وی ادامه داد: برخی از مردم برای ثواب شب ‌زنده ‌داری می ‌کردند و سحرهای ماه رمضان با جار کشیدن و با کوبیدن چوب‌ بر حلب، مردم را بیدار می‌کردند، همچنین در روستاهای فاقد روشنایی با روشن کردن فانوس و کوبیدن در منزل همسایگان آن ها را بیدار می کردند.

کارشناس مردم شناسی بیان کرد: سحر خوانی (چاوشی) در ماه رمضان در سیستان وبلوچستان یکی از آداب و رسوم ماه رمضان در سیستان و بلوچستان است، در هنگام سحر در گذشته با کمک دهل زدن و یا سحر خوانی مردم را برای خوردن سحری و نماز بیدار می کردند.

ابراهیمی تصریح کرد: بر اساس برخی از روایت‌ های موجود، آیین سحر خوانی و رمضان خوانی بیش از هزار سال پیش یعنی از اوایل اسلام، نزد ساکنان سیستان و بلوچستان مرسوم بوده است.

وی ادامه داد: در بسیاری مواقع با ایجاد سر و صدا در هنگام سحر با ابزاری که در اختیار داشتند و یا کوبیدن در منازل، فانوس به دست و یا چاوشی کردن (خواندن اشعاری زیبا و عرفانی ) فرا رسیدن هنگام سحر را به همدیگر اطلاع می ‌دادند که تا سال‌های متمادی به دلیل عدم وجود رسانه و یا وسایل ارتباط‌ جمعی این شیوه مورد توجه بوده است.

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: چاوشی با خواندن اشعاری با مضامینی خاص با صدای بلند و گروهی صورت می‌گرفت و یک نفر که از صدای رساتری برخوردار بود اشعاری را می‌خواند و دیگران وی را همراهی می‌کردند و در کوچه‌های روستا می‌گشتند تا همگان را از فرارسیدن هنگام سحر مطلع کنند.

آیین دهل زنی در ماه مبارک رمضان

ابراهیمی بیان کرد: از سال ها قبل از اینکه وسایل ارتباط جمعی وارد زندگی مردم شود از نوعی دهل برای بیدار کردن مردم در سحرگاهان استفاده می شد و شخصی که مسئولیت دهل زدن را بر عهده داشت در سه مرحله این کار را انجام می داد.

وی اظهار کرد: دهل زن در مرتبه اول دهل را برای بیدار کردن مردم می نواخت و در مرتبه دوم نوازنده برای هشدار کسانی که خواب مانده بودند یکبار دیگر دهل را در کوچه های شهر یا روستا به صدا در می آورد و در مرتبه سوم برای یادآوری زمان اذان دهل نواخته می شد.

کارشناس مردم شناسی گفت: در این آئین هنگام سحر اشخاصی که زودتر بیدار می شوند برای اطلاع دیگران و همسایه ها به در منازل آن ها رفته و آن ها را بیدار می کنند.

ابراهیمی عنوان کرد: در گذشته به طور معمول در هنگام سحر تعدادی از بزرگان و ریش سفیدان با رفتن بر روی بام فریاد می زدند  "بیدار شوید، بیدار شوید" و تا بیدار شدن همگان به صدا زدن ادامه می دادند.

وی اظهار کرد: سحر خوانی از سنت‌های مهم و ماندگار منطقه بوده که جلوه ای زیبا به ماه مهمانی خدا در این خطه از ایران داده است، در آیین سحر خوانی با توجه به رشد تکنولوژی و وجود وسایل سمعی بصری بازهم فریاد ریش‌سفیدان شنیده می‌شود.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: این آیین قدمت زیادی دارد و با این نیت انجام می شد تا مردم از خواب بیدار و آماده روزه گرفتن شوند، در گذشته که تکنولوژی حاضر نبود اشخاص مورد اعتماد هر محله یا روستا بر روی پشت بام رفته، اقدام به سحر خوانی می کردند.

ابراهیمی افزود: بدین صورت که این افراد با توجه به وجود رصد خانه در استان در سالیان قبل با استفاده از علم نجوم و ستاره شناسی زمان سحر را تشخیص می دادند و با ضربه زدن به دهلی خاص و با خواندن اشعار دینی و عرفانی مردم را از خواب بیدار می کردند.

وی ادامه داد: پس ‌از آنکه مردم بیدار شدند با ذکر سروده ای خاص به استقبال اذان صبح می رفتند تا اینکه موقع اذان صبح آن را با صدایی بلند به مردم اعلام می کردند.

کارشناس مردم شناسی بیان کرد: این افراد همواره در حال رصد سه سْتار، ستاره زهره، هفت برادران و... بودند و در نهایت اقدام به خواندن اشعاری در وصف خداوند و مدح پیامبر وحضرت علی (ع) می کردند.

ابراهیمی عنوان کرد: امروزه با وجود وسایل مختلف ارتباط جمعی، دیگر شاهد چنین مراسمی در سیستان وبلوچستان نیستیم و مراسم دهل زنی در این منطقه به طور کامل به فراموشی سپرده شده است.

وی بیان کرد: قبل از شروع ماه مبارک رمضان مردم خود را برای حضور در مهمانی سفره خداوند آماده می کنند و اصطلاح (سررجب ونیمه شعبان) را که ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی آنان دارد انجام و با روزه گرفتن در روز اول ماه رجب و مراسم ویژه نیمه شعبان یعنی نذر مخصوص که در شب پانزدهم ماه شعبان می دهند و با غذای محلی مخصوص و حلوای خرما برای اطعام مساکین در مسجد محل توزیع می کنند و ثواب آن را برای اموات و مردگان خود از خداوند طلب می کنند.

پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: آن ها معتقدند که در شب نیمه شعبان که شب تولد امام زمان (عج) است نذر مخصوص مردگان ثواب دارد، روزه گرفتن اول رجب و مراسم نیمه شعبان در واقع یک نوع تمرین وآماده شدن برای حضور در مهمانی خداوند است که مسلمانان مهمان این سفره سراسر رحمت و خوان گسترده معرفت ومعنویت هستند.

ابراهیمی اظهار کرد: عادات، آیین ها ومناسک مختلفی در سیستان وبلوچستان وجود دارد که هرکدام دنیایی ازسخن است و در جای جای این کهن مرز وبوم و در ایام و مناسبت های گوناگون اجرا شود.

وی ادامه داد: میراث معنوی سیستان وبلوچستان سرشار از ارزش های ناب فرهنگی است که سند هویت و شناسنامه ای ارزشمندی محسوب می شود و باید در پاسداشت، ثبت و انتقال آن به نسل های آینده تلاش شود.
 
انتهای پیام/