رکُود در صنعت سنگ و مصالح ساختمانی؛

• سه‌شنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۹ ۱۳:۰۲
• کد خبر : 1647392

• اخبار
• سایر رسانه ها

صنعت سنگ با معضل «خام‌فروشی» دست به گریبان است، لرستان گنجینه‌ای از سنگ‌های ساختمانی و به ویژه سنگ‌های تزئینی و نما دارد اما رکود و نبود بازار فروش سبب تعطیلی بسیاری از واحد سنگ‌بری شده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل ازسفیرافلاک، رهبر انقلاب اسلامی اوایل شهریور ماه سال جاری در نشست تصویری با هیئت وزیران بمناسبت هفته دولت درباره مسائل اقتصاد کشور، به موضوع «خام فروشی و صادرات فله ای مواد خام» اشاره کردند وفرمودند: خام فروشی در سنگ های معدنی قیمتی و فرآوری آنها در خارج و بازگرداندن به کشور با چندین برابر قیمت، فروش خاک جزیره هرمز، فرآوری نشدن زعفران جنوب خراسان و خرمای مناطق گرمسیری از جمله مواردی است که نشان می دهد باید در این زمینه کار جدی صورت گیرد.

چهارمین تولید کننده سنگ خام جهان سهمی در بازار جهانی ندارد

ایران در بین کشورهای جهان به عنوان چهارمین تولید کننده بزرگ سنگ خام شهرت دارد به طوری که نزدیک به ۳ درصد تولید جهانی را در اختیار دارد. برآوردها حاکی از آن است که به طور میانگین سالانه نزدیک به ۴۱ میلیون تن سنگ تزئینی خام از معادن استخراج می شود ولی با این حال در حال حاضر این صنعت با مشکلات زیادی در بخشهای تکنولوژی و روشهای استخراج، مدیریت، تامین سرمایه و بازاریابی مواجه است که طبیعتا تدوین استراتژی و سیاستگذاریهای صحیح میتواند نقش مهمی در حل مشکالت و توسعه صنعت سنگ داشته باشد.

از طرف دیگر ذخایری بالغ بر ۵۷  میلیارد تن از انواع گوناگون مواد معدنی (۶۸ نوع ماده معدنی)، در کشور ایران وجود دارد که از این میان ۳۷ میلیارد تن آن به صورت قطعی و ۲۰ میلیارد تن، ذخیره احتمالی است.

 میزان ذخایر سنگ تزیینی و نما شناخته شده در کشور حدود ۷/۳ میلیارد تن است که ۳/۳ میلیارد تن آن به عنوان ذخیره قطعی و بقیه به عنوان ذخیره احتمالی تلقی می شود. ایران به لحاظ کیفیت و میزان ذخایر سنگهای تزئینی و نما، جزء۱۰  کشور دارنده معادن مرغوب سنگ در جهان است.

تولید ۱۴ میلیون تن سنگ تزئینی

همچنین کشور ایران چهارمین تولید کننده سنگ خام در دنیاست که نزدیک به ۹ درصد تولید جهانی را در اختیار دارد و سالانه نزدیک به ۱۴ میلیون تن سنگ تزئینی تولید می کند.

ارزش صادرات سنگ تزئینی در دنیا طی سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ نزدیک به ۱۵ میلیارد یورو تخمین زده شده است که سهم ایران در طی این سه سال به طور میانگین فقط ۱۷۵ میلیون یورو معادل ۳/۱ درصد کل دنیا است و در رتبه ۱۰ قرار دارد. این در حالی است که ایتالیا با اینکه تولید سنگ خام آن کمتر از ایران است اما ارزش صادرات این کشور ۱۷۸۰ میلیون یورو است.

به علت عدم وجود تکنولوژی و ماشین آلات مدرن در استخراج و فرآوری سنگ، ضعف در مدیریت، عدم حمایتهای مناسب توسط دولت، حمل و نقل نامناسب، عدم آموزش مناسب و استفاده از نیروهای متخصص و ماهر و ضعف در بازاریابی، محصولات نهایی دارای شرایط و کیفیت لازم برای صادرات نیستند و بخش عظیمی از این منابع نیز در مرحله معدنکاری و فرآوری سنگ به ضایعات تبدیل می شود، آنها که به مرحله نهایی تولید هم می رسند به صورت خام و بدون هیچگونه فرآوری و ارزش افزوده ای به سایر کشورهای جهان صادر می شوند.

تا زمانی که نگاهمان به داخل کشور است، خام فروشی می کنیم

در همین خصوص محسن غیاثوند، نائب رئیس و دبیر کانون سنگ ایران  با اشاره به کاهش شدید صادرات سنگ اظهار داشت: علت اینکه ما خام‌فروشی می‌کنیم این است که در حوزه تجارت و فناوری در شرایط استاندارد و خوبی نیستیم در نتیجه نتوانسته‌ایم در بازارهای جهانی جایگاه خوبی پیدا کنیم همچنین نوسانات نرخ ارز و تحریم‌های داخلی و خارجی انگیزه لازم را از تولید کننده و صادرکنندگان این محصول گرفته است.

وی با بیان اینکه دومین تولید کننده و دومین مصرف کننده سنگ جهان هستیم افزود: عمده سنگ‎هایی که از ایران صادر می‌شود سنگ‌های «مارلن» و «مرمر» و یک بخشی هم سنگ‌های «گوهر» یا همان سنگ‌های روسی و آهک است.

نائب رئیس و دبیر کانون سنگ ایران عنوان کرد: اساساً صنعت سنگ با نگاه تولید برای بازارهای داخلی شکل گرفته که این باعث شده ما استانداردهای جهانی را به درستی رعایت نکنیم و در بازارهای جهانی جایگاه خوبی نداشته باشیم.

وی بیان کرد: خام‌فروشی دلایلی دارد، نخست عدم پایبندی معادن به قوانین و مقرراتی است که بر مبنای آن پروانه گرفته‌اند و دوم ضعف ما واحدهای سنگ‌بری به عنوان واحدهای فرآوری است.

غیاثوند تصریح کرد: اگر ما به عنوان واحدهای فرآوری بتوانیم به بازارهای جهانی دست پیدا کنیم، می‌توانیم مواد اولیه را با قیمت بهتری از معادن بخریم و کاملاً با شرکت‌های چینی و اروپایی که این سنگ‌ها را به صورت خام می‌خرند رقابت کنیم.

خام فروشی بلای جان صنعت سنگ

نائب رئیس و دبیر کانون سنگ ایران گفت: نه ما به عنوان واحدهای فرآوری توانستیم خودمان را آنقدر بالا بکشیم که رقابت قابل قبولی با خریداران سنگی که از خارج می‌آیند داشته باشیم و نه معدن کارهای ما تابع قانون‌اند؛ پس چگونه باید بتوانیم خام‌فروشی را حذف کنیم و با آن‌ها رقابت کنیم.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به سیاست‌های متناقض، متفاوت و متنوعی که در چند سال اخیر در حوزه اقتصاد شاهد آن بودیم، عملاً هر برنامه‌ریزی در حوزه صادرات عقب مانده است و نتوانسته به شکوفایی برسد.

غیاثوند افزود: برای حل مشکلات اقتصادی و واحدهای صنعتی و اقتصادی نیازمند سیاست‌های کلان اقتصادی در حوزه‌های مختلف هستیم که تا اعمال نشوند اتفاقی نمی‌افتد.

وی اظهار داشت: این سیاست‌ها شامل تولید محور شدن سیاست‌های بانکی، اقتصادی، مالیاتی، اشتغالزایی و تامین اجتماعی است که متاسفانه هیچکدام از آن‌ها شرایط مطلوبی را برای کارآفرینی ایجاد نکردند.

نائب رئیس و دبیر کانون سنگ ایران عدم ثبات در اقتصاد کشور را مهمترین چالش صنعت سنگ دانست و گفت: وقتی در اقتصاد کشور ثبات نداشته باشیم نمی‌توانیم برای چند سال آینده برنامه ریزی کنیم و اقتصادی که حداقل ۱۰ سال آینده‌اش را نتواند پیش‌بینی کند عملاً نمی‌تواند برنامه‌ریزی ‌کند و وقتی برنامه‌ریزی نکند، نمی‌تواند بنگاه اقتصادی موفقی داشته باشد.

استان لرستان دارای ذخایر و پتانسیل های زیادی از انواع سنگ تزئینی است. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از معادن در حال بهره برداری کشور در سال ۱۳۹۴، حدود ۸۶/۲ درصد معادل ۴۲۶ میلیون تن از ذخایر قطعی مواد معدنی کشور در استان لرستان قرار دارد.

 با توجه به اینکه بیشتر معادن استان لرستان از نوع سنگ تزئینی هستند با فرض اینکه بیشتر ذخایر مربوط به سنگ تزئینی باشد تقریباً ۲۰ درصد ذخایر قطعی سنگ تزئینی کشور در استان لرستان قرار دارد. از نظر تولید و فرآوری سنگ نیز استان لرستان بعد از اصفهان در رتبه دوم قرار دارد. بخش عمده این تولید در بازارهای داخلی مصرف می شود و تنها کمتر از ۲ درصد آن به کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا و کشورهای آسیای جنوب شرق صادر می شود.

در استان لرستان نزدیک به ۸۰  معدن سنگ تزئینی وجود دارد که بیشترین معادن به ترتیب مربوط به سنگ چینی (منطقه الیگودرز و ازنا)، سنگ مرمریت (منطقه خرم آباد) و سنگ گرانیت (منطقه درود و بروجرد) است.

به عبارت دیگر ۶۰ درصد معادن استان لرستان به استخراج سنگ های تزئینی می پردازند و ۱۸ ماده معدنی نیز از دل آنها استخراج می شود.

 در حال حاضر حدود ۴۵۰  واحد سنگبری در استان لرستان وجود دارند که از با توجه به نبود سرمایه در گردش و نقدینگی کافی، و همکاری ضعیف برخی سازمانهای مربوطه، بیشتر واحدهای سنگبری استان یا با ظرفیت بسیار کمی نسبت به ظرفیت اسمی فعالیت می کنند یا غیر فعال هستند.

از طرف دیگر به دلیل قدیمی بودن ماشین آلات واحدهای سنگبری بالغ بر ۵۵ درصد از سنگ استخراجی هنگام فرآوری به لاشه و ضایعات تبدیل می شود. علیرغم این که واحدهای سنگبری، بخش عمدهای از واحدهای صنعتی استان را تشکیل میدهند، اما نقش قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی ندارند.

اگر چه استان لرستان به قطب سنگ ایران شهرت داشته و اسم  و آوازه اش در کشور های اروپایی پیچیده اما ساختار سنتی و تجهیز نبودن واحدهای سنگ‌بری به فناوری‌های نوین، فعالیت کمتر از ظرفیت و توان تولید و این روزها اثرات مخرب بیماری کرونا بیش از گذشته بر این بازار سایه انداخته است.

عدم دسترسی به بازارهای خارجی به دلیل نبود پایانه‌های صادراتی و شرکت‌های تخصصی قوی در امر صادرات و فروش سنگ از دیگر چالش‌های پیش روی صنعت سنگ استان لرستان است که تمامی این موارد موجب شده تا شاهد رکود در فروش محصولات استخراج‌شده باشیم.

رکود سنگین در بازار

متاسفانه تحریم‌های ظالمانه و حالا شیوع بیماری کرونا مدتی است که بازار در این استان را دچار رکود کرده است و از گردش مالی باز گذاشته است.

رضا ترکاشوند یکی از فعالین حوزه سنگ در این باره می گوید: در  اکثر شهرهای استان لرستان سنگ‌بری‌های متعددی با ماشین‌آلات گران‌قیمتی در حال فعالیت است اما به علت نبود مواد خام بسیاری از آن‌ها با ظرفیت کامل کارنکرده و برخی حتی زیر ۲۰ درصد ظرفیت فعالیت دارند.

وی بابیان اینکه متأسفانه سنگ از لرستان به‌صورت خام به کشورهای چین، هند و ایتالیا صادر و سپس با فراوری و شکل دادن دوباره به کشور خودمان و باقیمت‌های چند برابر بازمی‌گردد بیان می کند: این چرخه ناقص کمکی به ارزآوری کشور نمی کند.

وی می‌گوید: برای حل این مشکل کافی است مسئولان حمایت کرده و نسبت به واردات تکنولوژی به این استان که معدن سنگ‌های تزئینی است اقدام کنند آن‌وقت می‌توان نیاز بسیاری از کشورهای جهان را تأمین کرد.

ترکاشوند  بابیان اینکه به دلیل نبود تکنولوژی‌های نوین لذا بسیاری از معدن داران مجبور به فروش سنگ به‌صورت خام هستند اظهار می کند: البته برخی معدن داران تمایلی هم برای سرمایه‌گذاری در این راستا ندارند.

جلیل دالوند یکی از فروشندگان سنگ‌های زینتی نیز در این رابطه به ما می‌گوید: خام فروشی برای معدن داران راحت‌ترین راه درآمدزایی است.

وی می‌افزاید: اگر استخراج‌کنندگان سنگ درصدد تبدیل سنگ و فراوری آن باشند باید نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام کرده و برای فراوری سرمایه و نیروی انسانی بیشتری را به کار بگیرند  از طرفی بعدازاین همه زحمت به دنبال فروش سنگ باشند لذا عطای این زحمت را به لقایش بخشیده و در همان ابتدا به سود اندکی خام فروشی تن می‌دهند.

وی بابیان اینکه البته این موضوع به این معنا نیست که در این استان توان فراوری وجود ندارد بلکه به دلیل نبود حمایت به‌ویژه بازاریابی و صادرات همین کارخانه‌های مدرن هم در حال ضرر دهی هستند.

دالوند بابیان اینکه هم‌زمان با شیوع کرونا بسیاری از واحدهای سنگ‌بری دست به تعدیل نیرو زده و بسیاری از کارگران بیکار شدند می‌افزاید: متأسفانه چه فروش داخلی و چه فروش خارجی بسیار کم شده و این موضوع خود گواه بازار سرد سنگ است.

سنگ‌های بدون جاذبه

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان بابیان اینکه تعداد ۴۶۰ واحد سنگ‌بری در استان لرستان داریم که از این تعداد حدود ۳۲۰ مورد فعال است اظهار می‌کند: این واحدهای سنگ‌بری عمدتاً سنتی و قدیمی بوده درحالی‌که امروز مردم به دنبال سنگ‌هایی هستند که با تکنولوژی‌های جدید تولیدشده باشند.

صفی خانی می‌گوید: در حال حاضر واحدهای سنگ‌بری مدرن ما روزانه در حال تولید هستند و واحدهای صنعتی «کربنات کلسیم» و «سیلیس» در تمامی استان فعال هستند.

وی در خصوص دلیل تعطیلی کارخانه‌های سنگ بیان می‌کند: اغلب کارخانه‌هایی که در حال حاضر تعطیل شدند ناشی از استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های قدیمی است که برای بازار جاذبه‌ای ندارد.

 صفی خانی با تأکید بر اینکه کیفیت کار این روزها حرف اول را می‌زند اظهار می‌کند: به‌طور مثال در کشور ما افزون بر ۱۰ هزار کارخانه و واحد سنگ‌بری فعال است اما کشور ایتالیا با به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده سنگ دنیا تنها یک هزار کارخانه سنگ در اختیار دارد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان  در پاسخ به این سؤال که برای احیای این صنعت چه باید کرد پاسخ می‌دهد: تولیدات یک کارخانه قدیمی با ابزارهای قدیمی و با شرایط قبل، جذابیتی در بازار ندارد؛ مگر اینکه با تکنولوژی جدیدی، محصولات خود را به‌روز کنند که در این راستا ما آمادگی داریم تسهیلات لازم را برای این کار در اختیار آن‌ها قرار دهیم.

وی با اشاره به اینکه لرستان پتانسیل بالایی در حوزه صنعت سنگ و ذخایر معدنی دارد لذا ایجاد ظرفیت‌هایی ازجمله فرآوری سنگ و ایجاد پایانه‌های صادراتی، به بازار سنگ لرستان رونق قابل‌توجهی خواهد داد.

ضرورت به روز رسانی تکنولوژی سنگ‌بری‌ها

مجید یاراحمدی عضو کانون سنگ ایران در سخنانی با اشاره به مشکلات واحدهای سنگ بری استان اظهار داشت: ضرورت دارد که تسهیلات لازم برای به روز رسانی تجهیزات واحدهای سنگ بری استان اختصاص پیدا کند.

وی با اشاره به ظرفیت اشتغالزایی واحدهای سنگ بری در استان عنوان کرد: مسئولان استان باید از سرمایه گذاران بومی برای ایجاد اشتغال حمایت کنند.

وی با تاکید بر حمایت برای به روز کردن تکنولوژی واحدهای سنگ بری استان و جلوگیری از خام فروشی سنگ لرستان، افزود: خام فروشی برای ما ارزش افزوده ندارد.

 عضو کانون سنگ ایران در ادامه سخنان خود با اشاره به تعطیلی واحدهای سنگ بری لرستان بیان داشت: تحریم‌های اقتصادی تنها ۳۰ درصد بر روی واحدهای سنگ بری مؤثر است و عمده مشکلات مربوط به صنعت سنگ، در استان حل می‌شود.

یاراحمدی با بیان اینکه تنها ۲۰ واحد سنگ بری استان، صادراتی هستند افزود: سنگ خام ما از لرستان به استان‌های دیگر ارسال می‌شود و سپس بعد از فرآوری دوباره به واحدهای سنگ بری ما ارائه می‌شود.

یاراحمدی با انتقاد از سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان به دلیل عدم حمایت از واحدهای سنگ بری استان، گفت: برای اینکه کسی بخواهد یک طرح توسعه بگیرد باید «هفت خوان رستم» را طی کند.

وعده مدیرکل کار برای پیگیری مشکل واحدها

علی آشتاب مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان نیز در این رابطه با بیان اینکه یکی از مواردی که در صنعت سنگ وجود دارد استهلاک تجهیزات و تکنولوژی کارخانجات است، اظهار داشت: همچنین در حوزه فرآوری سنگ آن طور که باید کار به نحو احسن انجام نشده و تولیدات این حوزه جوابگوی نیاز بازار و مشتری نیست.

وی با اشاره به اینکه پنج واحد سنگ بری شهرستان دورود برای دریافت تسهیلات به روز رسانی تجهیزات به بانک معرفی شده‌اند عنوان کرد: در جلسه کمیته فنی اشتغال روستایی این پنج واحد را مطرح و مصوب کردیم.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان با اشاره به اینکه تقریباً مشکل چهار مورد از آنها حل شده و یک مورد دیگر از آنها نقص پرونده دارد گفت: این واحدها برای دریافت تسهیلات به سیستم بانکی معرفی شده‌اند.

تولید واحدها با ظرفیت ۲۰ تا ۴۰ درصد

جمال مومیوند معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان نیز در این رابطه با بیان اینکه ۴۰۰ واحد سنگ بری در لرستان وجود دارد اظهار داشت: از این تعداد، حدود ۳۲۰ مورد فعال هستند، البته فعال بودن آنها به منزله تولید ۱۰۰ درصدی نیست. این واحدها با ظرفیت ۲۰ تا ۴۰ درصد فعالیت دارند.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان خیلی از واحدهای سنگ بری لرستان عمری بین ۳۰ تا ۴۰ ساله دارند گفت: سیستم و خطوط واحدهای سنگ بری ما توان رقابت با بازارهای امروز را ندارند.

مومیوند با تاکید بر اینکه پرداخت تسهیلات ارزان قیمت برای به روز رسانی تجهیزات و تکنولوژی واحدهای سنگ بری، یک موضوع کلی کشوری است و تنها در اختیار استان نیست عنوان کرد: واحدهایی که نتوانسته‌اند این تسهیلات را دریافت کنند یا بدهی‌های گذشته دارند و یا بانک‌ها وثایق آنها را قبول نمی‌کنند، بیشتر مشکلات در این رابطه به دلیل بروکراسی بانکی است.

وی با اشاره به پرداخت یارانه وام به واحدهای سنگ بری گفت: اما واحدها باید شرایط اخذ وام را داشته باشند.

مشکلات مالیاتی و زیرساختی، تکنولوژی قدیمی، نبود سرمایه در گردش، سو مدیریت‌ها در جهت‌دهی‌های صنعت سنگ، بی‌توجهی به صادرات و عدم معرفی در بازارهای جهانی و … ازجمله مشکلات صنعت سنگ لرستان است، موضوعی که تا کنون عزم جدی برای رفع آنها از سوی مسئولان استان دیده نشده است.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #