یادداشت؛
ترامپ از تروریست نامیدن سپاه به‌دنبال چیست؟
وزارت خارجه آمریکا رسماً نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌هاى تروریستى خارجى قرار داد و شوراى عالى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران در واکنش به این اقدام آمریکا و با اشاره به سابقه طولانى فرماندهى مرکزى نیروهاى آمریکایى در غرب آسیا در حمایت از گروه‌هاى تروریستى، این مقر فرماندهى را در فهرست گروه‌هاى تروریستى قرار داد. اما این اقدام ترامپ با چه هدفى صورت گرفته و چه پیامدهایى را به دنبال خواهد داشت؟[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از بلاغ، وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه رسماً نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌هاى تروریستى خارجى قرار داد. این اولین بار است که آمریکا نهادى رسمى از یک کشور را در چنین فهرستى قرار مى‌دهد. مقام‌هاى دولت آمریکا مى‌گویند این کار را باهدف افزایش هراس شرکت‌هاى خارجى از تجارت با ایران انجام داده‌اند. هر زمان که وزیر امور خارجه یک گروه را در هماهنگى با وزیر خزانه‌دارى تروریستى اعلام کند، کنگره هفت روز فرصت دارد آن را مورد بازبینى قرار دهد و اگر مخالفتى نباشد، اجرایى خواهد شد.
شوراى عالى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران در واکنش به این اقدام آمریکا و با اشاره به سابقه طولانى فرماندهى مرکزى نیروهاى آمریکایى در غرب آسیا در حمایت از گروه‌هاى تروریستى، این مقر فرماندهى را در فهرست گروه‌هاى تروریستى قرار داد. اما این اقدام ترامپ با چه هدفى صورت گرفته و چه پیامدهایى را به دنبال خواهد داشت؟
۱. پیشینه طرح
طرح تروریستى اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامى از سال ۲۰۰۱ در دستور کار روساى جمهور آمریکا قرار داشته و جرج بوش و باراک اوباما روساى جمهور سابق آمریکا به دلیل هراس از پیامدهاى آن، از عملى کردن این طرح خوددارى کردند. آمریکا در سال ۲۰۰۷ نیروى قدس (شاخه عملیات برون‌مرزى سپاه) را در لیست شمول فرمان اجرایى ۱۳۲۲۴ قرار داده بود و وزارت خزانه‌دارى دولت ترامپ نیز در ماه اکتبر سال ۲۰۱۷ سپاه پاسداران را به دلیل حمایت از تروریسم در شمول این فرمان اجرایى قرار داد. بااین‌حال، وزارت خارجه آمریکا از قرار دادن رسمى مجموعه سپاه در فهرست سازمان‌هاى تروریستى پرهیزکرده بود. در آن برهه زمانى یعنى سال ۲۰۱۷، برخى از اعضاى کابینه ترامپ مانند رکس تیلرسون وزیر خارجه پیشین دولت ترامپ با اجراى این تصمیم مخالفت کردند. تیلرسون این تصمیم را تهدیدى علیه منافع آمریکا ارزیابى مى‌کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا که مسؤولیت نظارت و اجرایى کردن تحریم‌ها را بر عهده دارد نیز در این مورد با ترامپ مخالفت کرد. اما در شرایط فعلى، سرانجام ترامپ حماقت بزرگ خود در مورد ایران را مرتکب شد و سپاه را در لیست گروه‌هاى تروریستى قرار داد.
۲. پاتک ایران به اقدام آمریکا
در واکنش به این اقدام، شوراى عالى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران ضمن محکومیت شدید اقدام غیرقانونى، خطرناک و نابخردانه رژیم آمریکا در قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در فهرست «سازمان‌هاى تروریستى خارجى» در اقدامى متقابل اعلام کرد: «رژیم آمریکا را دولت حامى تروریسم و فرماندهى مرکزى آمریکا موسوم به سنتکام و تمامى نیروهاى وابسته به آن را گروه تروریستى مى‌دانیم.»
۳. اهداف ترامپ
سال ۲۰۱۷ که ترامپ به دنبال قرار دادن نام سپاه در لیست گروه‌هاى تروریستى بود یکى از مقامات عضو شوراى امنیت ملى آمریکا اعلام کرد که گسترش نفوذ ایران در سوریه، عراق، یمن و لبنان براى ترامپ تحمل‌ناپذیر است، طبیعتاً ایران به دنبال نابودى داعش است اما این مهم و استراتژى نظامیان ایران موجب افزایش بیشتر قدرت و نفوذ ایران در منطقه شد و ترامپ براى پایان دادن به این وضعیت مى‌خواهد سنگى در چاه بیندازد که هیچ‌کس قادر به بیرون آوردنش نخواهد بود. اما اهداف واقعى ترامپ از تروریستى اعلام کردن سپاه پاسداران چیست؟
۱. ۳. کمک به نتانیاهو
انتخابات پارلمانى رژیم صهیونیستى روز سه‌شنبه برگزار شد. دونالد ترامپ نیز درست یک روز پیش از برگزارى این انتخابات، سپاه را تروریستى اعلام کرد. بسیارى معتقدند که هدف فورى این اقدام ترامپ و تیم «نئوکانى» وى با انتخابات بیست و یکمین دوره کنست اسرائیل مرتبط است. این تصمیم یک روز مانده به این انتخابات اتخاذشده و در واقع آخرین برگ برنده‌اى است که ترامپ در اختیار بنیامین نتانیاهو براى پیروزى در این انتخابات قرار مى‌دهد. ترامپ براى پیروزى نتانیاهو پایتخت آمریکا را از تل‌آویو به قدس انتقال داد و حتى جولان اشغالى سوریه را که در اسناد آمریکا هم منطقه‌اى متعلق به سوریه است به اسرائیل بخشید. تروریستى اعلام کردن سپاه نیز آخرین هدیه ترامپ به نتانیاهو بود. چراکه وى در انتخابات پارلمانى با چالش‌هایى مانند فساد خانوادگى و هم‌چنین شکست در برابر محور مقاومت مواجه بوده و همین مسئله شانس او براى پیروزى را کاهش داده است. بنابراین ترامپ به دنبال افزایش آراى نتانیاهو بوده است.
همان‌طور که برخى منابع آمریکایى نیز به سی‌ان‌ان گفته‌اند «تروریستى خواندن سپاه بیشتر جنبه نمادین دارد چراکه این نهاد هم‌اکنون نیز به‌موجب فرمانى که جرج بوش، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، پس از حملات ۱۱ سپتامبر آن را امضا کرد، از دید واشنگتن یک‌نهاد تروریستى به شمار مى‌رود و ترامپ در اکتبر سال گذشته به‌موجب همین فرمان بود که تحریم‌هایى را علیه سپاه وضع کرد» اما اعلام رسمى این موضوع آن‌هم در فاصله چند ساعت مانده به برگزارى انتخابات سراسرى در سرزمین‌هاى اشغالى نمى‌تواند هدف دیگرى جز کمک انتخاباتى به نتانیاهو داشته باشد. از سوى دیگر، نگاهى به پیام نتانیاهو به ترامپ پس از تروریستى خوانده شدن سپاه نیز به‌خوبى این واقعیت را آشکار کند که او با ذکر این عبارت که «از شما سپاسگزارم که به یکى دیگر از درخواست‌هاى مهم من پاسخ مثبت دادید» عمداً در شب انتخابات به دنبال آشکار کردن نقش خود در این تصمیم و اثرگذارى بر رأی‌دهندگان بوده است. ماتیو مابن، خبرنگار ارشد خبرگزارى فرانس ۲۴ نیز در گزارشى، حمایت از نتانیاهو در آستانه انتخابات اسرائیل را یکى از دلایل اصلى تصمیم آمریکا براى تروریستى خواندن سپاه پاسداران در این زمانِ به‌خصوص اعلام کرد. اما سؤال دیگرى که در اینجا مطرح مى‌شود این است که چرا ترامپ به حمایت از نتانیاهو و پیروزى حزب او در انتخابات پارلمانى رژیم صهیونیستى اصرار دارد؟ پاسخ این سؤال نیز روشن است و به نقش برجسته و غیرقابل‌انکار لابى‌هاى صهیونیستى در انتخابات ریاست‌جمهورى آمریکا مربوط مى‌شود.
ترامپ به دلیل انتقادات شدیدى که در عرصه سیاست خارجى بر او وارد است و اتهاماتى که در رابطه با تبانى انتخاباتى با روسیه و پرداخت حق‌السکوت به یک بازیگر زن فیلم‌هاى مستهجن براى افشا نکردن رابطه نامشروع خود با او با آن‌ها روبه‌روست، به‌شدت به حمایت لابى‌هاى صهیونیستى آمریکا در انتخابات ریاست‌جمهورى ۲۰۲۰ نیاز دارد. افزون بر این، پیروزى دموکرات‌ها در انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا در سال گذشته و تشدید گمانه‌زنى‌ها درباره استیضاح احتمالى او نیز این روزها بر بار نگرانى‌هاى او افزوده است.
ترامپ به‌خوبى مى‌داند که یهودیان آمریکا به‌طور سنتى طرفدار حزب دموکرات هستند و حزب لیکود رژیم صهیونیستى نیز که در حال حاضر ریاست آن را نتانیاهو بر عهده دارد، از نفوذ بالایى در میان لابى‌هاى یهودى آمریکا برخوردار است. به همین دلیل، حمایت از نتانیاهو در انتخابات سراسرى رژیم صهیونیستى مى‌تواند براى او در حکم یک بازى برد-برد باشد؛ به‌ویژه در شرایطى که کاندیداهاى ریاست‌جمهورى حزب دموکرات از هم‌اکنون نشان داده‌اند از شانس خوبى براى پیروزى در مقابل ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ برخوردارند.
۲. ۳. انتقام از سپاه
ترامپ بارها نسبت به سپاه پاسداران و موفقیت این نهاد نظامى سخنان بیهوده گفته است. در واقع، آمریکا بسیارى از شکست‌هاى خود را به دلیل حضور تأثیرگذار سپاه در ایران مى‌داند. شکست انواع فتنه‌ها در داخل ایران، کودتاهاى ناکام، عبور ایران از تحریم‌ها و تکمیل پروژه‌هاى نفتى و گازى در پارس جنوبى و هم‌چنین تأمین امنیت داخلى همه به دلیل اقتدار سپاه بوده است. علاوه بر این شکست طرح تجزیه کشورهایى مانند سوریه، عراق و لبنان و هم‌چنین شکست در به قدرت رساندن تروریست‌ها در سوریه و مسائل دیگر به دلیل حمایت‌هاى سپاه از مردم منطقه صورت گرفته است. این مسائل باعث ایجاد نوعى عقده ترامپ نسبت به سپاه پاسداران شده و به همین دلیل با تروریستى اعلام کردن این نهاد مردمى سعى در انتقام دارند.
۳. ۳. عملیات روانى
سپاه پاسداران انقلاب اسلامى از طرف آمریکا با انواع مختلف تحریم‌ها مواجه است و در واقع تصمیم اخیر ترامپ ازلحاظ عملیاتى چندان تأثیرگذار نخواهد بود. به نظر مى‌رسد که دولت ترامپ به دنبال اجراى یک عملیات روانى علیه ایران است. در واقع ترامپ به دنبال نوعى تفکیک در اقتصاد ایران است تا اقتصاد تحریمى را از غیر تحریمى جدا کند و در نهایت سپاه را به‌عنوان عامل مشکلات اقتصادى ایران معرفى کند. هدف ترامپ نیز این است که دنباله نیروهاى آمریکایى در ایران را در این برهه زمانى بار دیگر فعال کند و به‌نوعى چراغ‌قرمز را براى یک آشوب دیگر داخلى داده است. در شرایط کنونى که اقتصاد ایران با شدیدترین نوع تحریم‌هاى آمریکا به‌زعم مقامات این کشور مواجه است، واشنگتن با کمک برخى عوامل داخلى در ایران سعى دارد که سپاه را عامل اصلى این مشکل معرفى کند و به‌نوعى مردم را در برابر این نهاد انقلابى قرار دهد. البته سرنوشت این توطئه از قبل مشخص بوده چراکه سپاه یک نیروى متعارف نظامى در جهان نیست بلکه ریشه در باورهاى مردم و هم‌چنین فرهنگ ایران دارد. بنابراین هر طرحى باهدف مقابله با سپاه پاسداران و تقابل داخلى با این نهاد محکوم به شکست است.
برخى کارشناسان آگاه به مسائل امنیتى معتقدند این طرح و به‌طورکلی طرح‌هاى ضد ایرانى آمریکا که در فواصل کم و به‌طور نسبتاً منظم روى میز مى‌آید، ماهیت عملیات روانى براى تأثیرگذاری روى اقتصاد ایران دارد نه جنبه تهدید نظامى. طبق این دیدگاه، براى مقابله با این طرح و سایر طرح‌هاى مشابه آمریکا باید روى نقطه هدف متمرکز شد نه روى ظواهر امنیتى قضیه. بنابراین باید راه‌هاى ضربه زدن به اقتصاد آمریکا و شرکاى آن را پیدا کرد. مثلاً آمریکایى‌ها در منطقه کارهاى پیمانکارى زیادى دارند و ایران مى‌تواند روى مختل کردن فعالیت‌هاى آنان کار کند. یک وجه دیگر ضربه زدن به اقتصاد شرکاى منطقه‌اى آمریکاست. اخلال در اقتصاد آنان مى‌تواند سبب فشار آنان به آمریکا براى متوقف کردن برنامه‌هاى ضد ایرانى آمریکا شود. بنابراین، آمریکا به دنبال تنش نظامى علیه ایران چه از نوع گسترده و چه از نوع محدود نیست دلیل آن‌هم این است که در چنین روندى با توجه به دست نسبتاً باز ایران، خودشان آسیب‌پذیرترند.
وزارت خزانه‌دارى آمریکا قبلاً مجموعه کاملى از تحریم‌ها را علیه اعضا و نهادهاى زیرمجموعه سپاه در چارچوب لیست معروف به SDN اعمال کرده است و درج نام سپاه در لیست سازمان‌هاى تروریستى که وزارت خارجه آمریکا تهیه مى‌کند و تحت عنوان FTOs شناخته مى‌شود، تأثیر عملیاتى چندانى نخواهد داشت. با توجه به عدم تأثیر عملیاتى، مشخص است که آمریکایى‌ها بیشتر به دنبال بهره‌بردارى از ابعاد روانى و رسانه‌اى اقدام خود هستند تا اولاً مجموعه خصومت ورزى‌هاى خودشان را علیه ایران کامل کنند و ثانیاً صف متحدان ضد ایرانى خود را منسجم‌تر کنند.
۴. ۳. کمپین فشار حداکثرى بر ایران
آمریکا در ۲ سال اخیر کمپین فشار حداکثرى را علیه ایران باهدف عقب‌نشینی تهران از اهداف منطقه‌اى و هسته‌اى به راه انداخته است. پروژه تابستان داغ که به دنبال ایجاد آشوب داخلى در ایران بود با شکست مواجه شد، جان بولتون مشاور امنیت ملى آمریکا هم اعلام کرد که ایران جشن ۴۰ سالگى خود را برگزار نخواهد کرد، در همین راستا نشست ضد ایرانى ورشو برگزار شد و در نهایت نیز ترامپ سپاه پاسداران را به‌عنوان یک گروه تروریستى اعلام کرد. به نظر می‌رسد اقدام اخیر ترامپ یک قطعه از پازلى به نام فشار حداکثرى بر ایران است. شکست قطعات دیگر این پازل نشان‌دهنده این است که آمریکا در این مورد نیز با شکست مواجه خواهد شد. گیدو اشتاین‌برگ، کارشناس آلمانى هم معتقد است که اقدام آمریکا در قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست تروریستى، در جهت فشار حداکثرى بر ایران است.
۴. واکنش‌ها؛ هست‌ها و بایدها
در نخستین واکنش‌ها با احتمال قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌هاى تروریستى آمریکا، ۲۵۵ نفر از نمایندگان مجلس روز یکشنبه در بیانیه‌اى ضمن محکوم کردن این اقدام آمریکا و حمایت از سپاه تأکید کردند که هر اقدامى علیه این نیرو را با اقدام متقابل پاسخ مى‌دهیم.
حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملى و سیاست خارجى مجلس نیز اعلام کرد، در صورت قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌هاى تروریستى آمریکا، نظامیان این کشور را در کنار داعش در فهرست سیاه تروریست‌ها قرار مى‌دهیم. شوراى عالى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران در واکنش به این اقدام آمریکا و با اشاره به سابقه طولانى فرماندهى مرکزى نیروهاى آمریکایى در غرب آسیا در حمایت از گروه‌هاى تروریستى، این مقر فرماندهى را در فهرست گروه‌هاى تروریستى قرار داد. نمایندگان مجلس شوراى اسلامى هم با بررسى دوفوریتى طرح تقویت جایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در مقابل آمریکا موافقت کردند. ستاد کل نیروهاى مسلح نیز در بیانیه‌اى اعلام کرد، در مبارزه با گروه تروریستى سنتکام از هیچ تلاشى فروگذار نخواهیم کرد.
واکنش مقامات مختلف در ایران بسیار مناسب و به‌جا بود اما این به معنای این نیست که این واکنش‌ها کافى است. وقتى چنین تصمیمى علیه بخشى از نیروهاى مسلح یک کشور اتخاذ مى‌شود، هیچ بعید نیست که در آینده، آمریکا آن را به کلیه نیروهاى مسلح ایران تعمیم دهد و حتى فراتر از آن‌هم رفته و کلیت دولت را هم در لیست تحریم‌ها قرار دهد. تصمیم کنونى آمریکا علیه سپاه مى‌تواند همچون تروریستى اعلام کردن سپاه قدس در سال ۲۰۰۷ صرفاً در حد یک تصمیم با پیامدهاى جزئى همچون محدود کردن سفر مقامات نظامى سپاه به کشورهاى هم‌پیمان در منطقه و غیره بماند و هم مى‌تواند یک نوع مقدمه‌سازى براى ورود به فازى خطرناک‌تر در تقابل با ایران باشد که مى‌تواند تا حدودى هم‌رنگ و بوى نظامى به خود بگیرد.
قرار دادن سازمان نظامى یکى از بازیگران جامعه بین‌الملل در لیست گروه‌هاى تروریستى، نهادى که وظیفه حراست از تمامیت ارضى و منافع کشور را بر عهده دارد به شکل ضمنى، در قالب اعلام جنگ علیه آن کشور تلقى مى‌شود. در چنین شرایطى ایران حق دارد حتى براى دفاع از خود دست به اقدامى پیشگیرانه نیز بزند.
نکته مهم این است که مقامات ایران پیش‌ازاین بارها اعلام کرده بودند که در صورت تروریستى اعلام کردن سپاه از سوى آمریکا اقدامات شدیدى علیه واشنگتن صورت خواهد گرفت. اقدام نخست یعنى تروریستى اعلام کردن نظامیان این کشور به‌جا و درست انجام گرفت اما نکته مهم این است که باید در نظر داشت که احتمال این‌که این‌گونه اقدامات غرب با تحریک اسرائیل و باهدف سنجش حساسیت ایران نسبت به هرگونه تهاجم صورت بگیرد وجود دارد. در واقع ایران باید در این مرحله به‌صورت قاطع، پیام مهم و واکنش مناسبى را علیه آمریکا از خود نشان دهد تا هرگونه نقشه‌هاى بعدى نیز در نطفه خفه شوند. در صورت تهدید کردن و عدم اجراى تهدید، ماهیت و کارآمدى تهدید نیز زیر سؤال خواهد رفت. بنابراین باید به‌صورت هوشمندانه و با در نظر گرفتن این نکته که ایران به‌عنوان آغازگر هرگونه جنگى در جهان معرفى نشود واکنش قاطع به تصمیم ترامپ اتخاذ شود.
۵. ایران نشانه، خاورمیانه بهانه
حمله به عراق و افغانستان، حضور در سوریه، تأسیس پایگاه‌هاى نظامى در ترکیه و قطر، تجهیز زرادخانه‌هاى عربستان و حضور نظامى در آب‌هاى آزاد، طى سه دهه گذشته عمده‌ترین فعالیت‌هاى آمریکا در غرب آسیا بوده است. فعالیت‌هایی که به نظر مى‌رسد هدفى جز محدودسازى ایران در جغرافیاى خود نداشته و تنها علیه ایران برنامه‌ریزی‌شده است. آمریکا به دلایل بسیار و متنوع، درگیرى مستقیم با ایران را در حوزه نظامى دستور کار خود ندارد اما براى سنگ‌اندازی در مسیر پیشرفت ایران همسایگانش را اشغال کرده و حضور خود را در آن‌ها تقویت مى‌کند. گرچه براى این حضور بهانه‌هاى عامه‌پسندی چون مقابله با تروریسم و حمایت از کشورهاى منطقه ارائه مى‌دهد اما کیست که نداند آمریکا در خاورمیانه و غرب آسیا یک نشانه دارد و باقى همه بهانه است.
گرچه بخشى از هزینه‌هاى سرسام‌آور این نشانه‌گذاری و بهانه‌تراشی را سعودى‌ها پرداخت مى‌کنند اما بازهم اعتراضات داخلى در آمریکا براى این بلندپروازى‌ها وجود دارد. این اعتراضات زمانى اوج مى‌گیرد که ایران نه‌تنها محدود نشده، بلکه با تمام دشوارى‌ها از تأثیرگذاران منطقه خاورمیانه است، با تمام کاستى‌هاى داخلى و غیرقابل‌انکار توانسته به درجه‌اى از رشد و توسعه دست یابد و این بیش از همه بر دولتمردان آمریکایى و هم‌پیمانان منطقه آن‌ها گران آمده است. قرار دادن نام سپاه پاسداران به‌عنوان یکى از بازوهاى تأثیرگذارى ایران در منطقه هم در چنین منظرى مى‌تواند قابل‌بررسی باشد.
,
,
,
, ۱. پیشینه طرح, ۱. پیشینه طرح,
,
,
, ۲. پاتک ایران به اقدام آمریکا, ۲. پاتک ایران به اقدام آمریکا,
,
,
, ۳. اهداف ترامپ, ۳. اهداف ترامپ,
,
,
, ۱. ۳. کمک به نتانیاهو, ۱. ۳. کمک به نتانیاهو,
,
,
,
,
,
,
,
,
, ۲. ۳. انتقام از سپاه, ۲. ۳. انتقام از سپاه,
,
,
, ۳. ۳. عملیات روانى, ۳. ۳. عملیات روانى,
,
,
,
,
,
,
, ۴. ۳. کمپین فشار حداکثرى بر ایران, ۴. ۳. کمپین فشار حداکثرى بر ایران,
,
,
, ۴. واکنش‌ها؛ هست‌ها و بایدها, ۴. واکنش‌ها؛ هست‌ها و بایدها,
,
,
,
,
,
,
,
,
, ۵. ایران نشانه، خاورمیانه بهانه, ۵. ایران نشانه، خاورمیانه بهانه,
,
,
,
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه