یادداشت؛
"سیزده تیر مُ" سنتی ماندگار در بین مردم مهدیشهر
سیزده تیرماه جشنی ملی به یادگار مانده از ایران باستان بوده که به فراموشی سپرده شده است ولی توسط عشایر ایل سنگسری و مردم مهدیشهر تا به امروز حفظ و ماندگار شده است.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، "تیرمُ" ماه تیر تقویم سنگسری است که دومین ماه فصل پاییز است و ماههای آبان و آذر شمسی را دربر می‌گیرد. تیرمُ از 10 آبان ماه شمسی شروع شده و تا 9 آذر به پایان می‌رسد. در تقویم سنگسری هر روز آن نام خاصی دارد که هرگاه نام ماه و نام روز یکی شود، آن روز جشن است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, مرآت,در این تقویم "تیرمُ" و روز 13 این ماه که روز تیر نام دارد را "سیزده تیر مُ" می‌گویند و به مناسبت این تقارن نام ماه با روز جشنی تحت عنوان جشن تیرگان برگزار می شود که باقی مانده از پنج جشن ایران باستان است که توسط مردم مهدیشهر حفظ شده است.
,"سیزده تیر مُ" که معادل 22 آبان ماه شمسی می باشد و جشن تیرگان است مراسم ویژه خود را دارد که تهیه غذا با 13 نوع مواد مغضی به غیراز گوشت و برنج از ویژگی‌های این مراسم است.
,در شب "سیزده تیر مُ" مردم در خانه بزرگان قوم جمع شده و از سوی میزبان با پخت برنج مخصوص که در آن علاوه بر گوشت بره سنگسری که گوشتی ارگانیک ودر عین حال محصولی منحصر به فرد در بین دیگر محصولات پروتینی است به همراه برنج تارم مازندران که طعم وعطر آن وصف ناپذیر است. به عنوان مواد اصلی این غذا و در کنارش سیزده مواد دیگر شامل اسفناج، چغندر، زردک، کدو، سیب زمینی، آلو، به، هویج، عدس، لوبیا چِشم بُل بُلی، بادمجان، گوجه و کشمش را جداگانه می پزند و بعد از آبکش کردن برنج 13 مواد پخته شده را به همراه برنج دم می کنند و شب هنگام که مهمانان حضور پیدا کردند میل می کنند.
,در مراسم شب "سیزده تیر مُ" بغیراز شام برنامه شب نشینی که شامل (آسنک گویی) بیان قصه های بومی محلی ، موسیقی وترانه های محلی با نواهای سنگسری و غیر آن و تفعل به حافظ و خواندن اشعاری حماسی فردوسی ادامه می یابد.
,یکی از ویژگی‌های این مراسم این است که هریک از اقوام برایش مشکلی پیش آمده باشد روز قبل به خدمت بزرگ خانواده می آید و مشکلات رابیان می کند و بزرگ خانواده بدون بردن نام شخص مورد نظر از دیگران کمک می طلبد و هر کس به اندازه توانش به بزرگ خانواده کمک می کند و شخص مورد نظر باز پرداخت را به او خواهد داد و به این صورت مشکلات خانواده ها با حفظ کرامت انسانی محفوظ می ماند.
,در فردای شب "سیزده تیرمُ" مراسم( لاله وٌ) در صبح با اجرای جوانان ونوجوانان اجرا می شود. در این برنامه تعدادی از کوکان و نوجوانان ترکه هایی به دست می گیرند و در کوچه و خیابان حرکت می کنند و به هر کس که رسیدند با ترکه هایی که در دست دارند به آرامی بر تن عابرین می زنند و عابرین هم مشتاقانه می ایستند تا ظربات ترکه ها را به نیت شفا برتن خود لمس کنند و اعتقاد دارند که تا یک سال از انواع مریضی ها لاعلاج در امان خواهند بود.
,"سیزده تیرمُ" و جشن تیرگان در تقویم های دیگر نقاط ایران از این قرار است.
,در تقویم سیستان بانام ( تیر روزه 13 )در سیزدهم فروردین شمسی که روز نخست کشت و کار آنان نیز محسوب می شود انجام می گیرد.
,در تقویم ارامنه ایران با نام (تیرگان- دایگان) در سیزدهم ژانویه برابر با 23 و 24 دی ماه شمسی برگزار می شود.
,در تقویم خوارزم باستان با نام (چیری روچ – تیرروز ) در 13 مهر ماه شمسی برگزار می شود.
,در تقویم طبری در مازندران با نام ( تیرما سیزه شو ) در 12 آ بان شمسی برگزار می شود.
,در تقویم دیلمی در گیلان هم با نام (تیر جشن و گالشی جشن ) در 27 آبان برگزار می شود.
,در تقویم سُغدیان باستان با نام (جشن تیرگان – عمس) معادل 13 تیر شمسی برگزار می شد.
,آنچه که امروزه مشاهده می شود سیزده تیرماه جشنی ملی بوده که به فراموشی سپرده شده ولی توسط عشایر ایل سنگسری و مردم مهدیشهر حفظ و ماندگار شده است.
,یدالله حاجی علیان
,انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه