اخبار داغ

آداب و رسوم عزاداری محرم در روستای گازرخان/ آئین علم گردانی که شور حسینی را به رخ می‌کشد

آداب و رسوم عزاداری محرم در روستای گازرخان/ آئین علم گردانی که شور حسینی را به رخ می‌کشد
در میان مردم روستای گازرخان احترام و توجه به ارزش‌های مذهبی و سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد و اعیاد مذهبی و ملی، ایام سوگواری اهل بیت(ع) را به طور ویژه برگزار می‌کنند.
[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  شاخص، عشق به “حسین(ع)” مرزی نمی‌شناسد و همه ساله با آغاز ماه محرم شور و نوای عزای حسینی از گوشه و کنار کشورمان به گوش می‌رسد.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, شاخص،,

در این میان مناطق روستایی حال و هوای دیگری دارند و با صفا و صمیمت خاصی به عزاداری می‌پردازند و بازگشت مهاجران به روستاها از نکات قابل توجه در این روزها این است که جمعیت زیادی در این مراسم‌ها حضور پیدا می‌کنند.

,

استان قزوین باتوجه به تنوع اقلیم و فرهنگی که دارد، مردم با آداب و رسوم دیرینه و قدیمی در مناطق مختلف این استان به عزاداری می‌‌پردازند به گونه‌ای که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی نیز ۸ اثر از مواریث فرهنگی ناملموس مرتبط با آئین‌ها و مراسم محرم استان قزوین در فهرست میراث ملی ناملموس به ثبت رسیده است.

,

خطه الموت از مناطق گردشگری و تاریخی قزوین است که همه ساله مراسم‌های عزاداری پر شوری در روستاهای این منطقه برگزار می‌شود؛ در این گزارش نگاهی کوتاه به آئین سوگواری محرم در روستای تاریخی گازارخان پرداختیم.

,

 

,

, ,

 

,

روستای گازرخان در سلسله جبال البرز واقع در ۱۵ کیلومتری معلم کلایه و ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قزوین واقع شده است.

,

قلعه تاریخی حسن صباح در این روستا قرار دارد و جمعیت این روستا تقریبا٧۵٠خانوار است که به زبان تاتی صحبت می‌کنند.

,

مردمان آن هم بیشتر به باغداری و دامداری اشتغال دارند و با تولید گیلاس، گردو، لبنیات و همچنین با گلیم بافی، چادر شب بافی و جاجیم بافی گذران زندگی می‌کنند.

,

گازرخان روستایی کوهستانی با بافت مسکونی متمرکز و در شیبی تند استقرار یافته است از دور اگر به روستا نگاه کنید مشاهده می کنید که روستا با صخره های سنگی محاصره شده است.

,

در روستای تاریخی گازرخان آثار تاریخی متعددی از گذشتگان برجای مانده است که از جمله آن ها می‌توان به مقبره “امامزاده محمود” در ابتدای دامنه جنوبی روستا، “امامزاده محمد حنیفیه” در وسط روستا و “مقبره هیجده تن” را نام برد.

,

در میان مردم روستای گازرخان احترام و توجه به ارزش‌های مذهبی و سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد و اعیاد مذهبی و ملی، ایام سوگواری اهل بیت(ع) را به طور ویژه برگزار می‌کنند.

,

عشق به خاندان عصمت و طهارت به ویژه امام حسین(ع) باعث شده که مردم روستا حتی برای چند بار به کربلای معلی مشرف شوند، کم پیدا می‌شود از اهالی روستا کسی که به کربلا نرفته باشد.

,

برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم به این گونه است که هر شب هنگام نماز مغرب، مردم در مسجدی که در وسط روستا است حضور پیدا می‌کنند تا نماز مغرب و عشاء را به جماعت با روحانی مسجد برگزار نمایند و بعد از ادای فریضه نماز به خانه‌هایشان می‌روند و با صرف شام مجدد جهت مراسم عزاداری و روضه‌خوانی به مسجد برمی‌گردند.

,

ضمن اینکه در اکثر شب‌ها اطعام حسینی توزیع می‌شود، مداحان مسن محلی از قدیم‌الایام در مسجد روستا در همه مراسم و مناسبت‌های مختلف برای مردم روستا مدیحه‌سرایی، مرثیه خوانی و مولودی‌خوانی می‌کنند.

,

کربلایی حاج محمد محمدحسینی، کربلایی ضیاء الیاسی،‌ کربلایی حاج محمدآقا معصومی،‌ حاج صادق رضایی، کربلایی حسین معصومی،‌ کربلایی ولی‌الله محمد‌حسینی، حسن صفری، حبیب‌الله صفری، ابوذر صفری، محمد‌علی نایبی، انصارعلی بابایی از جمله این مداحان هستند که با صدای شیوا و حزن‌آلود خود عاشقان امام حسین(ع) را به فیض می‌رسانند.

,

, ,

 

,

این مراسم از اول محرم آغاز می‌شود و هر شب به شهیدی از شهدای کربلا اختصاص دارد که ابتدا از حربن ریاحی و بعد به مسلم‌بن عقیل و دیگر یاران امام پرداخته می‌شود و برای مصائب خاندان و نزدیکان امام حسین(ع) مرثیه‌سرایی می‌کنند.

,

هر روزی که از محرم می‌گذرد و به روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی نزدیک می‌شود، شور و هیجان عزاداری بیشتر می‌شود.

,

از قدیم‌ اهالی محل عَلَمی برای دستجات عزاداری درست کرده‌اند که همیشه در مسجد نگهداری می‌شود و فقط در عصر روز تاسوعا به احترام حضرت ابوالفضل العباس(ع)، روز عاشورا به احترام امام حسین(ع) و یارانش، اربعین سالار شهیدان و شهدای کربلا و در روز رحلت پیامبر اکرم (ص) و امام حسن(ع) توسط علمداری در بین دسته عزاداران حمل می‌شود.

,

این عَلَم از چوب بلندی که در نوک آن پنجه‌ای فلزی است درست شده و با پارچه‌ای مشکی پوشیده شده است که روی آن با انواع روسری‌های رنگارنگ که به صورت نذری توسط زنان محلی به عَلَم هدیه و گره زده شده نیز تزئین شده است.

,

علمداری که باید علم را حمل کند مربوط به خانواده و تبار خاصی است که به آن‌ها شیخ می‌گویند،‌ البته نه به معنی شیخ روحانی بلکه به این جهت این اسم را به آن‌ها داده‌اند که از قدیم متولی مسجد بوده‌اند از این رو هر کس نمی‌تواند در روز عاشورا علمداری کند مگر عده‌ای که وابسته به این طایفه باشند.

,

در روزهای تاسوعا و عاشورا که تعطیلی است تقریباً ‌همه جمعیت مهاجر روستا که در شهرهای مختلف ساکن هستند جهت عزاداری به روستا برمی‌گردند.

,

شب تاسوعا که می‌شود جمعیت زیادی در مسجد برای عزاداری جمع می‌شوند به طوری که جا برای عده کثیری از جماعت پشت در مانده پیدا نمی‌شود.

,

در روز تاسوعا اهالی با تعطیل کردن کارهای شخصی خود به صحن امامزاده‌های اطراف برای زیارت می‌روند و در عصر تاسوعا در میدان وسط ده برای مراسم عزاداری حضرت عباس(ع) جمع می‌شوند.

,

چه در گرما و چه در سرمای سوزان زمستان،‌ نه تنها از جمعیت مشتاق عزادار کم نمی‌شود بلکه جمعیت چند برابری حضور پیدا می‌کنند.

,

در عصر تاسوعا مرثیه « ای شه کشور حیا اباالفضل…» مجلس عزای ساقی کربلا را گرمای خاصی می‌بخشد و جوان‌های واقعاً‌ پاک و بی‌ریا در روستا چنان به سر و سینه خود می‌زنند که گاهی خون از سینه‌شان جاری می‌شود.

,

شوق عزاداری در بین جوانان آنقدر زیاد است که در هر نقطه‌ای از میهن عزیزمان که باشند برای تاسوعا و عاشورا خودشان را به روستا می‌رسانند.

,

عزاداری در عصر تاسوعا تا نماز مغرب ادامه دارد و سپس همه عزاداران به نماز مغرب و عشاء می‌ایستند و بعد از نماز در همان مسجد در صف‌های منظم می‌نشینند تا شامی که توسط فردی به عنوان نذری تهیه دیده شده صرف نمایند.

,

مسجد جدید روستای گازرخان در دو طبقه و در فضای بسیار بزرگی ساخته شده است که با این وجود در شب عاشورا تا سه بار برای صرف غذا از عزاداران پر و خالی می‌شود.

,

مردم بعد از خوردن شام به خانه خود رفته و بعد از کمی استراحت دوباره به مسجد برمی‌گردند، تعداد جمعیت به حدی زیاد می‌شود که بعضی از عزاداران حتی بعد از خوردن شام برای اینکه جا در مسجد گیرشان بیاید به خانه نمی‌روند.

,

در این شب مداحان با گزینش مرثیه‌هایی خاص چنان سوز و گدازی ایجاد می‌کنند که انگار ستون‌های مسجد هم دارند گریه می‌کنند و چنان شوری در سینه‌زنان ایجاد می‌نمایند که وقتی مداح کمی مکث می‌کند تا شدت سینه‌زنی خوب نمایانده شود،‌ از انعکاس صدای برخورد دست بر سینه‌ی سینه‌سوختگان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) مسجد به لرزه درمی‌آید.

,

, ,

 

,

“متاب ای مه که عاشورا نیاید”، “امشبی را شاه دین در حرمش مهمان است” اشعاری هستند که به کار برده می‌شود و این عزاداری با نظم خاصی که در بین جوان‌ها در اجرای سینه‌زنی وجود دارد تا بیش از سه ساعت ادامه دارد.

,

بعد از این شور و حال عده‌ای از زنان و مردان و جوان‌ها برای زیارت امامزاده علی‌اصغر(ع) و درخت چنار خونبار در روستای زرآباد راهی این روستا می‌شوند و عده‌ای دیگر هم تا صبح در مسجد می‌مانند.

,

صبح عاشورا‌ همه در وسط میدان روستا جمع می‌شوند تا به امامزاده محمود(ع) که بقعه مبارکش در حدود یک کیلومتری روستا و در مزارع پایین‌دست واقع شده، بروند.

,

در سال‌های قبل رسم بر این بود که افراد عزادار به دو دسته تقسیم می‌شدند،‌ یک دسته همراه عَلَم به امامزاده می‌رفتند و پس از زیارت به سمت مزارستان می‌آمدند و دسته دیگر هم بعد از ساعتی به سمت مزارستان حرکت می‌کردند و در آنجا هر دو دسته با هم ادغام می‌شدند و همراه با نوحه‌سرایی به میدان وسط روستا می‌رسیدند.

,

اما در چند سال اخیر کل جمعیت در یک دسته بسیار منظم و خیلی بزرگ برای عزاداری همراه با مداحی و سینه‌زنی به سمت امامزاده می‌روند و پس از زیارت به سمت مزارستان و سپس به صحن امامزاده محمد‌حنفیه(ع) در وسط روستا و بعد به میدان اصلی که در جلو مسجد واقع شده برمی‌گردند.

,

در مسیر حرکت عزاداران کسانی که نذری دارند،‌ نذریهایشان را که قربانی کردن گوسفند در زیر پای عَلَم است ادا می‌کنند که تعدادشان بسیار زیاد و گاهی تا ۱۰۰ راس می‌رسد.

,

پس از رسیدن به میدان و با پایان عزاداری با صدای اذان ظهر دوباره کل جمعیت به مسجد برای ادای نماز و صرف نهار می‌روند.

,

در مراسم شام‌غریبان نیز که از سوزناک‌ترین لحظات عزاداری است با آتش‌زدن خیمه‌ها در عصر عاشورا به مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی می‌پردازند.

,

درقدیم کربلایی کوچکعلی صفری که حالا خیلی پیرمرد شده،‌ چند تن از بچه‌های کوچک روستا را لباس عربی می‌پوشاند و بر روی چند عدد چوب که به شکل نیزه بود سرهایی با پارچه درست می‌کرد و کاروان اسرا را به صورت نمادین نمایش می‌داد.

,

موقعی که این کاروان کوچک نمادین را  از کنار درختان بزرگ چنار که در وسط میدان بود عبور می‌داد انگار سنگ هم گریه می‌کرد،‌ در آن لحظه و در آنجا می‌شد این را احساس کرد.

,

این مراسم هم تا اذان مغرب ادامه دارد و بعد از اذان و نماز باز مردم در مسجد شام می‌خورند و پس از کمی استراحت در منزل به مسجد جهت ادامه مراسم شام غریبان می‌آیند.

,

از گوشت‌های گوسفندان نذری که در زیر پای عزاداران کشته بودند،‌ در سومین روز شهادت امام حسین(ع) غذا درست می‌کنند و همه مردم را به مسجد دعوت می‌کنند و پس مراسمی غذای سومین روز شهادت امام را صرف می‌کنند.

,

انتهای پیام/ 

]
  • برچسب ها
  • #
  • #
  • #

به اشتراک گذاری این مطلب!

ارسال دیدگاه