در واقع می ­توان صنایع­ دستی را به­ عنوان نوعی محصـول تولیـدی وابسته به صنعت و مربوط به ذوق هنری در مناطق مختلف جغرافیـایی تعریـف کرد.

نقش بازار، اقتصاد و کیفیت تولیدات از یک طرف و چگونگی عرضـه آن هـا از طـرف دیگـر، فرآیند تولید و عرضه این محصولات را شکل می دهد، به­ گونه­ ای که رعایت مؤلفه­ های فرهنگی و هویت بخشی، نشانگر سلیقه، هویـت و فرهنـگ سیستان و بلوچستان است.

صنایع دستی برای آن که توان عرضه در بازارهای داخلی و خارجی را داشته باشد باید در بسته بندی های موثری عرضه شود، در عین­ حال حفظ ویژگی­ های فرهنگی و هـویتی در طراحـی محصول و بسته­ بندی صنایع دستی می تواند در فروش آن موثر باشد.

بر این اساس با توجه به اهمیت نقش بسته­ بندی در محافظت و هویت­ سازی به محصول، بخش اعظمی از روند تولید به­ آن اختصاص داده شده و لزوم بـه کـارگیری آن به­ گونه­ ای که شایسته محصول باشد، غیرقابل انکار است تا بتواند سهمی در بازارهای داخلی و خارجی داشته باشد.
 

فروش صنایع دستی، سنتی است

محمدعلی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: بسته بندی در فروش صنایع دستی تاثیر زیادی دارد، در سیستان و بلوچستان فروش صنایع دستی مانند ماهیت خودِ محصول سنتی است و در میان کاغذ و پلاستیک به مشتری ارائه می شود.

وی تصریح کرد: یکی از موانع مهم در صادرات محصولات استان در سا‌‌‌ل‌های اخیر، نبود بسته‌بندی مناسب در بازارهای داخلی و جهانی است، به طوری که حداکثر هفت درصد صنایع‌دستی بسته‌بندی دارند.

پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه داد: کاوش ­های باستانشناسان و مطالعات مردم­شناسان در سیستان و بلوچستان، نشان می­ دهد، بسته ­بندی باتوجه به نوع زندگی و سابقه تمدنی، همچنین داده­ های مطالعاتی دیگر به هزاره ­های سه و چهار پیش از میلاد باز می گردد.

ابراهیمی بیان کرد: در سایت جهانی شهرسوخته، ظروف متعددی از سفال و حصیر تا چوب و سنگ و در بمپور یا محوطه باستانی اسپیدژ نیز به ­همین شکل ابزاری دیده شده است که جعبه­های زیبایی مانند جعبه آینه شهرسوخته، کیف چرمی و سبد حصیری از آن جمله است.

وی گفت: محصولات صنایع ­دستی دارای گروه‌ ها و زیرشاخه ‌های گوناگونی است که از جمله می توان به رودوزی‌ های سنتی، هنرهای فلزی، سفالگری، حصیربافی، آثار چرمی و رنگرزی سنتی و ... صنایع دستی استان شامل قالیچه سیستان، توتن سازی (قایق سیستانی)، پرده ­بافی، ابزار و ادوات تعزیه، لباس محلی، سفالگری، جولایی، هنرسوزن‌دوزی با زیرشاخه‌ های زیادی ازجمله پریواردوزی، گراف‌دوزی و آیینه‌دوزی یا پیت‌دوزی، سیاه‌دوزی، سکه‌دوزی و رودوزی، سکه ­دوزی و خمک ­دوزی یا همان خامه­ دوزی اشاره کرد.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: در هرکدام از زیرشاخه‌ ها افراد زیادی که اغلب هم بانوان استان هستند، فعالیت می‌کنند، با توجه به تنوع محصولات، گستردگی بسته ­بندی، سلیقه مشتری، هدف گزاری و مخاطب سنجی را نیز باید در نظر گرفت.

نقش صنایع دستی در اقتصاد مقاومتی

ابراهیمی بیان کرد: تقویت کمی و کیفی تولیدات مختلف مانند صنایع ­دستی و همچنین حمایت از تولیدکنندگان و صنعتگران داخلی در سراسر استان، می‌تواند به چرخه‌ اقتصاد منطقه و کشور کمک شایانی کند.

وی گفت: به علاوه می‌تواند کشور را در رکود و بحران‌های اقتصادی یاری رساند و از مهاجرت بی‌رویه‌ روستائیان به کلان­شهرها، که بخش زیادی از تولیدات صنایع دستی متعلق به زحمات آنان است، ممانعت به­ عمل آورد.

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: گسترش هر چه بیشتر صنایع دستی می‌تواند در راستای رسیدن به توسعه‌ اقتصادی یاری‌گر باشد، از این‌رو تمرکز بر موضوع بسته ­بندی به عنوان حلقه مفقوده صادرات محصولات صنایع ­دستی نقش پررنگی را در صادرات غیرنفتی ایران ایفا می‌کند.

ابراهیمی اظهار کرد: به­ واسطه‌ تولید محصولات صنایع دستی مواد اولیه‌ بومی و داخلی که عموما ارزان قیمت هستند، به فرآورده‌هایی تبدیل می‌ شوند که می‌توانند نه تنها در بازارهای داخلی و محلی، بلکه در صادرات کشور محل کسب درآمدهای کلان شوند.

وی اضافه کرد: صنایع دستی مثال عینی اقتصاد مقاومتی است؛ چرا که در آن همه چیز از مواد اولیه گرفته تا طراحی‌ و کار، داخلی و بومی است و داخل استان انجام می‌شود و ارزش افزوده بسیار بالایی هم ایجاد می‌کند و می‌تواند مزیت رقابتی را رقم بزند.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: صنایع دستی صنایع دستی سیستان و بلوچستان از ارزش مادی و معنوی ویژه­ ای برخوردار است، اما فکر چندانی در زمینه بسته­ بندی آن نمی­ شود و تعداد انگشت­ شماری از فعالان این عرصه پا را از عرضه سنتی فراتر گذاشته­ اند و رویکردی مدرن به ارائه­ آن داشته ­اند.

غفلت از پردرآمدترین کالای صادراتی بعد از نفت

ابراهیمی تصریح کرد: صنایع­ دستی بعد از نفت پردرآمدترین کالای صادراتی است، اما به دلیل غفلت و بی‌توجهی مهجور مانده است، در حالی‌ که صنایع ­دستی در 2 بخش اشتغال و گردشگری باعث رونق اقتصادی کشور خواهد شد.

وی بیان کرد: از آنجا که این صنایع بیشتر به­ عنوان هدیه خریداری می­ شوند پس نیازمند بسته ­بندی­هایی درخور ارزش آن­ها هستند، اگر فعالان این عرصه به­فکر بسته ­بندی نباشند، هیچ­گاه نمی­ توانند این صنعت را جهانی کنند و به فکر صادرات آن باشند. چون در صادرات یکی از عوامل موفقیت فروش بسته­ بندی با کیفیت است.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: در سیستان و بلوچستان طیف وسیعی از تولیدات و ظرفیت­ها به عنوان سوغات و صنایع ­دستی وجود دارد که متاسفانه در زمینه بسته ­بندی با مشکلات عدیده­ ای روبه ­رو هستند.

ابراهیمی بیان کرد: در زمینه صنایع ­دستی عمده محصولات استان، به رغم تلاش بعضی فعالان این حوزه، با توجه به اینکه برای انبوده سازی نیاز به بسته­ بندی صنعتی است، فاقد بسته ­بندی مناسب هستند در شرایطی ­که در بین آن ها، محصولات و آثار ارزشمندی ­که سبقه جهانی پیدا کرده ­اند، نیز وجود دارد از جمله فرش جهانی سیستان و سفال جهانی ­کلپورگان.

وی تصریح کرد: تعداد قابل توجهی از صنایع­ دستی استان مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده اند، سوزن­ دوزی شهر ملی ایرانشهر از جمله این موارد است که نگاهی ویژه می طلبد.

انتهای پیام/