شنبه 01 اردیبهشت 1403 | شنبه 20 آوریل 2024 |
اخبار داغ
نوروزخوانی نویدبخش بهار و خیر و برکت؛
نگاهی به آداب و رسوم نوروزی در گیلان/ "عروس گوله" آیینی نمایشی با قدمتی چندصد ساله+فیلم
"عروس گوله" یکی از معروفترین آئین های نمایشی گیلان است که پیشینه آن به چندصد سال قبل بازمی گردد. این نمایش از آیین های استقبالی نوروز است ودر هر منطقه گیلان با یک چاشنی بومی اجرا می شود. عروس گوله بازمانده ای از اعمال نیایش کشاورزی است. نمایشی شاد که بصورت گروهی انجام می شود.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از ۸دی، گیلان استانی با تنوع رنگ ها و غذاهای خاص است و در طول تاریخ هرساله بافرهنگ چندین هزارساله و تمدن غنی خود توانسته علاقه‌مندان به فرهنگ بومی و محلی را به خود جذب و با تنوع آداب و رسوم تاریخی خود از هر گوشه و کنار این استان وسیع و رنگارنگ؛ فرهنگ و تاریخ خود را به رخ دیگران بکشد.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, ۸دی,
مردم گیلان همواره به مردمی خونگرم، مهمان نواز و مهربان معروف هستند که آداب و رسوم غنی خود را از گذشتگان حفظ کردند و میراث آنان را به نسل های آینده منتقل می کنند، این مردم همواره در پایبندی به سنت ها و احیای آداب و رسوم پیشتاز هستند و در طول ایام سال با فرا رسیدن هر مناسبتی از سال، حال و هوای استان متناسب با آن ایام رنگ و بوی خاصی به خود می گیرد.
,
در این گزارش به مرور آداب و رسوم کهن مردم گیلان در ایام نوروز میپردازیم.
,
و اینک نوروز...
, و اینک نوروز..., و اینک نوروز...,
در خصوص ساعت تحویل سال نو باورها و آداب و رسوم خاصی در گوشه و کنار گیلان وجود دارد.
,
در شهر‌هایی که امام زاده و زیارتگاه معتبری وجود دارد بسیاری از مردم ساعت تحویل سال نو را در آنجا جمع می‌شوند.
,
هنگام تحویل سال باید چراغ‌های خانه و شمع و چراغ سفر هفت سین نیز روشن باشد، در برخی از مناطق گیلان از جمله در روستا‌های اطراف رودبار معتقدند در لحظه تحویل سال آب‌ها از حرکت می‌ایستند و هر کس لحظه سکون آب را دریابد، هر مرادی که داشته باشد برآن کامران خواهد شد.
,
آمدن "سبک پا" و "خوشقدم" در اولین روز بهار به رسم خوش یمنی
, آمدن "سبک پا" و "خوشقدم" در اولین روز بهار به رسم خوش یمنی, آمدن "سبک پا" و "خوشقدم" در اولین روز بهار به رسم خوش یمنی,
آمدن " سبک پا" یا " خوشقدم " در هنگام تحویل سال نو و یا صبح نوروز نیز در اغلب نقاط گیلان مرسوم است، خوشقدم را از قبل انتخاب می‌کنند و او صبح نوروز با قرآن، آینه، آب و شاخه‌های گل و شکوفه و شمشاد اولین کسی است که پس از تحویل سال به خانه می‌آید شاخه‌های شمشاد را به چفت در خانه و اتاق می‌آویزد، گل و شکوفه را در اطاقچه اتاق می‌گذارد، مقداری آب در پاشنه در می‌ریزد و قرآن، آب و آینه را روی سفره هفت سین قرار می‌دهد، مبارکباد می‌گوید، سکه‌ای برای شکون به صاحبخانه می‌دهد و عیدی و شیرینی می‌گیرد.
,
خوشقدم به علت آن که تمام خانه را قدم می‌زند و خیر و برکت گامهایش را به همه جای خانه می‌رساند " خانه پازن " نیز نامیده می‌شود.
,
در روستا " گنجی محله " شهرستان تالش اگر شب، هنگام تحویل سال شود، زن خانه مقداری از غذای شب را با غذایی که هر یک از افراد خانواده از سهم خود باقی گذاشته اند در دیگ می‌گذارد، سپس همگی از اتاقی که سفره شام در آن گسترده شده بیرون می‌روند، در خمره‌ها و انبار و هرچه در آن ذخیره‌ای دارند نیز باز می‌گذارند تا نوروز که می‌آید به سفره، انبار و همه آنچه که در خانه هست سر بزند و برکت ارزانی دارد.
,
سفره عیدی نیز در برخی نقاط استان گیلان ویژگی‌هایی دارد، سبزه، آب، آینه، شیرینی، قرآن، شمع و چراغ از مشترکات سفره‌های عیدی در همه نقاط گیلان است.
,
چیدن سبزه سفره هفت سین در میهمانی ها برای برکت
, چیدن سبزه سفره هفت سین در میهمانی ها برای برکت, چیدن سبزه سفره هفت سین در میهمانی ها برای برکت,
در منطقه ماسال " قیچی " نیز از لوازم خوان نوروزی است، چون در ماسال و در میان تالش‌ها رسم است که هرکس به عید دیدنی می‌رود باید قدری از سر سبزه سفره عید را بچیند تا برکت بیافزاید.
,
در برخی نقاط گیلان هنگام چیدن سبزه با قیچی نیت می‌کنند و معتقدند که حاجت آنها برآورده می‌شود. در بعضی نقاط گیلان نیز شیرینی‌های خاص محلی نیز از اجزاء سفره عید است، حلوای عیدی یا حلوای دنگی ماسال از این جمله است.
,
حلوای عیدی از لزومات هفت سین ماسالی ها
, حلوای عیدی از لزومات هفت سین ماسالی ها, حلوای عیدی از لزومات هفت سین ماسالی ها,
درست کردن این حلوا آداب و تشریفاتی دارد، باید آن را شب هنگام درست کنند و آن شب را با آواز خوانی به شادی تا صبح، همراه استاد حلوایی بیدار بمانند. حلوای عیدی را فقط در نوروز درست می‌کنند و از واجبات سنتی سفره نوروزی مردم ماسال است. در تمام گیلان رسم است که خانواده عزادار سفره عیدی نمی‌چیند، شیرینی نمی‌گذارد و مهمانانش را با خرما و چای پذیرایی می‌کند.
,
مردم تالش برای همسایه‌های سوگوار خود حنا و لوازم سفره عیدی می‌برند، سفره می‌چینند ودر آن شمع و چراغ روشن می‌کنند و صاحبخانه را از سوک در می‌آورند.
,
آیین‌های نوروزی در گیلان از اسفندماه آغاز و تا سیزده‌بدر ادامه می‌یابد. این آیین‌ها در سه بخش آیین‌های پیشواز از نوروز، آیین‌های ویژه عید نوروز و آیین‌ها و مراسم مربوط به سیزده‌بدر جای می‌گیرند.
,
استقبال از نوروز در گیلان با دیچین‌واچین (خانه‌تکانی)
, استقبال از نوروز در گیلان با دیچین‌واچین (خانه‌تکانی), استقبال از نوروز در گیلان با دیچین‌واچین (خانه‌تکانی),
استقبال از نوروز در گیلان با دیچین‌واچین (خانه‌تکانی)، نوروزخوانی، بره‌دگنی، آینه تاودی، شال‌دگنی، عروسه‌گولی، قاشق زنی،بندبازی، کشتی گیله مردی، نواختن ساز و نقاره و... همراه است.
,
در کتاب «آیین‌های سنتی نوروز در گیلان» درباره آیین‌های پیشواز نوروزی در گیلان آمده است: «آیین‌های نمایشی و اجرای مراسم کمدی و موزیکال به چند شکل در گیلان انجام می‌شد، برخی از این نمایش‌ها ریشه در باورها و پندارهای باستانی و قدیمی دارد. نمونه این نمایش‌های شاد و سرزنده را می‌توان در، عیار آتش‌باز، فال‌گوش، خرس‌آبونی، آینه تکم، عروسه‌گولی، پیره‌بابو، آهوچره و …دید.»
, 
,
نوروزخوانی، دید و بازدید، بازی‌های نوروزی همچون مرغانه جنگ، کشتی گیله‌مردی و ورزاجنگ و عید موارک از آداب و رسوم گیلانی‌ها پس از تحویل سال و ایام نوروز است.
,
آداب ورسوم مختلفی در گیلان جریان دارد که بعضی از این آداب و رسوم در سراسر ایران هم وجود دارد اما بعضی دیگر منحصر به گیلان است. در ادامه این مطلب برخی از آداب و رسوم مردم گیلان را آورده ایم.
,
نوروز خوانی نویدبخش بهار و خیر و برکت
, نوروز خوانی نویدبخش بهار و خیر و برکت , نوروز خوانی نویدبخش بهار و خیر و برکت ,
آخر هر سال و قبل از سال نو مراسم نوروز خوانی در گیلان برپاست که نماد ورود بهار و خیر و برکت است. گروهی از نوروزخوانان با راه افتادن در کوچه و خیابان اشعاری می خوانند.
,
آنها ابتدا با زبان شعر دوازده امام را نام برده و زمانی که به قسمت ترجیع بند می رسند، آن را دو نفری تکرار می کنند و بعد نوروز و نوسال می خوانند.این شعر اینگونه شروع می شود:
,
همی خوانم امام اولین را شه کشور امیرالمؤمنین را
,
وصی و جانشین یعنی علی را
,
به یاسین والف لام و به فیروز دهید مژده که آمد عید نوروز
,
امام دومین هم دسته گل شفاعت می کند او بر سر پل
,
حسن بابش سوار است او به دلدل
,
به یاسین و الف لام و به فیروز دهید مژده که آمد عید نوروز و...
,
عروس گوله نمایشی شاد و بازمانده ای از اعمال نیایش کشاورزی
, عروس گوله نمایشی شاد و بازمانده ای از اعمال نیایش کشاورزی, عروس گوله نمایشی شاد و بازمانده ای از اعمال نیایش کشاورزی,
قبل از آغاز عید نوروز و سال نو در گیلان نمایشی به نام "عروس گوله" برگزار می شود. در این نمایش سه نفردر نقش غول، پیربابو و نازخانم بازی می کنند. این گروه به منازل مختلف رفته، به ایفای نقش خود می پردازند. مردی که نقش غول را دارد با کلاهی از کلوش (ساقه برنج)، زنگوله ها و چماق خود را می آراید. پسر جوانی نیز نقش نازخانم را بازی می کند و پیر بابو یا کوسه نیز نقش پیرمردی است که با غول بر سر به دست آورده نازخانم بحث و جدل می کند.
,
بازیگران این نمایش در آخر با آرزوی سالی پربرکت و پر یمن برای صاحبخانه، از او هدایایی دریافت می کنند.
, 
,
به گفته "علیرضا پارسی" پژوهشگر و کارگردان تئاتر گیلان نیز عروس گوله یکی از معروفترین آئین های نمایشی گیلان است که پیشینه آن به چندصد سال قبل بازمی گردد. این نمایش از آیین های استقبالی نوروز است ودر هر منطقه گیلان با یک چاشنی بومی اجرا می شود و روایتی است. عروس گوله بازمانده ای از اعمال نیایش کشاورزی است. نمایشی شاد و موزیکال که بصورت گروهی انجام می شود.
,
این نمایش با شیرین کاری های کاس خانم و ناز خانم ( که معمولا دو پسر نوجوان زن پوش می باشند) آغاز می شود که برای تصاحب این دو زن نبردهایی بین غول و پیرمرد آغاز می شود. و سرخوان نیز شروع به خواندن شعر عروسه گله می کند که با نوازندگی سرنانواز همراه است و در آخر با دریافت هدایا از صاحب خانه نمایش به پایان می رسد.
, 
,
عروسَ گولی باوردیم، جان دیلی باوردیم
,
خانخاه تره ناردیم ، تی پسره باردیم
,
عروس گلی همینه ،بدین چه نازنینه
,
(عروس گل همین است ببین چقدر نازنین است)
,
تی چوشم درویش بکن
,
(چشمتو درویش کن و با چشم پاک نگاه کن)
,
عروس خو یار شینه
,
نوروز مبارک باد، سال نو مبارک
,
عروس گولی باردیم جان دلی باردیم
,
خانخا تره ناردیم تی پسره باردیم
,
ای خانه دو بر دارا، مورغانه دو سر داره
,
(این خانه دو در دارد تخم مرغ هم دو سر دارد)
,
خانخازن پسر دارا،الله تو نگه دارا
,
عروس گولی همینه،بدین چه نازنینه
,
تی چوشم درویش بکن
,
(چشمتو درویش کن و با چشم پاک نگاه کن)
,
عروس خو یار شینه
,
(عروس به یار خود تعلق داره)
,
عروس گولی باردیم، تی پسره باردیم
,
ای خانه به او خانه میرزا ملک خانه
,
مورغانه چهل دانه ، این نقش بزرگانه
,
نوروز مبارک باد سال نو مبارک
,
عروس گولی باردیم، جون دلی باردیم
,
خانخا تره ناردیم . تی پسره باردیم
,
(صاحب خانه واسه تو نیاوردیم برای پسرت آوردیم)
,
رنگا بیدینه رنگانا ،ماه فوتوسته دنگه
,
(ماه تابیده پادنگ ما را بسیار زیبایش کرده است)
,
قوربون خدا بوشوم، تی دیل چه مانه؟ سنگه
,
سیزده بدر گیلان
, سیزده بدر گیلان, سیزده بدر گیلان,
مردم گیلان نیز در آخرین روز نوروز به کنار رودخانه ها و به جنگل ها رفته و به صورت گروهی، آخرین روز نوروز را جشن می گیرند. این مراسم با بندبازی، کشتی گیله مردی و نواختن ساز و نقاره همراه است و دختران گیلانی در این روز سبزه گره می زنند.
,
ضرورت پرهیز از هرگونه تجمع دورهمی خانوادگی در ایام کرونایی
, ضرورت پرهیز از هرگونه تجمع دورهمی خانوادگی در ایام کرونایی, ضرورت پرهیز از هرگونه تجمع دورهمی خانوادگی در ایام کرونایی,
به گزارش ۸دی، امسال با توجه به شرایط ویژه ای که سراسر دنیا با آن درگیر است و بر اساس آخرین اطلاعیه ستاد ملی مقابله با کرونا؛ با توجه به سرعت تکثیر ویروس کرونا دید و بازدیدهای نوروزی، که معمولاً با نفی فاصله گذاری اجتماعی و حتی کنار نهادن ماسک و دیگر موازین بهداشتی همراه است، می تواند تهدید جدی برای سلامت خانواده ها در تعطیلات آغاز سال جدید باشد که پیشگیری از تحقق آن، در گرو رفتار مسئولانه افراد و خانواده هاست.
,
بر این اساس با توجه به اهمیت بی بدیل تحقق فاصله گذاری اجتماعی در پیشگیری از شیوع بیماری، پرهیز از هرگونه تجمع و هر نوع دورهمی خانوادگی، ضروری است و سنت پسندیده صله ارحام و دید و بازدید می بایست حتی المقدور به صورت مجازی انجام شود تا منجر به خسارت های جبران ناپذیری نظیر از دست دادن خانواده و عزیزان خود نشویم.
,
انتهای پیام/
]
ارسال دیدگاه