گره هایی که می توانند گره از کار اقتصاد باز کنند؛
صنعت فرش یکی از ستون های تحقق اقتصاد مقاومتی/ صادرات هر تخته فرش معادل فروش بیش از ۷۰ بشکه نفت است
قالی‌بافی ازجمله هنرهای اصیل و ارزشمندی است که سابقه‌ای بس طولانی در ایران دارد، صنعت فرش ایران در جهان بی‌نظیر و دارای پتانسیل بالا در زمینه اشتغال‌زایی و ارزآوری برای کشور است اما متأسفانه آمارها از کاهش شدید صادرات این کالای با ارزش در سال های اخیر حکایت دارد.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیارآفتاب؛ قالی‌بافی ازجمله هنرهای اصیل و ارزشمندی است که سابقه‌ای بس طولانی در ایران دارد، این هنر اصیل با فرهنگ کهن این مرز و بوم پیوندی ناگسستنی داشته و در گذر قرن‌ها هنوز هم یکی از دستاوردهای ماندگار و مهم ایرانیان محسوب می‌شود به طوری که در حال حاضر نیز جزئی از زندگی و فرهنگ جامعه ما به شمار می‌آید.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, دیارآفتاب, .,فرش علاوه بر ابعاد اقتصادی آن نمادی از هنر ملی و میراث فرهنگی ایران است که حفظ و حراست و تلاش برای معرفی آن به دنیا یک وظیفه برای تمامی علاقه‌مندان به هنر و فرهنگ ایرانی-اسلامی است.
پیوند بین آثار تاریخی و طرح‌ها و نقشه‌های فرش اصیل ایرانی نمایانگر ابعاد فرهنگی این صنعت و بیان‌کننده نوآوری، خلاقیت و اوج شکوفایی هنر روستائیان و عشایر به‌عنوان پایگاه‌های این هنر است که حتی با کمترین امکانات در طی قرن‌ها به آفرینش جلوه‌هایی شگفت‌انگیز پرداخته‌اند.
فرش ساروق؛ آوازه جهانی فرش ایران
منطقه استان مرکزی نیز طی دو قرن اخیر همواره به‌عنوان یکی از قطب های تولید فرش دستباف ایران شناخته‌شده است، شهرت پیدا کردن جهانی فرش این منطقه البته به دوران قاجار و آشنایی تجار اروپایی با این هنر-صنعت و علاقه‌مندی آن‌ها به میراث فرهنگی و صنایع‌دستی ایران برمی‌گردد.
در برهه‌ای از تاریخ ایران که شاهان بی‌کفایت قاجار قدر میراث فرهنگی را نمی‌دانستند اروپایی‌ها اما تمام توجه خود را به این موضوع معطوف کرده بودند و بخشی از گنجینه‌های تاریخ کهن ایران در همین دوران از کشور خارج شد، فرش اما یکی از صنایع‌دستی ایرانی بود که بسیار موردتوجه اروپایی‌ها قرار گرفت و به بازارهای جهانی نیز راه پیدا کرد، فرش منطقه ساروق در این دوره به آوازه بلندی رسید.
(نمونه ای از قالی ساروق در موزه هانتینگتون آمریکا)
ساروق در آن دوره دهستانی بود که در فاصله چهل کیلومتری شمال اراک فعلی قرار داشت و فرش‌های خوش بافت و رنگ آن از یکی دو قرن پیش تاکنون ساروق را به نامی شناخته‌شده در بین مجموعه‌داران فرش و فروشنده‌های قالی در ایران و بازارهای خارجی تبدیل کرد.
قالی‌بافی مهم‌ترین صنعت ساروق است که بعد از سال‌ها همچنان حفظ شده، بانوان این منطقه تبحری خاص در بافت فرش دارند، تلاش چند صدساله زنان و مردان آن نام تجاری فرش ساروق را رقم زده است، البته بافت این فرش در روستای اطراف و بخصوص روستای جیریا رونق دارد و اکثر فرش‌های ساروق توسط اهالی این روستا بافته می‌شود.
(قالی بافی بانوان ساروق)
تجار و مجموعه‌داران خارجی فرش همواره فرش ساروق را به‌ویژه دست‌بافت‌های قدیمی آن را به گونه فرش‌های تبریز و کاشان خوانسار و اصفهان تحسین می‌کنند؛ به‌جز فرش ساروق، فرش اراک، لیلیان خمین و بند ریحان، از دیگر فرش‌های معروف استان مرکزی در بازارهای جهانی است.
در گذشته بیشتر قالیچه‌های ساروق از نقش ترنج الهام می‌گرفتند، این قالی‌ها به دلیل ریزبافت بودن و داشتن پرزهای کوتاه، همچون تخته‌ای سخت و فشرده به نظر می‌رسیدند و رنگ متن اکثریت آن‌ها کرم و لاجوردی بود و این ویژگی‌ها موجب شد که قالی ساروق در سراسر ایران و جهان شهرت یابد.
زیبایی قالی و قالیچه و ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان
نیمی از زیبایی قالی و قالیچه مدیون ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان قالی است، هر قالی بر اساس یک طرح از پیش طراحی‌شده که نقشه نام دارد بافته می‌شود و این نقشه هر چه زیباتر و دلپذیرتر باشد زیبایی قالی بافته‌شده نیز افزایش می‌یابد.
ازاین‌رو می‌توان گفت که نه‌تنها قالی‌بافان هنرمند و چیره‌دست ساروقی که نقشه کشان بزرگ و توانای آن نیز شهرت جهانی دارند، گرچه در حال حاضر در نواحی مختلف ایران از این نقشه‌ها استفاده می‌شود و نقشه ساروق دیگر در انحصار قالی‌بافان این منطقه نیست اما استفاده از این نقشه ها در هر جای دیگر نیز شهرت نقشه‌های قالی ساروق را به یاد می‌آورد.
(بخشی از یک نقشه قالی)
تشخیص دادن فرش اصیل ساروق از فرش‌های روستاها و شهرهای مجاور به چشمانی مجرب و تیزبین نیاز دارد، ویژگی فرش و قالی دستباف ساروق طرح‌های هندسی و منحنی شکلی است که بر تار و پود قالی نقش بسته است، جذاب‌ترین نقشه سنتی طرح لچک ترنج است که از یک نقش هندسی و درعین‌حال طبیعت‌گرای گل‌دار تشکیل می‌شود.
نقشه‌های اصیل ساروق عبارت‌اند از: نقشه‌های مرغ و ماهی، مستوفی، پرده‌ای و گل‌وبوته، نقشه‌های دستگاهی، پرده‌ای، پیچ اروپایی، شاه‌عباسی، افشان و ترنج با گل و جانور، ازجمله نقشه‌هایی هستند که بعدها به‌عنوان الگوی قالی‌بافان ساروقی قرار گرفتند.
یکی از زیباترین جلوه‌های قالی‌بافی در ساروق قالیچه‌های تصویری است نقش‌های آن بیانگر نقش‌های اندیشه، احساس، ذوق، آرزوها و تمنیات و ارزش‌های آنان است، در نقش و نگار قالی‌های این منطقه تاریخ، اقتصاد، هنر و فرهنگ مردم این مرزوبوم متجلی است.
(فرش دستباف ساروق)
آوازه فرش ساروق در بازارهای داخلی و خارجی بر هیچ‌کس پوشیده نیست اما در سال‌های اخیر کپی‌برداری و تولید این فرش فاخر توسط برخی از کشورهای دنیا ازجمله چین هرچند که در تنوع رنگ، نقش و نوع بافت اختلافات فاحشی با نمونه اصلی دارد اما سبب خدشه به هنر و فرهنگ کشورمان شده بود.
با تلاش فعالان صنعت فرش کشور، نشان جغرافیایی فرش ساروق در سال ۱۳۹۳ در اراک در سازمان جهانی مالکیت فکری (wipo) به ثبت جهانی رسید و پس از اعلام این ثبت جهانی، استفاده از ظرفیت‌های قانون کپی‌رایت برای تولیدکنندگان فرش ساروق محفوظ خواهد بود.
توجه به هنر صنعت فرش و تحقق اقتصاد مقاومتی
یکی از راه‌های تحقق اقتصاد مقاومتی توجه به هنر صنعت فرش است، صنعت فرش ایران در جهان بی‌نظیر و دارای پتانسیل بالا در زمینه اشتغال‌زایی و ارزآوری برای کشور است، این صنعت نه‌تنها پتانسیل زیادی برای ایجاد اشتغال به‌صورت تمام‌وقت را دارد بلکه خانوارها می‌توانند از این صنعت به‌عنوان مکمل و حتی یک منبع درآمد مستمر جهت تأمین هزینه‌های زندگی خود نیز استفاده کنند.
با توجه به اینکه امکانات موردنیاز برای قالی‌بافی به‌راحتی فراهم می شود و از طرفی مواد اولیه آن تماماً به‌صورت داخلی و بومی تولید و تهیه می‌شوند صرفاً با آموزش این هنر می‌توان یک کسب‌وکار فردی و یا جمعی را ایجاد کرد، بر اساس اعلام مرکز ملی فرش ایران هزینه برای ایجاد یک شغل در این حرفه و یا اصطلاحا یک دار قالی ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان است.
(یک دار قالی و لوازم قالی بافی)
صادرات فرش دستباف؛ ظرفیتی که مغفول است/ رقبا در حال تسخیر جایگاه فرش ایران در بازارهای جهانی
علاوه بر اینکه فرش یک میراث فرهنگی افتخارآفرین است و می‌تواند به‌عنوان یک نماد فرهنگ و هنر در خانه‌ی هر ایرانی وجود داشته باشد از ظرفیت‌های صادراتی بسیار ارزشمندی نیز برخوردار است که می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی را به همراه داشته باشد.
به گفته یکی از تاجران فرش ایران در آمریکا فرش‌های دستباف ایرانی دارای ارزش و استقبال بسیاری در بازار خارج از کشور است و خریداران برای هر تخته فرش ۶ متری ساده ۳ هزار دلار پرداخت می‌کنند، این مبلغ معادل فروش بیش از ۷۰ بشکه نفت است و لزوم توجه ویژه به افزایش تولیدات ناخالص ملی و ارزآوری بسیار بالای صادرات غیرنفتی را به‌وضوح نشان می‌دهد.
قالی‌بافی علیرغم اینکه در گذشته جنبه‌ی اقتصادی بسیار پر رنگی بخصوص در جوامع روستایی ایران داشت اما متاسفانه باید گفت گرایش به این هنر صنعت طی سالیان و با صنعتی شدن زندگی‌ها به‌طور قابل ملاحظه‌ای رنگ باخت، درحالی‌که این هنر گره ها می‌تواند همچنان گره‌گشای اقتصاد و گامی مهمی در مسیر فاصله گرفتن از وابستگی نفتی و اشتغال‌زایی باشد.
هرچند تاریخ هنر فرش‌بافی متعلق به ایران است اما در حال حاضر کشورهایی مانند ترکیه، هند، چین، نپال و پاکستان با الگوبرداری از طرح‌های ایرانی توانسته‌اند سهم بزرگی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهند.
صادرات فرش ایران در سال ۱۳۹۳ به ارزش ۳۳۱ میلیون دلار، ۱۳۹۴ به ارزش ۲۹۲ میلیون دلار، سال ۱۳۹۵ به ارزش ۳۶۰ میلیون دلار، سال ۱۳۹۶ به ارزش ۴۲۶ میلیون دلار، سال ۱۳۹۷ به ارزش ۲۸۳ میلیون دلار و سال ۱۳۹۸ به ارزش ۶۹ میلیون دلار بوده است.
(آمار صادرات فرش ایران طی سالیان اخیر)
مقایسه آمار و ارقام فوق نشان می‌دهد اگرچه نقطه عطف صادرات فرش دستباف ایران در سال ۱۳۹۶ بوده است اما بعد از آن اُفت صادرات را در سال ۱۳۹۷ و سپس کاهش شدید صادرات این کالا را در سال ۱۳۹۸ شاهد بوده‌ایم، در سه‌ماهه اول امسال نیز بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت ایران ارزش صادرات این کالا تنها ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار بوده است.
رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی:
صادرات فرش ارزش افزوده بسیار بالایی به همراه دارد/در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است
محمد هاشم ریاحی رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی در گفتگو با دیارآفتاب گفت: استان مرکزی همواره یکی از قطب‌های تولید فرش کشور بوده و فرش این منطقه به لحاظ شناخته شدن در سطح جهانی از سال‌های دور و در حال حاضر مطرح است.
ریاحی ادامه داد: در استان مرکزی سه تشکل اتحادیه فرش روستایی، اتحادیه فروشندگان و شرکت سهامی فرش در زمینه‌ی فرش فعالیت دارند به‌اضافه ۶۵ کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز که هرکدام حداقل باید ۲۰ بافنده زیرمجموعه داشته باشند که بتوانند مجوز بگیرند، این کارگاه ها به‌صورت متوسط ۳۰ تا ۴۰ و بعضا تا ۱۰۰ دار قالی هم دارند و برخی از بافندگان نیز به‌صورت فردی مشغول هستند.
صدور بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی در سطح استان مرکزی
رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی تصریح کرد: در سطح استان مرکزی بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی صادرشده است، این‌ها کسانی هستند که توان تولید فرش را دارند و به ما مراجعه کرده‌اند یا شناسایی‌شده‌اند البته طبق تخمین‌ها بیش از ۵۰ هزار نفر در استان مرکزی توان تولید قالی را دارند اما ممکن است بخشی از آن‌ها در حال حاضر به دلایل مختلف مثل فصلی کار کردن فعال نباشند.
وی در خصوص ارائه تسهیلات به بافندگان قالی نیز گفت: هرساله با توجه به‌ردیف بودجه‌های مشخص‌شده اعتباراتی برای بحث مشاغل خانگی و روستایی برای هر استان در نظر گرفته می‌شود که در سال جاری برای مشاغل روستایی بودجه خاصی مشخص نشد و این بودجه بیشتر به سمت دستگاه‌های حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی معطوف شد.
ریاحی افزود: در زمینه‌ی مشاغل خانگی در سال جاری ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان برای ۴ دستگاه به استان مرکزی تخصیص پیدا کرد که یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان از آن برای سازمان صمت در نظر گرفته شد و بالغ‌بر ۸۰ درصد به بخش فرش اخصاص یافت که افراد را به بانک‌های عامل معرفی کردیم و در حال دریافت تسهیلات هستند.
رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی با بیان اینکه اولویت پرداخت تسهیلات باکسانی است که کارگاه دارند اظهار کرد: این افراد پشتیبان‌های ما هستند ولی ما در برخی شهرستان‌ها پشتیبان نداریم و تسهیلات به‌صورت فردی و مبلغ ۱۰ تا ۲۰ میلیون برای ایجاد یک دار قالی در نظر گرفته‌شده اما برای پشتیبان‌ها این مبلغ ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است.
وی با اشاره به اینکه میزان تولید مقدار مشخصی نیست چون همه این تولید به بازار عرضه نمی‌شود گفت: آمار تولید بیشتر بر اساس فروش مواد و مصالح تخمین زده می‌شود و به‌صورت دقیق نیست، در استان مرکزی به طور متوسط در ماه به میزان تولید هزار متر فرش مواد و مصالح به فروش می‌رود که بخشی از این تولید فرش وارد بازار می‌شود و بخشی سفارشی است.
صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر به‌شدت نزولی بوده است
ریاحی با اشاره به بحث صادرات فرش افزود: صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر متأسفانه به‌شدت نزولی بوده است که علت آن هم مسائلی است که در بحث صادرات کالاها، مشکلات بانکی، فشارهای اقتصادی و برنگشتن ارز به کشور وجود دارد لذا صادرکنندگان بعضاً نمی‌توانند فعالیت داشته باشند.
رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی تصریح کرد: فرش یکی از کالاهایی که صادرات آن از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه است چراکه مواد اولیه فرش ما به‌جز فرش ابریشم که مقداری وابستگی داریم کاملاً داخلی است و درنتیجه صادر کردن آن ارزش‌افزوده بالایی را به همراه دارد و اقتصادی است اما به علت مشکلاتی که وجود دارد صادرات ما یا چمدانی است و با حجم کمی انجام می‌گیرد یا بعضاً برای صادرات به برخی کشورهای غربی و اروپایی باید فرش را به کشوری ثالثی بفرستیم و از آن کشور صادر کنیم.
ریاحی تصریح کرد: مدتی است که به بازار کشورهای آسیای جنوب شرقی مثل چین، کره، ژاپن روی آورده‌ایم البته نه اینکه به کشورهای اروپایی به‌صورت غیرمستقیم صادراتی نداشته‌ایم اما روی بازارهای جدید کار می‌کنیم.
وی ادامه داد: هند، پاکستان، نپال، افغانستان و ترکیه در سال‌های اخیر به موضوع تولید فرش ورود پیداکرده‌اند و مخصوصاً پاکستان و هند به رقبای سرسختی در این حوزه تبدیل‌شده‌اند.
در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است
رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی با اشاره به شهرت جهانی فرش ساروق نیز گفت: یکی از باکیفیت‌ترین فرش‌های ما مربوط به بخش ساروق و منطقه جیریا است که از لحاظ ظرافت و بافت ویژگی‌های خاصی دارد و ثبت جهانی برند فرش ساروق نیز در سال ۹۳ انجام‌شده است منتهی کوتاهی‌هایی از سوی بخش خصوصی به لحاظ حمایتی در این زمینه صورت می‌گیرد.
ریاحی خاطرنشان کرد: برند شدن یک بحث است و تجاری‌سازی و استفاده از این برند بحث دیگری است، بخشی که ما می‌توانستیم انجام دهیم مربوط به بخش ثبت برند بود و می‌بایست بخش خصوصی و تجار از این برند استفاده کنند و آن را تجاری‌سازی کنند ولی متأسفانه در این زمینه کار نشده است.
هنر صنعت فرش چشم انتظار حمایت دولت و بخش خصوصی
متأسفانه بی توجهی نسبت به توسعه صادرات غیر نفتی و ظرفیت های موجود در بخش های مختلف یک از مسائل مهمی است که به نوعی مورد بی مهری قرار گرفته و بعضا در سیاست های اقتصادی دولت مغفول واقع شده است، همین موضوع باعث می شود تجار و صادر کنندگان نیز موانعی را بر سر راه خود ببینند که در نهایت رغبتی برای ورود به این عرصه پیدا نکنند.
تولید و صادرات فرش دستباف نقش مؤثری در بالا بردن تولید ناخالص ملی دارد و متولیان امر در حوزه های صنعتی و فرهنگی باید نسبت به احیای موقعیت فرش ایرانی در بازارهای های جهانی و ترویج این هنر صنعت در جامعه و بهره برداری از آن برای ایجاد اشتغال بیش از پیش تلاش کنند.
در هر حال شناخت جایگاه و بررسی آسیب شناسانه ابعاد و زوایای مختلف مشکلات فرش دستباف و تدوین یک برنامه کارآمد برای حفظ و توسعه این هنر صنعت ضروری است؛ بیمه قالی‌بافان، ارائه تسهیلات به بافندگان، آموزش، راه‌اندازی کارگاه های قالی‌بافی و حمایت از کارآفرینان ازجمله راهکارهایی است که فعالان این حوزه به آن تأکید دارند
انتهای پیام/
فرش علاوه بر ابعاد اقتصادی آن نمادی از هنر ملی و میراث فرهنگی ایران است که حفظ و حراست و تلاش برای معرفی آن به دنیا یک وظیفه برای تمامی علاقه‌مندان به هنر و فرهنگ ایرانی-اسلامی است.
,پیوند بین آثار تاریخی و طرح‌ها و نقشه‌های فرش اصیل ایرانی نمایانگر ابعاد فرهنگی این صنعت و بیان‌کننده نوآوری، خلاقیت و اوج شکوفایی هنر روستائیان و عشایر به‌عنوان پایگاه‌های این هنر است که حتی با کمترین امکانات در طی قرن‌ها به آفرینش جلوه‌هایی شگفت‌انگیز پرداخته‌اند.
, .,فرش ساروق؛ آوازه جهانی فرش ایران
, فرش ساروق؛ آوازه جهانی فرش ایران, فرش ساروق؛ آوازه جهانی فرش ایران, فرش ساروق؛ آوازه جهانی فرش ایران,منطقه استان مرکزی نیز طی دو قرن اخیر همواره به‌عنوان یکی از قطب های تولید فرش دستباف ایران شناخته‌شده است، شهرت پیدا کردن جهانی فرش این منطقه البته به دوران قاجار و آشنایی تجار اروپایی با این هنر-صنعت و علاقه‌مندی آن‌ها به میراث فرهنگی و صنایع‌دستی ایران برمی‌گردد.
,در برهه‌ای از تاریخ ایران که شاهان بی‌کفایت قاجار قدر میراث فرهنگی را نمی‌دانستند اروپایی‌ها اما تمام توجه خود را به این موضوع معطوف کرده بودند و بخشی از گنجینه‌های تاریخ کهن ایران در همین دوران از کشور خارج شد، فرش اما یکی از صنایع‌دستی ایرانی بود که بسیار موردتوجه اروپایی‌ها قرار گرفت و به بازارهای جهانی نیز راه پیدا کرد، فرش منطقه ساروق در این دوره به آوازه بلندی رسید.
,
, (نمونه ای از قالی ساروق در موزه هانتینگتون آمریکا)
, نمونه ای از قالی ساروق در موزه هانتینگتون آمریکا,ساروق در آن دوره دهستانی بود که در فاصله چهل کیلومتری شمال اراک فعلی قرار داشت و فرش‌های خوش بافت و رنگ آن از یکی دو قرن پیش تاکنون ساروق را به نامی شناخته‌شده در بین مجموعه‌داران فرش و فروشنده‌های قالی در ایران و بازارهای خارجی تبدیل کرد.
,قالی‌بافی مهم‌ترین صنعت ساروق است که بعد از سال‌ها همچنان حفظ شده، بانوان این منطقه تبحری خاص در بافت فرش دارند، تلاش چند صدساله زنان و مردان آن نام تجاری فرش ساروق را رقم زده است، البته بافت این فرش در روستای اطراف و بخصوص روستای جیریا رونق دارد و اکثر فرش‌های ساروق توسط اهالی این روستا بافته می‌شود.
, .,
, (قالی بافی بانوان ساروق)
, قالی بافی بانوان ساروق,تجار و مجموعه‌داران خارجی فرش همواره فرش ساروق را به‌ویژه دست‌بافت‌های قدیمی آن را به گونه فرش‌های تبریز و کاشان خوانسار و اصفهان تحسین می‌کنند؛ به‌جز فرش ساروق، فرش اراک، لیلیان خمین و بند ریحان، از دیگر فرش‌های معروف استان مرکزی در بازارهای جهانی است.
,در گذشته بیشتر قالیچه‌های ساروق از نقش ترنج الهام می‌گرفتند، این قالی‌ها به دلیل ریزبافت بودن و داشتن پرزهای کوتاه، همچون تخته‌ای سخت و فشرده به نظر می‌رسیدند و رنگ متن اکثریت آن‌ها کرم و لاجوردی بود و این ویژگی‌ها موجب شد که قالی ساروق در سراسر ایران و جهان شهرت یابد.
,زیبایی قالی و قالیچه و ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان
, زیبایی قالی و قالیچه و ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان, زیبایی قالی و قالیچه و ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان,نیمی از زیبایی قالی و قالیچه مدیون ذهن خلاق و هنرمند نقاشان و نقشه کشان قالی است، هر قالی بر اساس یک طرح از پیش طراحی‌شده که نقشه نام دارد بافته می‌شود و این نقشه هر چه زیباتر و دلپذیرتر باشد زیبایی قالی بافته‌شده نیز افزایش می‌یابد.
,ازاین‌رو می‌توان گفت که نه‌تنها قالی‌بافان هنرمند و چیره‌دست ساروقی که نقشه کشان بزرگ و توانای آن نیز شهرت جهانی دارند، گرچه در حال حاضر در نواحی مختلف ایران از این نقشه‌ها استفاده می‌شود و نقشه ساروق دیگر در انحصار قالی‌بافان این منطقه نیست اما استفاده از این نقشه ها در هر جای دیگر نیز شهرت نقشه‌های قالی ساروق را به یاد می‌آورد.
, .,
, (بخشی از یک نقشه قالی)
, بخشی از یک نقشه قالی,تشخیص دادن فرش اصیل ساروق از فرش‌های روستاها و شهرهای مجاور به چشمانی مجرب و تیزبین نیاز دارد، ویژگی فرش و قالی دستباف ساروق طرح‌های هندسی و منحنی شکلی است که بر تار و پود قالی نقش بسته است، جذاب‌ترین نقشه سنتی طرح لچک ترنج است که از یک نقش هندسی و درعین‌حال طبیعت‌گرای گل‌دار تشکیل می‌شود.
,نقشه‌های اصیل ساروق عبارت‌اند از: نقشه‌های مرغ و ماهی، مستوفی، پرده‌ای و گل‌وبوته، نقشه‌های دستگاهی، پرده‌ای، پیچ اروپایی، شاه‌عباسی، افشان و ترنج با گل و جانور، ازجمله نقشه‌هایی هستند که بعدها به‌عنوان الگوی قالی‌بافان ساروقی قرار گرفتند.
, .,یکی از زیباترین جلوه‌های قالی‌بافی در ساروق قالیچه‌های تصویری است نقش‌های آن بیانگر نقش‌های اندیشه، احساس، ذوق، آرزوها و تمنیات و ارزش‌های آنان است، در نقش و نگار قالی‌های این منطقه تاریخ، اقتصاد، هنر و فرهنگ مردم این مرزوبوم متجلی است.
,
, (فرش دستباف ساروق)
, فرش دستباف ساروق,آوازه فرش ساروق در بازارهای داخلی و خارجی بر هیچ‌کس پوشیده نیست اما در سال‌های اخیر کپی‌برداری و تولید این فرش فاخر توسط برخی از کشورهای دنیا ازجمله چین هرچند که در تنوع رنگ، نقش و نوع بافت اختلافات فاحشی با نمونه اصلی دارد اما سبب خدشه به هنر و فرهنگ کشورمان شده بود.
, .,با تلاش فعالان صنعت فرش کشور، نشان جغرافیایی فرش ساروق در سال ۱۳۹۳ در اراک در سازمان جهانی مالکیت فکری (wipo) به ثبت جهانی رسید و پس از اعلام این ثبت جهانی، استفاده از ظرفیت‌های قانون کپی‌رایت برای تولیدکنندگان فرش ساروق محفوظ خواهد بود.
, (wipo) , .,توجه به هنر صنعت فرش و تحقق اقتصاد مقاومتی
, توجه به هنر صنعت فرش و تحقق اقتصاد مقاومتی, توجه به هنر صنعت فرش و تحقق اقتصاد مقاومتی, توجه به هنر صنعت فرش و تحقق اقتصاد مقاومتی,یکی از راه‌های تحقق اقتصاد مقاومتی توجه به هنر صنعت فرش است، صنعت فرش ایران در جهان بی‌نظیر و دارای پتانسیل بالا در زمینه اشتغال‌زایی و ارزآوری برای کشور است، این صنعت نه‌تنها پتانسیل زیادی برای ایجاد اشتغال به‌صورت تمام‌وقت را دارد بلکه خانوارها می‌توانند از این صنعت به‌عنوان مکمل و حتی یک منبع درآمد مستمر جهت تأمین هزینه‌های زندگی خود نیز استفاده کنند.
, .,با توجه به اینکه امکانات موردنیاز برای قالی‌بافی به‌راحتی فراهم می شود و از طرفی مواد اولیه آن تماماً به‌صورت داخلی و بومی تولید و تهیه می‌شوند صرفاً با آموزش این هنر می‌توان یک کسب‌وکار فردی و یا جمعی را ایجاد کرد، بر اساس اعلام مرکز ملی فرش ایران هزینه برای ایجاد یک شغل در این حرفه و یا اصطلاحا یک دار قالی ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان است.
, .,
,
, ,
(یک دار قالی و لوازم قالی بافی)
, یک دار قالی و لوازم قالی بافی,صادرات فرش دستباف؛ ظرفیتی که مغفول است/ رقبا در حال تسخیر جایگاه فرش ایران در بازارهای جهانی
, صادرات فرش دستباف؛ ظرفیتی که مغفول است/ رقبا در حال تسخیر جایگاه فرش ایران در بازارهای جهانی , صادرات فرش دستباف؛ ظرفیتی که مغفول است/ رقبا در حال تسخیر جایگاه فرش ایران در بازارهای جهانی ,علاوه بر اینکه فرش یک میراث فرهنگی افتخارآفرین است و می‌تواند به‌عنوان یک نماد فرهنگ و هنر در خانه‌ی هر ایرانی وجود داشته باشد از ظرفیت‌های صادراتی بسیار ارزشمندی نیز برخوردار است که می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی را به همراه داشته باشد.
,به گفته یکی از تاجران فرش ایران در آمریکا فرش‌های دستباف ایرانی دارای ارزش و استقبال بسیاری در بازار خارج از کشور است و خریداران برای هر تخته فرش ۶ متری ساده ۳ هزار دلار پرداخت می‌کنند، این مبلغ معادل فروش بیش از ۷۰ بشکه نفت است و لزوم توجه ویژه به افزایش تولیدات ناخالص ملی و ارزآوری بسیار بالای صادرات غیرنفتی را به‌وضوح نشان می‌دهد.
,قالی‌بافی علیرغم اینکه در گذشته جنبه‌ی اقتصادی بسیار پر رنگی بخصوص در جوامع روستایی ایران داشت اما متاسفانه باید گفت گرایش به این هنر صنعت طی سالیان و با صنعتی شدن زندگی‌ها به‌طور قابل ملاحظه‌ای رنگ باخت، درحالی‌که این هنر گره ها می‌تواند همچنان گره‌گشای اقتصاد و گامی مهمی در مسیر فاصله گرفتن از وابستگی نفتی و اشتغال‌زایی باشد.
,هرچند تاریخ هنر فرش‌بافی متعلق به ایران است اما در حال حاضر کشورهایی مانند ترکیه، هند، چین، نپال و پاکستان با الگوبرداری از طرح‌های ایرانی توانسته‌اند سهم بزرگی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهند.
,صادرات فرش ایران در سال ۱۳۹۳ به ارزش ۳۳۱ میلیون دلار، ۱۳۹۴ به ارزش ۲۹۲ میلیون دلار، سال ۱۳۹۵ به ارزش ۳۶۰ میلیون دلار، سال ۱۳۹۶ به ارزش ۴۲۶ میلیون دلار، سال ۱۳۹۷ به ارزش ۲۸۳ میلیون دلار و سال ۱۳۹۸ به ارزش ۶۹ میلیون دلار بوده است.
,
, (آمار صادرات فرش ایران طی سالیان اخیر)
, آمار صادرات فرش ایران طی سالیان اخیر,مقایسه آمار و ارقام فوق نشان می‌دهد اگرچه نقطه عطف صادرات فرش دستباف ایران در سال ۱۳۹۶ بوده است اما بعد از آن اُفت صادرات را در سال ۱۳۹۷ و سپس کاهش شدید صادرات این کالا را در سال ۱۳۹۸ شاهد بوده‌ایم، در سه‌ماهه اول امسال نیز بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت ایران ارزش صادرات این کالا تنها ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار بوده است.
, .,رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی:
, رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی:,صادرات فرش ارزش افزوده بسیار بالایی به همراه دارد/در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است
, صادرات فرش ارزش افزوده بسیار بالایی به همراه دارد/در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است, صادرات فرش ارزش افزوده بسیار بالایی به همراه دارد/در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است,محمد هاشم ریاحی رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی در گفتگو با دیارآفتاب گفت: استان مرکزی همواره یکی از قطب‌های تولید فرش کشور بوده و فرش این منطقه به لحاظ شناخته شدن در سطح جهانی از سال‌های دور و در حال حاضر مطرح است.
,ریاحی ادامه داد: در استان مرکزی سه تشکل اتحادیه فرش روستایی، اتحادیه فروشندگان و شرکت سهامی فرش در زمینه‌ی فرش فعالیت دارند به‌اضافه ۶۵ کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز که هرکدام حداقل باید ۲۰ بافنده زیرمجموعه داشته باشند که بتوانند مجوز بگیرند، این کارگاه ها به‌صورت متوسط ۳۰ تا ۴۰ و بعضا تا ۱۰۰ دار قالی هم دارند و برخی از بافندگان نیز به‌صورت فردی مشغول هستند.
,صدور بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی در سطح استان مرکزی
, صدور بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی در سطح استان مرکزی, صدور بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی در سطح استان مرکزی,رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی تصریح کرد: در سطح استان مرکزی بالغ‌بر ۳۴ هزار کارت قالی‌بافی صادرشده است، این‌ها کسانی هستند که توان تولید فرش را دارند و به ما مراجعه کرده‌اند یا شناسایی‌شده‌اند البته طبق تخمین‌ها بیش از ۵۰ هزار نفر در استان مرکزی توان تولید قالی را دارند اما ممکن است بخشی از آن‌ها در حال حاضر به دلایل مختلف مثل فصلی کار کردن فعال نباشند.
,وی در خصوص ارائه تسهیلات به بافندگان قالی نیز گفت: هرساله با توجه به‌ردیف بودجه‌های مشخص‌شده اعتباراتی برای بحث مشاغل خانگی و روستایی برای هر استان در نظر گرفته می‌شود که در سال جاری برای مشاغل روستایی بودجه خاصی مشخص نشد و این بودجه بیشتر به سمت دستگاه‌های حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی معطوف شد.
,ریاحی افزود: در زمینه‌ی مشاغل خانگی در سال جاری ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان برای ۴ دستگاه به استان مرکزی تخصیص پیدا کرد که یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان از آن برای سازمان صمت در نظر گرفته شد و بالغ‌بر ۸۰ درصد به بخش فرش اخصاص یافت که افراد را به بانک‌های عامل معرفی کردیم و در حال دریافت تسهیلات هستند.
,رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی با بیان اینکه اولویت پرداخت تسهیلات باکسانی است که کارگاه دارند اظهار کرد: این افراد پشتیبان‌های ما هستند ولی ما در برخی شهرستان‌ها پشتیبان نداریم و تسهیلات به‌صورت فردی و مبلغ ۱۰ تا ۲۰ میلیون برای ایجاد یک دار قالی در نظر گرفته‌شده اما برای پشتیبان‌ها این مبلغ ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است.
,وی با اشاره به اینکه میزان تولید مقدار مشخصی نیست چون همه این تولید به بازار عرضه نمی‌شود گفت: آمار تولید بیشتر بر اساس فروش مواد و مصالح تخمین زده می‌شود و به‌صورت دقیق نیست، در استان مرکزی به طور متوسط در ماه به میزان تولید هزار متر فرش مواد و مصالح به فروش می‌رود که بخشی از این تولید فرش وارد بازار می‌شود و بخشی سفارشی است.
,صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر به‌شدت نزولی بوده است
, صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر به‌شدت نزولی بوده است, صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر به‌شدت نزولی بوده است,ریاحی با اشاره به بحث صادرات فرش افزود: صادرات فرش کشور طی سال‌های اخیر متأسفانه به‌شدت نزولی بوده است که علت آن هم مسائلی است که در بحث صادرات کالاها، مشکلات بانکی، فشارهای اقتصادی و برنگشتن ارز به کشور وجود دارد لذا صادرکنندگان بعضاً نمی‌توانند فعالیت داشته باشند.
,رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی تصریح کرد: فرش یکی از کالاهایی که صادرات آن از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون‌به‌صرفه است چراکه مواد اولیه فرش ما به‌جز فرش ابریشم که مقداری وابستگی داریم کاملاً داخلی است و درنتیجه صادر کردن آن ارزش‌افزوده بالایی را به همراه دارد و اقتصادی است اما به علت مشکلاتی که وجود دارد صادرات ما یا چمدانی است و با حجم کمی انجام می‌گیرد یا بعضاً برای صادرات به برخی کشورهای غربی و اروپایی باید فرش را به کشوری ثالثی بفرستیم و از آن کشور صادر کنیم.
,ریاحی تصریح کرد: مدتی است که به بازار کشورهای آسیای جنوب شرقی مثل چین، کره، ژاپن روی آورده‌ایم البته نه اینکه به کشورهای اروپایی به‌صورت غیرمستقیم صادراتی نداشته‌ایم اما روی بازارهای جدید کار می‌کنیم.
,وی ادامه داد: هند، پاکستان، نپال، افغانستان و ترکیه در سال‌های اخیر به موضوع تولید فرش ورود پیداکرده‌اند و مخصوصاً پاکستان و هند به رقبای سرسختی در این حوزه تبدیل‌شده‌اند.
,در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است
, در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است, در زمینه تجاری سازی برند جهانی «فرش ساروق» کار نشده است,رئیس اداره امور فرش سازمان صمت استان مرکزی با اشاره به شهرت جهانی فرش ساروق نیز گفت: یکی از باکیفیت‌ترین فرش‌های ما مربوط به بخش ساروق و منطقه جیریا است که از لحاظ ظرافت و بافت ویژگی‌های خاصی دارد و ثبت جهانی برند فرش ساروق نیز در سال ۹۳ انجام‌شده است منتهی کوتاهی‌هایی از سوی بخش خصوصی به لحاظ حمایتی در این زمینه صورت می‌گیرد.
,ریاحی خاطرنشان کرد: برند شدن یک بحث است و تجاری‌سازی و استفاده از این برند بحث دیگری است، بخشی که ما می‌توانستیم انجام دهیم مربوط به بخش ثبت برند بود و می‌بایست بخش خصوصی و تجار از این برند استفاده کنند و آن را تجاری‌سازی کنند ولی متأسفانه در این زمینه کار نشده است.
,هنر صنعت فرش چشم انتظار حمایت دولت و بخش خصوصی
, هنر صنعت فرش چشم انتظار حمایت دولت و بخش خصوصی, هنر صنعت فرش چشم انتظار حمایت دولت و بخش خصوصی,متأسفانه بی توجهی نسبت به توسعه صادرات غیر نفتی و ظرفیت های موجود در بخش های مختلف یک از مسائل مهمی است که به نوعی مورد بی مهری قرار گرفته و بعضا در سیاست های اقتصادی دولت مغفول واقع شده است، همین موضوع باعث می شود تجار و صادر کنندگان نیز موانعی را بر سر راه خود ببینند که در نهایت رغبتی برای ورود به این عرصه پیدا نکنند.
,تولید و صادرات فرش دستباف نقش مؤثری در بالا بردن تولید ناخالص ملی دارد و متولیان امر در حوزه های صنعتی و فرهنگی باید نسبت به احیای موقعیت فرش ایرانی در بازارهای های جهانی و ترویج این هنر صنعت در جامعه و بهره برداری از آن برای ایجاد اشتغال بیش از پیش تلاش کنند.
,در هر حال شناخت جایگاه و بررسی آسیب شناسانه ابعاد و زوایای مختلف مشکلات فرش دستباف و تدوین یک برنامه کارآمد برای حفظ و توسعه این هنر صنعت ضروری است؛ بیمه قالی‌بافان، ارائه تسهیلات به بافندگان، آموزش، راه‌اندازی کارگاه های قالی‌بافی و حمایت از کارآفرینان ازجمله راهکارهایی است که فعالان این حوزه به آن تأکید دارند
,انتهای پیام/
,]
ارسال دیدگاه