بررسی سیر تطور اندیشه‌های برجامی یک نماینده
برجام؛ از «خسارت محض» تا «عامل نجات اقتصاد کشور»
با روشن‌تر شدن ماهیت اقدامات آمریکا علیه ایران، وقت آن است که به مواضع سیاسیون بنگریم و بپرسیم آیا تذبذب رأی در حوزه تعامل با آمریکا، ناشی از تذبذب فکری است یا یک برنامه کلی است که به وابستگان دولت ابلاغ شده است؟[
به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا، انعقاد برجام تقریبا از همان ابتدا، با موجی از فضاسازی‌های رسانه‌ای و اغراق‌های شگفت همراه بود؛ با این وجود رفته‌رفته و با رنگ باختن ادعاها درباره برجام، به جای بازگشت به مواضع صحیح، تلاش شد تا پمپاژ رسانه‌ای قدرتمندتری در حمایت از برجام صورت بگیرد! علت واضح بود. برجام تقریبا تمامِ به اصطلاح دستاورد دولت بود و باید به هر قیمتی از آن حراست می‌شد. در این میان بررسی سیر تطور دیدگاه‌های وابستگان به دولت از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مجال برآنیم تا دیدگاه‌های نماینده جناح اصلاح‌طلب در سمنان که با پرچم اعتدال وارد مجلس شورای اسلامی شد را به طور اجمالی مورد بازخوانی قرار دهیم:
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا،,احمد همتی در دهم خردادماه سال 1395 و در شرایطی که از بدو انعقاد برجام، نقض عهدهای آمریکا آغاز شده بود؛ در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر این کارشکنی‌ها ادامه پیدا کند، طرف مقابل(ایران) حق دارد که از چارچوب این توافق خارج شود؛ در برجام پیش‌بینی‌های لازم برای این منظور صورت گرفته است!»
با این وجود و با وجود اتهامات مکرر مقامات آمریکایی به ایران، دیگر نماینده سمنانی، مصطفی کواکبیان، در 21 خرداد 95، طی یک سخنرانی اعلام کرد:«قبل از برجام مسائل هسته‌ای از سوی ایران پیگیری ولی ما را به عنوان یک متخلف و قاچاقچی جلوه می‌دادند ولی پس از برجام دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند ما را متهم کند!»
باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم
در تیرماه 95 وقتی بحث ممنوعیت فروش هواپیما به ایران مطرح شد، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر طرح ممنوعیت فروش هواپیما به ایران به تصویب کنگره آمریکا برسد، پیشنهاد بنده این است که با قاطعیت مقابله به مثل صورت بگیرد و طرحی از سوی کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در این خصوص به مجلس ارائه شود چراکه این روند می‌تواند برای اجرایی‌شدن برجام بسیار خطرناک باشد!»
در این میان، وابستگان به دولت، این حجم از کارشکنی در برجام را باور نمی‌کردند. نگاه خوش‌باورانه آن‌ها به برجام طبعا منتقدان و دلسوزان را آزرده‌خاطر می‌کرد. منتقدان بر این باورند بودند که برجام با رویکردی «عاشقانه!» به امضا رسیده است! سخن بر سر آن بود که مذاکره‌کنندگان هیچ تضمینی برای رفع تحریم‌ها و اعمال نشدن تحریم‌های جدید نگرفته بودند و اکنون خلاف‌آمد انتظاراتشان را به کوتاه‌نظری آمریکایی‌ها تقلیل می‌دادند!
بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد
در همین احوال، سازمان ملل نیز زدن ساز ناکوک را آغاز و سلسله‌ای از اتهامات را نسبت به ایران مطرح کرد. در پنجم مردادماه سال 1395، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل در روند تصویب برجام نقشی نداشته و ظاهرا نمی‌خواهد در تثبیت آن نیز نقش مثبتی داشته باشد؛ بنابراین او به عنوان مهره آمریکا و رژیم صهیونیستی از نگاه ما جایگاه حقوقی ندارد.» وی ادامه داده بود:«در توافق، ما با 5+1 و آمریکا سروکار داریم و نقض پیمان آن‌ها به معنای مرگ برجام است و در صورت نقض، ما حق داریم هرطور بخواهیم تصمیم بگیریم!»
نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!
3 ماه و نیم بعد، همتی در پی نقض‌عهدهای مکرر آمریکا در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!»
این در حالی بود که هنوز تحریم‌های اساسی آمریکا از راه نرسیده بود! بعدها تحریم سیدا(CIDA) در میان اهرم‌های فشار آمریکایی‌ها مطرح شد؛ حال آن که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بر اساس بند 29 برجام متعهد شده بودند که از هر اقدامی که هدف از آن تحت تأثیر قرار دادن عادی شدن رابطه تجاری و اقتصادی با ایران است، خودداری کنند. عراقچی در واکنشی عجیب نسبت به این تحریم‌ها گفته بود که سیدا تحریم جدیدی نیست؛ بلکه جمع‌بندی تحریم‌های گذشته است. عراقچی حتی حاضر نشد نسبت به اظهارات شگفت خود با منتقدان به مناظره بنشیند تا ماهیت سیدا روشن شود.
دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!
تمدید تحریم‌ها البته تنها اقدام آمریکایی‌ها علیه ایران نبود! آن‌ها گهگاه به اموال ایران نیز دست‌درازی کردند؛ از جمله بعدها برج بنیاد علوی را مصادره کردند؛ اقدامی که آشکارا با روح برجام در تعارض بود.
در چهاردهم آذرماه 95، 264 نماینده مجلس، از جمله نماینده سمنان، طی بیانیه‌ای اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تمدید تحریم‌های ایران را محکوم و خواستار اجرای سریع قانون متقابل برجام از سوی دولت شدند؛ قانونی که هرگز چنان که باید اجرا نشد!
رئیس جمهور روحانی البته در همین روز اعلام کرده بود اگر تحریم‌های 10 ساله تمدید شود، نقض صریح برجام اتفاق افتاده است! و تحریم‌های ده‌ساله هم تمدید شد! اما پس از آن بود که موجی از توجیهات ردیف شد تا نشان بدهد که نقض فاحش برجام صورت نگرفته است!
نقض برجام قابل پیش‌بینی بود
به رغم توجیهات گسترده، احمد همتی در 15 آذرماه 1395در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«مسأله نقض برجام قابل پیش‌بینی بوده و بی‌تردید دولتمردان و مسئولان نظام تمهیداتی را برای مقابله با بدعهدی اندیشیده‌اند! مجلس نیز بی‌تردید نسبت به این مسأله واکنش نشان خواهد داد. باید شدیدترین واکنش‌ها را نسبت به بدعهدی آمریکا نشان دهیم!» صدالبته مردم در آن مقطع شاهد واکنشی آرام نیز نبودند؛ چه رسد به واکنش شدید!
دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!
حدود یک هفته بعد، در بیست و سوم آذرماه وقتی یکی از رسانه‌ها از احمد همتی سوال کرد مجلس دقیقا چه واکنشی نسبت به بدعهدی‌های آمریکا نشان داده است؛ او پاسخ داد:«در نخستین جلسه مجلس بلافاصله پس از نقض برجام، تقریبا تمامی نمایندگان، بیانیه‌ای را امضاء و اقدامات خصمانه آمریکا را محکوم کردیم و از دولت خواستیم که در مقابل آمریکا واکنش لازم را نشان بدهد.»
یک هفته بعد، یعنی در سی‌ام آذرماه 95، همتی در گزاره‌ای مهم اظهار داشت:«کوتاه آمدن از مفاد برجام سبب پیشروی و نزدیک‌تر شدن دشمن و تشدید مشکل‌آفرینی آن‌ها برای ماست. در حوزه سیاسی اقداماتی برای مشخص کردن موارد نقض برجام و اقدامات متقابل لازم‌الاجرا صورت گرفته است. ما در انتظار نتیجه این پیگیری‌ها خواهیم بود تا حرکت‌های بعدی را به انجام برسانیم.»
با وجود این اظهارنظرها، در روزهای منتهی به سالروز اجرای برجام، سمت‌وسوی تحلیل‌ها درباره برجام و کارآمدی آن تغییر کرد! چنان‌که همتی در 27 دی‌ماه سال 95 اعلام کرد:«برجام توانست تبادلات تجاری بین ایران و سایر کشورهای دنیا را آسان‌سازی کند؛ در بلندمدت مردم می‌توانند ارزش این اقدام موثر را درک کنند. رهبر معظم انقلاب، مردم و مسئولان دستگاه‌های اجرایی در برجام به این نتیجه رسیدند که با وجود امتیازات دستاوردهای مهم دیگری برای کشور به دست می‌آید. برجام توافقی مبتنی بر دیدگاه برد-برد بود و نباید از پیروزی یا شکست در توافق هسته‌ای سخنی بگویند. برجام از ایجاد تنش سیاسی در نظام بین‌الملل جلوگیری کرد.»
فشار بر ایران را تشدید کنید!
همتی در حالی پای رهبر انقلاب را به تحلیل خود باز کرده بود که معظم‌له آشکارا برجام را «خسارت محض» توصیف کرده است؛ خسارتی که هیچ منفعتی در پی آن نیست. رفتار دولتمردان ایران در این برهه برای توجیه اقدامات آمریکا، عملا این پیام مهم را به آمریکایی‌ها می‌داد که شما می‌توانید فشارها را بر ایران تشدید کنید؛ ما هرگونه اقدام از سوی شما را مصداق نقض برجام نمی‌دانیم!
در این میان، همتی در هشتم بهمن‌ماه سال 95 در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«ناقض برجام باید تبعات آن را نیز بپذیرد و دولت ایران در برابر بدعهدی‌ها اقدامات لازم را در حوزه دفاعی و هسته‌ای انجام دهد. ما نه باید ترامپ و نه با اوباما کاری نداریم و باید روی پای خودمان بایستیم.»
10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام
اگرچه حتی کسانی همچون همتی نیز بر این باور بودند که باید روی پای خودمان بایستیم؛ دولت در همین ایام در اندیشه استقراض 22 میلیارد دلاری از کشورهای اروپایی بود! در این ایام اعلام شد که بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام 10 برابر شده است! این تجربه تلخ پیشتر در ترکیه اتفاق افتاده بود. پیشتر ارزش لیر ترکیه صرفا به واسطه وابستگی به پول خارجی، طی 5 سال، به یک چهارم دلار سقوط کرد.
اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها
در چنین شرایطی اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌های مختلف قابل تأمل می‌نماید. او در ششم اسفندماه سال 95 در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود:«بعد از برجام کشور بعد از مدت‌ها جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و تجارت جهانی به دست آورد!» او در این ایام به نماینده‌ای پرکار در حوزه برجام تبدیل شده بود! چنان‌که دو روز بعد نیز بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«زیر سوال بردن برجام به معنی عقب‌گرد سیاسی و ندیدن مشکلات اقتصادی و تورم بیش از 35 درصدی گذشته کشور است!»
همتی در ششم فروردین‌ماه سال 1396، برجام و «لغو تحریم‌های ظالمانه» را از اقدامات ارزشمند دولت تدبیر و امید برشمرد و گفت با روحیه جهادی دستگاه دیپلماسی کشور این پیروزی بزرگ برای کشورمان محقق شد!(کدام پیروزی؟!)
این دست نمایندگان هم‌سو با دولت در حالی از پیروزی سخن می‌گفتند که ابعاد تحریم‌های آمریکا روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شد و دریغ از واکنش مناسب ایران! یکی از منتقدان بعدها نوشت: شعار هر توافقی بهتر از عدم توافق است امروز به این شکل تغییر کرده است: هر برجامی بهتر از بی‌برجامی است!
برجام کشور را نجات داد!
همتی در 14 فروردین‌ماه 1396 بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«برجام اقتصاد تورمی و رکودی کشور را نجات داد، آزادسازی بیش از 50 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده پول ایران در بانک‌های جهانی اقتدار نظام جمهوری اسلامی را در عرصه بین‌المللی بازگرداند!»
رهبر انقلاب در 23 خرداد سال 96 اما نظر خود را درباره برجام این‌گونه بیان کرد:« به دلیل برخی اعتمادها، خلأهایی باقی ماند و دشمن از همین خلأها در حال سوءاستفاده است!»
بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده
روحانی به مردم وعده داده بود که همه تحریم‌ها بالمره و یک‌جا لغو خواهد شد و ظریف امضای کری را تضمین می‌دانست اما اکنون مردم باید از رهبر خود می‌شنیدند که برجام با آن حجم عظیم عقبه تبلیغاتی که بعدها خود وابستگان دولت از آن به عنوان بزک کردن برجام یاد کردند، به محملی برای سوءاستفاده آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تبدیل شده است!
ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!
در سی‌ام شهریورماه 1396، در حالی که ترامپ و نتانیاهو انواع نسبت‌های ناروا را نسبت به ایران روا داشته بودند، فراکسیون امید بیانیه‌ای در محکومیت آنان صادر کرد. در این بیانیه آمده بود:«در عرصه بین‌المللی با ثبت برجام به عنوان نقطه‌عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل ثابت کرده‌ایم که با منطق گفتگو و تأکید بر راهبرد برد-برد می‌توانیم پیام‌آور صلح و رفع منازعات در جهان باشیم.»
به تدریج نشانه‌های تصمیم آمریکا برای خروج از برجام آشکار شد. خروج آمریکا از برجام به معنای پایان برجام بود و ادامه آن با دیگران رسما به معنای اجرای تعهد به صورت یکجانبه از سوی تلقی می‌شد! در چنین شرایطی انتظار می‌رفت که روحانی لااقل به عنوان یک سیاست، اعلام می‌کرد که خروج آمریکا از برجام به عمر این توافق پایان می‌دهد اما این اتفاق هم نیفتاد.
احمد همتی، در 17 مهر 1396 طی یادداشتی در روزنامه خود نوشت:«آمریکا یکی از بهترین توافق‌نامه‌های دهه‌های اخیر یعنی برجام را که عامل صلح جهانی است، متزلزل و مخدوش می‌کند!»
دولت حق دارد از برجام خارج شود
وی در پنجم آذرماه 1396، در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«دولت حق دارد در چارچوب توافقنامه برجام اقدامات مبتنی بر مقابله به مثل را تا حد خروج از برجام به انجام برساند.»
او در 19 دی‌ماه سال 1396 بار دیگر در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«کارشکنی‌ها و عهدشکنی‌های آمریکا در خصوص برجام تازگی ندارد عدم امضای طرح ادامه تعلیق‌های تحریم ایران نقطه پایانی بر برجام است.»
دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا
از این پس، معادله ساده بود. آمریکا فشارهای خود را به طور فزاینده‌ای تشدید می‌کرد و مقامات دولتی می‌کوشیدند به جای مقابله صحیح با آمریکا از حیثیت برجام دفاع کنند! آمریکا پیشتر برنامه هسته‌ای را بهانه‌ای برای تحریم و ضربه زدن به اقتصاد ایران قرار داده بود و وابستگان دولت تحریم‌های هسته‌ای را بهانه‌ای برای پیوند با غرب قرار داده بودند!
آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟
حقیقت آن است که رویکرد غرب‌گرایان در ایران در بسیاری از مواضع، تکمیل‌کننده رویکرد خود غربی‌ها بوده است. اکنون و با روشن‌تر شدن ماهیت اقدامات آمریکا علیه ایران، وقت آن است که به مواضع پیش‌گفته بنگریم و بپرسیم آیا تذبذب رأی در حوزه تعامل با آمریکا، ناشی از تذتذب فکری است یا یک برنامه کلی است که به وابستگان دولت ابلاغ شده است؟
انتهای پیام/
احمد همتی در دهم خردادماه سال 1395 و در شرایطی که از بدو انعقاد برجام، نقض عهدهای آمریکا آغاز شده بود؛ در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر این کارشکنی‌ها ادامه پیدا کند، طرف مقابل(ایران) حق دارد که از چارچوب این توافق خارج شود؛ در برجام پیش‌بینی‌های لازم برای این منظور صورت گرفته است!»
با این وجود و با وجود اتهامات مکرر مقامات آمریکایی به ایران، دیگر نماینده سمنانی، مصطفی کواکبیان، در 21 خرداد 95، طی یک سخنرانی اعلام کرد:«قبل از برجام مسائل هسته‌ای از سوی ایران پیگیری ولی ما را به عنوان یک متخلف و قاچاقچی جلوه می‌دادند ولی پس از برجام دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند ما را متهم کند!»
باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم
در تیرماه 95 وقتی بحث ممنوعیت فروش هواپیما به ایران مطرح شد، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر طرح ممنوعیت فروش هواپیما به ایران به تصویب کنگره آمریکا برسد، پیشنهاد بنده این است که با قاطعیت مقابله به مثل صورت بگیرد و طرحی از سوی کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در این خصوص به مجلس ارائه شود چراکه این روند می‌تواند برای اجرایی‌شدن برجام بسیار خطرناک باشد!»
در این میان، وابستگان به دولت، این حجم از کارشکنی در برجام را باور نمی‌کردند. نگاه خوش‌باورانه آن‌ها به برجام طبعا منتقدان و دلسوزان را آزرده‌خاطر می‌کرد. منتقدان بر این باورند بودند که برجام با رویکردی «عاشقانه!» به امضا رسیده است! سخن بر سر آن بود که مذاکره‌کنندگان هیچ تضمینی برای رفع تحریم‌ها و اعمال نشدن تحریم‌های جدید نگرفته بودند و اکنون خلاف‌آمد انتظاراتشان را به کوتاه‌نظری آمریکایی‌ها تقلیل می‌دادند!
بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد
در همین احوال، سازمان ملل نیز زدن ساز ناکوک را آغاز و سلسله‌ای از اتهامات را نسبت به ایران مطرح کرد. در پنجم مردادماه سال 1395، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل در روند تصویب برجام نقشی نداشته و ظاهرا نمی‌خواهد در تثبیت آن نیز نقش مثبتی داشته باشد؛ بنابراین او به عنوان مهره آمریکا و رژیم صهیونیستی از نگاه ما جایگاه حقوقی ندارد.» وی ادامه داده بود:«در توافق، ما با 5+1 و آمریکا سروکار داریم و نقض پیمان آن‌ها به معنای مرگ برجام است و در صورت نقض، ما حق داریم هرطور بخواهیم تصمیم بگیریم!»
نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!
3 ماه و نیم بعد، همتی در پی نقض‌عهدهای مکرر آمریکا در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!»
این در حالی بود که هنوز تحریم‌های اساسی آمریکا از راه نرسیده بود! بعدها تحریم سیدا(CIDA) در میان اهرم‌های فشار آمریکایی‌ها مطرح شد؛ حال آن که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بر اساس بند 29 برجام متعهد شده بودند که از هر اقدامی که هدف از آن تحت تأثیر قرار دادن عادی شدن رابطه تجاری و اقتصادی با ایران است، خودداری کنند. عراقچی در واکنشی عجیب نسبت به این تحریم‌ها گفته بود که سیدا تحریم جدیدی نیست؛ بلکه جمع‌بندی تحریم‌های گذشته است. عراقچی حتی حاضر نشد نسبت به اظهارات شگفت خود با منتقدان به مناظره بنشیند تا ماهیت سیدا روشن شود.
دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!
تمدید تحریم‌ها البته تنها اقدام آمریکایی‌ها علیه ایران نبود! آن‌ها گهگاه به اموال ایران نیز دست‌درازی کردند؛ از جمله بعدها برج بنیاد علوی را مصادره کردند؛ اقدامی که آشکارا با روح برجام در تعارض بود.
در چهاردهم آذرماه 95، 264 نماینده مجلس، از جمله نماینده سمنان، طی بیانیه‌ای اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تمدید تحریم‌های ایران را محکوم و خواستار اجرای سریع قانون متقابل برجام از سوی دولت شدند؛ قانونی که هرگز چنان که باید اجرا نشد!
رئیس جمهور روحانی البته در همین روز اعلام کرده بود اگر تحریم‌های 10 ساله تمدید شود، نقض صریح برجام اتفاق افتاده است! و تحریم‌های ده‌ساله هم تمدید شد! اما پس از آن بود که موجی از توجیهات ردیف شد تا نشان بدهد که نقض فاحش برجام صورت نگرفته است!
نقض برجام قابل پیش‌بینی بود
به رغم توجیهات گسترده، احمد همتی در 15 آذرماه 1395در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«مسأله نقض برجام قابل پیش‌بینی بوده و بی‌تردید دولتمردان و مسئولان نظام تمهیداتی را برای مقابله با بدعهدی اندیشیده‌اند! مجلس نیز بی‌تردید نسبت به این مسأله واکنش نشان خواهد داد. باید شدیدترین واکنش‌ها را نسبت به بدعهدی آمریکا نشان دهیم!» صدالبته مردم در آن مقطع شاهد واکنشی آرام نیز نبودند؛ چه رسد به واکنش شدید!
دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!
حدود یک هفته بعد، در بیست و سوم آذرماه وقتی یکی از رسانه‌ها از احمد همتی سوال کرد مجلس دقیقا چه واکنشی نسبت به بدعهدی‌های آمریکا نشان داده است؛ او پاسخ داد:«در نخستین جلسه مجلس بلافاصله پس از نقض برجام، تقریبا تمامی نمایندگان، بیانیه‌ای را امضاء و اقدامات خصمانه آمریکا را محکوم کردیم و از دولت خواستیم که در مقابل آمریکا واکنش لازم را نشان بدهد.»
یک هفته بعد، یعنی در سی‌ام آذرماه 95، همتی در گزاره‌ای مهم اظهار داشت:«کوتاه آمدن از مفاد برجام سبب پیشروی و نزدیک‌تر شدن دشمن و تشدید مشکل‌آفرینی آن‌ها برای ماست. در حوزه سیاسی اقداماتی برای مشخص کردن موارد نقض برجام و اقدامات متقابل لازم‌الاجرا صورت گرفته است. ما در انتظار نتیجه این پیگیری‌ها خواهیم بود تا حرکت‌های بعدی را به انجام برسانیم.»
با وجود این اظهارنظرها، در روزهای منتهی به سالروز اجرای برجام، سمت‌وسوی تحلیل‌ها درباره برجام و کارآمدی آن تغییر کرد! چنان‌که همتی در 27 دی‌ماه سال 95 اعلام کرد:«برجام توانست تبادلات تجاری بین ایران و سایر کشورهای دنیا را آسان‌سازی کند؛ در بلندمدت مردم می‌توانند ارزش این اقدام موثر را درک کنند. رهبر معظم انقلاب، مردم و مسئولان دستگاه‌های اجرایی در برجام به این نتیجه رسیدند که با وجود امتیازات دستاوردهای مهم دیگری برای کشور به دست می‌آید. برجام توافقی مبتنی بر دیدگاه برد-برد بود و نباید از پیروزی یا شکست در توافق هسته‌ای سخنی بگویند. برجام از ایجاد تنش سیاسی در نظام بین‌الملل جلوگیری کرد.»
فشار بر ایران را تشدید کنید!
همتی در حالی پای رهبر انقلاب را به تحلیل خود باز کرده بود که معظم‌له آشکارا برجام را «خسارت محض» توصیف کرده است؛ خسارتی که هیچ منفعتی در پی آن نیست. رفتار دولتمردان ایران در این برهه برای توجیه اقدامات آمریکا، عملا این پیام مهم را به آمریکایی‌ها می‌داد که شما می‌توانید فشارها را بر ایران تشدید کنید؛ ما هرگونه اقدام از سوی شما را مصداق نقض برجام نمی‌دانیم!
در این میان، همتی در هشتم بهمن‌ماه سال 95 در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«ناقض برجام باید تبعات آن را نیز بپذیرد و دولت ایران در برابر بدعهدی‌ها اقدامات لازم را در حوزه دفاعی و هسته‌ای انجام دهد. ما نه باید ترامپ و نه با اوباما کاری نداریم و باید روی پای خودمان بایستیم.»
10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام
اگرچه حتی کسانی همچون همتی نیز بر این باور بودند که باید روی پای خودمان بایستیم؛ دولت در همین ایام در اندیشه استقراض 22 میلیارد دلاری از کشورهای اروپایی بود! در این ایام اعلام شد که بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام 10 برابر شده است! این تجربه تلخ پیشتر در ترکیه اتفاق افتاده بود. پیشتر ارزش لیر ترکیه صرفا به واسطه وابستگی به پول خارجی، طی 5 سال، به یک چهارم دلار سقوط کرد.
اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها
در چنین شرایطی اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌های مختلف قابل تأمل می‌نماید. او در ششم اسفندماه سال 95 در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود:«بعد از برجام کشور بعد از مدت‌ها جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و تجارت جهانی به دست آورد!» او در این ایام به نماینده‌ای پرکار در حوزه برجام تبدیل شده بود! چنان‌که دو روز بعد نیز بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«زیر سوال بردن برجام به معنی عقب‌گرد سیاسی و ندیدن مشکلات اقتصادی و تورم بیش از 35 درصدی گذشته کشور است!»
همتی در ششم فروردین‌ماه سال 1396، برجام و «لغو تحریم‌های ظالمانه» را از اقدامات ارزشمند دولت تدبیر و امید برشمرد و گفت با روحیه جهادی دستگاه دیپلماسی کشور این پیروزی بزرگ برای کشورمان محقق شد!(کدام پیروزی؟!)
این دست نمایندگان هم‌سو با دولت در حالی از پیروزی سخن می‌گفتند که ابعاد تحریم‌های آمریکا روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شد و دریغ از واکنش مناسب ایران! یکی از منتقدان بعدها نوشت: شعار هر توافقی بهتر از عدم توافق است امروز به این شکل تغییر کرده است: هر برجامی بهتر از بی‌برجامی است!
برجام کشور را نجات داد!
همتی در 14 فروردین‌ماه 1396 بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«برجام اقتصاد تورمی و رکودی کشور را نجات داد، آزادسازی بیش از 50 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده پول ایران در بانک‌های جهانی اقتدار نظام جمهوری اسلامی را در عرصه بین‌المللی بازگرداند!»
رهبر انقلاب در 23 خرداد سال 96 اما نظر خود را درباره برجام این‌گونه بیان کرد:« به دلیل برخی اعتمادها، خلأهایی باقی ماند و دشمن از همین خلأها در حال سوءاستفاده است!»
بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده
روحانی به مردم وعده داده بود که همه تحریم‌ها بالمره و یک‌جا لغو خواهد شد و ظریف امضای کری را تضمین می‌دانست اما اکنون مردم باید از رهبر خود می‌شنیدند که برجام با آن حجم عظیم عقبه تبلیغاتی که بعدها خود وابستگان دولت از آن به عنوان بزک کردن برجام یاد کردند، به محملی برای سوءاستفاده آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تبدیل شده است!
ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!
در سی‌ام شهریورماه 1396، در حالی که ترامپ و نتانیاهو انواع نسبت‌های ناروا را نسبت به ایران روا داشته بودند، فراکسیون امید بیانیه‌ای در محکومیت آنان صادر کرد. در این بیانیه آمده بود:«در عرصه بین‌المللی با ثبت برجام به عنوان نقطه‌عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل ثابت کرده‌ایم که با منطق گفتگو و تأکید بر راهبرد برد-برد می‌توانیم پیام‌آور صلح و رفع منازعات در جهان باشیم.»
به تدریج نشانه‌های تصمیم آمریکا برای خروج از برجام آشکار شد. خروج آمریکا از برجام به معنای پایان برجام بود و ادامه آن با دیگران رسما به معنای اجرای تعهد به صورت یکجانبه از سوی تلقی می‌شد! در چنین شرایطی انتظار می‌رفت که روحانی لااقل به عنوان یک سیاست، اعلام می‌کرد که خروج آمریکا از برجام به عمر این توافق پایان می‌دهد اما این اتفاق هم نیفتاد.
احمد همتی، در 17 مهر 1396 طی یادداشتی در روزنامه خود نوشت:«آمریکا یکی از بهترین توافق‌نامه‌های دهه‌های اخیر یعنی برجام را که عامل صلح جهانی است، متزلزل و مخدوش می‌کند!»
دولت حق دارد از برجام خارج شود
وی در پنجم آذرماه 1396، در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«دولت حق دارد در چارچوب توافقنامه برجام اقدامات مبتنی بر مقابله به مثل را تا حد خروج از برجام به انجام برساند.»
او در 19 دی‌ماه سال 1396 بار دیگر در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«کارشکنی‌ها و عهدشکنی‌های آمریکا در خصوص برجام تازگی ندارد عدم امضای طرح ادامه تعلیق‌های تحریم ایران نقطه پایانی بر برجام است.»
دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا
از این پس، معادله ساده بود. آمریکا فشارهای خود را به طور فزاینده‌ای تشدید می‌کرد و مقامات دولتی می‌کوشیدند به جای مقابله صحیح با آمریکا از حیثیت برجام دفاع کنند! آمریکا پیشتر برنامه هسته‌ای را بهانه‌ای برای تحریم و ضربه زدن به اقتصاد ایران قرار داده بود و وابستگان دولت تحریم‌های هسته‌ای را بهانه‌ای برای پیوند با غرب قرار داده بودند!
آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟
حقیقت آن است که رویکرد غرب‌گرایان در ایران در بسیاری از مواضع، تکمیل‌کننده رویکرد خود غربی‌ها بوده است. اکنون و با روشن‌تر شدن ماهیت اقدامات آمریکا علیه ایران، وقت آن است که به مواضع پیش‌گفته بنگریم و بپرسیم آیا تذبذب رأی در حوزه تعامل با آمریکا، ناشی از تذتذب فکری است یا یک برنامه کلی است که به وابستگان دولت ابلاغ شده است؟
انتهای پیام/
احمد همتی در دهم خردادماه سال 1395 و در شرایطی که از بدو انعقاد برجام، نقض عهدهای آمریکا آغاز شده بود؛ در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر این کارشکنی‌ها ادامه پیدا کند، طرف مقابل(ایران) حق دارد که از چارچوب این توافق خارج شود؛ در برجام پیش‌بینی‌های لازم برای این منظور صورت گرفته است!»
با این وجود و با وجود اتهامات مکرر مقامات آمریکایی به ایران، دیگر نماینده سمنانی، مصطفی کواکبیان، در 21 خرداد 95، طی یک سخنرانی اعلام کرد:«قبل از برجام مسائل هسته‌ای از سوی ایران پیگیری ولی ما را به عنوان یک متخلف و قاچاقچی جلوه می‌دادند ولی پس از برجام دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند ما را متهم کند!»
باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم
در تیرماه 95 وقتی بحث ممنوعیت فروش هواپیما به ایران مطرح شد، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر طرح ممنوعیت فروش هواپیما به ایران به تصویب کنگره آمریکا برسد، پیشنهاد بنده این است که با قاطعیت مقابله به مثل صورت بگیرد و طرحی از سوی کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در این خصوص به مجلس ارائه شود چراکه این روند می‌تواند برای اجرایی‌شدن برجام بسیار خطرناک باشد!»
در این میان، وابستگان به دولت، این حجم از کارشکنی در برجام را باور نمی‌کردند. نگاه خوش‌باورانه آن‌ها به برجام طبعا منتقدان و دلسوزان را آزرده‌خاطر می‌کرد. منتقدان بر این باورند بودند که برجام با رویکردی «عاشقانه!» به امضا رسیده است! سخن بر سر آن بود که مذاکره‌کنندگان هیچ تضمینی برای رفع تحریم‌ها و اعمال نشدن تحریم‌های جدید نگرفته بودند و اکنون خلاف‌آمد انتظاراتشان را به کوتاه‌نظری آمریکایی‌ها تقلیل می‌دادند!
بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد
در همین احوال، سازمان ملل نیز زدن ساز ناکوک را آغاز و سلسله‌ای از اتهامات را نسبت به ایران مطرح کرد. در پنجم مردادماه سال 1395، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل در روند تصویب برجام نقشی نداشته و ظاهرا نمی‌خواهد در تثبیت آن نیز نقش مثبتی داشته باشد؛ بنابراین او به عنوان مهره آمریکا و رژیم صهیونیستی از نگاه ما جایگاه حقوقی ندارد.» وی ادامه داده بود:«در توافق، ما با 5+1 و آمریکا سروکار داریم و نقض پیمان آن‌ها به معنای مرگ برجام است و در صورت نقض، ما حق داریم هرطور بخواهیم تصمیم بگیریم!»
نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!
3 ماه و نیم بعد، همتی در پی نقض‌عهدهای مکرر آمریکا در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!»
این در حالی بود که هنوز تحریم‌های اساسی آمریکا از راه نرسیده بود! بعدها تحریم سیدا(CIDA) در میان اهرم‌های فشار آمریکایی‌ها مطرح شد؛ حال آن که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بر اساس بند 29 برجام متعهد شده بودند که از هر اقدامی که هدف از آن تحت تأثیر قرار دادن عادی شدن رابطه تجاری و اقتصادی با ایران است، خودداری کنند. عراقچی در واکنشی عجیب نسبت به این تحریم‌ها گفته بود که سیدا تحریم جدیدی نیست؛ بلکه جمع‌بندی تحریم‌های گذشته است. عراقچی حتی حاضر نشد نسبت به اظهارات شگفت خود با منتقدان به مناظره بنشیند تا ماهیت سیدا روشن شود.
دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!
تمدید تحریم‌ها البته تنها اقدام آمریکایی‌ها علیه ایران نبود! آن‌ها گهگاه به اموال ایران نیز دست‌درازی کردند؛ از جمله بعدها برج بنیاد علوی را مصادره کردند؛ اقدامی که آشکارا با روح برجام در تعارض بود.
در چهاردهم آذرماه 95، 264 نماینده مجلس، از جمله نماینده سمنان، طی بیانیه‌ای اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تمدید تحریم‌های ایران را محکوم و خواستار اجرای سریع قانون متقابل برجام از سوی دولت شدند؛ قانونی که هرگز چنان که باید اجرا نشد!
رئیس جمهور روحانی البته در همین روز اعلام کرده بود اگر تحریم‌های 10 ساله تمدید شود، نقض صریح برجام اتفاق افتاده است! و تحریم‌های ده‌ساله هم تمدید شد! اما پس از آن بود که موجی از توجیهات ردیف شد تا نشان بدهد که نقض فاحش برجام صورت نگرفته است!
نقض برجام قابل پیش‌بینی بود
به رغم توجیهات گسترده، احمد همتی در 15 آذرماه 1395در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«مسأله نقض برجام قابل پیش‌بینی بوده و بی‌تردید دولتمردان و مسئولان نظام تمهیداتی را برای مقابله با بدعهدی اندیشیده‌اند! مجلس نیز بی‌تردید نسبت به این مسأله واکنش نشان خواهد داد. باید شدیدترین واکنش‌ها را نسبت به بدعهدی آمریکا نشان دهیم!» صدالبته مردم در آن مقطع شاهد واکنشی آرام نیز نبودند؛ چه رسد به واکنش شدید!
دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!
حدود یک هفته بعد، در بیست و سوم آذرماه وقتی یکی از رسانه‌ها از احمد همتی سوال کرد مجلس دقیقا چه واکنشی نسبت به بدعهدی‌های آمریکا نشان داده است؛ او پاسخ داد:«در نخستین جلسه مجلس بلافاصله پس از نقض برجام، تقریبا تمامی نمایندگان، بیانیه‌ای را امضاء و اقدامات خصمانه آمریکا را محکوم کردیم و از دولت خواستیم که در مقابل آمریکا واکنش لازم را نشان بدهد.»
یک هفته بعد، یعنی در سی‌ام آذرماه 95، همتی در گزاره‌ای مهم اظهار داشت:«کوتاه آمدن از مفاد برجام سبب پیشروی و نزدیک‌تر شدن دشمن و تشدید مشکل‌آفرینی آن‌ها برای ماست. در حوزه سیاسی اقداماتی برای مشخص کردن موارد نقض برجام و اقدامات متقابل لازم‌الاجرا صورت گرفته است. ما در انتظار نتیجه این پیگیری‌ها خواهیم بود تا حرکت‌های بعدی را به انجام برسانیم.»
با وجود این اظهارنظرها، در روزهای منتهی به سالروز اجرای برجام، سمت‌وسوی تحلیل‌ها درباره برجام و کارآمدی آن تغییر کرد! چنان‌که همتی در 27 دی‌ماه سال 95 اعلام کرد:«برجام توانست تبادلات تجاری بین ایران و سایر کشورهای دنیا را آسان‌سازی کند؛ در بلندمدت مردم می‌توانند ارزش این اقدام موثر را درک کنند. رهبر معظم انقلاب، مردم و مسئولان دستگاه‌های اجرایی در برجام به این نتیجه رسیدند که با وجود امتیازات دستاوردهای مهم دیگری برای کشور به دست می‌آید. برجام توافقی مبتنی بر دیدگاه برد-برد بود و نباید از پیروزی یا شکست در توافق هسته‌ای سخنی بگویند. برجام از ایجاد تنش سیاسی در نظام بین‌الملل جلوگیری کرد.»
فشار بر ایران را تشدید کنید!
همتی در حالی پای رهبر انقلاب را به تحلیل خود باز کرده بود که معظم‌له آشکارا برجام را «خسارت محض» توصیف کرده است؛ خسارتی که هیچ منفعتی در پی آن نیست. رفتار دولتمردان ایران در این برهه برای توجیه اقدامات آمریکا، عملا این پیام مهم را به آمریکایی‌ها می‌داد که شما می‌توانید فشارها را بر ایران تشدید کنید؛ ما هرگونه اقدام از سوی شما را مصداق نقض برجام نمی‌دانیم!
در این میان، همتی در هشتم بهمن‌ماه سال 95 در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«ناقض برجام باید تبعات آن را نیز بپذیرد و دولت ایران در برابر بدعهدی‌ها اقدامات لازم را در حوزه دفاعی و هسته‌ای انجام دهد. ما نه باید ترامپ و نه با اوباما کاری نداریم و باید روی پای خودمان بایستیم.»
10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام
اگرچه حتی کسانی همچون همتی نیز بر این باور بودند که باید روی پای خودمان بایستیم؛ دولت در همین ایام در اندیشه استقراض 22 میلیارد دلاری از کشورهای اروپایی بود! در این ایام اعلام شد که بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام 10 برابر شده است! این تجربه تلخ پیشتر در ترکیه اتفاق افتاده بود. پیشتر ارزش لیر ترکیه صرفا به واسطه وابستگی به پول خارجی، طی 5 سال، به یک چهارم دلار سقوط کرد.
اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها
در چنین شرایطی اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌های مختلف قابل تأمل می‌نماید. او در ششم اسفندماه سال 95 در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود:«بعد از برجام کشور بعد از مدت‌ها جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و تجارت جهانی به دست آورد!» او در این ایام به نماینده‌ای پرکار در حوزه برجام تبدیل شده بود! چنان‌که دو روز بعد نیز بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«زیر سوال بردن برجام به معنی عقب‌گرد سیاسی و ندیدن مشکلات اقتصادی و تورم بیش از 35 درصدی گذشته کشور است!»
همتی در ششم فروردین‌ماه سال 1396، برجام و «لغو تحریم‌های ظالمانه» را از اقدامات ارزشمند دولت تدبیر و امید برشمرد و گفت با روحیه جهادی دستگاه دیپلماسی کشور این پیروزی بزرگ برای کشورمان محقق شد!(کدام پیروزی؟!)
این دست نمایندگان هم‌سو با دولت در حالی از پیروزی سخن می‌گفتند که ابعاد تحریم‌های آمریکا روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شد و دریغ از واکنش مناسب ایران! یکی از منتقدان بعدها نوشت: شعار هر توافقی بهتر از عدم توافق است امروز به این شکل تغییر کرده است: هر برجامی بهتر از بی‌برجامی است!
برجام کشور را نجات داد!
همتی در 14 فروردین‌ماه 1396 بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«برجام اقتصاد تورمی و رکودی کشور را نجات داد، آزادسازی بیش از 50 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده پول ایران در بانک‌های جهانی اقتدار نظام جمهوری اسلامی را در عرصه بین‌المللی بازگرداند!»
رهبر انقلاب در 23 خرداد سال 96 اما نظر خود را درباره برجام این‌گونه بیان کرد:« به دلیل برخی اعتمادها، خلأهایی باقی ماند و دشمن از همین خلأها در حال سوءاستفاده است!»
بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده
روحانی به مردم وعده داده بود که همه تحریم‌ها بالمره و یک‌جا لغو خواهد شد و ظریف امضای کری را تضمین می‌دانست اما اکنون مردم باید از رهبر خود می‌شنیدند که برجام با آن حجم عظیم عقبه تبلیغاتی که بعدها خود وابستگان دولت از آن به عنوان بزک کردن برجام یاد کردند، به محملی برای سوءاستفاده آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تبدیل شده است!
ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!
در سی‌ام شهریورماه 1396، در حالی که ترامپ و نتانیاهو انواع نسبت‌های ناروا را نسبت به ایران روا داشته بودند، فراکسیون امید بیانیه‌ای در محکومیت آنان صادر کرد. در این بیانیه آمده بود:«در عرصه بین‌المللی با ثبت برجام به عنوان نقطه‌عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل ثابت کرده‌ایم که با منطق گفتگو و تأکید بر راهبرد برد-برد می‌توانیم پیام‌آور صلح و رفع منازعات در جهان باشیم.»
به تدریج نشانه‌های تصمیم آمریکا برای خروج از برجام آشکار شد. خروج آمریکا از برجام به معنای پایان برجام بود و ادامه آن با دیگران رسما به معنای اجرای تعهد به صورت یکجانبه از سوی تلقی می‌شد! در چنین شرایطی انتظار می‌رفت که روحانی لااقل به عنوان یک سیاست، اعلام می‌کرد که خروج آمریکا از برجام به عمر این توافق پایان می‌دهد اما این اتفاق هم نیفتاد.
احمد همتی، در 17 مهر 1396 طی یادداشتی در روزنامه خود نوشت:«آمریکا یکی از بهترین توافق‌نامه‌های دهه‌های اخیر یعنی برجام را که عامل صلح جهانی است، متزلزل و مخدوش می‌کند!»
دولت حق دارد از برجام خارج شود
وی در پنجم آذرماه 1396، در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«دولت حق دارد در چارچوب توافقنامه برجام اقدامات مبتنی بر مقابله به مثل را تا حد خروج از برجام به انجام برساند.»
او در 19 دی‌ماه سال 1396 بار دیگر در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«کارشکنی‌ها و عهدشکنی‌های آمریکا در خصوص برجام تازگی ندارد عدم امضای طرح ادامه تعلیق‌های تحریم ایران نقطه پایانی بر برجام است.»
دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا
از این پس، معادله ساده بود. آمریکا فشارهای خود را به طور فزاینده‌ای تشدید می‌کرد و مقامات دولتی می‌کوشیدند به جای مقابله صحیح با آمریکا از حیثیت برجام دفاع کنند! آمریکا پیشتر برنامه هسته‌ای را بهانه‌ای برای تحریم و ضربه زدن به اقتصاد ایران قرار داده بود و وابستگان دولت تحریم‌های هسته‌ای را بهانه‌ای برای پیوند با غرب قرار داده بودند!
آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟
حقیقت آن است که رویکرد غرب‌گرایان در ایران در بسیاری از مواضع، تکمیل‌کننده رویکرد خود غربی‌ها بوده است. اکنون و با روشن‌تر شدن ماهیت اقدامات آمریکا علیه ایران، وقت آن است که به مواضع پیش‌گفته بنگریم و بپرسیم آیا تذبذب رأی در حوزه تعامل با آمریکا، ناشی از تذتذب فکری است یا یک برنامه کلی است که به وابستگان دولت ابلاغ شده است؟
انتهای پیام/
احمد همتی در دهم خردادماه سال 1395 و در شرایطی که از بدو انعقاد برجام، نقض عهدهای آمریکا آغاز شده بود؛ در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر این کارشکنی‌ها ادامه پیدا کند، طرف مقابل(ایران) حق دارد که از چارچوب این توافق خارج شود؛ در برجام پیش‌بینی‌های لازم برای این منظور صورت گرفته است!»
,با این وجود و با وجود اتهامات مکرر مقامات آمریکایی به ایران، دیگر نماینده سمنانی، مصطفی کواکبیان، در 21 خرداد 95، طی یک سخنرانی اعلام کرد:«قبل از برجام مسائل هسته‌ای از سوی ایران پیگیری ولی ما را به عنوان یک متخلف و قاچاقچی جلوه می‌دادند ولی پس از برجام دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند ما را متهم کند!»
,باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم
, باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم, باید با قاطعیت مقابله به مثل کنیم,در تیرماه 95 وقتی بحث ممنوعیت فروش هواپیما به ایران مطرح شد، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد:«اگر طرح ممنوعیت فروش هواپیما به ایران به تصویب کنگره آمریکا برسد، پیشنهاد بنده این است که با قاطعیت مقابله به مثل صورت بگیرد و طرحی از سوی کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در این خصوص به مجلس ارائه شود چراکه این روند می‌تواند برای اجرایی‌شدن برجام بسیار خطرناک باشد!»
,در این میان، وابستگان به دولت، این حجم از کارشکنی در برجام را باور نمی‌کردند. نگاه خوش‌باورانه آن‌ها به برجام طبعا منتقدان و دلسوزان را آزرده‌خاطر می‌کرد. منتقدان بر این باورند بودند که برجام با رویکردی «عاشقانه!» به امضا رسیده است! سخن بر سر آن بود که مذاکره‌کنندگان هیچ تضمینی برای رفع تحریم‌ها و اعمال نشدن تحریم‌های جدید نگرفته بودند و اکنون خلاف‌آمد انتظاراتشان را به کوتاه‌نظری آمریکایی‌ها تقلیل می‌دادند!
,بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد
, بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد, بان‌کی‌مون مهره اسرائیل است؛ جایگاه حقوقی ندارد,در همین احوال، سازمان ملل نیز زدن ساز ناکوک را آغاز و سلسله‌ای از اتهامات را نسبت به ایران مطرح کرد. در پنجم مردادماه سال 1395، احمد همتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل در روند تصویب برجام نقشی نداشته و ظاهرا نمی‌خواهد در تثبیت آن نیز نقش مثبتی داشته باشد؛ بنابراین او به عنوان مهره آمریکا و رژیم صهیونیستی از نگاه ما جایگاه حقوقی ندارد.» وی ادامه داده بود:«در توافق، ما با 5+1 و آمریکا سروکار داریم و نقض پیمان آن‌ها به معنای مرگ برجام است و در صورت نقض، ما حق داریم هرطور بخواهیم تصمیم بگیریم!»
,نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!
, نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!, نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!,3 ماه و نیم بعد، همتی در پی نقض‌عهدهای مکرر آمریکا در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«نقض عهد ترامپ دامن خودش را می‌گیرد!»
,این در حالی بود که هنوز تحریم‌های اساسی آمریکا از راه نرسیده بود! بعدها تحریم سیدا(CIDA) در میان اهرم‌های فشار آمریکایی‌ها مطرح شد؛ حال آن که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بر اساس بند 29 برجام متعهد شده بودند که از هر اقدامی که هدف از آن تحت تأثیر قرار دادن عادی شدن رابطه تجاری و اقتصادی با ایران است، خودداری کنند. عراقچی در واکنشی عجیب نسبت به این تحریم‌ها گفته بود که سیدا تحریم جدیدی نیست؛ بلکه جمع‌بندی تحریم‌های گذشته است. عراقچی حتی حاضر نشد نسبت به اظهارات شگفت خود با منتقدان به مناظره بنشیند تا ماهیت سیدا روشن شود.
,دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!
, دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!, دست‌درازی گاه به گاه به اموال ایران!,تمدید تحریم‌ها البته تنها اقدام آمریکایی‌ها علیه ایران نبود! آن‌ها گهگاه به اموال ایران نیز دست‌درازی کردند؛ از جمله بعدها برج بنیاد علوی را مصادره کردند؛ اقدامی که آشکارا با روح برجام در تعارض بود.
,در چهاردهم آذرماه 95، 264 نماینده مجلس، از جمله نماینده سمنان، طی بیانیه‌ای اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در تمدید تحریم‌های ایران را محکوم و خواستار اجرای سریع قانون متقابل برجام از سوی دولت شدند؛ قانونی که هرگز چنان که باید اجرا نشد!
,رئیس جمهور روحانی البته در همین روز اعلام کرده بود اگر تحریم‌های 10 ساله تمدید شود، نقض صریح برجام اتفاق افتاده است! و تحریم‌های ده‌ساله هم تمدید شد! اما پس از آن بود که موجی از توجیهات ردیف شد تا نشان بدهد که نقض فاحش برجام صورت نگرفته است!
,نقض برجام قابل پیش‌بینی بود
, نقض برجام قابل پیش‌بینی بود, نقض برجام قابل پیش‌بینی بود,به رغم توجیهات گسترده، احمد همتی در 15 آذرماه 1395در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«مسأله نقض برجام قابل پیش‌بینی بوده و بی‌تردید دولتمردان و مسئولان نظام تمهیداتی را برای مقابله با بدعهدی اندیشیده‌اند! مجلس نیز بی‌تردید نسبت به این مسأله واکنش نشان خواهد داد. باید شدیدترین واکنش‌ها را نسبت به بدعهدی آمریکا نشان دهیم!» صدالبته مردم در آن مقطع شاهد واکنشی آرام نیز نبودند؛ چه رسد به واکنش شدید!
,دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!
, دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!, دست خالی مجلس برای مقابله با نقض برجام!,حدود یک هفته بعد، در بیست و سوم آذرماه وقتی یکی از رسانه‌ها از احمد همتی سوال کرد مجلس دقیقا چه واکنشی نسبت به بدعهدی‌های آمریکا نشان داده است؛ او پاسخ داد:«در نخستین جلسه مجلس بلافاصله پس از نقض برجام، تقریبا تمامی نمایندگان، بیانیه‌ای را امضاء و اقدامات خصمانه آمریکا را محکوم کردیم و از دولت خواستیم که در مقابل آمریکا واکنش لازم را نشان بدهد.»
,یک هفته بعد، یعنی در سی‌ام آذرماه 95، همتی در گزاره‌ای مهم اظهار داشت:«کوتاه آمدن از مفاد برجام سبب پیشروی و نزدیک‌تر شدن دشمن و تشدید مشکل‌آفرینی آن‌ها برای ماست. در حوزه سیاسی اقداماتی برای مشخص کردن موارد نقض برجام و اقدامات متقابل لازم‌الاجرا صورت گرفته است. ما در انتظار نتیجه این پیگیری‌ها خواهیم بود تا حرکت‌های بعدی را به انجام برسانیم.»
,با وجود این اظهارنظرها، در روزهای منتهی به سالروز اجرای برجام، سمت‌وسوی تحلیل‌ها درباره برجام و کارآمدی آن تغییر کرد! چنان‌که همتی در 27 دی‌ماه سال 95 اعلام کرد:«برجام توانست تبادلات تجاری بین ایران و سایر کشورهای دنیا را آسان‌سازی کند؛ در بلندمدت مردم می‌توانند ارزش این اقدام موثر را درک کنند. رهبر معظم انقلاب، مردم و مسئولان دستگاه‌های اجرایی در برجام به این نتیجه رسیدند که با وجود امتیازات دستاوردهای مهم دیگری برای کشور به دست می‌آید. برجام توافقی مبتنی بر دیدگاه برد-برد بود و نباید از پیروزی یا شکست در توافق هسته‌ای سخنی بگویند. برجام از ایجاد تنش سیاسی در نظام بین‌الملل جلوگیری کرد.»
,فشار بر ایران را تشدید کنید!
, فشار بر ایران را تشدید کنید!, فشار بر ایران را تشدید کنید!,همتی در حالی پای رهبر انقلاب را به تحلیل خود باز کرده بود که معظم‌له آشکارا برجام را «خسارت محض» توصیف کرده است؛ خسارتی که هیچ منفعتی در پی آن نیست. رفتار دولتمردان ایران در این برهه برای توجیه اقدامات آمریکا، عملا این پیام مهم را به آمریکایی‌ها می‌داد که شما می‌توانید فشارها را بر ایران تشدید کنید؛ ما هرگونه اقدام از سوی شما را مصداق نقض برجام نمی‌دانیم!
,در این میان، همتی در هشتم بهمن‌ماه سال 95 در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفت:«ناقض برجام باید تبعات آن را نیز بپذیرد و دولت ایران در برابر بدعهدی‌ها اقدامات لازم را در حوزه دفاعی و هسته‌ای انجام دهد. ما نه باید ترامپ و نه با اوباما کاری نداریم و باید روی پای خودمان بایستیم.»
,10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام
, 10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام, 10 برابر شدن بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام,اگرچه حتی کسانی همچون همتی نیز بر این باور بودند که باید روی پای خودمان بایستیم؛ دولت در همین ایام در اندیشه استقراض 22 میلیارد دلاری از کشورهای اروپایی بود! در این ایام اعلام شد که بدهی کوتاه‌مدت خارجی پس از برجام 10 برابر شده است! این تجربه تلخ پیشتر در ترکیه اتفاق افتاده بود. پیشتر ارزش لیر ترکیه صرفا به واسطه وابستگی به پول خارجی، طی 5 سال، به یک چهارم دلار سقوط کرد.
,اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها
, اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها, اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌ها,در چنین شرایطی اظهارات سینوسی نماینده سمنان در گفتگو با رسانه‌های مختلف قابل تأمل می‌نماید. او در ششم اسفندماه سال 95 در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود:«بعد از برجام کشور بعد از مدت‌ها جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و تجارت جهانی به دست آورد!» او در این ایام به نماینده‌ای پرکار در حوزه برجام تبدیل شده بود! چنان‌که دو روز بعد نیز بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«زیر سوال بردن برجام به معنی عقب‌گرد سیاسی و ندیدن مشکلات اقتصادی و تورم بیش از 35 درصدی گذشته کشور است!»
,همتی در ششم فروردین‌ماه سال 1396، برجام و «لغو تحریم‌های ظالمانه» را از اقدامات ارزشمند دولت تدبیر و امید برشمرد و گفت با روحیه جهادی دستگاه دیپلماسی کشور این پیروزی بزرگ برای کشورمان محقق شد!(کدام پیروزی؟!)
,این دست نمایندگان هم‌سو با دولت در حالی از پیروزی سخن می‌گفتند که ابعاد تحریم‌های آمریکا روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شد و دریغ از واکنش مناسب ایران! یکی از منتقدان بعدها نوشت: شعار هر توافقی بهتر از عدم توافق است امروز به این شکل تغییر کرده است: هر برجامی بهتر از بی‌برجامی است!
,برجام کشور را نجات داد!
, برجام کشور را نجات داد!, برجام کشور را نجات داد!,همتی در 14 فروردین‌ماه 1396 بار دیگر در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت:«برجام اقتصاد تورمی و رکودی کشور را نجات داد، آزادسازی بیش از 50 میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده پول ایران در بانک‌های جهانی اقتدار نظام جمهوری اسلامی را در عرصه بین‌المللی بازگرداند!»
,رهبر انقلاب در 23 خرداد سال 96 اما نظر خود را درباره برجام این‌گونه بیان کرد:« به دلیل برخی اعتمادها، خلأهایی باقی ماند و دشمن از همین خلأها در حال سوءاستفاده است!»
,بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده
, بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده, بزک برجام و محملی برای سوءاستفاده,روحانی به مردم وعده داده بود که همه تحریم‌ها بالمره و یک‌جا لغو خواهد شد و ظریف امضای کری را تضمین می‌دانست اما اکنون مردم باید از رهبر خود می‌شنیدند که برجام با آن حجم عظیم عقبه تبلیغاتی که بعدها خود وابستگان دولت از آن به عنوان بزک کردن برجام یاد کردند، به محملی برای سوءاستفاده آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تبدیل شده است!
,ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!
, ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!, ثابت کردیم که می‌توانیم پیام‌آور صلح باشیم!,در سی‌ام شهریورماه 1396، در حالی که ترامپ و نتانیاهو انواع نسبت‌های ناروا را نسبت به ایران روا داشته بودند، فراکسیون امید بیانیه‌ای در محکومیت آنان صادر کرد. در این بیانیه آمده بود:«در عرصه بین‌المللی با ثبت برجام به عنوان نقطه‌عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل ثابت کرده‌ایم که با منطق گفتگو و تأکید بر راهبرد برد-برد می‌توانیم پیام‌آور صلح و رفع منازعات در جهان باشیم.»
,به تدریج نشانه‌های تصمیم آمریکا برای خروج از برجام آشکار شد. خروج آمریکا از برجام به معنای پایان برجام بود و ادامه آن با دیگران رسما به معنای اجرای تعهد به صورت یکجانبه از سوی تلقی می‌شد! در چنین شرایطی انتظار می‌رفت که روحانی لااقل به عنوان یک سیاست، اعلام می‌کرد که خروج آمریکا از برجام به عمر این توافق پایان می‌دهد اما این اتفاق هم نیفتاد.
,احمد همتی، در 17 مهر 1396 طی یادداشتی در روزنامه خود نوشت:«آمریکا یکی از بهترین توافق‌نامه‌های دهه‌های اخیر یعنی برجام را که عامل صلح جهانی است، متزلزل و مخدوش می‌کند!»
,دولت حق دارد از برجام خارج شود
, دولت حق دارد از برجام خارج شود, دولت حق دارد از برجام خارج شود,وی در پنجم آذرماه 1396، در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«دولت حق دارد در چارچوب توافقنامه برجام اقدامات مبتنی بر مقابله به مثل را تا حد خروج از برجام به انجام برساند.»
,او در 19 دی‌ماه سال 1396 بار دیگر در گفتگو با یک رسانه محلی گفت:«کارشکنی‌ها و عهدشکنی‌های آمریکا در خصوص برجام تازگی ندارد عدم امضای طرح ادامه تعلیق‌های تحریم ایران نقطه پایانی بر برجام است.»
,دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا
, دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا, دفاع از حیثیت برجام به جای مقابله صحیح با آمریکا,از این پس، معادله ساده بود. آمریکا فشارهای خود را به طور فزاینده‌ای تشدید می‌کرد و مقامات دولتی می‌کوشیدند به جای مقابله صحیح با آمریکا از حیثیت برجام دفاع کنند! آمریکا پیشتر برنامه هسته‌ای را بهانه‌ای برای تحریم و ضربه زدن به اقتصاد ایران قرار داده بود و وابستگان دولت تحریم‌های هسته‌ای را بهانه‌ای برای پیوند با غرب قرار داده بودند!
,آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟
, آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟, آیا این تذبذب رأی ناشی از تذبذب فکری است؟,حقیقت آن است که رویکرد غرب‌گرایان در ایران در بسیاری از مواضع، تکمیل‌کننده رویکرد خود غربی‌ها بوده است. اکنون و با روشن‌تر شدن ماهیت اقدامات آمریکا علیه ایران، وقت آن است که به مواضع پیش‌گفته بنگریم و بپرسیم آیا تذبذب رأی در حوزه تعامل با آمریکا، ناشی از تذتذب فکری است یا یک برنامه کلی است که به وابستگان دولت ابلاغ شده است؟
,انتهای پیام/
,]
ارسال دیدگاه