"شمس جان" اثری بر مدار مولانا

مرکز موسیقی حوزه هنری به تازگی آلبوم موسیقی متفاوتی به نام "شمس جان" به آهنگسازی عماد توحیدی با روایتی از دفتر اول مثنوی معنوی مولانا منتشر کرده است.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به تازگی آلبوم موسیقی متفاوتی به نام "شمس جان" با روایت حکایت پادشاه و کنیزک از دفتر اول مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی توسط مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شد.آهنگساز این مجموعه چهره نام آشنای موسیقی ایران عماد توحیدی است که قبلاً او را با خلق آثار بسیار متفاوتی چون کولی کوبی، ذوالجناح و قلندروار و ازدحام سکوت و... میشناسیم.او در کنار ساخت موسیقی نوازنده برجسته دف و سازهای کوبه ای است و نخستین فردی بود که با انتشار کتاب "شیوه دف نوازی"شجاعانه و در بیست سالگی آموزش این ساز را بصورت آکادمیک درآورد.چنانچه بیژن کامکار انتشار این اثر توسط جوانی بیست ساله را رخدادی ارجمند و شایسته ثبت در گینس دانست و مجید کیانی و دکتر داریوش صفوت و تقی بینش و دکتر مسعودیه و محمدرضا درویشی همه این اثر را شایسته ستایش دانستند و بر آن یادداشت نوشتند.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا,

آلبومی به خوانندگی داوود آزاد و روایت عبدالجبار کاکایی

, آلبومی به خوانندگی داوود آزاد و روایت عبدالجبار کاکایی, آلبومی به خوانندگی داوود آزاد و روایت عبدالجبار کاکایی,

نقش مهم سازهای کوبه ای در آثار او از آلبومهایش گرفته تا موسیقی فیلم و سریال و نمایش همواره مورد تشخیص و تمایز بوده است.خواننده این اثر داوود آزاد است که در آثار قبلی خود رگه های پررنگی از توجه به عرفان ایرانی را بروز داده است و در این اثر موسیقایی عماد توحیدی ،با تمرکز بر خوانندگی قطعات، به شایستگی در بافت روایی اثر قرار گرفته است.

راوی حکایت عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه سر ای باسابقه است که در حوزه مثنوی خوانی و شرح آن نیز فعال است.کاکایی در اجرای روایت مسلط و پخته عمل کرده و فارغ از شتابزدگی ،بدرستی ریتمهای متفاوت خوانش بخشها را همراه با مکث های صحیح و تغییر لحن های ویژه ،بجا آورده است.

این آلبوم شامل هشت قطعه: آتش، خیال، ادب، لقا، شمس، راز، ندا، وصال است که در فضایی خاص و تجربه نشده در موسیقی ایران اجرا و ضبط شده است. عماد توحیدی برای ساخت آلبوم، متنی سرشار از رمز و راز انتخاب کرده و ناگزیر بوده که قطعات در عین استقلال و استغنای محتوایی و موسیقایی ، در ارتباط و ادامه هم نیز قابل تفسیر و تعبیر باشند و این خود برای هر آهنگسازی چالشی مهیج و دشوار محسوب میشود.انس آهنگساز با مولانا به دکترای سخن شناسی او در دپارتمان فیلولوژی دانشگاه مسکو بر میگردد و عنوان پایان نامه وی با عنوان: "سماع و موسیقی در عهد مولانا".

داستان هایی از مولانا که برای این آلبوم انتخاب شده

, داستان هایی از مولانا که برای این آلبوم انتخاب شده, استان هایی از مولانا که برای این آلبوم انتخاب شده,

داستانهایی مانند پادشاه و کنیزک عموماً از سه بخش تشکیل میشوند:بخش آغازین که مقدمه ای در شرح حال قهرمانان است.بخش دوم و مهم حکایت که نقطه اوج است عبارت از دیدار سالک یا قهرمان با پیری روحانی و نورانی است و بخش پایانی گفت و گوی میان پیر و سالک است و عملکرد این دو در قبال مساله ای خاص که البته ختم بر افاده معنایی مطلق نمیشود و در هر خوانش تفسیری نو را از خود بروز میدهد.مولانا در این حکایت در عین وصف داستانی قابل وقوع در اجتماعی انسانی پیامهای متعددی را بسوی خواننده خود پرتاب میکند.پیامهایی که از سطح اخلاق فراتر میرود و در سطوح دین و آیین،منسک،عرفان و تصوف نیز قابل ارزیابی هستند و درعین حال آشکارا سرشار از خیال و وهم، کشف و شهود و اشراق و ابهامند.

موسیقی و آهنگسازی «شمس جان»

, موسیقی و آهنگسازی «شمس جان», موسیقی و آهنگسازی «شمس جان»,

آهنگساز این مجموعه در عین آزادی بهره برداری از عوامل سازمانی موسیقی یعنی ریتم، ملودی،رنگ آمیزی و فرم و... وظیفه تجلی فراز و فرودهای روایت را بر عهده داشته است. او در این اثر هوشمندانه مصرّ است که موسیقی را دست بگریبان مثنوی معنوی کند و فاصله فیمابین را محو و محوتر کند و این حتی در نوع صدابرداری مورد پسند او هویداست. توحیدی با هدایت درست لحن رازآمیز راوی و خواننده در کنار ایجاد الگوبندی ریتمیک و ملودیک با رنگ آمیزی نوعی موسیقی خیالی قرن هفتمی،صمیمیتی هنرمندانه بین تک تک عناصر اثر ایجاد کرده است. موسیقی در کنار متن دارای نیروی خلاق و تفسیرگونه است و در انتقال اندیشه ها،حالات و احساسات موجود در متن پرقدرت و تواناست.انتخاب سازها در شمس جان نیز بر اساس رنگ و بیان رمزآلود آنان است.انتخاب عود و رباب و کاوالا و قیچک و کوبه ای های که در تجلیات بزمی، رنگی "غنایی" دارند و در فضاهای معرفتی، شوکتی "بم خوان" موید این نکته است.

قرار گیری سلسه وار آواهای انسانی مبهم جاری در قطعات نیز در این راستا قابل تفسیر است چرا که با کمی دقت میتوان دریافت که هر کدام از این آواهای همسرایان، ایفاگر نقش یکی از اشخاص درام در تشکیلات صوتی اثر هستند. بنوعی هر صدای ملودیک یا افکتیو موجود در قطعات در جهت تامین و تجلی سیر منطقی_شهودی مدنظر سازنده و برداشتهای او از فحوای حکایت است و تعمد سازنده قطعات در تعدد بکارگیری اصوات فرعی در کنار ملودی اصلی بدون ایجاد مزاحمت برای آن ،مبین نوعی آزادی غریزی در برداشتهای متکثر از هر رویداد متن است. جزئیات تکنیکی موسیقی در کنار روایت در خط سیری به دقت طراحی شده و ظریف، کیفیت حالات اشخاص درگیر در حادثه را بیان میکند ولی در مهیج ترین حالات خود در قطعات خیال،شمس و وصال دچار خودنمایی و ایجاد التذاذ عوامانه و بازاری و قیل و قال نمیشود.عماد توحیدی اندازه نگه میدارد و اندازه نکوست.شاید بشود گفت که شنود موسیقی در این اثر فرآیندی کاملاً آگاهانه نیست و با تکیه بر ناخودآگاه مخاطب مسیری برای آشتی او با مثنوی و ارضای حس زیبایی شناسانه او ترسیم میکند.

در خبرها آمده بود که در پی استقبال از آلبوم "شمس جان" دو حکایت دیگر از مثنوی معنوی با عناوین "ضیاء الحق" و "صلاح الحق" در دستور کار عماد توحیدی قرار گرفته است.ادامه ساخت آثاری هدفمند و هوشیار بر اساس میراث ادبی باشکوه ایران رضایت بخش و خرسند کننده است خصوصاً در اجتماعی که تجربه عملی شنود موسیقی نسلهای جوان بدون عنصر "تربیت" رها شده و تنها بر اساس غریزه و تبلیغات و بدون قدرت تجزیه و تحلیل و حتی قدرت تشخیص نام و صدای سازها روزگار میگذراند، ارائه آثاری مثل "شمس جان" فی نفسه و به وضوح شایستگی و سلایق زیباشناسانه جامعه مخاطب خود را حتی در سطح خاورمیانه تحت تاثیر قرار میدهد و به او لذتی ناشی از تجربه و برخورداری همزمان اندیشه مستتر در متون ادبی کلاسیک زبان فارسی و موسیقی فاخر و کمالگرای ایرانی میبخشد.

]