منابع تغذیه آبی تالاب بوده است که بر زیست‌بوم منطقه تاثیر گذاشته است. میزان پساب ورودی فاضلاب به تالاب سالانه ۳۱ میلیون متر مکعب است و با توجه به شرایط اضطراری تالاب نیاز است که حق آبه ۲۵ میلیون و ۳۶۰ هزار متر مکعبی آن از پساب‌ها تامین شود. نمک موجود در تالاب باعث ضدعفونی شدن آب‌های وارد شده به منطقه می‌شود.

در سال‌های اخیر سطح سفره‌های آب زیرزمینی در منطقه تالاب ۱۳ متر افت داشته است که این موضوع خطر شور شدن آب‌های زیرزمینی و آسیب‌های ثانویه محیطی را دوچندان می‌کند.

ویژگی اقلیمی

آب و هوای تالاب، مدیترانه‌ای گرم و خشک است. میزان بارندگی سالانه آن ۳۵۴ میلیمتر و تبخیر سالانه آن چهار برابر میزان بارندگی یعنی ۱۴۴۶ میلی‌متر می‌باشد. منطقه اختلاف دمای سالانه بالایی دارد و گاهی به ۶۹ درجه سانتیگراد نیز می‌رسد.

بیشترین دمای ثبت شده در منطقه تالاب ۴۴ درجه بالای صفر و کمترین دمای ثبت شده ۳۳ درجه زیر صفر بوده است.

ویژگی‌های بوم‌شناختی

این تالاب به دلیل وسعت، ویژگی‌های بوم‌شناختی و میزان تاثیرگذاری آن بر اقلیم منطقه و شهر اراک یک بوم‌سازگان حساس تلقی می‌شود و به دلیل زیست‌بوم شکننده، در سال ۱۳۸۷ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد. با توجه به ویژگی‌های ارزشمند و منحصر به فرد زیست محیطی، تالاب میقان شاخص‌های لازم برای پیوستن به تالاب‌های بین‌المللی و نیز منطقه حفاظت شده پرندگان مهاجر و همچنین ثبت به عنوان منطقه‌ای ملی طبیعی را داراست.

پوشش گیاهی (گیاگان)

پوشش گیاهی (گیاگان) در حاشیه تالاب ضعیف است و تنها در شمال غرب و جزایر میانی که سفره آب زیر زمینی بالاست گونه‌های گیاهی آتریپلکس و قره داغ دیده می‌شود که به علت تبخیر و تعرق این گیاهان، سطح ایستایی در فصل تابستان پایین می‌رود و گونه‌ها برای دستیابی به آب برای ریشه‌های خود پایین می‌روند و بصورت چتری روی تپه را می‌پوشانند. این گیاهان همزمان با رشد کردن از حرکت ذرات ماسه‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث تشکیل نبکا می‌گردند. ارتفاع این نبکاها به ۱۵۰ تا ۲۵۰ سانتی متر می‌رسد.

پوشش گیاهی به وجود آمده در اثر ورود پساب فاضلاب

گونه‌های گیاهی اصلی منطقه، ۳ نوع هستند که شامل گونه‌های خانواده گندمیان، خانواده گون و خانواده شاهی می‌شود. در منطقه تعداد ۵۰ گونه گیاهی سازگار با شوری خاک وجود دارد. به طور کلی این منطقه ذخیره گاه مناسبی برای گیاهان هالوفیت است. بر اثر تخلیه پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر اراک به تالاب، شوری خاک قسمت جنوب غربی تالاب بر اثر شسته شدن نمک سطحی کاهش پیدا کرده و پوشش گیاهی متراکمی از گیاه آویارسلام در این قسمت از تالاب گسترش یافته که این موضوع بوم‌سازگان این قسمت از تالاب را دگرگون کرده است.

۱۶ خانواده از گونه‌های گیاهی منطقه، بصورت یک ساله و چند ساله هستند و از نظر فرم رویش به صورت بوته‌ای، علفی، درختچه‌ای و درختی در قالب ۱۴ نوع گیاهی وجود دارند. از گیاهان موجود در منطقه می‌توان به سیاه‌شور،اسفناج باغی،جگن، قره داغ، شور مرغ، گوریک، شورسراجه و بتنه اشاره کرد.

پوشش جانوری (زیاگان)

تالاب میقان از زیستگاه‌های پرندگان مهاجر سیبری و از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در مرکز کشور است. این تالاب به تنهایی ۶۸ درصد از پرندگان استان مرکزی و ۲۷ درصد پرندگان کشور را در خود جای داده است که از این میزان ۲۷ گونه آسیب پذیر و یا نادر حمایت شده در میان آن ها وجود دارد. از جمله پرندگان تالاب درناهای خاکستری هستند که سالانه ۱۰ هزار قطعه در تالاب ساکن می‌شوند. این تالاب به دلیل از بین رفتن دیگر زیستگاه‌های پرندگان مهاجر مانند تالاب شادگان اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر منطقه غرب مدیترانه محسوب می‌شود.

بیش از ۵۰ هزار قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی شامل ۱۳۶ گونه در منطقه شناسایی شده‌اند که در فصل‌های مختلف سال در تالاب ساکن می‌شوند. از انواع این پرنده‌ها می‌توان به سرخمائی، آنقوت و غاز اشاره کرد.

جمعیت درنای معمولی در این منطقه نسبت به سایر زیستگاه‌های درنا در کشور قابل توجه است، از این رو تالاب میقان یک زیستگاه مهم برای درنا در مرکز کشور محسوب می‌شود. براساس سرشماری پاییز و زمستان سال ۱۳۸۷ حدود ۱۱ هزار قطعه درنای معمولی و ۱۰ هزار قطعه خوتکا و ۵ هزار قطعه فلامینگو و غیره در منطقه مشاهده شده است.

در تالاب یک نوع جلبک تک سلولی بنام دونالیلا (به انگلیسی: Dunaliella salina) شناسایی شده که یکی از مقاوم‌ترین گونه‌ها نسبت به شوری است. این جلبک به دلیل جذب بتاکاروتن در سلول‌های خود در آب‌های شور موجب تغییر رنگ آب تالاب به نارنجی مایل به قرمز می‌شود.

از جمله علت‌های افزایش گونه‌های جانوری و به خصوص پرندگان، وجود آرتمیا در تالاب است. آرتمیا در طول دوره تولید مثل در اثر شرایط افزایش غلظت املاح آب، تغییر درجه حرارت و تغییر میزان اکسیژن بر اثر شوک تا ۴۰ تخم در آب رها می‌سازد. در این حالت تخم‌ها تا مرحله گاسترولا رشد می‌کنند. آرتمیا بهترین غذا برای پرندگان است و حدود ۲۰ روز عمر می‌کند.آرتمیای تالاب میقان از نوع بکرزا است که از جلبک‌های تک سلولی تغذیه می‌کند و سال‌ها از وجود آنها در تالاب می‌گذرد.

علاوه بر گونه‌های یاد شده، مناطق اطراف تالاب برخی حیوانات وحشی مانند گرگ، روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

مسیر دسترسی

برای رفتن به این تالاب باید پس از ورود به شهر اراک از سمت جاده قم و رسیدن به سه راهی خمین به سمت کمربندی شمالی حرکت کنید، کمی جلوتر یک جاده فرعی در سمت راست جاده وجود دارد، در ابتدای جاده فرعی تابلویی قرمز رنگ وجود دارد که مربوط به کارخانه تولید سولفات سدیم است. پس از طی مسیر به این کارخانه رسیده که ابتدای تالاب محسوب می شود و با طی کردن ۳ الی ۴ کیلومتر بعد از کارخانه، به انتهای تالاب میقان خواهیم رسید.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #