هرآنچه دستگاه دیپلماسی ایران باید از مردم شیعه قفقاز درک کند

کلیپ‌هایی که از مراسم تدفین شهدای کشور جمهوری آذربایجان با "روضه‌های علی‌اکبر" و ذکر اسماء ائمه علیهم السلام در فضای ایران می‌چرخد نشان می دهد که افکار عمومی ایران برای دولتمردان باکو حائز اهمیت است.

اما به نظر من این جاده یکطرفه باقی نخواهد ماند. این سخن به چه معناست؟ این سخن بدین معناست که "دولت سکولار" جمهوری آذربایجان با تهییج عواطف شیعی در کشور خویش، راه را برای چرخش تشیع از ساحت امر فرهنگی به اقلیم امر سیاسی خواهد گشود.

این نکته‌ای است که دولتمردان ایران باید به دقت به این چرخش توجه کنند و گفتمان رسمی خود را بر روی "زمین متزلزل" بنا ننهند. به عبارت دیگر، طراحان اصلی جنگ در قفقاز مقرشان در باکو و ایروان نیست بل در تل‌آویو و پاریس می‌باشد.

اما صفحه شطرنجی که چیده شده است یک بعد مغفول دارد و آن ظرفیت تمدنی حوزه تشیع است که در درازمدت به سود ایران با سویه‌های قویم شیعی می‌باشد.

اتفاقات روزهای اخیر در ظاهر به ضرر توازن منطقه‌ای ایران در حال رقم خوردن است اما اگر "چشم‌انداز نظری" خویش را بر پایه "نو زایش شیعی" بنیان نهیم آنگاه می‌توان درک کرد که "فضای پسا-ترکمنچای" در حال پدیدار شدن است.

نگاه جمهوری اسلامی به "فضای پسا-ترکمنچای" نمی‌بایست بر اساس خطوط ترسیم شده باکو و ایروان مفصل‌بندی شود؛ زیرا هر دو عقبه‌هایشان ضداستراتژی‌های شیعی ایران در مناطق پیرامونی می باشد.

اینجا نکته مهمی وجود دارد که فعالین آذربایجانی در ایران باید به آن التفات ویژه‌ای داشته باشند و آن این است که انرژی خود را در خدمت اهداف دولت الهام علی‌اف قرار ندهند که هیچ نسبتی با "نوزایش انقلابی تشیع" ندارد.

گفتمان دولتمردان باکو "قومی" است و گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر انترناسیونالیسم اسلامی با سویه‌های قوی شیعی. و قفقاز از این منظر امتداد تشیع اهل‌البیت(ع) می‌باشد که زبانش ترکی است (و این نکته‌ای است که دستگاه دولت در ایران باید آن را بفهمد تا مردم شیعه قفقاز را به سمت آنکارا هل ندهد).

به تعبیر دیگر، در قفقاز ما نیازمند دیپلماسی پیچیده با ظرافت‌های تمدنی هستیم که بتواند بازی روسیه در برابر ناتو را خوب درک کند و بازی اسرائیل و ترکیه را خوب صورت‌بندی کند و نقش لابی جهانی ارامنه در مات کردن ایران را عمیق شهود نماید.

انتهای پیام/