| سلام | کانال تلگرام |
| اینستاگرام | توئیتر |
نبود صنایع تبدیلی؛ حلقه مفقوده کشاورزی/ غفلت دولت از صنعتی که ضایعات کشاورزی را به ثروت تبدیل می‌کند
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح قزوین؛ صنعت کشاورزی یکی از صنایع کم هزینه اما سودآور محسوب می‌شود که امروزه بسیاری از کشورها با مدیریت این حوزه و استفاده از فناوری روز توانسته‌اند به تولید ثروت در کشور خود کمک کنند به طوری که حتی بسیاری از کشورها با اندک ظرفیتی که در حوزه جغرافیایی و آب و هوایی دارند نیز توانسته‌اند به ثروتی عظیم دست یابند.
ایران به عنوان کشوری چهار فصل و باتوجه به دارا بودن ظرفیت‌های خدادادی در حوزه منابع خاکی، آبی و آب و هوایی به طور بالقوه مستعد سرمایه‌گذاری در زمینه کشاورزی است؛ اما نکته مهم که گاه مورد غفلت قرار می‌گیرد بحث مدیریت درست و کارشناسانه در این حوزه است که باید هم‌گام با فناوری جهان و بنا بر ظرفیت‌های داخلی پیش رفت.
صنایع تبدیلی تنها یک بُعد از بخش صنعت کشاورزی است که می‌تواند بسیار ارزآور و اشتغال‌زا برای کشور باشد؛ فلسفه صنایع تبدیلی هم به این شکل است که در حقیقت محصولات اولیه کشاورزی را دریافت می‌کند و با فرایندهای مختلفی محصول را برای مصارف مختلف آماده می‌کند؛ بعضی از این فرایندها منجر به تغییر شکل آن ماده می‌شود.
برای مثال گوجه فرنگی را به رُب گوجه تبدیل می‌کنند و در بعضی فرایندها هم فقط خدماتی روی آن محصول انجام می‌شود برای مثال میوه‌ها بسته‌بندی و سُرت و بوجاری می‌شوند و خدمات انبارداری و بسته‌بندی هم جزو خدمات صنایع تبدیلی است که منجر به افزایش ارزش افزوده می‌شود.
ایجاد تعادل در بازار عرضه و تقاضا یکی دیگر از کارکردهای صنایع تبدیلی است یعنی در یک زمان کوتاهی که محصولات کشاورزی در فصل برداشت وارد بازار می‌شود و در این زمان کوتاه طبیعتا کل محصول قابلیت مصرف در بازار ندارد ضمن اینکه قیمت تعیین شده هم پایین می‌آید بنابراین محصول مورد نظر بسته‌بندی و سردخانه گذاری شده یا به خشکبار و آب میوه تبدیل می‌شود تا در طی سال مورد مصرف قرار گیرد لذا عرضه و تقاضا را متعادل می‌کند.
از طرفی هم صنایع تبدیلی یکی از صنایعی است که اشتغال ایجاد می‌کند و ارزش افزوده بالایی را در پی دارد؛ همچنین بحث صادرات را هم تسهیل می‌کند که درواقع می‌توان گفت امروزه صنایع تبدیلی در موازات صنعت کشاورزی حرکت می‌کند و هر کشوری که صنایع تبدیلی قوی‌تری داشته باشد می‌تواند بازار جهانی را مصادره کند.
استان قزوین به عنوان یکی از اولین قطب‌های کشاورزی کشور که در زمینه تولید محصولات کشاورزی و دامی در رتبه‌های اول تا پنجم در کشور قرار دارد نیز می‌تواند با برخورداری از صنایع تبدیلی روز و مدرن، علاوه بر ارزآوری برای این استان نیز برای کشور هم سودآور باشد و چرخ اشتغال را به چرخش درآورد چراکه 70 درصد جمعیت استان قزوین قشر کارگری هستند.
صنایع تبدیلی هدررفت محصولات کشاورزی را به صفر می‌رساند
صنایع تبدیلی استان قزوین در سال‌های پیش شکل گرفته است به طوری که کارخانجاتی که فرآوری صنعت غذا یعنی مواد و محصولات کشاورزی را تبدیل به مواد غذایی می‌کنند حتی پیش از انقلاب هم در این استان ایجاد شده است؛ برای مثال کارخانه قند که چغندر قند را به قند و شکر تبدیل می‌کند و شرکت گلوکوزان در شهر صنعتی البرز که از ذرت، روغن و نشاسته و گلوکز مایع تولید می‌کند و نمونه‌های دیگر که درحال فعالیت هستند.
اما وجود این صنایع انگشت شمار قطعا نمی‌تواند پاسخگوی یک چشم‌انداز جهانی برای محصولات قطب کشاورزی کشور باشد و اکنون با وجود تنوع محصولات کشاورزی در استان قزوین که زیتون، انگور و کشمش، خشکبار از قبیل پسته و فندق، انواع میوه و برنج و بسیاری از محصولات دیگر نیز از جمله آن است، باشد.
حشمت رحمانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی صبح قزوین؛ با بیان اینکه مو یکی از درختچه‌هایی است که فرآورده‌های زیادی دارد، اظهار می‌کند: از فصل بهار که جوانه‌زنی این درختچه شروع می‌شود می‌توان از اشک آن برای تولید داروهای گیاهی و طب سنتی استفاده کرد و برگ مو هم استفاده غذایی دارد و از زمانی هم که قوره شروع می‌شود در بحث تولید آبغوره مصارف بلایی دارد.
وی می‌افزاید: کشمش هم که از دیگر فراورده‌های انگور است که حدود ۱۶ کارخانه فعال تولید کشمش در تاکستان وجود دارد؛ شیره و سرکه انگور هم از دیگر موادغذایی مهمی به شمار می‌روند، اما متاسفانه همه این محصولات به جز کشمش که کارخانه بسته‌بندی دارد یا در مقدار انبوه تولید نمی‌شوند یا به صورت سنتی تولید می‌شود که بازار فروش خوبی نمی‌تواند داشته باشد که نیاز است صنایع تبدیلی در این زمینه ایجاد شود.رئیس جهاد کشاورزی شهرستان تاکستان ادامه می‌دهد: در شهرستان تاکستان حدود ۲۵ هزار هکتار باغات انگور داریم که اگر صنایع تبدیلی کامل و جامعی در این شهرستان راه‌اندازی شود می‌توانیم اشتغال عظیمی در این زمینه فراهم کنیم که البته یکی از سرمایه‌داران تاکستان قصد دارد که کارخانه کنسانتره میوه‌جات را راه‌اندزای کند که در سال حدود ۵۰ هزار تن انگور را می‌تواند برای تولید سرکه، آب انگور و شیره جذب کند اما فعلا در دست اقدام است.
رحمانی که خود از باغداران و کشاورزان شهرستان تاکستان است، می‌گوید: اما اکنون و در شرایط فعلی کارخانه صنایع تبدیلی که بخواهد در این زمینه‌ها بخواهد فعالیت کند وجود ندارد لذا محصولات تولیدی استاندارد لازم را ندارد و شاهد هدررفت بسیاری از تولیدات باغی و کشاورزی هستیم.
وی تاکید می‌کند: ما در تاکستان شهرک‌های صنعتی زیادی داریم که حدود پنج هزار هکتار از بخش‌های آن پراکنده هستند و به راحتی می‌شود مجوز برای این کارخانه‌ها صادر کرد؛ اکنون حداقل در یک هکتار باغ چهار نفر شغل مستقیم و غیرمستقیم دارند و اگر صنایع تبدیلی راه بی‌افتد، در یک هکتار باغ می‌توانیم برای بیش از هفت نفر اشتغال داشته باشیم.
این مقام مسئول عنوان می‌کند: برای اشتغال یک نفر در یک صنعت، دولت باید حداقل دو میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند در حالی که اگر در کشاورزی حداقل حمایت را داشته باشیم، اشتغال عظیمی اتفاق می‌افتد و فقط در تاکستان با وجود ۲۵هزار هکتار باغات انگور حدود ۱۰۰ هزار نفر مشغول به کار می‌شوند که قطعا از سایر مناطق هم نیروی کار جذب خواهد شد.
حمایت از تاکداران باعث ایجاد ۱۰۰ هزار شغل می‌شود
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان تاکستان بیان می‌کند: اگر صنایع تبدیلی ایجاد شود ما نگران بازار فروش نیستیم و موانع صادرات هم نداریم به طوری که کشمش تاکستان ظرف یک هفته در سفره خانواده‌های روسی است فقط باید بتوانیم یک محصول استاندارد تولید کنیم.وی تاکید می‌کند: تبلیغات مسئله بسیار مهمی است و متاسفانه تبلیغات خوبی در زمینه محصولات کشاورزی انجام نمی‌شود در حالی که همین تبلیغات عظیم درباره خیلی از محصولات مضر مانند چیپس و پفک به صورت میلیارد انجام می‌شود؛ لذا باید اطلاع رسانی صورت گیرد و توسط مدیران بالادستی با سرمایه‌داران مذاکره شود.
به گزارش صبح قزوین؛ آنطور که به نظر می‌رسد تاکنون سرمایه‌گذاران رغبتی برای ورود به حوزه صنایع تبدیلی در استان قزوین نشان نداده‌اند که یکی از دلایل آن قوانین دست و پاگیر اداری و محدودیت‌های موجود در حوزه آب است که برای فعالیت‌های صنعتی محدودیت ایجاد کرده است.
اما باید توجه داشت که صنایع تبدیلی مصرف آب زیادی ندارد و در مقابل فعالیت‌های زراعی و باغی بسیار کم است؛ یکسری مسائل هم مربوط به ضعف مدیریت در باغداری و کشاورزی است، به طوری که کشاورزان باید یک تعاونی تشکیل دهند و برای راه‌اندزای صنایع تبدیلی در منطقه مورد نظر مجوز دریافت کنند که تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.
نکته دیگری که در کشاوری مورد غفلت قرار می‌گیرد بحث الگوی کشت است که برخی کشاورزان محصولی که تولید می‌کنند به علت در نظر نگرفتن بازار عرضه و تقاضا، مازاد تولید دارند که خسارت زیادی را هر ساله در برخی محصولات شاهد هستیم؛ بنابراین باید کشت محصولات با مدیریت صورت گیرد تا بتوان حوزه صنایع تبدیلی را هم به طور منطقی مدیریت کرد.
درواقع دولت توان ایجاد صنایع تبدیلی ندارد و بخش خصوصی باید جذب این حوزه شود که این بخش هم طبیعتا به دنبال صرفه اقتصادی است که اینجا نقش دولت برای حمایت‌ها پررنگ‌تر می‌شود.
آبرادات مصلایی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار می‌کند: حمایت‌های کلی ما از صنایع تبدیلی در حوزه صدور مجوز، معرفی برای تسهیلات و صدور پروانه بهره برداری است؛ اما مسئله این است که اکنون اکثر سردخانه‌های استان تکمیل ظرفیت نیستند به طوری که سیلوهای گندم خالی است و هزینه‌های این مجموعه‌ها برای مدیران آن قابلیت اقتصادی ندراد.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می‌گوید: در استان سالانه ۳۲۰ هزار تن گندم تولید می‌شود که اکنون سیلوهای بهداشتی نگهداری گندم با ظرفیت دریافت ۴۱۱ هزارتن گندم داریم و کارخانه‌های آرد استان هم قابلیت فرآوری و تبدیل ۳۴۹ هزار تن گندم به آدر را دارند.
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: انگور که از محصولات مهم استان سالانه ۳۴۰ هزار تن تولید می‌شود که در زمینه فرآوری و بسته بندی آن ۳۰ مجوز کارخانه تولید کشمش با ظرفیت ۴۲۰ هزار تن جذب مواد خام صادر شده است یعنی کارخانه‌های ما ظرفیت همه انگور استان را برای تبدیل به کشمش دارد.
وی بیان می‌کند: در زمینه مغزها مانند پسته، بادام و فندق که مجموعا ۵۱ هزار تن سالانه در استان تولید داریم نیز شش واحد با ظرفیت ۲۰ هزار تن در حال فعالیت هستند و پنج مجوز هم با ظرفیت ۶۹ هزار تن صادر شده که به بهره‌برداری می‌رسد.
مصلایی عنوان می‌کند: ۱۶ هزار تن برنج در منطقه الموت در سال تولید می‌شود که ۱۸ واحد برنج کوبی صنعتی، سنتی و نیمه سنتی با ظرفیت ۱۵ هزار تن مشغول به کار هستند و هشت مجوز هم با ظرفیت چهار هزار تن داده شده است که مجموع آن‌ها ۱۹ هزارتن ظرفیت دارند.
سیلوها به علت تولید پایین، تکمیل ظرفیت نمی‌شوند
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می‌گوید: زیتون در منطقه طارم که از محصولات اصلی استان قزوین است سالیانه ۲۶ هزار و ۸۰۰ تن تولید می‌شود که ۱۸ واحد فرآوری با ظرفیت جذب ۳۶ هزار تن زیتون را داریم و مجوز ۲۸ واحد دیگر هم با ظرفیت جذب ۱۶ هزار تن زیتون صادر شده که تا دو سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند.این مقام مسئول می‌افزاید: ۱۸ واحد سردخانه بالای صفر درجه با ظرفیت ۶۵ هزار تن داریم و ۲۸ مجوز هم با ظرفیت ۲۴۲ هزار تن صادر شده و تعدادی هم در حال صدور است و ظرفیت سردخانه‌های استان تا دو سال آینده به حدود ۴۰۰ هزار تن می‌رسد.
وی اذعان می‌کند: ۴۵۱ هزار تن سالانه گوجه فرنگی در استان تولید می‌شود که چهار واحد با ظرفیت ۸۴ هزار تن فعال هستند و چهار مجوز دیگر با ظرفیت جذب ۱۸۲ هزار تن صادر شده است؛ در زمینه چیپس و سیب زمینی با ظرفیت ۵۷ هزار تن کارخانه داریم که حدودا ۱۰۰ تن می‌تواند سیب زمینی را دریافت و فرآوری کند.
مصلایی بیان می‌کند: در استان قزوین ۵۷۲ هزار تن در سال شیر تولید می‌شود و حداکثر حدود شش کارخانه با ظرفیت ۷۶۲ هزار تن دریافت شیر فعال هستند؛ پنج کشتارگاه مرغ و طیور، سه کشتارگاه دام سبک و سنگین و هشت واحد فرآوری و بسته بندی گوشت دام و طیور و آبزیان با ظرفیت ۷۵ هزار تن در سال در استان فعال هستند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین ادامه می‌دهد: ۲۵ واحد تولید خوراک دام و طیور در استان پروانه کسب کردند که با ظرفیت یک میلیون و ۶۰ هزار تن فعالیت می‌کنند و ۱۴ مجوز با ظرفیت ۳۶ هزار تن صادر شده که مجموعا از مصرف خوراک دام و طیور و آبزیان استان خیلی بالاتر است یعنی ما ۸۰۰ هزارتن در سال نیاز داریم اما بیش از یک میلیون ظرفیت ایجاد شده است.
این مقام مسئول ابراز می‌کند: در آبیک پایانه صادراتی با ظرفیت جذب بیش از ۷۰ هزار تن محصولات کشاورزی در سال صادر شده است و برای حدود ۱۰۰ هزار تن انبار بهداشتی نگهداری موادغذایی مجوز صادر شده است.
وی اظهار می‌کند: ما از کسانی که در حوزه سُرت و فرآوری و بسته بندی وارد شوند قطعا حمایت می‌کنیم و اکنون پیشنهاد ما سرمایه گذاری در حوزه فرآوری کود و علوفه برای مصرف خوراک دام است. صنایع تکمیل‌کننده هم گزینه مناسبی است که بنا به درخواست متقاضیان، مجوزهای لازم صادر می‌شود.
مصلایی با اشاره به لزوم پایش در استان قزوین برای ایجاد و راه‌اندازی صنایع تبدیلی تصریح می‌کند: از استانداری و برنامه و بودجه تقاضا کردیم که یک طرح پایش را برای ایجاد صنایع تبدیلی در استان تعریف کنند و در این صورت ما می‌توانیم حتی در بازه زمانی شش ماهه تمام مناطق مستعد راه‌اندازی صنایع تبدیلی را احصاء کنیم که ارزش افزوده قابل توجهی دربر خواهد داشت.
قوانین دست و پاگیر اداری بر سر راه سرمایه گذاران
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در پایان می‌گوید: تاکنون به طور کلی ۱۲۶ پروانه بهره‌برداری صنایع تبدیلی با ظرفیت چهار میلیون تن جذب مواد خام ۴میلیون تن در استان صادر شده است و ۴۲۲ فقره جواز در این زمینه صادر شده که برخی عملیاتی نشده است.به گزارش خبرنگار اقتصادی صبح قزوین، قطعا مجلس می‌تواند با بررسی قوانین و اصلاح قوانین دست و پاگیر که مانعی در مسیر توسعه بخش تولید به ویژه کشاورزی و حضور سرمایه گذاران در این بخش است، کمک ویژه‌ای در این زمینه داشته باشد.
چه بساکه نمایندگان مجلس اشراف کامل بر ظرفیت‌های بومی و بضاعت‌های هر استان دارند؛ لذا می‌توانند با طرح این موضوعات و تعریف یک نقشه راه مناسب در جهت رشد و گسترش هر چه بیشتر صنایع کمک کنند.
رجب رحمانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی صبح قزوین، اظهار می‌کند: صنایع تبدیلی یکی از مسائل مهم استان قزوین است که به علت نداشتن این صنعت خیلی از محصولات کشاورزی با قیمت کم فروخته می‌شود و در بعضی از موارد هم هدررفت دارد که خسارت جدی به کشاورزان می‌زند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید: صنایع تبدیلی یکی از نیازهای ضروری است و البته اقداماتی در این زمینه شده اما کافی نیست لذا راه‌اندازی سردخانه‌ها، کارخانه‌های و سرتینگ و فرآوری مدرن در بالا بردن ارزش افزوده محصولات کشاورزی خیلی مهم است که ما پیگیری می‌کنیم.
نماینده مردم تاکستان در مجلس بیان می‌کند: باید به سرمایه‌گذاران را کمک کرد و وام‌های خوب و مدت‌دار در اختیارشان گذاشت که روند رو به رشدی را در استان در پیش داریم و اقدامات خوبی انجام شده که حتی موضوع را در کمیسیون کشاورزی و کمیسیون صنایع و معادن و برنامه و بودجه دنبال می‌کنیم.
مسئولین به جای وابستگی به اقتصاد نفتی، صنعت کشاورزی را رونق دهند
این مقام مسئول با اشاره به رایزنی با وزرای صمت و جهاد کشاورزی درباره راه‌اندازی صنایع تبدیلی در استان قزوین، تصریح می‌کند: درباره صنایع تبدیلی به معنای عام و صنایع بسته بندی و کارخانه‌های تولید کشمش و صادرات و حتی کانتینرهایی که بتوانند محصولات را حمل ونقل کنند پیگیری‌هایی داشتیم و امیدواریم با همکاری مسئولین این مسئله در استان به سرانجام برسد.
به گزارش صبح قزوین؛ کشاورزی، مردمی‌ترین بخش اقتصادی ایران است که به نظر می‌رسد زیر سایه درآمدهای ارزی ناشی از نفت مورد غفلت قرارگرفته و به حاشیه رفته است، چراکه حالا با غفلت از صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، سهم قابل‌توجهی از این تولیدات، به ضایعات تبدیل می‌شود.
درواقع مسئولین باید به این سوال پاسخ دهند که باتوجه به شرایط فعلی اشتغال در کشور و بیکاری جوانان و از طرفی تحریم‌های موجود، چرا از بخش کشاورزی که هزینه کم اما سود بالا دارد غفلت شده و تاکنون برنامه منسجمی برای تجهیز و به روز کردن این صنعت در جهت افزایش ارزش افزوده و ایجاد اشتغال، در دستور کار قرار نگرفته است.
بدون شک غفلت از ظرفیت‌های داخلی و عدم توجه به منابع و ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در کشور وجود دارد، خساراتی را به دنبال دارد که اکنون به واسطه وابستگی به اقتصاد نفتی نیز ضربه آن به بدنه اقتصاد کشور را شاهد هستیم.
انتهای پیام/
