اخبار داغ

اصفهان‌گردی با صاحب نیوز؛

حمام علی ‌قُلی ‌آقا آیینه سبک زندگی مردم ایران در دوره صفوی

حمام علی ‌قُلی ‌آقا آیینه سبک زندگی مردم ایران در دوره صفوی
حمام علی قلی آقا یکی از بناهای ماندگار از دوران صفوی در اصفهان است و حمامی که به موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داده تا این اثر تاریخی همچنان پا برجا بماند.
[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا و به نقل از صاحب نیوز؛ یکی از بناهای ماندگار از دوران صفوی، حمام علی ‌قُلی ‌آقا در منطقه بیدآباد اصفهان است که به وسیله علی قلی آقا از درباریان دو پادشاه صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در مجموعه‌ای که خود بانی آن بوده، ساخته شده‌ است.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, صاحب نیوز,
طبق وقف نامه حمام علی قلی آقای اصفهان، این مجموعه در نیمه اول قرن دوازدهم هجری ساخته شد و در نهایت در سال 1384 درهایش به عنوان موزه مردم شناسی باز شد.
,
 
,
حمام علی ‌قلی ‌آقا شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضای چال‌ حوض و هر یک از این دو حمام از دو بخش اصلی سربینه و گرم‌خانه تشکیل شده است که به‌طوری‌که در آن دوره مردان و زنان به صورت جداگانه می‌توانستند از آن استفاده کنند؛ حمام بزرگ تر مختص مردان حمام کوچک تر مخصوص زنان بوده است.
,
 
,
این حمام بخشی از مجموعه‌ای شامل مسجد، حمام، بازارچه، چهارسوق و کاروانسرا بوده که «علی قلی آقا» از خواجگان حرم شاه سلیمان و سلطان حسین صفوی برای امور عام المنفعه آن را ساخت.
,
 
,
, ,
 
,
شکل قاعده سربینه حمام بزرگ، به شکل هشت ضلعی منتظم و در اطراف سربینه سکوهایی طراحی شده است که فضاهای پشت آن ‌ها با طاق نماهای مدور تزئین یافته و همچنین گنبد میانی سربینه بر هشت ستون بزرگ سنگی استوار است.
,
 
,
تزئینات سقف حمام به صورت رسمی بندی است و نورگیر های سقف به صورت منظم از فضای اطراف به سمت مرکز سقف به صورت منظم طراحی شدند که در مواقع مختلف روز با ایجاد سایه روشن بر زیبائی تزئینات سقف می‌افزاید. این حمام اکنون به صورت موزه مردم‌شناسی در معرض دید عموم گردشگران قرار دارد.
,
 
,
علی قلی آقا سازنده مسجد علی‌قُلی‌آقا و برادرش خسروآقا سازنده حمام خسروآقا هستند و این دو از خواجه‌سرایان سرشناس و نیکوکار اصفهانی بودند.
,
 
,
سربینه حمام بزرگ
, سربینه حمام بزرگ,
 
,
یک محوطه هشت ضلعی در ورودی حمام بزرگ است که پس از عبور از دو راهروی عمود بر هم به «سربینه» یا رختکن متصل می شود. برای تأمین روشنایی در سقف گنبدی شکل حمام، روزنه هایی معروف به «جام گاه» تعبیه شده که داخل آن ها شیشه های محدبی و عدسی شکل قرار گرفته است؛ این شیشه ها علاوه بر اینکه از اتلاف انرژی جلوگیری و با شکستن نور روشنایی را در محوطه پخش می کند و به خاطر همین حالت شیشه ها، داخل حمام مشخص نیست.
,
 
,
, ,
چهار حوض درون سکوها در فضای سربینه ساخته شده تا افراد قبل از ورود به سکو، پاهایشان را در آن ها بشویند و سربینه به وسیله یک راهرو به گرمخانه متصل می شود؛ سنگ های یک تکه و سفید رنگی به اندازه یک متر در چند جای حمام در کنار حوضچه ها وجود دارد که سطح آن ها آجدار است و برجستگی های ملایمی دارد، این سنگ ها مانند تکیه گاه صندلی و عمود بر حوضچه ها طراحی شده بودند که شاید نقش ماساژور را داشتند.
,
 
,
گرمخانه حمام بزرگ
, گرمخانه حمام بزرگ,
 
,
سنگ های مرمر کف گرمخانه را به دلیل اینکه همیشه گرم باشد، پوشانده است و دور تا دور دیوار گرمخانه با تزیینات کاشی کاری با نقوش گل و مرغ و اسلیمی تزیین شده است؛ وجود استخر بزرگی در این حمام که به «چال حوض» معروف بوده، برای آب تنی و غوطه ور شدن در آب گرم استفاده می کردند.
,
 
,
دو شاه نشین در دو سوی محور اصلی این فضا وجود دارد که احتمالا یکی برای پرش در آب و دیگری جایگاه تماشاچیان بوده است؛ خزینه حمام را با عبور از چند پله در کنار گرمخانه است که در طرفین خزینه هم دو محل استحمام اختصاصی قرار دارد که به شاه نشین مشهور است.
,
 
,
حمام کوچک
, حمام کوچک,
 
,
حمام کوچک ساختار معماری مانند حمام بزرگ دارد و تنها تفاوت آت این است که در مقیاس کوچک تر ساخته شده است؛ فضاهایی این حمام با قاعده های منظم و هندسی است که قاعده سربینه این حمام مربع شکل است و سکوهایی با حوض های درونشان در سه ضلع قرار دارد.
,
 
,
, ,
 
,
فضایی با قاعده هشت و نیم متری گرمخانه این حمام است و هشت ستون سنگی سقف میانی را بر دوش دارد؛ فضاهای بخش میانی با سقف های کوتاه تری پوشیده شدند و مکان هایی برای شست و شو فراهم کرده است؛ پس از گذراندن چند پله از کف گرمخانه می توانید از درگاه خزینه وارد آن شوید.
,
 
,
سیستم گرمایشی و دفع فاضلات حمام
, سیستم گرمایشی و دفع فاضلات حمام,
 
,
چاهی معروف به «چاه گاو» آب مورد استفاده هر دو حمام را تأمین می کندف آب از چاه بیرون کشیده و به مخزنی در پشت بام انتقال داده و از آن جا به خزینه ها و حوضچه ها هدایت می شده است؛ سیستم گرمایش حمام ها شامل تون و یا آتشدان، انبار سوخت، تیان که ظرف مخصوص گرم کردن آب است، و گودال جمع آوری خاکستر بوده که آن ها هم در کنار چاه در غرب حمام قرار داشته است.
,
 
,
سیستم دفع فاضلات به روش گنداب بوده است، فاضلاب از طریق کف شوی های دو محل گرمخانه و سربینه به کانالی هدایت می شده است که سرانجام به محوطه بزرگی در پشت حمام سرازیر و در آن محل پس از خشک شدن به خارج شهر منتقل می شده است.
,
 
,
قدمت بخشی از تزئینات و نقاشی های حمام مربوط به دوره صفوی است و بخشی از نقاشی ها هم در دوره قاجار به آن اضافه شده و مجسمه های کنونی هم مربوط به سال های اخیر است.
,
 
,
انتهای پیام/
]
  • برچسب ها
  • #
  • #
  • #

به اشتراک گذاری این مطلب!

ارسال دیدگاه