گزارشی از آلودگی زیست‌محیطی در دریای جنوب؛

• دوشنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۹ ۱۵:۰۵
• کد خبر : 1708424

• اخبار
• سایر رسانه ها

تخلیه زباله‌های شهری به خلیج فارس، ورود پساب گرم کارخانه‌ها، تخلیه پساب شور دستگاه‌های آب‌شیـرین‌کن، استفاده از ماسه بستر دریـا برای فعالیت‌های شهرسازی و صنعتی، محیط زیست خلیج فارس را به شدت به خطر انداخته است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از هرمز؛ خلیج فارس به علت عمق کم، شوری آب، گرمی هوا، ارتباط محدود با آب های آزاد جهان و مسائل ناشی از بهره برداری منابع فراوان انرژی آن اکوسیستم ویژه ای دارد، این ویژگی سبب شده است تا در برابر مـنابع آلوده کننده به شـدت آسیب پذیر باشد.

خلیج فارس و دریای عمان از نظر وجود منابع عظیم نفت و گاز و شرایط خاص زیست محیطی و بهره برداری هایی که از این محیط و منابع می شود به شکل مستمر در معرض خطراتی است که اهمیت خاصی دارد حساسیت راهبردی آن و تنش های سیاسی و نظامی و موضوعات اقتصادی، محیط زیست دریایی این منطقه را تحت تاثیر قرار داده و خلیج فارس و دریای عمان را به یکی از آلوده ترین مناطق دریایی تبدیل کرده است.

خلیج فارس یکی از با ارزش ترین زیست بوم های آبی جهان است که با وجود متنوع ترین رویش های گرمسیری و گونه های مختلف جانداران آبزی شرایط بسیار ویژه ای دارد که محیط زیست آن را تبدیل به محیطی بسیار حساس و شکننده کرده است. این ویژگی سبب شده است تا در دهه های پایانی قرن بیستم نظام های مهم حقوقی برای حمایت گسترده تر از محیط زیست این منطقه درپی ایجاد تغییراتی برآیند.

در این راستا افزون برحقوق خصوصی، حقوق عمومی و بین الملل نیز در این زمینه فعال بوده است با توجه به این واقعیت که اساسا به کارگیری مدیریت زیست محیطی در محیطی همچون خلیج فارس در چارچوب یک پیمان همکاری جمعی زیست محیطی ممکن است و تلاش کشورها به شکل انفرادی به نتیجه نخواهد رسید و همکاری در چارچوب یک کنوانسیون زیست محیطی باعنوان کنوانسیون همکاری های منطقه ای کویت در زمینه محیط زیست مورد نظر کشورهای این حوزه قرار گرفته است که باتوجه به اهمیت این محیط زیست دریایی،اگر سازوکاری برای کنترل آلودگی وجود نداشته باشد، زمینه نابودی آن فراهم خواهد شد.

زیست دریایی یا زیست اقیانوسی زیست دریایی تأثیری اساسی بر طبیعت کره زمین دارد و به مجموعه گیاهان، جانوران و دیگر موجودات زنده‌ای گفته می‌شود که در آب شور دریاها یا اقیانوس‌ها، یا آب نیمه‌شور ساحلی دهانه رودخانه‌ها زندگی می‌کنندو موجودات دریایی اکسیژن تولید کرده و کربن جذب می‌کنند.

در مجموع ۲۳۰٬۰۰۰ گونه دریایی ثبت شده و حدود دو میلیون گونه دریایی دیگر هنوز باید بررسی و ثبت و تصیف علمی شود. گونه‌های دریایی در اندازه‌های مختلف هستند، از اندازه میکروسکوپی فیتوپلانکتون‌ها گرفته که ۰٫۰۲ میکرومتر اند، تا حیوانات بزرگ (نهنگ‌ها و دلفین‌ها)، از جمله نهنگ آبی – که طولش به ۳۳ متر می‌رسد میکروارگانیسم‌های دریایی، از جمله پروتئین‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها، حدود ۷۰٪ از کل زیست ‌توده دریایی را تشکیل می‌دهند.

تعیین کیفیت محیط زیست دریا به منظور اطمینان از کیفیت آب جهت حفظ یک محیط سالم، برای دانشمندان بسیار مهم است بهداشت محیط ساحلی یکی از موضوعات مهم در زیست‌شناسی محیط زیست دریا است به طوری که دانشمندان می‌توانند جهت ایمنی مردم بازدید کننده از سواحل، تأثیر توسعه سواحل را بر کیفیت آب دریا تعیین کنند و از سلامت محیط زیست دریا حفاظت کنند.

تخلیه پساب شور دستگاه آب شیـرین کن و استفاده از ماسه  در بستر دریـا؛ خلیج فارس را به خطر انداخته است

آلاینده‌ها، رسوبات و رواناب‌ها، همه تهدیدات بالقوه‌ای برای سلامت دریا در مناطق ساحلی هستند و اکوسیستم های دریایی نقشی حیاتی در عملکرد و سلامت کره زمین ایفا می کنند این نقش شامل فراهم آوردن غذا، خدمات و فرآورده های مفید برای انسان، محافظت از سواحل در برابر حوادث طبیعی، تنوع زیستی، تعدیل آب و هوا و کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی از طریق جذب حدود نیمی از دی اکسید کربن تولید شده توسط انسان است از این رو مطالعه این اکوسیستم ها برای حفظ سلامت انسان، حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع آن دارای اهمیت زیادی است.

