عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین:
بیابان‌زایی، خوره‌ای که خاک مرغوب دشت قزوین را می‌بلعد/ تبدیل ۱۰۰هزار هکتار از اراضی به بیابان
بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی استان قزوین طی سال‌های اخیر به بیابان تبدیل شده و این وضعیت امروز در حال گسترش است.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شاخص، امروزه با یکی از نگران کننده‌ترین چالش‌های دنیا مواجه هستیم که ذره ذره زمین را می‌خورد و در نهایت از آن تنها متروکه‌ای بی آب و علف بر جای می‌ماند؛ بیابان‌زایی دردی است که در طول سالیان اخیر به جان زمین افتاده و در حال بلعیدن همه زیبایی‌های آن است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, شاخص،,آخرین روزهای خردادماه در تقویم به نام «روزجهانی بیابان زدایی» نامگذاری شده تا این نامگذاری شاید بتواند مرهمی بر زخم‌های زمین و شوره زارهای مناطق مختلف کشور و استان قزوین شود تا به واسطه آن نیز حفظ منابع طبیعی و پاسداری از آن فراموش نشود.
,می‌توان گفت بیابان‌زدایی امروز از اصلی‌ترین برنامه‌هایی است که باید در راس فعالیت‌های مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد چراکه عدم توجه به محیط زیست و منابع طبیعی خسارت‌های جبران ناپذیری را بر حیات سایر موجودات زنده خواهد داشت.
,
, ,
به بهانه این روز پیرامون وضعیت بیابانی شدن دشت قزوین و آسیب‌شناسی این معضل به گفت‌وگو با یکی از کارشناسان و اساتید این حوزه در استان پرداختیم؛
,بیژن نظری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی شاخص، با اشاره به تعریف بیابان اظهار می‌کند: مساحت بیابان‌ها از سده‌های اخیر رو به رشد است که افزایش بیابان‌زایی علت‌هایی از جمله خشکسالی، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش آب و باد را شامل می‌شود و بخشی از این عوامل طبیعی و بخش دیگر عوامل انسان و دخالت بشر است.
, شاخص،,وی بیان می‌کند: برای جلوگیری از گسترش بیابان در دنیا، اقداماتی با عنوان اقدامات «بیابان زدایی» انجام می‌شود که انجام این امور در تمام کشورها مورد توجه بوده و ۲۷خرداماه به عنوان روز بیابان‌زدایی نامگذاری شده است؛ انجام اقدامات بیابان‌زدایی نوین و مدرن در ایران سابقه ۷۰ الی ۸۰ ساله دارد و تلاش‌های مختلفی در این بخش انجام می‌شود.
,عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین در خصوص وضعیت بیابان‌های استان قزوین می‌گوید: بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی استان قزوین طی سال‌های اخیر به بیابان تبدیل شده و این وضعیت امروز در حال گسترش است.
,این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: در بیابانی شدن اراضی قزوین نیز دو علت مداخلات انسانی و طبیعی تعریف وجود دارد که از جمله دلایل طبیعی می‌توان به خشکسالی و از دلایل انسانی هم می‌توان به از بین بردن پوشش گیاهی و برداشت بی‌برنامه منابع آب اشاره کرد.
,نظری ادامه می‌دهد: وضعیت اقلیمی ایران به گونه‌ای است که میزان بارش‌ها در سالیان مختلف متفاوت است و در برخی از سال‌ها شاهد بارش‌های مناسب و در برخی سال‌ها نیز شاهد خشکسالی هستیم؛ در زمان خشکسالی رطوبت هوا و رطوبت گیاهی کاهش و میزان بیابان‌ها افزایش می‌یابد.
,
, ,
وی اضافه می‌کند: منابع آب سطحی معمولا با احداث سدها، مخازن آبی و پمپاژ در بالادست حوزه‌ها صورت می‌گیرد و موجب کاهش آب در منابع پایین دست می‌شود که این امر زمینه خشک شدن خاک در این منطقه و کاهش پوشش گیاهی و افزایش بیابان را فراهم می‌سازد.
,این کارشناس حوزه آب و خاک ادامه می‌دهد: آب در آب‌های زیرزمینی، معمولا با قنات و چشمه برداشت می‌شود که با محیط زیست و منابع طبیعی سازگاری بیشتری دارد و آب بیشتر از ظرفیت آبخوان برداشت نمی‌شود.
,وی اضافه می‌کند: در چاه‌های آب، برداشت آب با فناوری پمپاژ اتفاق می‌افتد که آب بیشتر از ظرفیت آبخوان و به صورت بی رویه برداشت می‌شود و این امر موجب کاهش سطح آب و رطوبت، پوشش گیاهی و افزایش بیابان‌ها می‌شود.
,عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین یادآور می‌شود: در استان قزوین خشکسالی و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی جزو عوامل ایجادکننده بیابان است و شرایط استان از نظر اقلیمی، آبی و خاکی به گونه‌ای است که وضعیت رو به تخریب پیش می‌رود.
,این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید گفت که به لحاظ اقدامات در زمینه بیابان‌زدایی، دستگاه‌های مربوطه نیز در بین بخشی و فرابخشی عملکرد ضعیفی داشتند و نمی‌توان نمره خوبی را به استان اختصاص داد.
,نظری به مهمترین نگرانی در حوزه بیابان در قزوین اشاره می‌کند و می‌گوید: مهمترین نگرانی در استان مربوط به محدوده جنوبی قزوین یا همان شوره‌زار است که بعضی از کارشناسان محیط زیستی آن را تالاب‌های فصلی عنوان می‌کنند.
,,
, این کارشناس تشریح می‌کند: زمانی که آب‌های بیشتری به روش‌های مختلف در قسمت بالای دشت برداشت می‌شود و آب‌های سطحی کمتری به محدوده جنوب استان و نقطه خروجی دشت وارد می‌شود نیز پدیده بیابان‌زایی به وجود می‌آید که پیامدهای مختلفی از جمله ریزگردها را برای استان‌های قزوین، البرز و تهران و شور شدن خاک را به همراه دارد.
,وی بیان می‌کند: محدوده شوری بسیاری در حوزه شوره‌زار قزوین وجود دارد و هرچه خاک به سمت بالای دشت پیشروی می‌کند، خاک‌های مرغوب از بین می‌رود که تبعات بسیاری در حوزه کشاورزی و محیط زیست دارد و موجب از بین رفتن محیط زیست می‌شود.
,این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: زمانی که خاک شور شود، پوشش گیاهی نیز تغییر می‌کند و گیاهانی شورپسند در منطقه رشد می‌کند که زندگی سایر موجودات زنده را تحت تاثیرقرار می‌دهد.
,عضو هئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین در خصوص تاثیر بیابان‌زایی در بروز سیلاب تصریح می‌کند: هراندازه در بالادست دشت به کاربری اراضی توجهی نشود و ملاحظات مدیریتی کاهش یابد، میزان تبعات این امر افزایش خواهد داشت؛ زمانی که پوشش گیاهی در بالادست دشت و حوزه‌ها تخریب و فرسایش صورت می‌گیرد بدون شک سیلاب‌های شدیدتری اتفاق می‌افتد.
,نظری ادامه می‌دهد: در محدوده پایین دست حوزه سیلاب، باید تهدید را به فرصت تبدیل و از سیلاب‌های شکل گرفته استفاده کرد؛ برای نمونه زمانی که سیلابی در پایین دست اتفاق می‌افتد، می‌توان این سیلاب را با طرح‌هایی همچون آبخوان‌داری و یا طرح تغذیه مصنوعی به آب‌های زیرزمینی یا تالاب‌های فصلی هدایت کرد تا وضعیت سفره‌ها بهتر شود و تالاب‌ها جان تازه‌ای به خود بگیرد.
,وی اضافه می‌کند: مهمترین اولویت برای بیابان‌زدایی در استان، تقویت همکاری فرابخشی است و به عبارتی سازمان‌های مسئول باید بتواند برای همکاری بین بخشی در راستای حفاظت منابع طبیعی تلاش بیشتری داشته باشند و برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد و از ظرفیت‌های نهادهای مردمی از جمله سازمان‌های مردم نهاد و سازمان‌های غیردولتی استفاده شود.
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه