• پنج‌شنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۵ ۲۰:۱۵
• کد خبر : 847352

• اخبار
• سایر رسانه ها

حضرت معصومه علیها السلام در اول سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و پدرش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و مادرش حضرت نجمه بود که به علت پاکی و طهارت نفس به او طاهره می گفتند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از“سیرجان خبر” ؛ حضرت معصومه علیها السلام در اول سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و پدرش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و مادرش حضرت نجمه بود که به علت پاکی و طهارت نفس به او طاهره می گفتند.حضرت معصومه در ۲۸ سالگی و در روز دوازدهم ربیع الثانی سال ۲۰۱ هجری قمری در قم به شهادت رسید که امروز بارگاه ملکوتی و مرقد مطهرش همچون خورشیدی در قلب شهرستان قم می درخشد و همواره فیض بخش و نورافشان دلها و جانهای تشنه معارف حقانی است.

آن حضرت در واقع بتول دوم و جلوه ای از وجود حضرت زهرا سلام الله علیها بود و در طهارت نفس امتیازی خاص و بسیار والاداشت که امام هشتم برادر تنی آن حضرت او را (که نامش فاطمه بود) معصومه خواند،فرمود: «من زار المعصومه بقم کمن زارنی» : (کسی که حضرت معصومه علیها سلام را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است).

مقام علم و عرفان او در مرحله ای است که در فرازی از زیارتنامه غیر معروف او چنین می خوانیم: «السلام علیک یا فاطمه بنت موسی بن جعفر و حجته و امینه» ‍:  (سلام بر تو ای فاطمه دختر موسی بن جعفر و حجت و امین از جانب موسی بن جعفر) و باز می خوانیم: «السلام علیک ایتها الطاهره الحمیده البره الرشیده التقیه الرضیه المرضیه»: (سلام بر تو ای بانو پسندیده نیک سرشت، ای بانوی رشد یافته، پاک طینت، پاک روش، شایسته و پسندیده) بدین لحاظ و مقامات عالی معنوی آن بانوست که حضرت رضا علیه السلام در فرازی از زیارتنامه معروفش به ما آموخته که در کنار مرقدش خطاب به او بگوییم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنه فان لک عندالله شانا من الشان».

(ای فاطمه! در بهشت از من شفاعت کن چرا که تو در پیشگاه خداوند دارای مقامی بس ارجمند و والا هستی) امام صادق علیه السلام سالها قبل از ولادت حضرت معصومه علیها سلام  در توصیف قم سخن گفته و آن مکان را حرم خاندان رسالت خوانده بود، آنگاه فرمود: به زودی بانویی از فرزندانم به سوی آن کوچ کند که نامش فاطمه دختر موسی بن جعفر است و با شفاعت او همه شیعیانم وارد بهشت می شوند.

خاندان عصمت پیامبر در انتظار آن بودند که این دختر ممتاز چشم به این جهان بگشاید تا قلب و روی آنان را به دیدار خود روشن و منور گرداند و آغاز ماه ذیقعده برای حضرت رضا علیه السلام و دودمان نبوت و آل علی علیه السلام پیام آور شادی مخصوص و پایان بخش انتظاری عمیق و شور آفرین بود زیرا حضرت نجمه فرزندی جز حضرت رضا علیه السلام نداشت و مدتها پس از حضرت رضا نیز دارای فرزندی نشده بود.

از آنجا که سال ولادت حضرت رضا علیه السلام یعنی سال ۱۴۸ هجری قمری و سال ولادت حضرت معصومه علیها سلام سال ۱۷۳ و بین این دو ولادت بیست و پنج سال فاصله بود و از طرفی امام صادق علیه السلام ولادت چنان دختری را مژده داده بود، از این رو خاندان پیامبر بیصبرانه در انتظار طلوع خورشید وجود حضرت معصومه علیها سلام بودند.

هنگامی که وی چشم به جهان گشود براستی که آنروز برای اهل بیت عصمت بخصوص امام هشتم و حضرت نجمه سلام الله علیه روز شادی و سرور وصف ناپذیر و از ایام الله بود زیرا اختری از آسمان ولایت و امامت طلوع کرده بود که قلبها را جلا و شفا می داد و چشمها را روشن می کرد و به کانون مقدس اهل بیت علیهم السلام گرمی و صفا می بخشید

این سوال که پیامبر اسلام با آنکه چند فرزند دختر داشت چرا حضرت زهرا را بیشتر دوست می داشت و به او بیشتر اعتبار می داد، سوالی است که درباره حضرت معصومه علیها سلام نیز صادق است که چرا حضرت موسی بن جعفر علیه السلام با داشتن دختران بسیار به حضرت معصومه علیها سلام توجه می کرد و در میان آنها این دختر به آن همه مقامات نایل شد که پاسخش این است که در آیات قرآن و گفتار پیامبر و امامان به طور مکرر معیار, داشتن علم، تقوا و جهاد و سایر ارزشهای والای انسانی است

براستی که حضرت معصومه علیها سلام همچون جده اش حضرت زهرا سلام الله علیه در معیارهای ارزشی اسلام یکه تاز عرصه ها و در علم و کمالات و قداست گوی سبقت را از دیگران ربوده بود و وی تافته ای ملکوتی و جدا بافته و ساختار وجودی او از دیگران ممتاز بود.

همان گونه که پیامبر (ص) در شان حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود:‌ «فداها ابوها» : (پدرش به فدایش باد)، حضرت موسی بن جعفر علیه السلام نیز در شان حضرت معصومه علیها سلام فرمود: «فداها ابوها»حضرت معصومه علیها سلام همنام حضرت فاطمه زهراست دراین نام رازها نهفته است و یکی از رازها این بود که در علم و عمل از رقبای خود پیشی گرفته و دیگر این که از ورود شیعیان به آتش دوزخ جلوگیری می نماید.

 همچنین از نظر کمالات علمی و عملی بی نظیر است دیگر این که گرچه مرقد مطهرش آشکار است و همانند مرقد مطهر حضرت زهرا سلام الله علیها مخفی نیست ولی مطابق مکاشفه ای که برای بعضی از اولیای خدا روى داده امام باقر یا  امام  صادق علیهم السلام فرمودند: «کسی که مرقد حضرت معصومه علیها سلام را زیارت کند به همان مقصودی نایل خواهد شد که از زیارت قبر حضرت زهرا سلام الله علیها نایل می شود و از دیگر مشابهت های حضرت معصومه علیها سلام به حضرت زهرا فداکاری ایشان در راه اثبات ولایت بود زیرا حضرت معصومه علیها سلام نیز آن چنان تلاش کرد که جان خود را فدا نمود و به شهادت رسید.

همان گونه که حضرت زهرا سلام الله علیها با استدلالهای متین و استوار، حقانیت ولایت حضرت علی علیه السلام را تبیین می کرد، حضرت معصومه علیها سلام نیز چنین بود و روایاتی که از آن حضرت نقل شده غالباً درباره امامت و ولایت علی علیه السلام است که با اثبات ولایت او ولایت امـامـان معصوم نیز ثابت می شود.

برای نمونه حضرت معصومه با چند واسطه از حضرت زهرا نقل می کنند که فرمود: پیامبر در شب معراج به بهشت رفت و بر روی پرده ای در قصر بهشت دید که چنین نوشته شده: «لااله الا الله محمدا رسوله علی ولی القوم» : (معبودی جز خدای یکتا و بی همتا نیست محمد رسول خدا و علی ولی و رهبر مردم است) و بر روی پرده درگاه قصر دیگری نوشته شده است: «شیعت علی هم الفائزون» (شیعیان علی رستگارند) و نیز با چند واسطه از رسول خدا (ص) نقل می کند که فرمود:‌«الا من مات علی حب آل محمد مات شهیدا»: آگاه باشید! کسی که با حب آل محمد از دنیا برود شهید از دنیا رفته است).

راز عدم ازدواج حضرت معصومه (س)

حضرت فاطمه معصومه(س) در اول ذیقعده ۱۷۳ در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارش حضرت موسی بن جعفر (ع) و مادر گرامی‌اش نجمه خاتون است و بعد از ورود حضرت رضا (ع) به مرو آن حضرت نامه‌ای را به وسیله یکی از غلامان خویش برای خواهرش فرستاد که با رسیدن نامه، بلافاصله فاطمه معصومه(س) آماده سفر گشت و آن حضرت در سال ۲۰۱ هجری به همراه پنج تن از برادران (فضل، جعفر، هادی، قاسم، زید) و تعدادی از برادرزادگان و کنیزان روانه خراسان شدند.
هنگامی که موکب حضرت معصومه(س) به ساوه رسید، عده‌ای از دشمنان اهل بیت، به اشاره مأمون عباسی راه را بر آنان بستند و در یک درگیری نابرابر، تمام برادران و بیشتر همراهان او به شهادت رسیدند و حضرت معصومه(س) بر اثر شدّت تألمات و بنا بر قولی بر اثر مسمومیت بیمار گشت.
در روز ۲۳ ربیع الاوّل ۲۰۱ هجری فاطمه معصومه(س) وارد قم شد و ناقه حضرت در محلی که امروز به نام میدان میر نامیده می‌شود، زانو به زمین زد و این افتخار نصیب موسی بن خزرج ، بزرگ اشعریان شد تا هفده روز میزبان دختر، خواهر و عمه امام باشد.
آن بانو سرانجام در روز دهم ربیع الثانی ۲۰۱ هجری از دنیا رحلت کرد و با تجلیل فراوان مردم قم، و به وسیله دو فرد ناشناس، به خاک سپرده شد.

اهمیت ازدواج در اسلام

باید یاد آورشویم که در اسلام بر امر ازدواج تأکید و سفارش فراوان شده است؛ تا آنجا که در قرآن، این معجزه ماندگار الهی، آیات متعددی در این باره وجود دارد؛ از جمله می‌فرماید: )وَأَنْکِحُوا اْلأَیامى‏ مِنْکُمْ وَ الصّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلیم باید مردان بی زن و زنان بی‌شوهر و کنیزان و بندگان خود را به نکاح درآورید و اگر آنان فقیر باشند، خداوند آنان را از فضل خویش بی‌نیاز خواهد ساخت؛ زیرا خداوند وسعت دهنده و داناست.
خداوند در آیه دیگری می‌فرماید: و از نشانه‌های او (خداوند) اینکه همسرانی از جنس خود شما برای شما آفرید، تا در کنار آنها آرامش یابید و در میان شما مودّت و رحمت قرار داد و در این نشانه‌هایی است برای گروهی که تفکر کنند.
در روایات نیز تعبیرات تأمل برانگیزی درباره ازدواج آمده است که به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذاشت و پیامبر اکرم(ص) فرمود:اَلنِّکاحُ سُنَّتی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتی فَلیس مِنّی؛ ازدواج سنت من است؛ هر کس از سنت من رو بگرداند، از من نیست.

از طرف دیگر، عزب بودن و مجرد زندگی کردن به شدّت نکوهش شده است و پیامبر اکرم(ص) فرمود: شَرارُکُمْ عُزَّابُکُمْ، رَکْعَتانِ مِنْ مُتَأهِّلٍ خَیْرٌ مِنْ سَبعینَ رکْعَهً مِنْ غیْرِ مُتَأهِّلٍ؛[۹] بدترین شما، عزب‌ها (و بی همسران) هستند. دو رکعت نماز فرد متاهّل، بهتر است از هفتاد رکعت نمز غیر متأهل.
حال این پرسش رخ می‌نماید که حضرت معصومه(س) با آن مقام علمی و آگاهی‌ای که از دستور‌های اسلام و سنّت پیامبر اکرم(ص) داشت، چرا ازدواج نکرد و تشکیل خانواده نداد؟ از طرف دیگر، بر اثر موقعیت علمی و معنوی و زیارتی آن حضرت، بسیاری از دختران امروز آن حضرت را به عنوان اسوه برای خود پذیرفته‌اند که روشن نشدن راز ازدواج آن حضرت، ممکن است بهانه‌ای برای فرار از ازدواج باشد.
این نکته را هم اضافه کنیم که نه تنها حضرت معصومه(س) ازدواج نکرد، بلکه هیچ یک از دختران موسی بن جعفر ازدواج نکردند.

بررسی نظریات مختلف

احتمالات و نظریات مختلفی برای ازدواج نکردن آن حضرت بیان شده است که به برّرسی و صحت و سقم هر یک می‌پردازیم.

۱٫ وصیّت موسی بن جعفر(ع)

یکی از احتمالات که در واقع یکی از پاسخ‌ها به پرسش فوق است، این است که خود حضرت موسی بن جعفر به دخترانش وصیت کرده تا ازدواج نکنند!
ابن واضح یعقوبی طرفدار این نظریه است. سخن او در این باب چنین است: موسی بن جعفر را هیجده پسر و ۲۳ دختر، پسران عبارت بودند از : علی‌رضا، ابراهیم، عباس، قاسم، اسماعیل، جعفر، هارون، حسن، احمد، محمد، عبیدالله، حمزه، زید، عبدالله، اسحاق، حسین، فضل و سلیمان.
موسی بن جعفر وصیت کرد که دخترانش شوهر نکنند و هیچ کس از آنان شوهر نکرد، مگر ام سلمه که در مصر به ازدواج قاسم بن محمد بن جعفر بن محمد در آمد و در این‌باره میان قاسم و خویشاوندانش جریان سختی پیش آمد؛ تا آنجا که قاسم قسم خورد که جامه از وی دور نکرده است و جز آنکه عقد موقتی بسته شده برای محرمیّت در مسیر رفتن به حج رفتن منظوری نداشته است.
در پاسخ به سخنان یعقوبی اولاً، باید گفت: چنین وصیّتی برخلاف سنت رسول الله(ص) و سیره امامان اهل بیت عصمت و طهارت است و هرگز چنین وصیتی از امام معصوم صادر نمی‌شود.
ثانیاً، متن وصیت حضرت موسی بن جعفر غیر از آن چیزی است که یعقوبی ادّعا دارد و برای قضاوت در این زمینه، ابتدا متن وصیت حضرت را مرور می‌کنیم. ابراهیم بن عبدالله از موسی بن جعفر(ع) نقل کرده که آن حضرت جمعی را مانند اسحاق بن جعفر، ابراهیم بن محمد و جعفر بن صالح و … را بر وصیت خود شاهد گرفت و فرمود: اُشْهِدُ هُمْ اَنّ هَذِهِ وَصِیَّتی … اَوصَیْتُ بها اِلی عَلَیٍٍّ اِبْنی … و اِنْ اَرادَ رَجَلٌ مِنْهَم اَنْ یُزَوِّجَ أختَهُ فَلَیْسَ لَهُ اَنْ یُزَوِّجَها الاّ بِاِذْنِهِ وَ اَمْرِهِ … وَ لا یُزَوِّجَ بَناتی اَحَدٌ مِنْ اِخْوتِهِنَّ وَ مِنْ اُمّهاتِهِنَّ وَ لا سُلْطانٌ وَ لا عَمِلَ لَهُنّ اِلاّ بِرأیِهِ وَ مَشْوَرتهِ ، فَاِنْ فَعْلُوا ذلِکَ فَقَدْ خالَفُوا الله تَعالی وَ رَسُولَهُ (ص) وَ حادُّوهُ فی مُلْکِهِ وَ هُوَ اَعْرَفُ بِمنالحِ قَوْمِهِ اِنْ اَرادَ اَنْ یَزَوِّجَ زَوَّجَ، وَ اِنْ اَرادَ اَنْ یَتْرَکَ تَرَکَ..؛ شاهد می‌گیرم آنها را که این وصیّت من است که به فرزندم علی وصیت کرده‌ام… (از جمله وصیتم این است) اگر مردی از شما خواست خواهرش را شوهر دهد، این حق را ندارد، مگر با اجازه و فرمان او (علی) و نه دختران من (حق دارند) که یکی از خواهران خود را شوهر دهند و یا مادران آنها و نه سلطانی، و نه کاری برای آنها انجام دهد، مگر اینکه با نظر و مشورت او (علی) باشد. اگر بدون اجازه او به چنین کاری اقدام کنند، به راستی با خدا و رسولش مخالفت و در سلطنت او منازعه کرده‌اند و او (حضرت رضا) به مصالح قومش در امر ازدواج آگاه‌تر است و اگر خواست به کسی شوهر دهد، شوهر می‌دهد و اگر خواست رد کند، رد می‌کند.
در این وصیت‌نامه، حضرت موسی بن جعفر(ع) با صراحت به فرزندان اعلام می‌دارد که حجّت خدا بعد از او علی بن موسی(ع) است و خواهران باید در هر کاری از جمله مسئله ازدواج از او اطاعت کنند و هر فردی را که علی بن موسی مناسب دید، آنان با او ازدواج کنند؛ چرا که آن حضرت به مسائل ازدواج آگاه‌تر و به وضعیت بستگان آشنایان آشناتر است و در اینجا هرگز سخن از ترک ازدواج دختران موسی بن جعفر و خواهران حضرت رضا(ع) نیست؛ سخن در این است که بر ازدواج آنان حضرت رضا(ع) باید نظارت داشته باشد.
بنابراین نظریه یعقوبی بی‌اساسی است و نمی‌توان بر آن اعتماد کرد و به همین جهت، برخی محققین صریحاً سخن یعقوبی را مجعول و بی اساس دانسته‌اند.

۲٫ همتا نداشتن

نظریه دوم این است که دختران حضرت موسی بن جعفر مخصوصاً فاطمه معصومه(س) از نظر کمال علمی و معنوی در حد بالایی قرار داشتند و کسی همسنگ و همسر آنها پیدا نمی‌شد و یکی از اموری که در تزویج دختر مورد توجه قرار می‌گیرد، هم کفو بودن است.
این نظریه نیز نمی‌تواند قابل تأیید باشد؛ زیرا اولاً سیره ائمه اطهار این نبوده که دختران خود را به جهت پیدا نشدن همسنگ در خانه نگه دارند و مانع ازدواج آنان شوند، بلکه آنان، هم در قول، و هم در عمل خود، مؤمن و مؤمنه رکفو یکدیگر می‌دانستند و از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که آن حضرت فرمود: هر گاه کسی به خواستگاری دختر شما آمد که دینداری و امانتداری او را می‌پسندید (هر چند در حد دختر شما نباشد) شوهر دهید و اگر شوهر ندهید، در زمین فتنه و فساد بزرگ بر پا می‌شود.
ثانیاً، در عصر امام کاظم(ع) جوانان شایسته‌ای از تبار امام حسن مجتبی(ع) و حضرت سیدالشهدا(ع) و نیز در میان شیعیان افرادی وجود داشتند که می‌توانستند همسران مناسب برای آنان باشند.

۳٫ اختناق هارونی

احتمال و نظریه سوم آن است که اختناق هارون الرشید و وجود خفقان در آن دوران، چنان شدید بود که حتی کسی جرئت نداشت برای پرسیدن مسائل شرعی به در خانه موسی بن جعفر(ع) مراجعه کند، تا چه رسد به اینکه به عنوان داماد آن حضرت رفت و آمد دائمی با خانواده موسی بن جعفر(ع) داشته باشد؛ چرا که همین ارتباط نسبی زمینه‌ای را فراهم می‌ساخت تا هارون به اذیت و آزار او بپردازد و البته با اینکه هارون در مواردی تظاهر به دینداری می‌کرد، ولی ستمگری بی‌رحم بود.

یکی از مورّخین می‌گوید:هارون هنگام شنیدن وعظ از همه بیشتر اشک می‌ریخت و در هنگام خشم و تندی از همه ظالم‌تر بود و همین مرد دو هزار کنیز داشت که سیصد نفر آنان مخصوص آواز خوانی و رقص و خنیاگری بودند.
شیعیان در عصر خلافت هارون در تنگنا و فشار قرار داشتند و کسانی چون علی بن یقطین در تقیه به سر می‌بردند و کوچک‌ترین حرکاتشان زیر نظر بود. نمونه بارز آن داستان لباسی است که هارون به علی بن یقطین داد و این لباس ویژه خلفا بود و علی بن یقطین آن را به موسی بن جعفر(ع) اهدا کرد. حضرت آن را قبول نکرد و فرمود: این لباس را نگهدار و از دست مده؛ زیرا در حادثه‌ای که برایت پیش می‌آید، به کار می‌آید.
چندی بعد یکی از خدمتگزاران علی بن یقطین، نزد هارون شکایت کرد و گفت : لباس مخصوص را به موسی بن جعفر اهدا کرده است و هارون بلافاصله او را احضار کرد و از لباس پرسش کرد و او گفت: آن را در بقچه‌ای نگه داشته‌ام و هارون دستور دارد تا فوراًَ آن را بیاورد و وقتی که نگاهش به لباس افتاد، گفت: بعد از این هرگز سخن سعایت کننده‌ای را درباره تو باور نخواهم کرد.
این گونه قضایا نشان می‌دهد که ارتباط موسی بن جعفر(ع) کنترل می‌شد و از طرفی زندانی شدن امام نیز، انگیزه خواستگاری از دختران آن حضرت را کاهش می‌داد که بعد از شهات امام وحشت بیشتری بر مردم حاکم شد و حضرت رضا(ع) نیز تحت نظر قرار‌گرفت.

در زمان مأمون آن حضرت به خراسان احضار شد و بعد از یک سال، حضرت معصومه(س) و جمعی از برادران او به خراسان حرکت کردند، اما در راه، حضرت معصومه(س) پیش از دیدن برادر، دار فانی را وداع کرد و امر ازدواج او هم تحقق نیافت.
بنابراین راز عدم ازدواج حضرت معصومه و خواهران او را نه در وصیت پدر باید جستجو کرد و نه در نبود همسر متناسب و هم کفو، علت آن، وجود اختناق شدید هارونی و مأمونی بود که باعث شد احدی جرئت نکند به راحتی به خانه موسی بن جعفر و بعد از او فرزندش رفت و آمد داشته باشد و داماد آن خانواده گردد و از طرف دیگر، زندانی شدن حضرت موسی بن جعفر(ع) و سرانجام شهادت او، و احضار شدن حضرت رضا(ع) به خراسان و دورافتادن از خواهران، مزید بر این علت بود.

عاشق برادر

دوران کوتاه زندگانی حضرت معصومه علیهاالسلام همواره در اندوهِ ستم عباسیان گذشت و هنوز بیش از ده بهار از زندگانی را پشت سر ننهاده بود که دست بیداد هارون الرشید دستان نوازش گر پدر را از سر او کوتاه کرد و دریایی از اندوه را بر قلب شریفش جاری ساخت؛ اگر چه قبل ازآن نیز زندان های جور هارون، کم تر، مجالی برای دیدار پدر فراهم ساخته بود و بعد از پدر، حجت خدا و دادرس مردمان، برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا، تنها مایه آرامش او بود و آن حضرت با دیدار برادر غم ها را از یاد می برد و به کانون زندگی اش نور و صفا می بخشید و همین عشق ویژه به برادر بود که باعث شد نتواند فراق او را تحمل کند و به اشتیاق دیدار برادر مدینه را به قصد مرو ترک گوید.

رتبه ای همانند معصومان

در تعالیم آسمانی، به ویژه در قرآن، از زنان بزرگ و کاملی سخن رفته که خداوند مقام بلندشان را ستوده است و در فرهنگ شکوهمند اسلام نیز از زنانی سخن به میان آمده است که با تعالی روح و کسب کمالات معنوی، این ظرفیت را یافتند که بیش از دیگران فروغ جاویدان و نور الهی ولایت را دریافت کنند و حضرت زینب و حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام ، مصداق روشن این زنانند؛ زنانی که ستایش امامان معصوم را برانگیخته، گاه رتبه ای بلند، همسان و همانند معصومان یافته اند.

محدثه

ذخایر والای روایات اسلامی که اکنون در پیش روی همه دین باوران و حقیقت جویان است، حاصل رنج عالمان و محدثان بسیاری است که در حفظ و پاس داشتِ این گنجینه گران مایه خالصانه کوشیده اند و در میان اصحاب حدیث به شماری از بانوان با فضیلت برمی خوریم که نام خود را در زمره محدثان ثبت کرده اند و از جمله عناوینی که بلندی مرتبه علم و آشنایی کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام ، را با معارف بلند اسلامی نشان می دهد، محدثه بودن آن حضرت است. بزرگان علم حدیث، روایات بسیار از آن حضرت نقل کرده اند و روایاتی که از این بانوی بزرگ نقل شده به دلیل شخصیت والایش مورد توجه محدثان شیعه و سنی قرار گرفته است.

پدر به فدایش

از راهی دور به قصد دیدار مولایشان آمده بودند و وقتی به مدینه رسیدند، خستگی در تن هایشان باقی ماند؛ چون شنیدند که سرورشان موسی بن جعفر علیه السلام به سفر رفته است و پرسش هایی که داشتند بر کاغذی نوشته به فاطمه معصومه علیهاالسلام دختر گرامی آن مولا سپردند و فردا روز که به عزم بازگشت به وطن و خداحافظی، باردیگر به منزل امامشان آمدند، آن حضرت هنوز از مسافرت برنگشته بود، اما حضرت معصومه پاسخ سوالات را نوشت و به آنها داد و آنان شادمانْ مدینه را ترک کردند و در اثنای راه، حضرت موسی بن جعفر علیه السلام را دیدند و همه ماجرا را برایشان باز گفتند و حضرت چون پاسخ پرسش ها را دید، موجی از شادی در دلش هویدا شد و سه بار فرمود: «پدر به فدای چنین دختری باد».

کریمه اهل بیت

از دیر باز آستان قدس حضرت معصومه علیهاالسلام منشأ هزاران کرامت و عنایت الهی بوده است و قرن هاست که قلب های ناامید، دل به درگاه نورانی اش می بندند. دست های تهی، از مهر جاری اش سرشار می شوند و انسان های بی پناه در جوار لطفش پناه می گیرند؛ زیرا آن حضرت را عبد صالح خدا و واسطه فیض الهی می دانند. سفره بی کران کرم حضرت معصومه نیز همواره بر زائران حاجتمند گسترده است و بارگاه لطف و فیض سرشار آن حضرت باعث شده که ایشان را به وصف زیبای «کریمه اهل بیت» بخوانند.

زیارت نامه ای خاص

در فرهنگ اسلامی بر استمداد از روح بلند اولیا و خاصان بارگاه الهی و بزرگداشت مقام رفیع آنان تاکید بسیار شده است و در روایات تنها در مواردی بسیار نادر برای امام زاده ای زیارت نامه ای خاص رسیده است و اما برای حضرت معصومه علیهاالسلام از برادر بزرگوارشان امام رضا علیه السلام زیارت نامه ای وارد شده است که از این رو مردمان حضرت معصومه را چون دیگر امامان زیارت می کنند و با او به گفت و گو می ایستند و از روح بزرگش یاری می طلبند و این خود والاییِ مقام و منزلت این بانو را می رساند.

فضیلت زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام

در روایاتْ نسبت به زیارت مرقد بانوی برگزیده، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام ، سفارش فراوان شده است و این خود نشان از فضیلت های بی شمار و مقام والای آن بانو دارد و سه امام معصوم زیارت آن حضرت را ترغیب و تشویق کرده و اجرای بزرگ برای آن بیان کرده اند و از آن جاکه چنین پاداش عظیمی بعد از امام رضا علیه السلام ، درباره هیچ کدام از فرزندان حضرت موسی بن جعفر نیامده است.

مقام بلند حضرت معصومه علیهاالسلام

شخصیت عظیم و روح الهی حضرت معصومه علیهاالسلام در زبان مورخان و عالمان دین چنین توصیف شده است و محدث گران قدر حاج شیخ عباس قمی به هنگام بحث از دختران حضرت موسی بن جعفر می نویسد: «بر حَسب آنچه به ما رسیده، افضل آنها سیده جلیله معظّمه، فاطمه بنت امام موسی علیه السلام ، معروف به حضرت معصومه، است» و پژوهشگر معاصر، علامه بزرگوار حاج شیخ محمدتقی تستری، صاحب قاموس الرجال نیز می نویسد: «در میان فرزندان امام کاظم علیه السلام با آن هم کثرتشان بعد از امام رضا علیه السلام کسی هم سنگ حضرت معصومه علیهاالسلام نمی باشد».

ماه منیر قم

خاک پاک دارالایمان قم، مدفن بیش از چهار صد تن از امام زادگان شایسته تعظیم و تجلیل است و در میان این چهار صد اختر تابناکی که در آسمان معنویت قم نور افشانی می کنند تربت پاک شفیعه روز حشر و کریمه اهل بیت چون ماه تابانی همه آنها را تحت الشعاع انوار درخشان خود قرار داده و دیار مقدس قم را شکوهی بی پایان و عظمتی کم نظیر بخشیده است؛ به گونه ای که همه روزه هزاران عاشق دل سوخته، از هر شهر و دیار و کوی و برزن، بر آن ضریح نقره فام چونان نشانی از کوی دوست بوسه می زنند و شمیم بهشتیِ قبر پنهان زهرای مرضیه علیهاالسلام را از آن استشمام می کنند.

کرامت دختران در فرهنگ اسلامی – ایرانی

اول ذیقعده روز میلاد با سعادت بانوی با کرامت اهل بیت، حضرت معصومه (س) و آغاز دهه کرامت است؛ دهه پر برکتی که آغازش میلاد مبارک دختر گرامی هفتمین امام شیعیان و پایانش میلاد مسعود خورشید تابناک ایران زمین، سلطان قلب‏های عاشقان اهل‏بیت عصمت و طهارت حضرت علی‌‏بن موسی‏‌الرضا پسر حضرت امام کاظم(ع) گره خورده است. روز میلاد حضرت معصومه (س) اما یک مناسبت دیگر را هم در دل خود جای داده است و روز میلاد دختر پاکدامن امام هفتم، بهترین بهانه است تا روز ملی دختران نام گیرد؛ دختران پاک‏‌نهادی که در فرهنگ و سبک زندگی ایرانی- اسلامی جایگاهی ویژه دارند و بی‌‏تردید همین رتبه و تراز بالا سبب شده تا در برنامه‌‏ریزی‏‌های‏ غرب برای سقوط و انحطاط جوامع اسلامی، دختران به‌‏عنوان مادران آینده و کسانی‌‏که قرار است از دامنشان مرد به معراج برسد، مورد هجمه‏‌های فرهنگی قرار می‏‌گیرند.

 الف) کرامت دختران در فرهنگ اسلامی – ایرانی‏
دختران در اسلام، عزیز خانواده‌‏اند
زن و دختر در سبک زندگی ایرانی- اسلامی جایگاه بسیار والایی دارد زیرا نه فقط باورهای ملی ما برای بانوان جایگاه و احترام ویژه‏‌ای قائل است بلکه دین مبین اسلام نیز تکمیل‌‏کننده این‏ جایگاه بود و رفتار پیامبر اسلام با تنها فرزندشان حضرت فاطمه(س) زیباترین الگو را برای برخورد پدران با فرزندان دختر خود به تصویر می‌‏کشد و رسول خدا(ص) حضرت فاطمه(س) را بسیار گرامی می‏‌داشتند و ایشان را پاره تن خود می‏‌خواندند و با ورود حضرت زهرا(س) در یک جمع، پیامبر اکرم(ص) به احترام دختر مکرمشان تمام‌‏قد برمی‏‌خاستند و این الگوی رفتاری‏‌ در میان دیگر معصومین نیز دیده می‏‌شود و همواره بر عزیز‏داشتن دختران تأکید شده است و بی ‏تردید مباحثی‏ همچون حجاب و عفاف نیز حلقه تکمیل ‏کننده این عزتمندی و احترام به جایگاه والا و شأن بی‏ همتای زنان و دختران در جامعه است.

تضییع فرهنگ اسلامی، هدف غرب از هجمه‏‌ای نرم‏
فرهنگ ما فرهنگی خانواده‏‌محور است و از همین‏‌رو به‏‌دلیل جایگاه خوب فرزندان و به‏‌خصوص فرزندان دختر، دختران جامعه ما از موقعیت خوبی برخوردارند و همواره مورد حمایت خانواده و جامعه هستند اما نگاه غرب به زنان و دختران، نگاهی نادرست است که حتی در تعامل و تبادل فرهنگی نیز این نگاه و این فرهنگ به دختران ما آسیب می‌‏زند.
نگاه ابزاری و جنسیتی به زنان و دختران در فضای اجتماعی همراه با انتقال و تسری فرهنگ غربی در جامعه تسری‏ می‌‏یابد. مهم‏ترین هدف تهاجم فرهنگی غرب را می‌‏توان تضییع فرهنگ اسلامی و تخریب جایگاه والای زن در فرهنگ و جامعه اسلامی آن‌‏هم به بهانه و ادعای گزاف پایین‌‏بودن جایگاه زنان و دختران در جامعه اسلامی دانست.

ماندگاری دختران مسلمان در تاریخ‏
برای بررسی جایگاه والای زنان در جامعه و سبک زندگی اسلامی، باید به آیات و روایات، سیره اهل بیت و تاریخ اسلام مراجعه کرد. حضرت معصومه(س) در تاریخ اسلام و در دوران حیات خود از جایگاه ممتاز و ویژه‏‌ای برخوردار بوده است به‏‌گونه‌‏ای‌‏که در تاریخ جاودان شده است و حتی محل مدفن ایشان یک مکان مقدس برای ما مسلمانان به‌‏شمار می‌‏آید و هم‏چنین شأن و جایگاه حضرت زهرا(س) و رفتار پیامبر(ص) با آن‌‏حضرت از دیگر الگوهای اسلامی رفتار با دختران است در حالی که در هیچ کجای دنیا شما چنین الگوها و جایگاهی را برای زنان و دختران مشاهده نمی‌‏کنید.
برخی از رفتارهای نادرستی که در برخی مناطق یا کشورهای اسلامی نسبت به زنان و دختران وجود دارد، مورد انتقاد اسلام می‌‏باشد.

اصلاح اندیشه برای اصلاح ریشه‌‏ای رفتار
در رابطه با بروز و ظهور برخی ناهنجاری‏‌های ناشی از تهاجم فرهنگی در میان دختران و زنان جوان جامعه با توجه به این حقیقت که آسیب‏‌های رفتاری حکایت از آسیب‌‏های اندیشه و طرز فکر افراد دارد پس اگر ما می‌‏خواهیم به شکلی‏ ریشه‌‏ای این چالش‏ها را برطرف کنیم باید به‌‏سراغ اصلاح اندیشه‌‏های دختران و زنان جوانمان برویم. با تبیین جایگاه دختران در نگاه اسلام و فرهنگ اسلامی و پاسخگویی به شبهات، دختران جوان ما به سمت فرهنگ غربی‏ کشیده نمی‌‏شوند.

ب) نمونه‏‌هایی از کرامت دختران در متون دینی‏
روایات بسیار مهم باب دختر‏داری‏
مستحب است انسان، در صورتی که از دختر داشتن محروم است، دست نیاز به جانب حق بردارد و برای دختردار شدن با حال اخلاص به درگاه حق دعا کند و بنالد.
ابراهیم خلیل آن پیامبر بزرگ با داشتن فرزندی چون اسماعیل و اسحاق به درگاه حق جهت دختردار شدن نالید و امام صادق(ع) دعای او را بدین صورت نقل می‌‏کند: اِنَّ اِبْراهیمَ سَأَلَ رَبَّهُ اَنْ یَرْزُقَهُ اِبْنَهً تَبْکیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ.
از حضرت حق درخواست دختر کرد تا حداقل پس از مرگش گریه‏‌کننده و ناله‌‏کننده و خلاصه مجلس گرم‏‌کن و یادآور داشته باشد.
هدفی که در این روایت بازگو شده خیلی مهم نیست، آنچه مهم است اصل مطلب است که پیغمبری اولوالعزم از داشتن دختر محروم بود، برای رسیدن به این نعمت دعا کرد.
رسول حق(ص) فرمود: نِعْمَ الْوَلَدُ اَلْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَکاتٌ، مُفَلِّیاتٌ.
دختران چه خوب‌اند، مهربان و نرمخو، مددکار و آماده به کار، انیس انسان، با برکت و علاقه‏‌مند به پاکیزگی.
امام ششم(ع) فرمود: مَنْ عالَ اِبْنَتَیْنِ، اَوْ أُخْتَیْنِ، اَوْ عَمَّتَیْنِ اَوْ خالَتَیْنِ حَجَبَتاهُ مِنَ النّارِ.
کسی‏‌که دو دختر، یا دو خواهر، یا دو عمه، یا دو خاله را سرپرستی کند، سرپرستی آن دو او را از آتش جهنم حفظ می‏‌کند.
امام صادق(ع) فرمود: اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَهٌ، وَ الْحَسَناتُ یُثابُ عَلَیْها وَ النِّعْمَهُ یُسْأَلُ عَنْها.
دختران حسنات‌اند، پسران نعمت حق‌اند، بر حسنات بهره می‏‌دهند و از نعمت بازپرسی می‏‌کنند.
شب معراج به رسولش فرمود: …قُلْ لاِباءِ الْبَناتِ: لاتَضیقَنَّ صُدُورُکُمْ عَلی بَناتِکُمْ فَاِنّی کَما خَلَقْتُهُنَّ اَرْزُقُهُنَّ. به دخترداران بگو، بر دختر داشتن بی‏‌حوصلگی نکنید، همانگونه که آن‏ها را آفریدم، روزی هم می‌‏دهم.
رسول حق(ص) فرمود: اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی عَلَی الاِْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَی الذُّکُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل یُدْخِلُ فَرْحَهً عَلی اِمْرَأَه بَیْنَهُ وَ بَیْنَها حُرْمَهٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ.
خداوند به دختر مهربان‌تر از پسر است، کسی‏‌که باعث خوشحالی دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال می‏‌کند.
رسول حق(ص) نهایتاً درباره ارزش دختر داشتن فرمود: خَیْرُ اَوْلادِکُمْ اَلْبَناتُ.
بهترین فرزندان شما دختران هستند.
فرهنگی در تمام تاریخ بشر بدین‌‏صورت از دخترداری جانبداری نکرده، بلکه به‏‌عکس، وضع دختران و زنان در جنب اقوام و ملل وضع خوبی نبوده، این زحمات بی‌‏شائبه رسول خدا(ص) بود که انقلاب معنوی عظیمی در مسأله حیات دختران و زنان و زن‏داری و دخترداری ایجاد کرد.

ج) برخی مقامات حضرت فاطمه معصومه(س)‏
شفیعه‏
یکی از فضایلی که حضرت معصومه(س) به آن دست یافت، مقام شفاعت است در روایتی که امام صادق(ع) قبل از تولد حضرت معصومه(س) بیان فرمود دلیل این بدانید؛ حضرت فرمود: «الا و انّ قم الکوفهُ الصغیره الا انّ للجنه ثمانیه ابوابٍ ثلاثهٌ منها الی قم تقبض فیها امراهٌ من ولدی ‏اسمها فاطمه بنت موسی تدخل بشفاعتها شیعتی الجنه باجمعهم.»
آگاه باشید که قم «کوفه کوچک» است و بدانید بهشت هشت در دارد که سه در به‏‌سوی قم است که بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی در آنجا رحلت می‌‏کند و با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می‏‌شوند.
از این روایت علاوه بر اثبات مقام شفاعت حضرت معصومه(س) فراگیر‏بودن آن نیز روشن می‏‌شود.
بعد از ائمه معصومین هیچ‌‏یک از اولیاءِ الهی مقام شفاعتی چون فاطمه معصومه(س) را ندارد و در گستردگی مقام شفاعت وی همان بس که امام صادق(ع) فرمود: با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت خواهند شد و علاوه بر آن در متن زیارتنامه حضرت معصومه(س) نیز که دارای سند و به عبارت دیگر روایت از امام رضا(ع) است نیز همین مقام (شفاعت) وی توجه ما را به خود جلب می‏‌کند و آنجا که می‏‌خوانیم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنه فان لک عندالله شأناً من الشأن؛ ‏ای فاطمه ما را در بهشت شفاعت کن.»
موید سوم روایات فراوانی است که ثواب زیارت این بانوی شفیعه را بهشت قرار داده‏‌اند که بی‏‌گمان می‌‏توان گفت: شفاعت این بانوی گرانقدر برای زائران عارف خود زمینه بهشتی‏‌شدن آن‏ها را فراهم خواهد ساخت. ازجمله آن روایات را می‏‌خوانیم:
۱٫ علامه مجلسی در بحار الانوار می‌‏نویسد: امام رضا(ع) فرمود: «من زارها فله الجنه»، هرکس او را زیارت کند بهشت برای او است و فرمود: «من زار المعصومه بقم کمن زارنی» و فرمود: «من زارها عارفاً بحقه فله الجنه».
۲٫ امام جواد(ع) فرمود: «من زار قبر عمتی بقم فله الجنه» آن‏که قبر عمه‌‏ام در قم را زیارت کند بهشت برای او است.
۳٫ امام صادق(ع) فرمود: «ان زیارتها تعادل الجنه» زیارت او همسنگ بهشت است. و فرمود: «من زارها وجبت له الجنه»، آن‏که او را زیارت کند، بهشت برای او واجب می‏‌شود.
محدث قمی رویای صادقه‌‏ای دیده است که جایگاه بلند شفاعت حضرت معصومه را نشان می‏‌دهد. وی که در تیمچه بزرگ قم به مناسبت ایام فاطمیه بر فراز منبر رفته بود، فرمود: شبی میرزای قمی را در عالم رؤیا دیدم از او پرسیدم: آیا شفاعت اهل قم به‌‏دست حضرت معصومه(س) است؟ او قیافه‏‌اش را درهم کشید و فرمود: شفاعت اهل قم با من است. شفاعت عالم با حضرت معصومه(س) است.

معصومه‏
از دیگر مراتبی که فاطمه معصومه(س) به آن دست یافت، مقام عصمت بود و تا آنجا که یکی از القاب وی به این ویژگی‏‌اش اختصاص یافت و بر اساس روایتی که محمد تقی‏‌خان سپهر (متوفی‏۱۲۹۷ ه. ق) در ناسخ التواریخ از امام رضا(ع) نقل کرده است و امام رضا(ع)ضمن حدیثی لقب معصومه را در باره حضرت فاطمه به کار برد و فرمود: «من زار المعصومه بقم کمن زارنی» آن‏که معصومه را در قم زیارت کند گویا مرا در حالی که دختران در سبک زندگی و فرهنگ ایرانی اسلامی از متعالی‌‏ترین جایگاه برخوردارند، دوری از این سبک زندگی موجب شده تا دختران جامعه ایرانی- اسلامی در نوک پیکان تهاجم فرهنگی قرار بگیرند.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #