به بهانه میلاد حضرت مجتبی(ع)؛

• پنج‌شنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۴ ۱۰:۲۸
• کد خبر : 353648

• اخبار
• سایر رسانه ها

حقیقت چیست؟ آیا صلح امام حسن صرفاً برخواسته از روحیات مسالمت جویانه حضرتش بوده؟ و یا خیر صلح، محصول شرایطی بود که امام مجبور به پذیرش آن شد؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از زیتون؛  بالاترین فایده‌ی مطالعه­‌ی تاریخ و تحلیل آن این است که ما می توانیم امروزمان را بهتر بشناسیم و در اتخاذ تصمیمات­‌مان از تجربه‌­ی تاریخی گذشته بهره بریم.امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:رای الرجل علی قدر تجربته؛(بحار الانوار، ج 71، ص 341)ارزش نظریه شخص به اندازه میزان تجربه وشناخت و استفاده او از تاریخ گذشتگان است.

و در نامه 31 نهج البلاغه به فرزندشان می فرمایند:«اىْ بُنَىَّ انّى‏ وَ انْ لَمْ اکُنْ عُمِّرْتُ عُمُرَ مَنْ کانَ قَبْلى‏ فَقَدْ نَظَرْتُ فى‏ اعْمالِهِمْ وَ فَکَّرْتُ فى‏ اخْبارِهِمْ وَ سِرْتُ فى‏ اثارِهِمْ حَتّى‏ عُدْتُ کَاحَدِهِمْ بَلْ کَانّى‏ بِمَا انْتَهى‏ الَىَّ مِنْ امُورِهِمْ قَدْ عُمِّرْتُ مَعَ اوَّلِهِمْ الى‏ اخِرِهِمْ فَعَرَفْتُ صَفْوَ ذلِکَ مِنْ کَدَرِهِ وَ نَفْعَهُ مِنْ ضَرَرِهِ» پسرم! اگر چه من به اندازه همه کسانى که پیش از من بوده‏ اند نزیسته ‏ام اما در کردار آنان بدقت نگریستم و در اخبارشان تفکّر نمودم و در آثار آنها به سیر و سیاحت پرداختم تا همچون یکى از آنان شدم؛ بلکه گویا در اثر آنچه از تاریخ آنها به من رسیده با همه آنان از اول تا آخر بوده‏ام من قسمت زلال زندگى آنان را از قسمت تاریک و آلوده باز شناختم و سود و زیانش را دانستم.

قران نیز به تاریخ اهمیت و ارزش فراوانى داده ‏است و بیش از نصف قرآن مربوط به تاریخ و تبیین فلسفه تاریخ است؛ حتى بخش عظیمى از آیات در موضوعات فقهى، کلامى و اجتماعى و ... از نظر شأن نزول و تطبیق و تعیین مصداق با تاریخ درآمیخته ‏است.

دوران امامت حضرت مجتبی(ع) مقطعی حساس و عبرت آموز از تاریخ زندگانی ائمه معصومین و مشخصاً صدر اسلام است. صلح امام حسن به عنوان یکی از تصمیمات مهم و تاریخ ساز اسلام هنوز و با گذشت 14 قرن از ان مقطع به درستی تبیین نگردیده است. تا جایی که بسیاری از خواص و علمای جامعه[به معنای عام کلمه] نتوانسته اند حقیقت آن تصمیم و شرایط دشوار آن مقطع را به درستی و آنگونه که بوده فهم کرده و بر اساس آن عمل کنند.

صلح امام حسن مجتبی (ع) در کنار قبول ولایتعهدی امام رضا(ع) مواردی هستند که خواص جامعه از ظن خود یار آن شده اند و در خوشبینانه ترین حالت نتوانسته و در بدبینانه ترین حالت نخواسته اند حقیقت آنرا را درک کنند و به کُنه مطلب آنگونه که بود برسند. از امام حسن مجتبی(ع) در طول تاریخ چهره ای صلح جو ترسیم کرده اند و از امام حسین چهره ای مبارز و در برخی موارد خشونت طلب. تا جایی که این اواخر تئورسین اصلاحات در جمله ای شاذ گفت: بعد از شهادت امام حسین رفتار ائمه عقلانی شد!!!

اما حقیقت چیست؟ آیا صلح امام حسن صرفاً برخواسته از روحیات مسالمت جویانه حضرتش بوده؟ و یا خیر صلح، محصول شرایطی بود که امام مجبور به پذیرش آن شد؟

برای یافتن پاسخ چه کسی اولی تر و محق تر از خود امام مجتبی(ع) خواهد بود.

امام مجتبى(علیه السلام) در پاسخ شخصى که به صلح آن حضرت اعتراض کرد، عوامل و موجبات اقدام خود را چنین بیان نمود:
من به این علت حکومت و زمامدارى را به معاویه واگذار کردم که اعوان و یارانى براى جنگ با وى نداشتم. اگر یارانى داشتم شبانه روز با او مى‏ جنگیدم تا کار یکسره شود. من کوفیان را خوب مى ‏شناسم و بارها آنها را امتحان کرده ‏ام. آنها مردمان فاسدى هستند که اصلاح نخواهند شد، نه وفا دارند، نه به تعهدات و پیمان هاى خود پایبندند و نه دو نفر با هم موافقند. بر حسب ظاهر به ما اظهار اطاعت و علاقه مى‏ کنند، ولى عملاً با دشمنان ما همراهند.(طبرسى، احتجاج، نجف ،المطبعه المرتضویه، ص 157)

یشواى دوم که از سستى و عدم همکارى یاران خود به شدت ناراحت و متاثر بود، روزى خطبه‏ اى ایراد فرمود و طى آن چنین گفت:

«در شگفتم از مردمى که نه دین دارند و نه شرم و حیا. واى بر شما! معاویه به هیچ یک از وعده‏ هایى که در برابر کشتن من به شما داده، وفا نخواهد کرد. اگر من با معاویه بیعت کنم، وظایف شخصى خود را بهتر از امروز مى توانم انجام بدهم، ولى اگر کار به دست معاویه بیفتد، نخواهد گذاشت آیین جدم پیامبر را در جامعه اجرا کنم.

به خدا سوگند (اگر به علت سستى و بی وفایى شما) ناگزیر شوم زمامدارى مسلمانان را به معاویه واگذار کنم، یقین بدانید زیر پرچم حکومت بنى امیه هرگز روى خوش و شادمانى نخواهید دید و گرفتار انواع اذیت ها و آزارها خواهید شد.

هم اکنون گویى به چشم خود مى‏ بینم که فردا فرزندان شما بر در خانه فرزندان آنها ایستاده و درخواست آب و نان خواهند کرد؛ آب و نانى که از آن فرزندان شما بوده و خداوند آن را براى آنها قرار داده است، ولى بنى امیه آنها را از در خانه خود رانده و از حق خود محروم خواهند ساخت».

آنگاه امام افزود:«اگر یارانى داشتم که در جنگ با دشمنان خدا با من همکارى مى‏ کردند، هرگز خلافت را به معاویه واگذار نمى‏ کردم، زیرا خلافت بر بنى امیه حرام است....».( شُبَّر، سید عبدالله، جلأالعیون، قم، مکتبه بصیرتى، ج 1، ص 345-346)

کلمات و جملات بقدری رسا و صریح بیان گردیده که راه هرگونه فهم ناصحیح را می بندد. شرایط در زمان امام به گونه ای بود که با وجود تصمیم شان بر جهاد، صلح بر ایشان تحمیل گردید. روایت امام حسن از دلایل صلح، با روایتی که عافیت طلبان امروزی مبلّغ آن هستند کاملاً متفاوت است. عافیت طلبان بگونه ای وانمود می کنند که گویی صلح استراتژی دائمی و از قبل تصمیم گرفته شده امام مجتبی بوده است. 

جملات امام مجتبی(ع) بخوبی نشان می دهد که صلح در هر شرایطی صحیح نیست و باید ها و نبایدهایی دارد. 

نکته مهم دیگری که از جملات امام استنباط می شود این است که جامعه وظیفه دارد تا شرایط را بگونه ای رقم بزند که صلح بر امام جامعه تحمیل نشود. اینکه امام مجتبی(ع) تن به صلح با معاویه داد محصول سهل انگاری جامعه بوده است نه استراتژی امام.

مبارزه امام با معاویه، ادامه­‌ی مبارزه‌­ی پیامبر با بنی امیه و ادامه‌­ی مبارزه‌­ی جریان حق و باطل در طول تاریخ است، و این مبارزه هنوز ادامه دارد و بعد از این نیز ادامه خواهد داشت. 

در پایان به سخنی از امام خمینی رحمه‌الله علیه اشاره می کنیم و بحث را به پایان می‌بریم:
​​«قصه‌ی امام حسن و قضیه‌ی صلح، این هم صلح تحمیلى بود؛ براى اینکه امام حسن، دوستان خودش، یعنى آن اشخاص خائنى که دور او جمع شده بودند، او را جورى کردند که نتوانست خلافش بکند، صلح کرد؛ صلح تحمیلى بود. این صلحى هم که حالا به ما می‌خواهند بگویند، این‏ است‏. بعد از این که صلح کردند، به حسب روایت، به حسب نقل، معاویه به منبر رفت و گفت که تمام حرف‌هایی که گفتم، من قرار دادم، زیر پایم؛ مثل پاره کردن این مردی‌که آن قراردادها را. آن صلح تحمیلی که در عصر امام حسن واقع شد، آن حکمیت تحمیلی که در زمان امیرالمؤمنین واقع شد و هر دویش به دست اشخاص حیله‌گر درست شد، این ما را هدایت می‌کند به این که نه زیر بار صلح تحمیلی برویم و نه زیر بار حکمیت تحمیلی»صحیفه‌ی امام، ج ۲۰، ص ۱۱۸ و ۱۱۹

تعجب برانگیز است که با وجود این ادله روشن برخی از سیاستمداران جامعه را نیازمند صلح حسنی می دانند؟!  عده ای از عافیت طلبان میخواهند صلح در هر شرایط و به هر قیمت را تئوریزه کنند و برای تحقق این امر صلح امام حسن را بدون توجه به شرایط آن مستمسک قرار می دهند و تنها راه جلوگیری از این انحراف، تبیین تاریخ هست آنگونه که بود . 

«مروان» که از دشمنان پست اهل بیت علیهم السلام است در مورد شرایط تحمیلی بعد از صلح به امام حسن علیه السلام از صبر و حلم ایشان ابراز شگفتی می کند و رو به کوهی می گوید: مصیبت هایی که بر حسن بن علی وارد شد اگر بر این کوه وارد می شد متلاشی می شد و فرو می ریخت.

این وصف دشمن از امام حسن مجتبی درحالی است که عده ای از شیعیان هنوز شناخت درستی از ایشان ندارند و آن حضرت را اهل صلح و سازش قلمداد می کنند. 

انتهای یپام/پ

• برچسب ها
• #
• #
• #