بنابراین یکی از دغدغه های جامعه کنونی بشر تعادل بین تاثیرات دو مقوله حفظ سلامتی محیط زیست دریایی و فعالیت های روبه رشد و وسیع صنایع ساحلی و فراساحلی با هدف توسعه پایدار است عدم توجه به این مسئله چه بسا منافع کوتاه مدت و سودهای اقتصادی این فعالیت ها، تحت الشعاع ضررهای بلند مدت و جبران ناپذیری گردد در این راستا باید به این سوال پاسخ داد که منظور از یک محیط زیست دریایی سالم چیست؟ و دارای چه مولفه هایی است؟

در سالهای اخـیر عوامل مختلفی چون افزایـش جمعیت، توسعه شهرنشینی، گسترش صنعت، استفاده نادرست از منابع طبیعی و موارد دیگری سبب بروز آلودگی شدید زیـست محیطی این منطقه شده است زندگی صنعتی بشر امروزی بیش از هر پهنه آبی دیگر آثار مخرب خود را بر خلیج فارس نشان داده است.

همچنین عـبور و مرور انـواع شنـاورها و تخـلیه مواد آلاینده آنها به خلیج فارس، تخلیه انواع مواد شیمیایی خطرناک از مهمترین عوامل آلودگی محیط زیست دریایی خلیج فارس هستند که تـوانسته اند در انـدک زمانی اکـوسیستم بینظیـر آن را تا چهل و هفت بـرابر حد طبـیعی آلودگی، آلوده کنند و بدین وسیله آبزیان و موجودات آن را با خطر نابودی مواجه سازند.

تـخلیه زباله های شهری به خلیج فارس، ورود پساب گرم کارخانه ها، تخلیه پساب شور دستگاه های آب شیـرین کن، استفاده از ماسه بستر دریـا برای فعالیت های شهرسازی و صنعتی، استفاده از سموم دفـع آفات نباتی و کـودهای شیمیایی، عملیات اکتشاف و استخراج نفت از بستر دریا، فوران احتمالی چاه های نفت، برخورد نفتکش ها و غرق شدن آنها، تخـلیه آب موازنه کشتی ها، حمله نظامی به نفتکش ها و سکوهای نفتی، انفجار چاه های نفت در اثر جنگ، محیط زیست خلیج فارس را به شدت به خطر انداخته است.

اگرسازوکاری برای کنترل آلودگی وجود نداشته باشد، زمینه نابودی خلیج فارس فراهم خواهد شد

حدود ۵٠ درصد آلودگی خلیج فارس ناشی از مواد غیرنفتی و ۵٠ درصد آن نیز ناشی از مواد نفتی است و باتوجه به اهمیت این محیط زیست دریایی،اگرسازوکاری برای کنترل آلودگی وجود نداشته باشد، زمینه نابودی آن فراهم خواهد شد.

زباله دریایی نیز تاثیر مستقیم بر سلامت تمام انواع گونه‌های گیاهی و جانوری دارد که بسیاری از نهنگ‌ها هنگام شنا کردن دهان خود را باز نگه می‌دارندو حجم بالایی از موجودات و اشیا و مواد اطراف آن‌ وارد دهانشان می‌شود و اگر در محیط اطراف این حیوانات، زباله وجود داشته باشد برای آن‌ها مشکلات جدی ایجاد می‌شود و فرآیند تغذیه و هضم غذا در آنها مشکل پیدا می‌کند همچنین برخی از گونه‌ها بیشتر از گونه‌های دیگر احتمال دارد که این اشیا و زباله ها را ببلعند.

اداره ملی جوی و اقیانوسی (NOAA) تاکید کرد تعداد وال‌ها و دلفین‌هایی که سلامت و زندگی‌شان تحت تاثیر زباله‌ها و اشیاء رها شده در دریاها قرار می‌گیرد رو به افزایش است و باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها تلف شده یا شکمشان مملو از زباله شود.

حـفاظت از محیط زیست به ایـن معنا نیست که هیچگـونه بهره برداری از طبیعت صورت نگیرد؛ زیرا در این صورت توسعه اقتصادی بیمعنا خواهد بود؛ بـلکه مقـصود از حـفاظت، مدیریت صحیح بر چگونگی مصرف انسان است، متأسفانه با ورود فاضلاب صنایع متعدد پتروشیمی به آب های خلیج فارس هم زندگی طبیعی جانداران به خطر افتاده و هم سلامت انسان ها به تبع تغذیه از منابع غذایی آبی، مورد تهدید قرارگرفته است.

اگرچه آلودگی نفتی در خلیج فارس بیشتر از اکتشافات محلی، استخراج و بهره برداری، پالایش و تصفیه، صنایع پتروشیمی و نقل وانتقال معمولی و بسیار ساده نفت در بنادر خلیج فارس ناشی میشود و میزان آسیبی که به محیط دریایی و زیستگاه های طبیعی در خلیج فارس وارد شده از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است.

وجود ذخائر عظیم نفت و گاز در این منطقه موجب شده است تا فعالیت های حفاری، استخراج، پالایش، ساخت تأسیسات نفتی، عملیات بارگیری و حمل به وسیله سوپر تانکرها گسترش یابد و آلودگی رو به افزایشی را به محیطزیست دریایی تحـمیل کند.

آب های خلیج فارس ۳۴ حوضه نفت و گاز با ۸٠٠ حلقه چاه تولیدی دارد که فرآورده های نفتی را از راه ۳۵ پایانه بـزرگ نفتی به همه نقاط جهان صادر می کنند گرچه نفت از آلوده کننده هایی است که مورد توجه گسترده قانونگذاران و مردم جهان قرار گرفته است؛ ولی این ماده، خطرناکترین آلوده کننده نیست؛ زیرا سرانجام توسط باکتریهای آب دریا استحاله می شود.

البته قبل از این مرحله، نفت خسارات زیادی وارد میکند، سواحل را کثیف میکند، پرندگان و ماهی ها را میکشد و در سایر پدیده های حیات دریایی نیز تأثـیر منفی می گذارد ماهی ها اگر زنده هـم بمـانند دچارعوارض زیادی می شوند و صدف ها به صـورت غیرقابل مصرف در می آیند.

به همین منظور و باتوجه به حفظ محیط زیست دریایی و اهمیت پاک نگاه داشتن و نریختن زباله ها در دریا و سواحل با عدنان شهدادی دکترای جانور شناسی دانشگاه هرمزگان، گروه زیست شناسی گفتگو کردیم تا بدانیم آلودگی دریا چگونه می تواند بر زندگی موجودات و زنجیره غذایی سلامت انسان ها اثر بگذارد.

بخش عمده آلودگی پلاستیکی توسط مردم است که در نتیجه باعث مرگ جانوران دریایی می شود

عدنان شهدادی کارشناس محیط زیست هرمزگانی در گفتگو با هرمز اظهار کرد: خلیج فارس یک دریای نیمه بسته است آلودگی های پلاستیکی، شهری و حتی صوتی که وارد این خلیج می شود در دریای نیمه بسته می ماند و به دلیل زمان پاک شدگی بسیار طولانی که دارد آلودگی را در خود نگه می دارد که آسیب بسیار عجیبی به دریا وارد می کند.

شهدادی افزود: همچنین فاضلاب های شهری که وارد خلیج فارس می شود کلسیم دریا را خنثی می کند و بخش عمده ای از موجودات دریایی مانند مرجان ها و صدف ها که ساختار آهکی دارند ساختار آنها سست می شود و زیست آنها به خطر می افتد.

وی ادامه داد: آلودگی های پلاستیکی ضمن اینکه فضای زندگی جانوران آبی را اشغال می کند و دیر شسته می شود در معده، روده و بافت جانوران رفته و باعث مرگ و میر آنها می شود به این منظور که تبدیل به میکروپلاستیک های ریزی می شود و آنها را از بین می برد و از چندین منظر آلودگی ها؛ آسیب جدی به ساختار و زیست بوم های خلیج فارس وارد می کند.

فاضلاب های ریخته شده به دریا؛ اتفاق ایده آلی نیست و باید قوانین سخت گیرانه بیشتر شود

شهدادی تصریح کرد: آنچه که اکنون در رابطه با فاضلاب های ریخته شده به دریا اتفاق می افتد ایده آل نیست موجودات دریایی در این شرایط نمی توانند دوام بیاوند و تعداد آنها کم می شود همچنین منبع رزق و روزی جمعیت به واسطه همین آلودگی که توسط خود مردم ایجاد شده است نیز کم می شود.

این زیست شناس هرمزگانی ادامه داد: عدم رعایت کردن پروتکل های شیلاتی و استفاده نکردن از دانش کافی، صیدهای بسیار زیاد و بیش از پتانسیل دریا می تواند از عوامل آلودگی خلیج فارس باشد همچنین آلودگی نفتی نیز که رسوب می کند در آب شش موجودات رفته و باعث خفگی آنها می شود.

شهدادی تصریح کرد: رنگ آب این منطقه با دیگر مناطق هرمزگان متفاوت است که نشان دهنده عمق ماجرا است همین رنگ آب گویای تمام اتفاقات است و اگر هر نهادی وظیفه خود را به درستی انجام دهد وضعیت خلیج از این بهتر می شود.

وی همچنین ادامه داد: بخش عمده آلودگی های پلاستیکی توسط مردم است  که وارد خلیج فارس می شود و آلودگی شهری نیز که توسط شهرداری انجام می شود باید کنترل شود در بخش آلودگی نفتی هم قوانین سخت گیرانه بیشتر شود.

انتهای پیام/

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #