• دوشنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۸ ۱۶:۴۰
• کد خبر : 1503883

• اخبار
• سایر رسانه ها

پایگاه خبری ـ تحلیلی ۸دی برای اولین بار در گیلان گفتگویی متفاوت پیرامون حجاب را با عنوان «حجاب؛ رویکردهای داخلی، هجمه های خارجی» را با حضور ۲ نماینده از ۲ طیف متفاوت برگزار کرده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از 8دی، «فکر کردن» نخستین گامی است که می‌تواند ما را به سوی رشد علم و فرهنگ پیش برد. گام بعدی اما به وجود آوردن فضایی برای بیان محصول و نتیجه‌ی این تفکرات است، زیرا اگر فکر در جایی مطرح نشود، همانند آبی راکد است که پویایی و کارایی ندارد و در این رابطه طرح افکار به تضارب آرا و رشد و تعالی تفکرات در کنار یکدیگر می‌انجامد.

آزاداندیشی و آزادی از آن دست مفاهیمی است که گاهی با تفسیر به رأی مواجه می‌شود و اشخاص و گروه‌های گوناگون می‌کوشند تا از این تعبیر برداشت‌های متفاوت و گاه متضادی را به ذهن مخاطب منتقل کنند.

اما رهبر انقلاب در این باره می فرمایند: «آزاداندیشى یعنى آزادانه فکر کردن، آزادانه تصمیم گرفتن، ترجمه‌اى، تقلیدى و بر اثر تلقین دنبال بلندگوهاى تبلیغاتى غرب حرکت نکردن. لذا شامل علم، معرفت، مشى سیاسى، شعارها و واژه‌ها و خواسته‌هاى متعارف سیاسى و اجتماعى هم مى‌شود». (بیانات در دیدار جمعی از اعضای تشکل‌ها و جمعی از نخبگان دانشجویی 15آبان 1382)

از سویی دیگر یکی از تأکیدات همیشگی رهبر انقلاب بر راه اندازی کرسی های آزاد اندیشی است، موضوعی که با تأکیدات فراوان ایشان هنوز آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و از آن غفلت شده است.

 فکر کنید، بگویید، بنویسید، در مجامعِ خودتان منعکس کنید، آن کرسى‌هاى آزاداندیشى را که من 100 بار ‌ـ‌با کم و زیادش‌ـ تأکید کرده‌ام راه بیندازید و این‌ها را هى آنجا بگویید. این می‌شود یک فضا. وقتى یک فضاى گفتمانى به وجود آمد، همه در آن فضا فکر می‌کنند، همه در آن فضا جهت‌گیرى پیدا می‌کنند، همه در آن فضا کار می‌کنند. آزاداندیشى در جامعه‌ى ما یک شعار مظلوم است. تا گفته مى‌شود آزاداندیشى، عده‌اى فورى خیال مى‌کنند که بناست همه‌‌ی بنیان‌هاى اصیل در هم شکسته شود و آن‌ها چون به آن بنیان‌ها دلبسته‌اند، مى‌ترسند. عده‌اى دیگر هم تلقى مى‌کنند که با آزاداندیشى باید این بنیان‌ها شکسته شود. هر 2 گروه به آزاداندیشى ‌ـ‌که شرطِ لازم براى رشد فرهنگ و علم است‌ـ ظلم مى‌کنند».(بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعى از نخبگان و برگزیدگان علمى، 13 مهر 1390). این بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با جمعى از نخبگان و برگزیدگان علمى کشور است که در آن به صورت کاملاً صریح و روشن روند برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

از این رو پایگاه خبری ـ تحلیلی 8دی برای اولین بار در گیلان گفتگویی متفاوت پیرامون حجاب را با عنوان «حجاب؛ رویکردهای داخلی، هجمه  های خارجی» را با حضور 2 نماینده از 2 طیف متفاوت برگزار کرده است؛ اشخاصی که شاید در برخی مواضع با هم مخالف باشند اما بر اینکه حجاب مسئله ای داخلی است و باید از دخالت بیگانگان مصون بماند اتفاق نظر داشته و راه درست را در گفتگو و تعامل می دانند.

«لیلا یوسف مدد»؛ کارشناس ارشد علوم سیاسی با گرایش اندیشه سیاسی در اسلام است، که به طور حرفه ای در حوزه زنان فعالیت می کند و «فاطمه غلام زاده» با کارشناسی مهندسی صنایع از فعالان سابق بسیج دانشجویی و مسئول واحد پژوهش مؤسسه چشمه نور رضوان است.

مشروح این نشست به شرح ذیل است:

8دی: در ابتدا یک تعریفی جامع از حجاب ارائه دهید:

فاطمه غلام زاده: حجاب یک مقوله دینی است که به صورت واضح در فرهنگ و اجتماع دایره گسترده ای دارد و هر چیزی که در فرهنگ و اجتماع گسترده شود بالطبع بازخوردهایی در بحث سیاست پیدا می کند.

لیلا یوسف مدد: گفتید مقوله دینی نگاه می کنید که بازخورد سیاسی دارد؟!

فاطمه غلام زاده: خیر؛ یک مقوله دینی است که خودش را در فرهنگ و اجتماع نشان می دهد و چیزی که در فرهنگ و اجتماع باشد بالطبع بازخوردهایی در سیاست هم دارد.

لیلا یوسف مدد: یعنی شما می گویید اول فرهنگی بوده و به آن تاریخی نگاه می کنید یا مسئله دینی است؟! و قبل از انقلاب یا بعد از انقلاب؟!

فاطمه غلام زاده: نه ربطی به بعد از انقلاب ندارد بلکه منظورم ماهیت حجاب است که معتقدم مسئله فرهنگی و اجتماعی است و صددرصد تاریخی؛ اگر در تاریخ بخواهیم نگاه کنیم بحث پوشش را داریم که یک شاخصه های تاریخی در هر اجتماعی است و نمی توان منکر آن شد و اما به معنی حجاب به عنوان یک حد و حریمی مقوله دینی است که در دین اسلام و سایر ادیان وجود داشته است.

لیلا یوسف مدد: معتقدید که دین اسلام و قرآن تأکید بر حجاب زنان دارد.

فاطمه غلام زاده: نه تنها دین اسلام بلکه این مقوله در مسیحیت و یهودیت هم وجود داشته است.

لیلا یوسف مدد: اینکه می گویند بحث پوشش تاریخی است درست است من هم موافقم اما وقتی بحث اسلام پیش می آید برخی تفاسیر متفاوت است. من حجاب را مسئله ای تاریخی می دانم واحترام می گذارم به تمام کسانی که به حجاب به عنوان مسئله ای دینی نگاه می کنند و پوششی را انتخاب کرده اند اما هستند کسانی که این پوشش را انتخاب نکردند اما مسلمان هستند. حجاب را مسئله ای تاریخی می دانم تا مسئله ای دینی.

8دی: نظر شما در این مورد که می گویند اسلام تأکیدی بر حجاب ندارد چیست؟!

فاطمه غلام زاده: کسانی که چنین نگاهی دارند نظرات و تفاسیر خود را دارند؛ وقتی با این صراحت آیات مربوط به حجاب و توصیه های مربوط به رعایت حضور در جامعه در قرآن کریم آمده و در سایر ادیان هم به این شکل آمده من سوالم این است که این برداشت از تفاسیر از کجا آمده و خاستگاهش کجاست؟! وقتی آیات مربوط به حجاب به وضوح در قرآن آمده!

لیلا یوسف مدد: زمانی به آیات قرآن نگاه می کنیم در جایی پیامبر آیات را به همه مردم می گوید اما در جایی بحث را خاص می کند و فقط می گوید ای مومنان یا ای زنان مؤمن. در جایی یا ایهاالناس می گوید و در پایان آیات دعوت به تفکر و تعقل می کند؛ مفسران 2گفتمان متفاوت در مورد حجاب داشتند اما بحث من این است در جامعه امروز ما و در کشور کنونی حتما باید اجبار به حجاب کنیم؟ نمی دانم زود به اینجا رسیدم یا اینکه باز برگردم به تاریخ؛ ببینید "اسلام" با "اسلام سیاسی" خیلی فرق دارد. "اسلام سیاسی" چیزی است که سال 42 ساخته شد.

فاطمه غلام زاده: من این به گفته شما نقد دارم؟! اسلام سیاسی لزوما از سال 42 ساخته نشد.

هرجایی که اسلام بتواند یک مقری برای بروز قوانین اجرایی اش پیدا کند آن وجه سیاسی اسلام نمایان می شود و نمی توانیم از سال 42 اسلام سیاسی ایجاد شده است از خیلی قبل تر هم هرجایی که امام یا مرجعیت وارد اجرای مسائل اجتماعی یا اقتصادی اسلام می شوند جنبه سیاسی بودن آن نیز بروز می کند.

لیلا یوسف مدد: یعنی اینکه اسلام کلا سیاسی است.

فاطمه غلام زاده: صد در صد؛ دینی که در مسائل اجتماعی و اقتصادی حرف برای گفتن دارد به ناچار دینی سیاسی است. چون لازمه ی ایجاد بستر اجرایی ورود به عرصه سیاسی است.

لیلا یوسف مدد: یعنی اینکه پیامبر آمد تا یک حکومت سیاسی به وجود بیاورد؟!

فاطمه غلام زاده: دقیقا؛ اصلا وقتی بخواهید مسئله ای را ایجاد کنید نیاز به قانون دارد، حالا می خواهد اقتصاد باشد یا شهرسازی یا ایجاد امنیت اجتماعی و...

لیلا یوسف مدد: عیسی مسیح هم آمد دین سیاسی آورد؟!

فاطمه غلام زاده: نمی توان گفت دینِ سیاسی! ما می گوییم در راستای ایجاد و اداره جامعه، جامعه یعنی چه؟! احکام سیاسی دارد اقتصادی و...

لیلا یوسف مدد: به نظرم این بحث چیز دیگری است اینکه پیامبر آمد حکومت به وجود بیاورد؟ یا اینکه قدرت را به دست بگیرد؟ یا نه به خاطر یک سری از پیام هایی که عیسی مسیح مورد نظرش بود را گسترش بدهد مثل اینکه انسان ها با هم اخوت داشته باشند. دختران را نکشید دروغ نگویید. اگر کسی یک نفر از قوم شما را کشت تمام قوم را به خون نکشید دست در برابر دست، چشم در برابر چشم. پیامبر از این همه خشونت کم کرد از توحش کم کرد. آیا ما باید بیاییم و روح را از این دین جدا کنیم؟! منظور پیامبر این بوده که خشونت را کم کنیم. وقتی از نظر تاریخی به موضوع ارث نگاه می کنیم می بینیم مردی که می مرد دختر ها و زن هایش هم به ارث برده می شدند! پیامبر آمد برای همان زن ها هم ارث تعیین کرد. آیا مقدارم کم شدن خشونت را نبینیم و بگوییم قانونی را 1000 سال پیش اجرا کرده و ما هم عین آن را الان اجرایی کنیم! پیامبر از آن همه توحش کم کرد چرا ما نکنیم؟!

فاطمه غلام زاده: اگر ما این رقت را تفسیر به رأی خود کنیم تا کجا می خواهیم پیش برویم؟! نتیجه چه خواهد بود.

لیلا یوسف مدد: نتیجه همان صلح و دوستی است که پیام اصلی پیامبران بود

فاطمه غلام زاده: شما از مسیح مثال زدید اما می بینیم چه بدعت هایی شد از همان تفسیر به رأی هایی که بعد ما جنگ های صلیبی را داریم و چه جنایت هایی که در آن صورت گرفت.

لیلا یوسف مدد: من می گویم بعد از پیامبر هم بدعت شد. چیزی که الان ما می بینیم که برخی سنی شدند و برخی شیعه و فرقه های متفاوتی که ایجاد شده است.

فاطمه غلام زاده: خب این همان رقتی است که ما با تفسیر به رای می خواهیم از احکام به دست بیاوریم اصلا از کجا آمدن این بدعت ها در تاریخ ثبت شده است.

لیلا یوسف مدد: بحث جنسیت از نظر تاریخی نه در کشور ما بلکه در اروپا و آمریکا هم بود. همین 100 سال پیش عکسهایی است که نشان می دهد یک متر بر می داشتند و دم ساحل دامن های خانم ها را اندازه می گرفتند. 100 سال پیش در انگلیس اگر خانمی شلوار می پوشید 100 ضربه شلاق داشت. این را ما در تاریخ داریم. و بحث نگاه های جنسیتی به تفاسیر قرآن هم وارده شده است. در ترجمه "طاهره صفارزاده" در بخشی که از زدن زن ها سخن گفته برداشتش از آیه این بوده که با شاخه ی گل بزنید.

فاطمه غلام زاده: "خانم صفارزاده" به نظر من اضافه هم کرده اند چون طبق روایت ائمه این آیه را قائل به استفاده از چوب خلال یا مسواک شده اند که آن کوچک تر و نرم تر هم هست!

8دی: برگردیم به دوران معاصر؛ چه می شود که یک زمانی ما در ایران برای حجاب کشته دادیم و یک عده زیادی شهید شدند و حالا در گوشه و کنار شاهد ورود هجمه هایی در این بحث هستیم؟!

لیلا یوسف مدد: ببینید حجاب مقوله تاریخی بوده، در جایی حجاب طبقات اجتماعی را مشخص می کرد. در طبقات بالا ملکه ها و دختران پادشاه حجاب داشتند. کسانی که در طبقات بالاتری بودند حجاب داشتند. این قضیه را در فیلم های کره ای هم می بینید که عوام از پوشش کم تری برخوردار بودند اما الان می آیند می گویند حجاب تاج سر است و برای ملکه ها هست و ... نه! این مقوله ای بود برای تفکیک طبقات اجتماعی.

تا دوره رضاشاه خانم های ما برا اساس عرف حجاب داشتند و حکومت کاری به مسئله حجاب نداشت. تا رسیدیم به رضاخان که می خواست مدرنیسم یعنی ابزار مدرنیته  را وارد جامعه کند و یکی از گفتمان هایی که در حوزه فرهنگی تأکید کرد بحث حجاب زن ها بود. با دامن های مینی با کلاه با پوشش های خاص و برگزاری جشن آمد و یک چماق برداشت افتاد به جان زن ها که شما باید حجاب تان را بردارید.

و توجه نمی کرد که این گفتمان با چه روندی در غرب به وجود آمد بلکه از زور استفاده کرد در حالی که  در اصل دموکراسی هیچ وقت از زور استفاده نمی شود. وقتی قانون از پایین نشئت بگیرد و برود بالا، اگر مردم  دیندار باشند آن قانون دیندار می شود. رضاخان جهان پاک بسیاری از آدم ها را  خراب کرد خانم هایی که اصلا آمادگی فکری، روحی، روانی نداشتند را مجبور به پوشیدن دامن های کوتاه و لباس های خاص کرد. و همچنین در مسئله زنان بحث حجاب، بحث حق رأی زن، بحث تحصیل و زمان ازدواج و... مطرح بود.

فاطمه غلام زاده: در بحث مدرنیسم به ایران، وقتی پیش زمینه های یک مسئله وجود نداشته باشد یا اگر نسبت به اصول مغایرت داشته باشد بدیهی است که جامعه با آن مخالفت می کند.

اینکه در دوران کاپیتولاسیون آمدند مسئله حق رأی برای زنان را مطرح کردند و روحانیت در آن جریان خاص که حکومت به خاطر افزایش رأی به قانون کاپیتولاسیون آن را مطرح کرده بود با این موضوع مخالفت کردند در زمانی که حق رأی مردان هم کاملا صوری بود  و کاپیتولاسیون با آن کیفیت در ایران تصویب شد. و این را الان دستاویز می کنند در حالی که به مسائل مربوط به آن زمان اشاره نمی شود.

با شکل گیری انقلاب اسلامی وارد فاز جدیدی می شویم، در ساختارهای اداری بعد از انقلاب، حجاب علاوه بر اعتقادی دینی وارد عرصه سیاست می شود و به عنوان یک نمود اجتماعی به آن نگاه می کنند یعنی یک جامعه اسلامی داریم که به فراخور آن حجاب هم به عنوان یک قانون وضع می شود. این اتفاق را می توان در کنار سایر تغییرات گذاشت مانند بستن مشروب خوری ها و... که در طی این روند صورت گرفته است. هرچقدر که جلوتر می رویم می بینیم که مسئله حجاب خللی ایجاد نمی کند برای بانوان، بعد از انقلاب هم نه تنها حوزه های رشد خانم ها مانند تحصیل، اشتغال و... متوقف نمی شود بلکه افزایش هم پیدا می کند. مثلا قبل از انقلاب خیلی از خانواده ها اجازه نمی دادند دخترهایشن در مدارس حضور پیدا کنند، اما بعد از انقلاب همان ها با توجه به تغییرات ایجاد شده اجازه تحصیل به دخترانشان را دادند. یعنی این نوع پوشش انگار که یک اطمینان خاطری در خانواده ها به وجود آورد که حالا این امنیت را برای دخترانشان می دیدند. پس یعنی این قانون مانع پیشرفت زن نشد. همانطور در بحث اشتغال، مثلا ما داریم خانم بازیگری که می گوید ما مجبور بودیم برای اینکه کار بگیریم و به ما کار بدهند به آن شکل حاضر شویم.

اما الان هجمه وارد می کنند که حجاب مانع حضور زن در جامعه است، بدیهی است که وقتی بر علیه مسئله ای هجمه های درونی و بیشتر بیرونی وارد می شود نیاز به توضیح و تبیین آن مسئله داریم که شخصا نظرم این است خیلی کوتاهی یا اهمال کاری و بدسلیقگی هایی شده است که نتیجه اش شده مسئله امروز که ما با داشتن 21 ارگان که در بحث فرهنگ و پوشش مداخله دارند کار ما به جایی رسیده که یک ارگان به نام نیروی انتظامی که ارگانی نظامی و امنیتی است هجمه  اصلی بحث حجاب بر آن وارد شده است. خب بدیهی است ذهنی که تبیین نشده باشد و توضیح قابل ملاحظه ای دریافت نکرده باشد با آن مخالفت می کند.

لیلا یوسف مدد: گفتید خیلی از هنرمندان می گفتند چون قانون دختر این بوده ما مجبور بودیم آنگونه حاضر شویم.

فاطمه غلام زاده: خیر! من نگفتم چون قانون بوده، یک خانم هنرمند که مصاحبه اش را شبکه های خارجی منتشر کرده اند گفته برای اینکه به من کار بدهند مجبور بودم به آن سبک حضور و ایجاد جذابیت ظاهری، یا می گوید وقتی عکس های برهنه اش را منتشر کدند من اجازه اعتراض به این موضوع را نداشتم؟!

لیلا یوسف مدد: خب الان دارند؟!

فاطمه غلام زاده: در جه زمینه ای؟!

لیلا یوسف مدد: سینمای ایران در آن زمان تعریف شده بود، خب صداوسیمای ایران هم الان مؤلفه هایی دارد؛ بنابراین یک سری بایدها و نبایدهایی وضع کرده اندکه بازیگر از هر کجای دنیا بیاید باید رعایت کند. آن موقع هم همین بود فرقی نمی کند. الان هم کسانی هستند که می گویند من این سبک را قبول ندارم و وقتی از ایران می روند سبک دیگری را ادامه می دهند.

فاطمه غلام زاده: بحث من همان سبک است. اگر می گویید قانون است چرا الان بر علیه قانون هجمه وارد می کنند.

لیلا یوسف مدد: خب آن زمان هم بر علیه قانونی که در این کشور پیاده کرده بودند هجمه وارد شد و عده ای بر آن شوریدند.

فاطمه غلام زاده: سبک زندگی و آن چیزی که داشتند ترویج می دادند مشخص بوده که به کجا می انجامد؛ خب در همان زمان پهلوی روزنامه ای داریم که نوشته است بنرهای که سردر سینماها نصب شده در آن زمان آمار تصادفات را بالا برده

لیلا یوسف مدد: چرا در آمریکا و اروپا اینقدر تصادف نمی شود؟!

فاطمه غلام زاده: منظور من چالشی است که در جامعه آن زمان و باتوجه به تغییرات ضد عرفی که به وجود آوردند ایجاده شده است.

لیلا یوسف مدد:ببینید مسئله اصلی این است ما نمی خواهیم دیگر جنگ شود، خسته شده ایم ما بچه های دهه 60 هستیم.

فاطمه غلام زاده: دفعه اول هم ما نجنگیدیم بلکه دفاع کردیم.

لیلا یوسف مدد:بیاید این مسئله را امنیتی نکنیم. یک بار این مسئله در تاریخ امنیتی شد.

فاطمه غلام زاده: من در این قسمت با شما موافقم. بنده عرض کردم مسئله ای که فرهنگی است و 21 نهاد و ارگان در این کشور در قبال تبیین، ترویج و اقناع ذهنی جامعه باید در آن نقش بیافرینند. اینکه بسپاریم به نهاد آخر که نیروی انتظامی است اشتباه است.

اینکه می گویید این مسئله نباید امنیتی شود. خب این امنیتی شدنش از کجا شکل گرفت؟! از زمانی که آن را به عنوان یک اعتراض با "قانون شکنی" مطرح کردند. اگر به شکل فرهنگی با آن مواجه می شدند یا نهایت اگر دنبال تغییر قانون اند یک روندی دارد دیگر؛ روندی که مانع امنیتی شدن آن شود.

8دی: کنار هم گذاشتن عفاف و حجاب چقدر می  تواند درست باشد؟! کسی که حجاب دارد عفاف دارد؛ کسی که عفاف دارد حتما لازم است که حجاب داشته باشد؟!

فاطمه غلام زاده: عفاف و حجاب در کنار هم معنا پیدا می کند. وقتی حجاب را مسئله ای دینی می بینیم در کنار حد پوشش برای مسئله حجاب یک مؤلفه های دیگری هم وجود دراد. مثلا نگاه، مثلا طرز صحبت کردن، نوع حضور در جامعه نه تنها در اسلام مجدد می گویم در مسیحیت هم هست در یهودیت هم هست که آمده پسر یهودی اینگونه نگاه نکند دختر یهودی به آن شیوه خاصی وارد نشود در جامعه. آن قسمتی که به عنوان عفاف از آن یاد می شود در واقع آن بایسته  هایی است که در کنار حجاب به عنوان پوشش باید رعایت شود. ممکن است فردی این ویژگی ها را داشته باشد و اما حجاب نداشته باشد و بالعکس که البته ساختار خیلی نزدیکی به هم دارند. و ما نمی توانیم بگوییم داشتن یکی از این ها کافی است. این دو در کنار هم معنا پیدا می کنند.

لیلا یوسف مدد: عفاف مسئله ای شخصی است، عمومی نیست. اما من می توانم در گفتمان اسلام سیاسی، بیایم بحث عفاف را به عنوان یکی از عناصر در کنار حجاب بگذارم. زن عفیف؛ زن عفیف چه زنی است؟! در قران امده که ما مسئله را جنسیتی نکردیم و یک تذکراتی دادیم. مثلا می گویند غروب ها که خانم هایی می خواستند بورند مسجد، یک عده به شان متلک می گفتند؛ آمدند گفتند شما "جلباب" استفاده کنید تا از دیگران جدا شوید و بدانند که شما برای کار دیگری نیامده اید بیرون.

بیایید عفاف را عمومی تر کنیم یا سیاسی ترش کنیم. بگوییم عفت جامعه اسلامی به خطر افتاده وقتی زن اینگونه می آید بیرون عفت جامعه اسلامی به خطر می افتد. عفت را از مسئله ای شخصی به مسئله ای عمومی تبدیل می کنند.

8دی: منشأ قانونی که پهلوی ایجاد کرد مردم نبودند، اما در جمهوری اسلامی قانون اساسی در مجلس بررسی شده و حتی به رأی عموم مردم گذاشته شده است. قانون پهلوی از کجا آمده بود و قانونی که جمهوری اسلامی دارد منشأش رأی مردم است. آیا به نظر شما منشأ قانونی مهم نیست؟ 

قسمت دوم این نشست به زودی منتشر می شود.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #