بررسی شخصیت سیاسی نخست وزیران دوران پهلوی/ از هویدای پاچه خوار تا بختیار عربده کش
در طول 37 سال "حکومت پهلوی دوم"، 53 دولت با هدایت 22 نخست وزیر به روی کار آمد.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا،به نقل از اروم نیوز؛ در طول 37 سال "حکومت پهلوی دوم"، 53 دولت با هدایت 22 نخست وزیر به روی کار آمد در این گزارش نگاهی گذرا به کارنامه این 53 کابینه رژیم پهلوی دوم خواهیم داشت.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, اروم نیوز, ؛,
, علی سهیلی سیاست مرد و چند دوره نخست‌وزیر ایران بود وی در سال ۱۲۷۵ هجری شمسی در خانواده فقیری در تبریز زاده شد. تحصیلات خود را در مدرسه علوم سیاسی به انجام رساند و وارد خدمت در وزارت امور خارجه شد. مورد توجه حسن تقی‌زاده و باقر کاظمی قرار گرفت و معاون وزارت خارجه شد. چند بار وزیر امور خارجه شد.
,در سال ۱۳۳۷ بر اثر ابتلا به بیماری سرطان خون در لندن در سن ۶۲ سالگی درگذشت جنازه او را به تهران انتقال دادند و در جوار اب.ان مقبره ناصرالدین شاه به خاک سپردند.
,
, میرزا احمد خان قوام (ملقب به قوام‌السلطنه)، فرزند میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه، متولد ۱۲۵۲ ه.ش. (۱۲۹۰ ه.ق.)، وفات ۲۸ تیر ۱۳۳۴ در تهران، سیاستمدار ایرانیِ پایان دوران قاجار و روزگار پهلوی بود که پنج بار نخست‌وزیر شد (سه بار در پایان دوران قاجار و دو بار در زمان حکومت محمدرضاشاه پهلوی). او برادر کوچک‌تر وثوق‌الدوله بود.
,قیام کلنل محمد تقی خان پسیان در خراسان و غائلهٔ آذربایجان در دوران نخست وزیری قوام رخ داد. او در زمان قاجار لقب قوام‌السلطنه یافت و محمدرضاشاه به او لقب حضرت اشرف را داد (که بعداً پس گرفت). القاب قدیمی‌تر او عبارت‌اند از منشی حضور (۱۳۱۵ ه.ق.)، دبیر حضور (حدود ۱۳۲۲ ه.ق.)، و وزیر حضور (۱۳۳۴ ه.ق.).
,
, محمد ساعد مراغه‌ای (ساعدالوزاره) (متولد سال ۱۲۶۴ ه.ش در تفلیس)، سیاستمدار و چند دوره نخست وزیر ایران در دوره محمدرضا پهلوی بود.
,پدرش از روحانیان مراغه بود که به تفلیس مهاجرت کرده بود. او تحصیلات خود را در رشته حقوق و سیاست در روسیه و سوئیس به‌پایان رساند و وارد خدمت وزارت امور خارجه ایران شد.
,در ۱۳۲۱ سهیلی او را که سفیر ایران در مسکو بود به تهران فراخواند و به وزارت امورخارجه منصوب کرد.[۲]در اسفند ۱۳۲۲ نخست‌وزیر ایران شد.
,در تاریخ سیاسی ایران ساعد نخستین کسی بود که (به فرمان محمدرضاشاه پهلوی) دست به برقراری رابطه سیاسی با اسراییل زد. این اقدام او با واکنش شدید رهبران عرب از جمله ناصر روبرو شد. ساعد بعدها اعلام کرد هدف او از این کار این بوده‌است که به کمک مهندسان و متخصصان ژنتیک و کشاورزی اسراییل که در جهان بی نظیرند بتواند دو سوم ناحیه کویری ایران را به زمینهای مرغوب کشاورزی تبدیل کند و از این طریق ایران را برای هممیشه از نظر مواد غذایی و محصولات کشاورزی به خودکفایی برساند.
,
علیرغم حضور ساعد در شوروی به عنوان سفیر و آشنایی وی با دستگاه دیپلماسی روس‌ها وی در دوران نخست وزیریش نتوانست از این مزیت سود ببرد و در نهایت با فشار روس‌ها و پشتیبانی حزب توده ایران در ۱۸ آبان ۱۳۲۳ مجبور به استعفا شد.
مرتضی‌قلی بیات
,
مرتضی‌قلی بیات (سهام‌السلطان) سیاست‌مرد (وزیر دارایی کابینه فروغی / سهیلی / قوام و وزیر مشاور کابینه ساعد) و چند دوره نخست‌وزیر ایران.
,او در حدود سال ۱۲۶۶ هجری شمسی در خانواده‌ای بزرگ‌مالک زاده شد. چند دوره از سلطان آباد (اراک) به نمایندگی مجلس انتخاب شد. در سال ۱۳۲۳ نخست‌وزیر شد. وی در سال ۱۳۳۶ درگذشت.
,
, ,
ابراهیم حکیمی، ملقب به حکیم‌الملک، دولتمرد ایرانی دورهٔ قاجار و پهلوی است وی در ۱۲۸۸ ه.ق در تبریز به دنیا آمد. خانواده‌اش اصلیت اصفهانی داشت. پدرش میرزا ابوالحسن حکیم‌باشی و عمویش میرزا محمود حکیم‌الملک، از پزشکان دربار مظفرالدین شاه بودند و از همین رو لقب حکیم‌الملک به آنان اعطا شده بود.
,در آذر ۱۳۲۶، بعد از استعفای احمد قوام، حکیمی بار دیگر به نخستوزیری رسید. این دوره زمامداری وی کوتاه بود. وی در مورد قتل محمد مسعود استیضاح شد و استعفا کرد. دادن لایحه تشکیل مجلس سنا، طرح دعوی علیه قوام در مورد اختلاس از خزانه دولت، بستن باشگاههای حزب توده و دستگیری کارگران هواخواه حزب توده، از جمله عملکردهای وی در این دوره از نخستوزیری بود. وی در ۱۳۲۸، پس از ترور عبدالحسین هژیر، به وزارت دربار منصوب شد، اما پس از یک سال استعفا کرد. وی تا آخر عمر، سناتور انتصابی در مجلس سنا بود.
,ابراهیم حکیمی در ۲۷ مهر ۱۳۳۸ بر اثر ذات‌الریه، در تهران درگذشت و در ابن بابویه شهر ری دفن گردید
,
, سید محسن محلاتی (معروف به صدرالاشراف و یا محسن صدر) (۱۲۵۰ خورشیدی محلات - ۲۷ مهر ۱۳۴۱ خورشیدی تهران) سیاست‌مرد و نخست‌وزیر ایران از خرداد ۱۳۲۴ تا مهر ۱۳۲۴.
,او در سال ۱۲۵۰ هجری شمسی در محلات زاده شد. پدر او سید فخرالذاکرین روحانی روضه‌خوان به‌شمار می‌رفت.
,
, ,
عبدالحسین هژیر سیاستمدار و نخست وزیر ایران از خرداد ۱۳۲۷ تا آبان ۱۳۲۷ بود وی در ۱۲۸۰ هجری شمسی زاده شد . پدرش عبدالحسین وثوق خلوت از خدمتگزاران دربار مظفرالدین شاه بود و بعد کارمند مالیه شد . هژیر در خردسالی هنگام بازی با ترقه ، در اثر انفجار آن یک چشمش آسیب دید و قدرت بینایی را در آن چشم از دست داد.
پس از پایان نخستوزیری ، وزیر دربار شد و در همین مقام در ۱۳ آبان ۱۳۲۸ در مسجد سپهسالار به دست فدائیان اسلام ترور شد.
,
, رجبعلی منصور (۱۳۵۳ تفرش -۱۲۶۵)، ملقب به منصورالملک، سیاست‌مرد و دو دوره نخست‌وزیر ایران بود او فارغ التحصیل دوره سوم مدرسه علوم سیاسی بود. وی پس از اتمام تحصیل در دوره مشروطه به استخدام وزارت خارجه درآمد و سالها در اداره انگلیس آن وزارتخانه که ریاست آن با حسن رئیس ظهیرالملک بود، خدمت می‌کرد و با دختر رئیس خود ازدواج کرد و پس از چندی جانشین او شد.
,او در سال ۱۳۳۱ سفیر ایران در ترکیه و در سال ۱۳۴۲ سفیر سیار ایران در دول اروپایی شد که چهار سال در این سمت باقی بود و سپس به ایران بازگشت و در سال ۱۳۵۱ دار فانی را وداع گفت.حسنعلی منصور فرزند او بود.
,
,
, حسین علاء سیاستمدار ایرانی و در دو دوره نخست‌وزیر ایران بود وی در سال ۱۲۶۰ در تهران زاده شد پس از برکناری زاهدی دوباره نخست‌وزیر شد. از کوشش فدائیان اسلام برای کشتنش جان به‌در برد و در ۱۳۴۲ وزیر دربار بود و از سیاست شاه در تبعید خمینی انتقاد کرد و برکنار شد و در سال ۱۳۴۳ درگذشت.
,,
,
محمد مصدق (۲۶ خرداد ۱۲۶۱ - ۱۴ اسفند ۱۳۴۵) دولتمرد والی و نماینده چند دوره مجلس شورای ملی و نخست‌وزیر ایران از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ بود.
,
وی همچنین به عنوان معمار ملی شدن صنعت نفت ایران که زیر نفوذ بریتانیا (شرکت نفت ایران و انگلیس بعدها بریتیش پترولیوم بی پی) بود شناخته می‌شود.
,محمد مصدق در بهار سال ۱۲۶۱ شمسی در یک خانواده اشرافی و با نفوذ دیوانی قاجار در محله سنگلج تهران به دنیا آمد و در سال ۱۲۸۰ خورشیدی، مصدق که در آن زمان ۲۲ سال داشت زهرا دختر میر سید زین العابدین ظهیرالاسلام سومین امام جمعه تهران را به همسری اختیار کرد.
,
مصدق پس از کودتای ۲۸ مرداد در دادگاه نظامی محاکمه شد. او در دادگاه از کارها و دیدگاه های خود دفاع کرد. دادگاه وی را به سه سال زندان محکوم کرد. پس از گذراندن سه سال زندان، دکتر مصدق به ملک خود در احمد آباد رانده شد و تا پایان زندگی زیر نظارت شدید بود.
,
در ۱۴ اسفند ماه ۱۳۴۵ ساعت ۶ صبح دکتر محمد مصدق بدلیل بیماری سرطان، در سن ۸۴ سالگی درگذشت. مصدق وصیت کرده بود او را کنار کشته‌شدگان ۳۰ تیر در ابن بابویه دفن کنند، ولی با مخالفت شاه چنین نشد و او در یکی از اتاقهای خانه‌اش در احمدآباد به خاک سپرده شد.
,
, فضل‌الله زاهدی ملقب به بصیردیوان (۱۲۷۱ همدان - ۱۳۴۲ ژنو) نظامی پرسابقه و نخست‌وزیر ایران در سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ هجری شمسی بوده‌است.
,پس از موفقیت کودتای ۲۸ مرداد، زاهدی نخست‌وزیر شد ودرجه سپهبدی گرفت در۱۶ فروردین ۱۳۳۴ شاه او را برکنار کرد و به عنوان نماینده دائمی ایران در دفتر اروپائی سازمان ملل متحد به سوئیس فرستاد. در شهریور ۱۳۴۲ در ژنو درگذشت.
,
, منوچهر اقبال از سران فراماسونری ایران و مورد حمایت اشرف پهلوی و دربار بود وی (متولد ۲۱ مهر ۱۲۸۸ در خلیل آباد کاشمر ، متوفی ۱۴ آذر ۱۳۵۶ تهران) سیاستمدار ، پزشک بیماریهای عفونی ، رئیس دانشگاه تهران، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و یک دوره نخست‌وزیر ایران بود.
,هویدا، وزیر دربار صبحگاهی به دیدن دکتر اقبال رفت و به امر اعلی حضرت استعفایش را خواست. یک ساعت بعد اقبال سکته قلبی کرد و درگذشت. دکتر منوچهر اقبال ، در تاریخ ۱۴ آذر ۱۳۵۶ بر اثر سکته در سن ۶۸ سالگی بدرود حیات گفت.
,
,
از چپ؛ جمشید آموزگار نخست‌وزیر، جعفر شریف‌امامی
رئیس سنا، عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی و
سید حسن امامی امام جمعه تهران. اسفند ۱۳۵۶، شهر ری،
مراسم یکصدمین سال تولد رضاشاه
,
,
,
جعفر شریف‌امامی (زاده ۱۷ شهریور ۱۲۸۹ در تهران - درگذشته خرداد ۱۳۷۸ در نیویورک سیتی)از سیاست‌مداران ایرانی دوران پهلوی که دو دوره نخست وزیر ایران و ۱۵ سال رئیس مجلس سنای ایران بود.
,از اقدامات او می‌توان به آزادی مطبوعات و رادیو تلویزیون، دادن امتیاز به کارمندان، تغییر تقویم شاهنشاهی به شمسی، بستن مراکز فساد، عزل مدیرانی که نالایق دانسته شدند و انحلال حزب رستاخیز اشاره نمود. شریف‌امامی با برقراری حکومت نظامی رخداد ۱۷ شهریور معروف به جمعه سیاه را به نام خود در تاریخ ثبت نمود.
,تلاش او در تغییر مسیر انقلاب اسلامی از امور سیاسی به امور رفاهی بی نتیجه ماند و مردم به مخالفت با او پرداخته و او را وادار به کناره گیری نمودند و سرانجام در ۱۴ آبان ۱۳۵۷ استعفا داد و نیمه دوم بهمن همان سال ایران را به قصد آمریکا ترک نمود.
,جعفر شریف امامی از دوران جوانی وارد لژ فراماسونری قرار گرفت و رئیس فراماسونهای ایران شد. او در سال ۱۳۷۸ در آمریکا درگذشت.
,
, علی امینی مجدی سیاستمدار ایرانی و یک دوره (۱۳۳۹-۱۳۴۱) نخست‌وزیر ایران بود وی در سال ۱۳۳۹ با حمایت آمریکا به سمت نخستوزیری منصوب شد. کوشش‌های او در کاهش نقش شاه در اداره امور کشور که از حمایت بخشی از دستگاه ریاست جمهوری کندی برخوردار بود خیلی زود با مقاومت و مخالفت محمدرضا شاه پهلوی مواجه شد و مجبور به کناره گیری شد.
,در جریان اوج‌گیری مبارزات مردم در سال ۱۳۵۶ مورد مشورت شاه قرار می‌گرفت. امینی پس از انقلاب ایران در فرانسه زندگی می‌کرد و یکی از رهبران مخالفان جمهوری اسلامی ایران بود.
,کتاب خاطرات علی امینی که توسط دانشگاه هاروارد تحت عنوان خاطرات شفاهی ایران گردآوردی شده بود، در سال ۱۳۷۶ به همت محسن کچوئی صاحب امتیاز انتشارات صفحه سفید به چاپ رسید.
,,
, اسدالله علم یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضاشاه پهلوی ، نخست وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا سال ۱۳۴۲ خورشیدی.وی در فروردین سال ۱۳۵۷ درگذشت.
,علم به علت بیماری سرطان خون و ترک کشور جهت معالجه از سوی شاه کنار گذاشته شد و به جای او امیرعباس هویدا به وزارت دربار منصوب شد. علم در ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ درگذشت.
,,
, حسنعلی منصور (اردیبهشت ۱۳۰۲ خورشیدی تهران - ۷ بهمن ۱۳۴۳ خورشیدی بیمارستان پارس تهران) سیاستمدار ایرانی و یک دوره نخست‌وزیر ایران بود پس از پایان دوران تحصیل و اخذ مدرک لیسانس حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه تهران، کار دولتی خود را از وزارت امور خارجه آغاز کرد(۱۳۲۴) و با پشتوانه قوی خانوادگی مدارج ترقی را طی کرد. او پس از یک ازدواج ناموفق، با فریده امامی نوه دختری حسن وثوق(وثوق الدوله) ازدواج کرد و با خانواده‌های متنفذ وثوق، قوام، امینی و... هم نسبت فامیلی پیدا کرد.
,حسنعلی منصور پس از چند روز دست و پنجه نرم کردن با مرگ و پس از چند عمل جراحی در بیمارستان پارس تهران درگذشت و پیکرش را با تشریفات مخصوص در صحن آرامگاه رضا شاه پهلوی در عبدالعظیم در شهر ری دفن کردند. پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به دستور صادق خلخالی آرامگاه رضا شاه و مقابر پنجاه تن از وابستگان رژیم پهلوی از جمله قبر حسنعلی منصور را خراب کردند.
,
, ,
امیر عباس هویدا (۲۸ بهمن ۱۲۹۷ - ۱۸ فروردین ۱۳۵۸ در تهران) یکی از نخست‌وزیران ایران در زمان حکومت محمد رضا پهلوی بود. وی ۱۳ سال نخست وزیر بود و ریاست دولت در ایران را بر عهده داشت که این طولانی ترین ریاست بر دولت در طول تاریخ ایران بوده‌است.
,در سال ۱۳۴۴ امیرعباس هویدا که در آن زمان رئیس دولت بود، استعفای خود را به محمدرضا شاه ابلاغ کرد و بار دیگر مأمور تشکیل دولت شد و پس از ۱۳ سال تصدی پست نخست وزیری، از کار کناره گرفت و جمشید آموزگار به نخست وزیری منصوب شد و هویدا به عنوان وزیر دربار شاهنشاهی مشغول به کار شد.
,,
, جمشید آموزگار از نخست‌وزیران ایران در دوره پهلوی، وزیر کشور و رئیس اجلاس اوپک در تهران بود.
,
او متولد چهارم تیر ماه ۱۳۰۲ استهبان فارس است. پدرش حبیب الله خان آموزگار از قضات وزارت عدلیه رضا شاه بود و در سال ۱۳۲۸ فعالیت‌های اجرایی خود را با سمت کارشناسی در سازمان ملل آغاز کرد.
برخی رخدادها سرانجام منجر به استعفای آموزگار از نخست وزیری در چهارم شهریور و استعفا از دبیرکلی حزب رستاخیز در مهر ۱۳۵۷ شد و او در اوج انقلاب بخاطر بیماری همسر آلمانی خود کشور را به قصد آمریکا ترک کرد و از کشته شدن رهایی یافت. وی هم‌اینک در آمریکا اقامت دارد.
,
, ارتشبد غلامرضا ازهاری یکی از فرماندهان ارشد ارتش ایران در دوره پهلوی بود. وی در سال ۱۲۸۸ خورشیدی در شیراز متولد شد.
,در طول خدمت نظامی ، مدالهای متعددی مانند نشان درجه یک و دو همایون ، نشان لیاقت ، افتخار ، خدمت ، کوشش ، ورزش ، سپاس ، پاس و بیست و هشت مرداد و یک نشان از سنتو دریافت کرد.
,,
,
شاپور بختیار (زادهٔ ۲۶ ژوئن ۱۹۱۴ - درگذشتهٔ ۱۵ مرداد ۱۳۷۰ برابر ۶ اوت ۱۹۹۱) سیاستمدار ایرانی، از رهبران جبهه ملی ایران و آخرین نخست‌وزیر حکومت پادشاهی مشروطه ایران در سال ۱۳۵۷ بود.
,
وی در ۱۹۳۶ به فرانسه رفت و در ۱۹۳۹ دکترای خود را در زمینهٔ علوم سیاسی از دانشگاه سوربن دریافت کرد. او در ضمن دو مدرک لیسانس در زمینه‌های حقوق و فلسفه نیز دریافت کرده بود.
,در سال ۱۹۴۶ شاپور بختیار به ایران بازگشت. در سال ۱۹۵۱ توسط وزیر وقت کار به عنوان مدیر ادارهٔ کار استان اصفهان انتخاب شد و بعدها به ادارهٔ کار در استان خوزستان (مرکز صنعت نفت ایران) ارتقا یافت.
,در جریان ملی شدن صنعت نفت ایران، بختیار که عضو حزب ایران شده بود به طرفداری از مصدق برخاست و در سال ۱۹۵۳ در دولت کوتاه محمد مصدق، بختیار معاون وزارت کار شد.
,بختیار در جبهه ملی دوم نیز فعال بود. در بهمن ۱۳۴۲ همراه با دیگر رهبران جبهه ملی به زندان افتاد.
,در اواخر سال ۱۹۷۸ و اوج گیری انقلاب ایران، شاه دستور آزادی بختیار از زندان را صادر کرد و از وی در دیداری خصوصی در کاخ نیاوران تهران خواست که مقام نخستوزیری ایران را قبول کند.
,در ۲۶ دی ۱۳۵۷ محمدرضا شاه به همراه فرح پهلوی از کشور خارج شد. در آخرین لحظات خروج شاه از ایران بختیار به داخل هواپیمای شاه رفت و به وی اطمینان داد که تمام تلاش خود را برای حفظ کشور به کار بندد.
,۱۰ روز بعد در روز ۲۲ بهمن ارتش اعلام بی‌طرفی کرد و انقلابی‌ها تمام مراکز و اداره‌های دولتی را به دست گرفتند و سرانجام شاپور بختیار پس از مدتی مخفیانه زیستن، در میانه فروردین سال ۱۳۵۸ به فرانسه سفر کرد
,,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه