تسخیر هنر شهرسازی با هویت وارداتی؛
رخت رومی بر تن ساختمان‌های ایرانی/ سایه سنگین نمای وارداتی بر معماری پارسی
در سال‌های اخیر شاهد گسترش استفاده از سبک‌های نماهای وارداتی هستیم که بر تن ساختمان‌های شهرهایمان نشسته است؛ نمایی که از دید کارشناسان مربوطه فاقد ارزش معماری است.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، بشریت بر اساس باورها و اندیشه هایی زندگی می کند که این اعتقادات و تفکرات فرهنگ او را شکل می دهند. فرهنگ یکی از مهمترین عوامل در به وجود آمدن هویت فرد یا جامعه است که این هویت وجه تمایز یک جامعه با جوامع دیگر است و امروزه موضوع هویت در معماری و شهرسازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, مرآت,نماها شهری را می توان صورت بنا و نقطه تلاقی معماری سنتی و طراحی فضاهای شهری تعریف کرد که بیشترین ارتباط را با فضای بیرون و شهروندان و مردم یک جامعه دارد که این موضوع باعث می شود نمای ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار شود.
هنر معماری و طراحی شهری همیشه یکی از مهمترین نشانه های هویت و انعکاس فرهنگ و اداب و روسوم یک جامعه به حساب می اید و نمای ساختمان ها به عنوان خارجی ترین پوسته و خالق نمای شهری نماد وتعریف کننده هویت فضای شهری است.
متاسفانه در دهه های قبل، نما در ساختمان ها و خانه های مسکونی معمولا بدون ضوابط و معیار خاصی طراحی می شود و تنها موردی که اهمیت پیدا کرده نوع مصالح است که طراح بر اساس سلیقه خود و بدون در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و هویتی هر شهر اقدام به طراحی و اجرا می کند.
توجه به معماری بومی مناطق مختلف ایران، نشان از شناخت خصوصیات محیطی و اقلیمی بخش های متنوع ایران برای استفاده هر چه بیشتر از طبیعت و مقابله با مشکلات و ناهنجاری های اقلیمی است.
شناخت معماری و راهکارهای بومی، زمینه ای برای استفاده از ان ها در فضاهای جدید ایجاد می کند و نوع سازماندهی فضاهای پر و خالی در مقیاس های مختلف، نوع تفکیک فضاهای خصوصی و عمومی، توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و انطباق بر شرایط محیطی و اقلیمی راهی مشخص در برنامه ریزی مدیریت شهری است.
هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر لازمه برنامه ریزی در طراحی شهری
علیرضا توکلی عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره اهمیت و تاثیرات کلی نماسازی در شهر گفت: نماها بخشی از هویت کالبدی شهر هستند و نما بخشی از عرصه عمومی ست که حق همه شهروندان بوده و نوع نما، کیفیت و مطالبه عمومی آن در این موضوع نهفته است و بنابراین اگر نما را جزء عرصه عمومی در نظر بگیریم به ادراک تمام شهروندان احترام گذاشته است.
توکلی با اشاره به تاثیر روانشناسی نماها اظهار کرد: عدم توجه به نما و استفاده از نمای نامناسب ادراک عمومی شهروندان محله و شهر را دچار اختشاش کرده و استفاده از نماها و ترکیب رنگ های مخنلف تاثیرات مختلفی بر روحیه شهروندان و استفاده کننده ها در بلند مدت خواهد داشت.
عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان با بیان اینکه اقلیم هر شهر ارتباط مستقیم با موقعیت جغرافیایی دارد تصریح کرد: میزان تابش خورشید، شرایط وزش باد، بستر طبیعی زمین و قرار گرفتن در حاشیه عناصر طبیعی مانند کویر، دریا و جنگل مهمترین عناصر شرایط اقلیمی شهرها بوده و نما ها بعنوان یک بخش بیرونی و پوشش بیرونی ابنیه می تواند در تعدیل و یا بحرانی کردن این شرایط برای شهروندان و استفاده کنندگان موثر باشد.
توکلی با اشاره به فاکتورهای مورد توجه در طراحی نما متناسب با شرایط اقلیمی تاکید کرد: مهمترین فاکتور در طراحی نما، حجم بنا بوده که نما جزئی از این حجم بوده و بنابراین حجم کلی ساختمان باید متناسب با شرایط اقلیمی طراحی شود.
وی افزود: نما بعنوان جزء اصلی بیرونی حجم بنا می تواند با مصالح، فرم و پر و خالی خود تاثیر مستقیم بر متناسب سازی نما و بنا با اقلیم داشته باشد.
استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان درباره شرایط اقلیمی سمنان اظهار کرد: سمنان شهری است که در حاشیه کویر و رشته کوه های البرز قرار گرفته و وزش بادهای گرم از سوی کویر و هوای خنک و شاید سرد از سوی کوهستان یک شرایط دمایی دوگانه ای را به وجود آورده که با توجه به فصول مختلف و تغییر دما میبایست فاکتور های آسایش در شرایط مخنلف در نظر گرفته شود.
توکلی با اشاره به تابستان های خیلی گرم و زمستان های خیلی سرد در شهر های کویری مانند سمنان توضیح داد: در شرایط اقلیمی شهر های کویری، در طراحی کلی ترکیب مصالح، طراحی نما، اجزا و عناصر نما و جهت گیری ها می تواند کمک شایانی در حفظ زیبایی و منظر شهری در شرایط اقلیمی مختلف داشته باشد.
این طراح شهری درباره نماهای رومی در شهرهای ایران گفت: نماهای رومی یک اصطلاح در بازار ساخت و ساز بوده و به صورت عامیانه به نام نمای رومی شناخته می شود که نام اصلی آن سبک و نماهای کلاسیک است ک برگرفته از طراحی و ویژگی های معماری غرب است و دارای اجزا، عناصر و تناسبات خاص خود بر اساس زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی غرب و کشور هایی مانند یونان و ایتالیاست.
وی دلیل نامتناسب بودن سبک معماری غربی در ایران را زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی گذشته ایران برشمرد و بیان کرد: حضور نماهای کلاسیک در شهر اشتباه نیست اما باید با زمینه های مختلف در ارتباط باشد؛ البته باید اضافه کرد که نماهای طراحی شده رومی در شهرها فقط یک نمایش از این نماهاست.
توکلی با اشاره به مشکل اصلی نماهای کلاسیک در شهر های ایران خاطر نشان کرد: مشکل اصلی نماهای کلاسیک تحمیل این سلیقه به فضا و عرصه عمومی شهر بوده و چیزی که جدای از نداشتن منطق اقتصادی و فنی، ارتباطی با زمینه کالبدی شهر ندارد و با توجه به آسیب زدن این نوع نماها به ادراک شهروندان و اختشاش در هویت غالب کالبدی شهر و محله این نماها به طور مطلق نفی می شود.
وی افزود: نماها باید توجیه اقتصادی و اقلیمی در شهر داشته باشد یعنی باید با توان اقتصادی جامعه منطبق باشد تا به صورت رایج در شهر گسترش یابد و سیمای شهر را تشکیل دهد و توجیه اقلیمی در کشور ایران با موضوع جدی و مهم مصرف انرژی و مشکلات اقلیمی رو به روست و هرگونه طراحی باید در جهت حفظ منابع و کاهش انرژی باشد که در این راستا نوع مصالح و ظرفیت گرمائی آن جایگاه مهمی دارد.
استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان در توضیح قوانین و ضوابط تعریف شده در نماسازی تصریح کرد: در بحث ضوابط و الگوسازی نما در شهر ها به این معنا نیست که در یک شهر به طور یکسان از یک نوع نما استفاده شود و باید این هویت مکانی بر اساس شخصیت و هویت غالب هر بخش یا محله مورد بررسی قرار بگیرد و بر اساس آن الگوهای آن طراحی شود و بنابراین نماسازی در بخش های نوساز و تاریخی شهر ها متفاوت است.
توکلی ادامه داد: در بحث نما و منظر در کشور ضعف هایی وجود دارد و این قوانین به صورت یک دست در شهر با توجه به تفاوت اقلیم، اقتصاد و هویت هر شهر این ضوابط عملیاتی نشد و در روز های اخیر فقط در طرح های بالادست قوانین اصلی نماسازی در نظر گرفته می شود و هر شهر نیازمند طرح های موضوعی در ذیل طرح های بالادست برای در نظر گرفتن هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر است.
وی تصریح کرد: سیما و منظر شهری یکی از مهمترین موارد مدیریت شهری است که در شهر خود را به نمایش می گذارد و می بایست در هر شهر با شرایط خاص خود و به صورت بومی اما در ذیل ضوابط عام بررسی و برنامه ریزی شود و آگاهی سازی توسط رسانه ها برای شناختن حق شهروندان در شهر اتفاق بسیار مطلوبی ست.
مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری
سعید پرسا مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، با بیان اینکه نماهای ساختمانی هویت بومی و ملی یک شهر هستند گفت: نماهای ساختمانی به عنوان هویت یک شهر است که عناصر بومی و ملی باید در آن نمایان گردد.
پرسا با اشاره به مسکوت ماندن قوانین در شهر ها خاطر نشان کرد: ضابطه نما در حوزه شهرسازی سال ها مسکوت مانده و خوشبختانه این ضوابط الان مصوب شده هر چند در ابتدا دارای نواقصی خواهد بود و در هنگام اجرا می توان با توجه به بازخورد ها، مشکلات را برطرف کرد.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در تعریف نقش نما در شهر ها تصریح کرد: نما نقش رخت بر تن انسان را دارد و در ساختمان ها هویت آن را نشان می دهد؛ لباس به عنوان محافظ سرما و گرما در فصول مختلف استفاده می شود و چگونگی پوشش و نوع لباس معرف هویت آن شخص است، نما هم به عنوان هویت یک ساختمان و هم به عنوان محافظ در برابر سرما و گرما این نقش را باید ایفا کند.
وی با بیان اینکه ساختمان یک تک بنا نیست و عنصری از کل یک شهر است اظهار کرد: متاسفانه مشکل از آنجایی شروع می شود که برای ساختمان به جای اینکه نگاه اول را شهرساز داشته باشد، قبل از شروع برای آن طرح ارائه می دهیم؛ بدون اینکه به نماهای اطراف نگاه کنیم و به موقعیت ساختمان، بناهای اطراف و ویژگی های تاریخی و هویت آن درشهر توجه کنیم!!
پرسا معماری ایران که یادگار گذشتگان ماست را دارای 5 ویژگی دانست و با بیام اینکه که باید امروز نیز به همه آنها توجه داشت تاکید کرد: اولین ویژگی معماری ایران درون گرا بودن آن است که با یک حیاط مرکزی در ساختمان ها تمام زیبایی ها و عناصر ساختمان را در اطراف خود می دید.
وی افزود: دومین ویژگی پرهیز از بیهودگی بود که در ساختمان ها هر تزییناتی که انجام میشد بیهوده نبوده و نقش سازه ای را ایفا می کرد.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان سومین ویژگی معماری ایران را مردم وار بودن آن دانست و بیان کرد: مردم وار بودن یکی از ویژگی های مهم بوده که طراحی آن بر اساس تناسبات انسانی شکل گرفته بود و اندام های ساختمان متناسب با اندام های انسان ساخته می شد و انسان احساس تعلق خاطر پیدا می کرد.
پرسا ادامه داد: چهارمین ویژگی خود بسندگی این ساختمان ها بود که از در دسترس ترین مصالح موجود استفاده می شد و حتی در گذشته شهرهایی مثل سمنان، از همان خاکی که گود برداری شده بود برای زدن خشت استفاده می شد.
مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در توضیح پنجمین ویژگی معماری ایران گفت: پنجمین ویژگی نیز استفاده از نظام پیمون بود که به نوعی همین نظام مهندسی امروزی است که حتی اندازه در و پنجره ها، پنج دری ها و دیگر عناصر ساختمان از نسبت مخصوص تبعیت می کردند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه این ویژگی ها امروزه خبری از آنها نیست و با گذر از معماری اصیل ایران به سمت مدرنیته حرکت کردیم خاطر نشان کرد: این تغییرات از اواخر دوره قاجار دیده می شود و از درون گرا به سمت برون گرا سوق پیدا کرده است؛ در ساختمان های زمان پهلوی حیاط مرکزی وجود ندارد و حیاط به شکلی متفاوت از گذشته است و امروزه با تغییرات گسترده شدیدا به سمت مدرنیته حرکت کرده و شهرها هویت گذشته را ندارند.
پرسا با اشاره به معماری دهه های گذشته اضافه کرد: حتی در دهه ی 50 و 60 نیز ساختمان ها شباهت های زیادی به هم داشتند و با توجه به تغییرات ناچیز، رقابتی در آنها دیده نمی شد ولی از اواخر دهه ی 60 و 70 سبک های جدید وارد کشور شدند و با تغییرات گسترده شاهد آپارتمان نشینی، و ورود نماهای غیر متعارف همچون کامپوزیت و ... که تناسبی با اقلیم شهرها نداشتند بودیم.تغییرات بسیار شگرف و گسترده بوده و باید گفت متاسفانه دیر به فکر ضابطه مندی افتادیم.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان با بیان اینکه کسانی که تاریخ نمی دانند محکوم به تکرار تاریخ هستند تصریح کرد: ذائقه نماهای رومی سنگی در نماهای ساختمانی به خورد مردم رفته است؛ چه کسی این ذائقه را به خورد آنها داده است و چرا در هر دوره یک ذائقه متفاوت به آنها تحمیل می شود؟
وی افزود: معماران و آرشیتکت ها بدون توجه به الگوی بومی، ملی و هویتی این ذائقه ها را در ذهن مردم جا انداخته اند و حتی در بسیاری از موارد خود سازنده و یا خریدار متوجه این تضاد نمی شود و گاهی فرهنگ تهاجمی و خشونت را در حال ترویج هستند؛ در حالی که معماری اصیل ما آرام بخش بوده است.
پرسا با اشاره به گذشته معماری شهری سمنان ابراز کرد: در گذشته معماری شهری طرح های منحصر به فردی همچون استفاده از تیرهای آجری در روی بام ها به عنوان جای مقره را دارد و این جای مقره ها که بخشی از اصالت، شناخت و شعور ماست در هیچ جای ایران دیده نمی شود؛ طرحی که کاملا بومی بوده و در زمان ورود برق به شهر سمنان از آن استفاده می شد.
وی با بیان اینکه ما وظیفه داریم که ذائقه ی درست را به مردم تزریق کنیم تاکید کرد: استفاده از نماد های بومی و ترکیب سنگ و آجر در نماهای ساختمانی یکی از بهترین ترکیب هاست که به دلیل ویژگی های خوبی که آجر در مقاومت سرمایش، گرمایش و جذب بالا و چسبندگی و مقاومت دارد بسیار مناسب است.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره راه حل رفع موضوع مهم قانون گریزی در شهر گفت: در خصوص فرار قانونی برخی افراد در ماده 100 می توانیم مالک را الزام کنیم طرحی را که در حال اجرای آن است را به صورت بنر یا پوستر در کنار ساختمان خود نصب کند تا برای مردم، خریداران و همسایگان قابل مشاهده باشد و مردم با توجه به طرح نصب شده و اجرای آن بهترین قضاوت کننده و بزرگترین کنترل کننده خواهند بود.
پرسا با بیان اینکه مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری هستند خاطر نشان کرد: مردم در کنار ناظرین ماده 35 مسکن و شهرسازی، نظارت عالیه نظام مهندسی و نظارین شهرداری، مهمترین ناظر بر اجرای درست نما ساختمان ها خواهند بود و خریداران نیز با توجه به نمایی که از قبل دیده اند، انتخاب خود را انجام می دهتد و در صورت عدم تطابق امکان پیگرد قانونی برای آنها وجود دارد.
مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان با اشاره به بافت باارزش تاریخی و همکاری شهرداری با مالکان عنوان کرد: در حوزه بافت تاریخی کسانی که بنای قدیمی خود را مرمت کنند، 50 در صد زیربنای آن در بافت فرسوده و یا 25 درصد در کل شهر به صورت تراکم شناور بخشودگی خواهند داشت .
وی در پایان افزود: اجرای ضابطه نما قبل از طراحی معماری می بایستی از مهندس شهرساز شروع شود تا قبل از طراحی ساختمان، تاریخ آن منطقه، ساختمان های اطراف، خط آسمان و هویت منطقه مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد شهری منضبط، با هویت و زیبا باشیم.
قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد
سید محمد آتشی معاونت سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره ضوابط نماسازی گفت: نماهای شهری یکی از مهمترین مسائل در سیما و منظر شهری است و باید مورد توجه قرار گرفته و بر اساس ضوابط مشخص این اتفاق در شهر ها رخ دهد.
آتشی با اشاره به شکل گیری قوانین و مقررات در این حوزه خاطر نشان کرد: ضوابط کلی از سوی شورای عالی شهرسازی به تمام کشور ابلاغ شده که ضوابط کلی طراحی نماهای شهری را تعریف می کند.
وی افزود: با توجه به شرایط بومی هر استان این قوانین به صورت بومی بررسی و قوانین خاص بومی در ذیل این ضوابط کلی تعریف می شود و هر شهر موظف به اجرای آن است.
معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به اساس و پایه شکل گیری ضوابط نماسازی در شهر ها تصریح کرد: ضوابط و قوانین طراحی نما در هر شهر بر اساس هویت غالب آن شهر و هر بخش از شهر بر اساس بافت اطراف و پیرامونی آن این قوانین تعریف می شود.
آتشی در توضیح ضوابط اجرای نماهای غربی در شهرها عنوان کرد: در مصوبه کلی شورای عالی شهرسازی اجرای هرگونه نمای رومی، کامپوزیت، تمام شیشه و سایر نماهای غربی به طور قطعی ممنوع بوده و در تمام کشور باید براساس ضوابط تعریف شده و مقررات تعیین شده به صورت بومی در هر شهر نماها طراحی شود.
معاون سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان با بیان اینکه قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد تصریح کرد: با توجه به تازه بودن قوانین طراحی نما در شهر ها اختلاف زیادی در قوانین کمیسیون ماده 100 برای برخورد با متخلفین و قوانین طراحی نما وجود دارد و همچنان کمیسیون ماده 100 از قوانین جدید طراحی نما و سایر قوانین جدیداالوضع عقب است.
معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به نقش قانون گذاری معاونت سیما و منظر مسکن و شهرسازی تاکید کرد: قوانین کلی در مسکن و شهرسازی تدوین شده و به کمیته سیما و منظر شهری و طراحی نما شهرداری ابلاغ می شود و اجرای درست آن به عهده این کمیته است.
آتشی در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره نظارت بر تخلفات اجرای نماهای غیربومی در شهر گفت: سازمان نظام مهندسی و متخصصین ارگان های مختلف نقش نظارتی خود را انجام داده و در صورت بروز تخلف این موارد را گزارش می دهند اما قوانین مشخص برای برخورد وجود ندارد.
وی افزود: در شرایط فعلی که این حوزه تخصصی فقط چند سالی است که شکل گرفته و افراد متخصص در ارگان های مربوطه به تعداد کافی وجود ندارد و ارگان های نظارتی در این بحث به دنبال برخورد جدی نبوده و با روش مسالمت آمیز به دنبال رفع این موارد هستند تا در آینده با آگاهی بخشی به مردم و تکمیل نیروی انسانی متخصص این قوانین به طور جدی اجرایی شود.
بنابراین گزارش، در پایان توجه به چند نکته بسیار حائز اهمیت است؛ اولا برای اجرای قوانین درست و کارشناسی شده در کشور فقط چند ماه کافی است اما همچنان پس از گذشت سالها این قوانین بر زمین مانده و به بهانه های مخنلف این قوانین اجرایی نمی شود.
ثانیا مدت هاست اگان های تخصصی شهرسازی عنوان می کنند که نیازی به نیروی جدید ندارند و این در صورتی است که معاونت سیما و منظر شهری از کمبود نیروهای متخصص سخن می گوید و اعلام می کند که در برخی از شهرداری های استان نیز حتی یک نیرو برای توجیه وجود ندارد و این قوانین برای کارمندان شهرداری های کوچک بسیار غریبه است.
ثالثا استفاده از نیروهای غیرمتخصص در پست های تخصصی بزرگترین آسیب برای اجرای قوانین است و نتیجه آن زیر پا گذاشتن قوانین اجرای نماهای بومی در شهر ها و خودنمائی معماری غربی در شهر های جمهوری اسلامی است و این موضوع در اولین قدم تهیه این گزارش و با گفت و گوی خبرنگار مرآت با معاونت نظام مهندسی مسکن و شهرسازی استان مشخص است که مسئول این معاونت خود عنوان می کند که اطلاعاتی در خصوص معاونت تخصصی خود ندارد.
رابعا برخورد جدی و قاطع ارگان های نظارتی در تخلفات است که متاسفانه ارگان های متخصص از نبود قوانین برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی در شهر سخن می گوید و این در صورتی که به گفته یکی از معماران و طراحان نما در استان قوانین برای افراد معمولی جامعه بسیار سختگیرانه و افراد خاص به راحتی نمای سلیقه ای خود را اعمال می کنند و به گفته وی در یک تخلف کاملا مشخص برخی افراد کمیته نمای شهرداری خود طراح نما هستند و ایجاد شائبه در این موضو دور از ذهن نیست.
و در آخر باید گفت که اجرای قوانین برای حفظ هویت یک شهر بسیار ساده تر از آن چیزی است که در ارگان های متخصص بیان می شود و فقط نیازمند عزمی جدی در اجرای این قوانین و برخورد با قانون گریزی است.
انتهای پیام/
نماها شهری را می توان صورت بنا و نقطه تلاقی معماری سنتی و طراحی فضاهای شهری تعریف کرد که بیشترین ارتباط را با فضای بیرون و شهروندان و مردم یک جامعه دارد که این موضوع باعث می شود نمای ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار شود.
هنر معماری و طراحی شهری همیشه یکی از مهمترین نشانه های هویت و انعکاس فرهنگ و اداب و روسوم یک جامعه به حساب می اید و نمای ساختمان ها به عنوان خارجی ترین پوسته و خالق نمای شهری نماد وتعریف کننده هویت فضای شهری است.
متاسفانه در دهه های قبل، نما در ساختمان ها و خانه های مسکونی معمولا بدون ضوابط و معیار خاصی طراحی می شود و تنها موردی که اهمیت پیدا کرده نوع مصالح است که طراح بر اساس سلیقه خود و بدون در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و هویتی هر شهر اقدام به طراحی و اجرا می کند.
توجه به معماری بومی مناطق مختلف ایران، نشان از شناخت خصوصیات محیطی و اقلیمی بخش های متنوع ایران برای استفاده هر چه بیشتر از طبیعت و مقابله با مشکلات و ناهنجاری های اقلیمی است.
شناخت معماری و راهکارهای بومی، زمینه ای برای استفاده از ان ها در فضاهای جدید ایجاد می کند و نوع سازماندهی فضاهای پر و خالی در مقیاس های مختلف، نوع تفکیک فضاهای خصوصی و عمومی، توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و انطباق بر شرایط محیطی و اقلیمی راهی مشخص در برنامه ریزی مدیریت شهری است.
هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر لازمه برنامه ریزی در طراحی شهری
علیرضا توکلی عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره اهمیت و تاثیرات کلی نماسازی در شهر گفت: نماها بخشی از هویت کالبدی شهر هستند و نما بخشی از عرصه عمومی ست که حق همه شهروندان بوده و نوع نما، کیفیت و مطالبه عمومی آن در این موضوع نهفته است و بنابراین اگر نما را جزء عرصه عمومی در نظر بگیریم به ادراک تمام شهروندان احترام گذاشته است.
توکلی با اشاره به تاثیر روانشناسی نماها اظهار کرد: عدم توجه به نما و استفاده از نمای نامناسب ادراک عمومی شهروندان محله و شهر را دچار اختشاش کرده و استفاده از نماها و ترکیب رنگ های مخنلف تاثیرات مختلفی بر روحیه شهروندان و استفاده کننده ها در بلند مدت خواهد داشت.
عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان با بیان اینکه اقلیم هر شهر ارتباط مستقیم با موقعیت جغرافیایی دارد تصریح کرد: میزان تابش خورشید، شرایط وزش باد، بستر طبیعی زمین و قرار گرفتن در حاشیه عناصر طبیعی مانند کویر، دریا و جنگل مهمترین عناصر شرایط اقلیمی شهرها بوده و نما ها بعنوان یک بخش بیرونی و پوشش بیرونی ابنیه می تواند در تعدیل و یا بحرانی کردن این شرایط برای شهروندان و استفاده کنندگان موثر باشد.
توکلی با اشاره به فاکتورهای مورد توجه در طراحی نما متناسب با شرایط اقلیمی تاکید کرد: مهمترین فاکتور در طراحی نما، حجم بنا بوده که نما جزئی از این حجم بوده و بنابراین حجم کلی ساختمان باید متناسب با شرایط اقلیمی طراحی شود.
وی افزود: نما بعنوان جزء اصلی بیرونی حجم بنا می تواند با مصالح، فرم و پر و خالی خود تاثیر مستقیم بر متناسب سازی نما و بنا با اقلیم داشته باشد.
استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان درباره شرایط اقلیمی سمنان اظهار کرد: سمنان شهری است که در حاشیه کویر و رشته کوه های البرز قرار گرفته و وزش بادهای گرم از سوی کویر و هوای خنک و شاید سرد از سوی کوهستان یک شرایط دمایی دوگانه ای را به وجود آورده که با توجه به فصول مختلف و تغییر دما میبایست فاکتور های آسایش در شرایط مخنلف در نظر گرفته شود.
توکلی با اشاره به تابستان های خیلی گرم و زمستان های خیلی سرد در شهر های کویری مانند سمنان توضیح داد: در شرایط اقلیمی شهر های کویری، در طراحی کلی ترکیب مصالح، طراحی نما، اجزا و عناصر نما و جهت گیری ها می تواند کمک شایانی در حفظ زیبایی و منظر شهری در شرایط اقلیمی مختلف داشته باشد.
این طراح شهری درباره نماهای رومی در شهرهای ایران گفت: نماهای رومی یک اصطلاح در بازار ساخت و ساز بوده و به صورت عامیانه به نام نمای رومی شناخته می شود که نام اصلی آن سبک و نماهای کلاسیک است ک برگرفته از طراحی و ویژگی های معماری غرب است و دارای اجزا، عناصر و تناسبات خاص خود بر اساس زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی غرب و کشور هایی مانند یونان و ایتالیاست.
وی دلیل نامتناسب بودن سبک معماری غربی در ایران را زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی گذشته ایران برشمرد و بیان کرد: حضور نماهای کلاسیک در شهر اشتباه نیست اما باید با زمینه های مختلف در ارتباط باشد؛ البته باید اضافه کرد که نماهای طراحی شده رومی در شهرها فقط یک نمایش از این نماهاست.
توکلی با اشاره به مشکل اصلی نماهای کلاسیک در شهر های ایران خاطر نشان کرد: مشکل اصلی نماهای کلاسیک تحمیل این سلیقه به فضا و عرصه عمومی شهر بوده و چیزی که جدای از نداشتن منطق اقتصادی و فنی، ارتباطی با زمینه کالبدی شهر ندارد و با توجه به آسیب زدن این نوع نماها به ادراک شهروندان و اختشاش در هویت غالب کالبدی شهر و محله این نماها به طور مطلق نفی می شود.
وی افزود: نماها باید توجیه اقتصادی و اقلیمی در شهر داشته باشد یعنی باید با توان اقتصادی جامعه منطبق باشد تا به صورت رایج در شهر گسترش یابد و سیمای شهر را تشکیل دهد و توجیه اقلیمی در کشور ایران با موضوع جدی و مهم مصرف انرژی و مشکلات اقلیمی رو به روست و هرگونه طراحی باید در جهت حفظ منابع و کاهش انرژی باشد که در این راستا نوع مصالح و ظرفیت گرمائی آن جایگاه مهمی دارد.
استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان در توضیح قوانین و ضوابط تعریف شده در نماسازی تصریح کرد: در بحث ضوابط و الگوسازی نما در شهر ها به این معنا نیست که در یک شهر به طور یکسان از یک نوع نما استفاده شود و باید این هویت مکانی بر اساس شخصیت و هویت غالب هر بخش یا محله مورد بررسی قرار بگیرد و بر اساس آن الگوهای آن طراحی شود و بنابراین نماسازی در بخش های نوساز و تاریخی شهر ها متفاوت است.
توکلی ادامه داد: در بحث نما و منظر در کشور ضعف هایی وجود دارد و این قوانین به صورت یک دست در شهر با توجه به تفاوت اقلیم، اقتصاد و هویت هر شهر این ضوابط عملیاتی نشد و در روز های اخیر فقط در طرح های بالادست قوانین اصلی نماسازی در نظر گرفته می شود و هر شهر نیازمند طرح های موضوعی در ذیل طرح های بالادست برای در نظر گرفتن هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر است.
وی تصریح کرد: سیما و منظر شهری یکی از مهمترین موارد مدیریت شهری است که در شهر خود را به نمایش می گذارد و می بایست در هر شهر با شرایط خاص خود و به صورت بومی اما در ذیل ضوابط عام بررسی و برنامه ریزی شود و آگاهی سازی توسط رسانه ها برای شناختن حق شهروندان در شهر اتفاق بسیار مطلوبی ست.
مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری
سعید پرسا مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، با بیان اینکه نماهای ساختمانی هویت بومی و ملی یک شهر هستند گفت: نماهای ساختمانی به عنوان هویت یک شهر است که عناصر بومی و ملی باید در آن نمایان گردد.
پرسا با اشاره به مسکوت ماندن قوانین در شهر ها خاطر نشان کرد: ضابطه نما در حوزه شهرسازی سال ها مسکوت مانده و خوشبختانه این ضوابط الان مصوب شده هر چند در ابتدا دارای نواقصی خواهد بود و در هنگام اجرا می توان با توجه به بازخورد ها، مشکلات را برطرف کرد.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در تعریف نقش نما در شهر ها تصریح کرد: نما نقش رخت بر تن انسان را دارد و در ساختمان ها هویت آن را نشان می دهد؛ لباس به عنوان محافظ سرما و گرما در فصول مختلف استفاده می شود و چگونگی پوشش و نوع لباس معرف هویت آن شخص است، نما هم به عنوان هویت یک ساختمان و هم به عنوان محافظ در برابر سرما و گرما این نقش را باید ایفا کند.
وی با بیان اینکه ساختمان یک تک بنا نیست و عنصری از کل یک شهر است اظهار کرد: متاسفانه مشکل از آنجایی شروع می شود که برای ساختمان به جای اینکه نگاه اول را شهرساز داشته باشد، قبل از شروع برای آن طرح ارائه می دهیم؛ بدون اینکه به نماهای اطراف نگاه کنیم و به موقعیت ساختمان، بناهای اطراف و ویژگی های تاریخی و هویت آن درشهر توجه کنیم!!
پرسا معماری ایران که یادگار گذشتگان ماست را دارای 5 ویژگی دانست و با بیام اینکه که باید امروز نیز به همه آنها توجه داشت تاکید کرد: اولین ویژگی معماری ایران درون گرا بودن آن است که با یک حیاط مرکزی در ساختمان ها تمام زیبایی ها و عناصر ساختمان را در اطراف خود می دید.
وی افزود: دومین ویژگی پرهیز از بیهودگی بود که در ساختمان ها هر تزییناتی که انجام میشد بیهوده نبوده و نقش سازه ای را ایفا می کرد.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان سومین ویژگی معماری ایران را مردم وار بودن آن دانست و بیان کرد: مردم وار بودن یکی از ویژگی های مهم بوده که طراحی آن بر اساس تناسبات انسانی شکل گرفته بود و اندام های ساختمان متناسب با اندام های انسان ساخته می شد و انسان احساس تعلق خاطر پیدا می کرد.
پرسا ادامه داد: چهارمین ویژگی خود بسندگی این ساختمان ها بود که از در دسترس ترین مصالح موجود استفاده می شد و حتی در گذشته شهرهایی مثل سمنان، از همان خاکی که گود برداری شده بود برای زدن خشت استفاده می شد.
مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در توضیح پنجمین ویژگی معماری ایران گفت: پنجمین ویژگی نیز استفاده از نظام پیمون بود که به نوعی همین نظام مهندسی امروزی است که حتی اندازه در و پنجره ها، پنج دری ها و دیگر عناصر ساختمان از نسبت مخصوص تبعیت می کردند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه این ویژگی ها امروزه خبری از آنها نیست و با گذر از معماری اصیل ایران به سمت مدرنیته حرکت کردیم خاطر نشان کرد: این تغییرات از اواخر دوره قاجار دیده می شود و از درون گرا به سمت برون گرا سوق پیدا کرده است؛ در ساختمان های زمان پهلوی حیاط مرکزی وجود ندارد و حیاط به شکلی متفاوت از گذشته است و امروزه با تغییرات گسترده شدیدا به سمت مدرنیته حرکت کرده و شهرها هویت گذشته را ندارند.
پرسا با اشاره به معماری دهه های گذشته اضافه کرد: حتی در دهه ی 50 و 60 نیز ساختمان ها شباهت های زیادی به هم داشتند و با توجه به تغییرات ناچیز، رقابتی در آنها دیده نمی شد ولی از اواخر دهه ی 60 و 70 سبک های جدید وارد کشور شدند و با تغییرات گسترده شاهد آپارتمان نشینی، و ورود نماهای غیر متعارف همچون کامپوزیت و ... که تناسبی با اقلیم شهرها نداشتند بودیم.تغییرات بسیار شگرف و گسترده بوده و باید گفت متاسفانه دیر به فکر ضابطه مندی افتادیم.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان با بیان اینکه کسانی که تاریخ نمی دانند محکوم به تکرار تاریخ هستند تصریح کرد: ذائقه نماهای رومی سنگی در نماهای ساختمانی به خورد مردم رفته است؛ چه کسی این ذائقه را به خورد آنها داده است و چرا در هر دوره یک ذائقه متفاوت به آنها تحمیل می شود؟
وی افزود: معماران و آرشیتکت ها بدون توجه به الگوی بومی، ملی و هویتی این ذائقه ها را در ذهن مردم جا انداخته اند و حتی در بسیاری از موارد خود سازنده و یا خریدار متوجه این تضاد نمی شود و گاهی فرهنگ تهاجمی و خشونت را در حال ترویج هستند؛ در حالی که معماری اصیل ما آرام بخش بوده است.
پرسا با اشاره به گذشته معماری شهری سمنان ابراز کرد: در گذشته معماری شهری طرح های منحصر به فردی همچون استفاده از تیرهای آجری در روی بام ها به عنوان جای مقره را دارد و این جای مقره ها که بخشی از اصالت، شناخت و شعور ماست در هیچ جای ایران دیده نمی شود؛ طرحی که کاملا بومی بوده و در زمان ورود برق به شهر سمنان از آن استفاده می شد.
وی با بیان اینکه ما وظیفه داریم که ذائقه ی درست را به مردم تزریق کنیم تاکید کرد: استفاده از نماد های بومی و ترکیب سنگ و آجر در نماهای ساختمانی یکی از بهترین ترکیب هاست که به دلیل ویژگی های خوبی که آجر در مقاومت سرمایش، گرمایش و جذب بالا و چسبندگی و مقاومت دارد بسیار مناسب است.
نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره راه حل رفع موضوع مهم قانون گریزی در شهر گفت: در خصوص فرار قانونی برخی افراد در ماده 100 می توانیم مالک را الزام کنیم طرحی را که در حال اجرای آن است را به صورت بنر یا پوستر در کنار ساختمان خود نصب کند تا برای مردم، خریداران و همسایگان قابل مشاهده باشد و مردم با توجه به طرح نصب شده و اجرای آن بهترین قضاوت کننده و بزرگترین کنترل کننده خواهند بود.
پرسا با بیان اینکه مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری هستند خاطر نشان کرد: مردم در کنار ناظرین ماده 35 مسکن و شهرسازی، نظارت عالیه نظام مهندسی و نظارین شهرداری، مهمترین ناظر بر اجرای درست نما ساختمان ها خواهند بود و خریداران نیز با توجه به نمایی که از قبل دیده اند، انتخاب خود را انجام می دهتد و در صورت عدم تطابق امکان پیگرد قانونی برای آنها وجود دارد.
مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان با اشاره به بافت باارزش تاریخی و همکاری شهرداری با مالکان عنوان کرد: در حوزه بافت تاریخی کسانی که بنای قدیمی خود را مرمت کنند، 50 در صد زیربنای آن در بافت فرسوده و یا 25 درصد در کل شهر به صورت تراکم شناور بخشودگی خواهند داشت .
وی در پایان افزود: اجرای ضابطه نما قبل از طراحی معماری می بایستی از مهندس شهرساز شروع شود تا قبل از طراحی ساختمان، تاریخ آن منطقه، ساختمان های اطراف، خط آسمان و هویت منطقه مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد شهری منضبط، با هویت و زیبا باشیم.
قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد
سید محمد آتشی معاونت سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره ضوابط نماسازی گفت: نماهای شهری یکی از مهمترین مسائل در سیما و منظر شهری است و باید مورد توجه قرار گرفته و بر اساس ضوابط مشخص این اتفاق در شهر ها رخ دهد.
آتشی با اشاره به شکل گیری قوانین و مقررات در این حوزه خاطر نشان کرد: ضوابط کلی از سوی شورای عالی شهرسازی به تمام کشور ابلاغ شده که ضوابط کلی طراحی نماهای شهری را تعریف می کند.
وی افزود: با توجه به شرایط بومی هر استان این قوانین به صورت بومی بررسی و قوانین خاص بومی در ذیل این ضوابط کلی تعریف می شود و هر شهر موظف به اجرای آن است.
معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به اساس و پایه شکل گیری ضوابط نماسازی در شهر ها تصریح کرد: ضوابط و قوانین طراحی نما در هر شهر بر اساس هویت غالب آن شهر و هر بخش از شهر بر اساس بافت اطراف و پیرامونی آن این قوانین تعریف می شود.
آتشی در توضیح ضوابط اجرای نماهای غربی در شهرها عنوان کرد: در مصوبه کلی شورای عالی شهرسازی اجرای هرگونه نمای رومی، کامپوزیت، تمام شیشه و سایر نماهای غربی به طور قطعی ممنوع بوده و در تمام کشور باید براساس ضوابط تعریف شده و مقررات تعیین شده به صورت بومی در هر شهر نماها طراحی شود.
معاون سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان با بیان اینکه قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد تصریح کرد: با توجه به تازه بودن قوانین طراحی نما در شهر ها اختلاف زیادی در قوانین کمیسیون ماده 100 برای برخورد با متخلفین و قوانین طراحی نما وجود دارد و همچنان کمیسیون ماده 100 از قوانین جدید طراحی نما و سایر قوانین جدیداالوضع عقب است.
معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به نقش قانون گذاری معاونت سیما و منظر مسکن و شهرسازی تاکید کرد: قوانین کلی در مسکن و شهرسازی تدوین شده و به کمیته سیما و منظر شهری و طراحی نما شهرداری ابلاغ می شود و اجرای درست آن به عهده این کمیته است.
آتشی در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره نظارت بر تخلفات اجرای نماهای غیربومی در شهر گفت: سازمان نظام مهندسی و متخصصین ارگان های مختلف نقش نظارتی خود را انجام داده و در صورت بروز تخلف این موارد را گزارش می دهند اما قوانین مشخص برای برخورد وجود ندارد.
وی افزود: در شرایط فعلی که این حوزه تخصصی فقط چند سالی است که شکل گرفته و افراد متخصص در ارگان های مربوطه به تعداد کافی وجود ندارد و ارگان های نظارتی در این بحث به دنبال برخورد جدی نبوده و با روش مسالمت آمیز به دنبال رفع این موارد هستند تا در آینده با آگاهی بخشی به مردم و تکمیل نیروی انسانی متخصص این قوانین به طور جدی اجرایی شود.
بنابراین گزارش، در پایان توجه به چند نکته بسیار حائز اهمیت است؛ اولا برای اجرای قوانین درست و کارشناسی شده در کشور فقط چند ماه کافی است اما همچنان پس از گذشت سالها این قوانین بر زمین مانده و به بهانه های مخنلف این قوانین اجرایی نمی شود.
ثانیا مدت هاست اگان های تخصصی شهرسازی عنوان می کنند که نیازی به نیروی جدید ندارند و این در صورتی است که معاونت سیما و منظر شهری از کمبود نیروهای متخصص سخن می گوید و اعلام می کند که در برخی از شهرداری های استان نیز حتی یک نیرو برای توجیه وجود ندارد و این قوانین برای کارمندان شهرداری های کوچک بسیار غریبه است.
ثالثا استفاده از نیروهای غیرمتخصص در پست های تخصصی بزرگترین آسیب برای اجرای قوانین است و نتیجه آن زیر پا گذاشتن قوانین اجرای نماهای بومی در شهر ها و خودنمائی معماری غربی در شهر های جمهوری اسلامی است و این موضوع در اولین قدم تهیه این گزارش و با گفت و گوی خبرنگار مرآت با معاونت نظام مهندسی مسکن و شهرسازی استان مشخص است که مسئول این معاونت خود عنوان می کند که اطلاعاتی در خصوص معاونت تخصصی خود ندارد.
رابعا برخورد جدی و قاطع ارگان های نظارتی در تخلفات است که متاسفانه ارگان های متخصص از نبود قوانین برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی در شهر سخن می گوید و این در صورتی که به گفته یکی از معماران و طراحان نما در استان قوانین برای افراد معمولی جامعه بسیار سختگیرانه و افراد خاص به راحتی نمای سلیقه ای خود را اعمال می کنند و به گفته وی در یک تخلف کاملا مشخص برخی افراد کمیته نمای شهرداری خود طراح نما هستند و ایجاد شائبه در این موضو دور از ذهن نیست.
و در آخر باید گفت که اجرای قوانین برای حفظ هویت یک شهر بسیار ساده تر از آن چیزی است که در ارگان های متخصص بیان می شود و فقط نیازمند عزمی جدی در اجرای این قوانین و برخورد با قانون گریزی است.
انتهای پیام/
نماها شهری را می توان صورت بنا و نقطه تلاقی معماری سنتی و طراحی فضاهای شهری تعریف کرد که بیشترین ارتباط را با فضای بیرون و شهروندان و مردم یک جامعه دارد که این موضوع باعث می شود نمای ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار شود.
,هنر معماری و طراحی شهری همیشه یکی از مهمترین نشانه های هویت و انعکاس فرهنگ و اداب و روسوم یک جامعه به حساب می اید و نمای ساختمان ها به عنوان خارجی ترین پوسته و خالق نمای شهری نماد وتعریف کننده هویت فضای شهری است.
,,
, متاسفانه در دهه های قبل، نما در ساختمان ها و خانه های مسکونی معمولا بدون ضوابط و معیار خاصی طراحی می شود و تنها موردی که اهمیت پیدا کرده نوع مصالح است که طراح بر اساس سلیقه خود و بدون در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و هویتی هر شهر اقدام به طراحی و اجرا می کند.
,توجه به معماری بومی مناطق مختلف ایران، نشان از شناخت خصوصیات محیطی و اقلیمی بخش های متنوع ایران برای استفاده هر چه بیشتر از طبیعت و مقابله با مشکلات و ناهنجاری های اقلیمی است.
,شناخت معماری و راهکارهای بومی، زمینه ای برای استفاده از ان ها در فضاهای جدید ایجاد می کند و نوع سازماندهی فضاهای پر و خالی در مقیاس های مختلف، نوع تفکیک فضاهای خصوصی و عمومی، توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی و انطباق بر شرایط محیطی و اقلیمی راهی مشخص در برنامه ریزی مدیریت شهری است.
,هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر لازمه برنامه ریزی در طراحی شهری
, هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر لازمه برنامه ریزی در طراحی شهری, هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر لازمه برنامه ریزی در طراحی شهری,علیرضا توکلی عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره اهمیت و تاثیرات کلی نماسازی در شهر گفت: نماها بخشی از هویت کالبدی شهر هستند و نما بخشی از عرصه عمومی ست که حق همه شهروندان بوده و نوع نما، کیفیت و مطالبه عمومی آن در این موضوع نهفته است و بنابراین اگر نما را جزء عرصه عمومی در نظر بگیریم به ادراک تمام شهروندان احترام گذاشته است.
, مرآت,توکلی با اشاره به تاثیر روانشناسی نماها اظهار کرد: عدم توجه به نما و استفاده از نمای نامناسب ادراک عمومی شهروندان محله و شهر را دچار اختشاش کرده و استفاده از نماها و ترکیب رنگ های مخنلف تاثیرات مختلفی بر روحیه شهروندان و استفاده کننده ها در بلند مدت خواهد داشت.
,,
, عضو شرکت مشاور طرح جامع سمنان با بیان اینکه اقلیم هر شهر ارتباط مستقیم با موقعیت جغرافیایی دارد تصریح کرد: میزان تابش خورشید، شرایط وزش باد، بستر طبیعی زمین و قرار گرفتن در حاشیه عناصر طبیعی مانند کویر، دریا و جنگل مهمترین عناصر شرایط اقلیمی شهرها بوده و نما ها بعنوان یک بخش بیرونی و پوشش بیرونی ابنیه می تواند در تعدیل و یا بحرانی کردن این شرایط برای شهروندان و استفاده کنندگان موثر باشد.
,توکلی با اشاره به فاکتورهای مورد توجه در طراحی نما متناسب با شرایط اقلیمی تاکید کرد: مهمترین فاکتور در طراحی نما، حجم بنا بوده که نما جزئی از این حجم بوده و بنابراین حجم کلی ساختمان باید متناسب با شرایط اقلیمی طراحی شود.
,وی افزود: نما بعنوان جزء اصلی بیرونی حجم بنا می تواند با مصالح، فرم و پر و خالی خود تاثیر مستقیم بر متناسب سازی نما و بنا با اقلیم داشته باشد.
,استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان درباره شرایط اقلیمی سمنان اظهار کرد: سمنان شهری است که در حاشیه کویر و رشته کوه های البرز قرار گرفته و وزش بادهای گرم از سوی کویر و هوای خنک و شاید سرد از سوی کوهستان یک شرایط دمایی دوگانه ای را به وجود آورده که با توجه به فصول مختلف و تغییر دما میبایست فاکتور های آسایش در شرایط مخنلف در نظر گرفته شود.
,توکلی با اشاره به تابستان های خیلی گرم و زمستان های خیلی سرد در شهر های کویری مانند سمنان توضیح داد: در شرایط اقلیمی شهر های کویری، در طراحی کلی ترکیب مصالح، طراحی نما، اجزا و عناصر نما و جهت گیری ها می تواند کمک شایانی در حفظ زیبایی و منظر شهری در شرایط اقلیمی مختلف داشته باشد.
,,
, این طراح شهری درباره نماهای رومی در شهرهای ایران گفت: نماهای رومی یک اصطلاح در بازار ساخت و ساز بوده و به صورت عامیانه به نام نمای رومی شناخته می شود که نام اصلی آن سبک و نماهای کلاسیک است ک برگرفته از طراحی و ویژگی های معماری غرب است و دارای اجزا، عناصر و تناسبات خاص خود بر اساس زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی غرب و کشور هایی مانند یونان و ایتالیاست.
,وی دلیل نامتناسب بودن سبک معماری غربی در ایران را زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فنی گذشته ایران برشمرد و بیان کرد: حضور نماهای کلاسیک در شهر اشتباه نیست اما باید با زمینه های مختلف در ارتباط باشد؛ البته باید اضافه کرد که نماهای طراحی شده رومی در شهرها فقط یک نمایش از این نماهاست.
,توکلی با اشاره به مشکل اصلی نماهای کلاسیک در شهر های ایران خاطر نشان کرد: مشکل اصلی نماهای کلاسیک تحمیل این سلیقه به فضا و عرصه عمومی شهر بوده و چیزی که جدای از نداشتن منطق اقتصادی و فنی، ارتباطی با زمینه کالبدی شهر ندارد و با توجه به آسیب زدن این نوع نماها به ادراک شهروندان و اختشاش در هویت غالب کالبدی شهر و محله این نماها به طور مطلق نفی می شود.
,وی افزود: نماها باید توجیه اقتصادی و اقلیمی در شهر داشته باشد یعنی باید با توان اقتصادی جامعه منطبق باشد تا به صورت رایج در شهر گسترش یابد و سیمای شهر را تشکیل دهد و توجیه اقلیمی در کشور ایران با موضوع جدی و مهم مصرف انرژی و مشکلات اقلیمی رو به روست و هرگونه طراحی باید در جهت حفظ منابع و کاهش انرژی باشد که در این راستا نوع مصالح و ظرفیت گرمائی آن جایگاه مهمی دارد.
,,
, استاد گروه شهرسازی دانشگاه سمنان در توضیح قوانین و ضوابط تعریف شده در نماسازی تصریح کرد: در بحث ضوابط و الگوسازی نما در شهر ها به این معنا نیست که در یک شهر به طور یکسان از یک نوع نما استفاده شود و باید این هویت مکانی بر اساس شخصیت و هویت غالب هر بخش یا محله مورد بررسی قرار بگیرد و بر اساس آن الگوهای آن طراحی شود و بنابراین نماسازی در بخش های نوساز و تاریخی شهر ها متفاوت است.
,توکلی ادامه داد: در بحث نما و منظر در کشور ضعف هایی وجود دارد و این قوانین به صورت یک دست در شهر با توجه به تفاوت اقلیم، اقتصاد و هویت هر شهر این ضوابط عملیاتی نشد و در روز های اخیر فقط در طرح های بالادست قوانین اصلی نماسازی در نظر گرفته می شود و هر شهر نیازمند طرح های موضوعی در ذیل طرح های بالادست برای در نظر گرفتن هویت، اقتصاد و اقلیم بومی هر شهر است.
,وی تصریح کرد: سیما و منظر شهری یکی از مهمترین موارد مدیریت شهری است که در شهر خود را به نمایش می گذارد و می بایست در هر شهر با شرایط خاص خود و به صورت بومی اما در ذیل ضوابط عام بررسی و برنامه ریزی شود و آگاهی سازی توسط رسانه ها برای شناختن حق شهروندان در شهر اتفاق بسیار مطلوبی ست.
,مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری
, مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری, مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری,سعید پرسا مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، با بیان اینکه نماهای ساختمانی هویت بومی و ملی یک شهر هستند گفت: نماهای ساختمانی به عنوان هویت یک شهر است که عناصر بومی و ملی باید در آن نمایان گردد.
, مرآت,پرسا با اشاره به مسکوت ماندن قوانین در شهر ها خاطر نشان کرد: ضابطه نما در حوزه شهرسازی سال ها مسکوت مانده و خوشبختانه این ضوابط الان مصوب شده هر چند در ابتدا دارای نواقصی خواهد بود و در هنگام اجرا می توان با توجه به بازخورد ها، مشکلات را برطرف کرد.
,نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در تعریف نقش نما در شهر ها تصریح کرد: نما نقش رخت بر تن انسان را دارد و در ساختمان ها هویت آن را نشان می دهد؛ لباس به عنوان محافظ سرما و گرما در فصول مختلف استفاده می شود و چگونگی پوشش و نوع لباس معرف هویت آن شخص است، نما هم به عنوان هویت یک ساختمان و هم به عنوان محافظ در برابر سرما و گرما این نقش را باید ایفا کند.
,,
, وی با بیان اینکه ساختمان یک تک بنا نیست و عنصری از کل یک شهر است اظهار کرد: متاسفانه مشکل از آنجایی شروع می شود که برای ساختمان به جای اینکه نگاه اول را شهرساز داشته باشد، قبل از شروع برای آن طرح ارائه می دهیم؛ بدون اینکه به نماهای اطراف نگاه کنیم و به موقعیت ساختمان، بناهای اطراف و ویژگی های تاریخی و هویت آن درشهر توجه کنیم!!
,پرسا معماری ایران که یادگار گذشتگان ماست را دارای 5 ویژگی دانست و با بیام اینکه که باید امروز نیز به همه آنها توجه داشت تاکید کرد: اولین ویژگی معماری ایران درون گرا بودن آن است که با یک حیاط مرکزی در ساختمان ها تمام زیبایی ها و عناصر ساختمان را در اطراف خود می دید.
,وی افزود: دومین ویژگی پرهیز از بیهودگی بود که در ساختمان ها هر تزییناتی که انجام میشد بیهوده نبوده و نقش سازه ای را ایفا می کرد.
,نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان سومین ویژگی معماری ایران را مردم وار بودن آن دانست و بیان کرد: مردم وار بودن یکی از ویژگی های مهم بوده که طراحی آن بر اساس تناسبات انسانی شکل گرفته بود و اندام های ساختمان متناسب با اندام های انسان ساخته می شد و انسان احساس تعلق خاطر پیدا می کرد.
,پرسا ادامه داد: چهارمین ویژگی خود بسندگی این ساختمان ها بود که از در دسترس ترین مصالح موجود استفاده می شد و حتی در گذشته شهرهایی مثل سمنان، از همان خاکی که گود برداری شده بود برای زدن خشت استفاده می شد.
,مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان در توضیح پنجمین ویژگی معماری ایران گفت: پنجمین ویژگی نیز استفاده از نظام پیمون بود که به نوعی همین نظام مهندسی امروزی است که حتی اندازه در و پنجره ها، پنج دری ها و دیگر عناصر ساختمان از نسبت مخصوص تبعیت می کردند.
,,
, وی با اشاره به اینکه متاسفانه این ویژگی ها امروزه خبری از آنها نیست و با گذر از معماری اصیل ایران به سمت مدرنیته حرکت کردیم خاطر نشان کرد: این تغییرات از اواخر دوره قاجار دیده می شود و از درون گرا به سمت برون گرا سوق پیدا کرده است؛ در ساختمان های زمان پهلوی حیاط مرکزی وجود ندارد و حیاط به شکلی متفاوت از گذشته است و امروزه با تغییرات گسترده شدیدا به سمت مدرنیته حرکت کرده و شهرها هویت گذشته را ندارند.
,پرسا با اشاره به معماری دهه های گذشته اضافه کرد: حتی در دهه ی 50 و 60 نیز ساختمان ها شباهت های زیادی به هم داشتند و با توجه به تغییرات ناچیز، رقابتی در آنها دیده نمی شد ولی از اواخر دهه ی 60 و 70 سبک های جدید وارد کشور شدند و با تغییرات گسترده شاهد آپارتمان نشینی، و ورود نماهای غیر متعارف همچون کامپوزیت و ... که تناسبی با اقلیم شهرها نداشتند بودیم.تغییرات بسیار شگرف و گسترده بوده و باید گفت متاسفانه دیر به فکر ضابطه مندی افتادیم.
,نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان با بیان اینکه کسانی که تاریخ نمی دانند محکوم به تکرار تاریخ هستند تصریح کرد: ذائقه نماهای رومی سنگی در نماهای ساختمانی به خورد مردم رفته است؛ چه کسی این ذائقه را به خورد آنها داده است و چرا در هر دوره یک ذائقه متفاوت به آنها تحمیل می شود؟
,وی افزود: معماران و آرشیتکت ها بدون توجه به الگوی بومی، ملی و هویتی این ذائقه ها را در ذهن مردم جا انداخته اند و حتی در بسیاری از موارد خود سازنده و یا خریدار متوجه این تضاد نمی شود و گاهی فرهنگ تهاجمی و خشونت را در حال ترویج هستند؛ در حالی که معماری اصیل ما آرام بخش بوده است.
,,
, پرسا با اشاره به گذشته معماری شهری سمنان ابراز کرد: در گذشته معماری شهری طرح های منحصر به فردی همچون استفاده از تیرهای آجری در روی بام ها به عنوان جای مقره را دارد و این جای مقره ها که بخشی از اصالت، شناخت و شعور ماست در هیچ جای ایران دیده نمی شود؛ طرحی که کاملا بومی بوده و در زمان ورود برق به شهر سمنان از آن استفاده می شد.
,وی با بیان اینکه ما وظیفه داریم که ذائقه ی درست را به مردم تزریق کنیم تاکید کرد: استفاده از نماد های بومی و ترکیب سنگ و آجر در نماهای ساختمانی یکی از بهترین ترکیب هاست که به دلیل ویژگی های خوبی که آجر در مقاومت سرمایش، گرمایش و جذب بالا و چسبندگی و مقاومت دارد بسیار مناسب است.
,نایب رییس کمیته شهرسازی و ترافیک سازمان نظام مهندسی استان سمنان در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره راه حل رفع موضوع مهم قانون گریزی در شهر گفت: در خصوص فرار قانونی برخی افراد در ماده 100 می توانیم مالک را الزام کنیم طرحی را که در حال اجرای آن است را به صورت بنر یا پوستر در کنار ساختمان خود نصب کند تا برای مردم، خریداران و همسایگان قابل مشاهده باشد و مردم با توجه به طرح نصب شده و اجرای آن بهترین قضاوت کننده و بزرگترین کنترل کننده خواهند بود.
, مرآت,پرسا با بیان اینکه مردم مهمترین ناظران مدیریت شهری هستند خاطر نشان کرد: مردم در کنار ناظرین ماده 35 مسکن و شهرسازی، نظارت عالیه نظام مهندسی و نظارین شهرداری، مهمترین ناظر بر اجرای درست نما ساختمان ها خواهند بود و خریداران نیز با توجه به نمایی که از قبل دیده اند، انتخاب خود را انجام می دهتد و در صورت عدم تطابق امکان پیگرد قانونی برای آنها وجود دارد.
,مدیر بافت تاریخی و بازآفرینی شهری شهرداری سمنان با اشاره به بافت باارزش تاریخی و همکاری شهرداری با مالکان عنوان کرد: در حوزه بافت تاریخی کسانی که بنای قدیمی خود را مرمت کنند، 50 در صد زیربنای آن در بافت فرسوده و یا 25 درصد در کل شهر به صورت تراکم شناور بخشودگی خواهند داشت .
,وی در پایان افزود: اجرای ضابطه نما قبل از طراحی معماری می بایستی از مهندس شهرساز شروع شود تا قبل از طراحی ساختمان، تاریخ آن منطقه، ساختمان های اطراف، خط آسمان و هویت منطقه مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد شهری منضبط، با هویت و زیبا باشیم.
,قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد
, قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد, قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد,سید محمد آتشی معاونت سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار مرآت، درباره ضوابط نماسازی گفت: نماهای شهری یکی از مهمترین مسائل در سیما و منظر شهری است و باید مورد توجه قرار گرفته و بر اساس ضوابط مشخص این اتفاق در شهر ها رخ دهد.
, مرآت,آتشی با اشاره به شکل گیری قوانین و مقررات در این حوزه خاطر نشان کرد: ضوابط کلی از سوی شورای عالی شهرسازی به تمام کشور ابلاغ شده که ضوابط کلی طراحی نماهای شهری را تعریف می کند.
,وی افزود: با توجه به شرایط بومی هر استان این قوانین به صورت بومی بررسی و قوانین خاص بومی در ذیل این ضوابط کلی تعریف می شود و هر شهر موظف به اجرای آن است.
,,
, معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به اساس و پایه شکل گیری ضوابط نماسازی در شهر ها تصریح کرد: ضوابط و قوانین طراحی نما در هر شهر بر اساس هویت غالب آن شهر و هر بخش از شهر بر اساس بافت اطراف و پیرامونی آن این قوانین تعریف می شود.
,آتشی در توضیح ضوابط اجرای نماهای غربی در شهرها عنوان کرد: در مصوبه کلی شورای عالی شهرسازی اجرای هرگونه نمای رومی، کامپوزیت، تمام شیشه و سایر نماهای غربی به طور قطعی ممنوع بوده و در تمام کشور باید براساس ضوابط تعریف شده و مقررات تعیین شده به صورت بومی در هر شهر نماها طراحی شود.
,معاون سیما و منظر شهری اداره کل مسکن و شهرسازی استان سمنان با بیان اینکه قوانین مشخصی برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی وجود ندارد تصریح کرد: با توجه به تازه بودن قوانین طراحی نما در شهر ها اختلاف زیادی در قوانین کمیسیون ماده 100 برای برخورد با متخلفین و قوانین طراحی نما وجود دارد و همچنان کمیسیون ماده 100 از قوانین جدید طراحی نما و سایر قوانین جدیداالوضع عقب است.
,معاون مسکن و شهرسازی استان سمنان با اشاره به نقش قانون گذاری معاونت سیما و منظر مسکن و شهرسازی تاکید کرد: قوانین کلی در مسکن و شهرسازی تدوین شده و به کمیته سیما و منظر شهری و طراحی نما شهرداری ابلاغ می شود و اجرای درست آن به عهده این کمیته است.
,آتشی در پاسخ به سوال خبرنگار مرآت، درباره نظارت بر تخلفات اجرای نماهای غیربومی در شهر گفت: سازمان نظام مهندسی و متخصصین ارگان های مختلف نقش نظارتی خود را انجام داده و در صورت بروز تخلف این موارد را گزارش می دهند اما قوانین مشخص برای برخورد وجود ندارد.
, مرآت,,
, وی افزود: در شرایط فعلی که این حوزه تخصصی فقط چند سالی است که شکل گرفته و افراد متخصص در ارگان های مربوطه به تعداد کافی وجود ندارد و ارگان های نظارتی در این بحث به دنبال برخورد جدی نبوده و با روش مسالمت آمیز به دنبال رفع این موارد هستند تا در آینده با آگاهی بخشی به مردم و تکمیل نیروی انسانی متخصص این قوانین به طور جدی اجرایی شود.
,بنابراین گزارش، در پایان توجه به چند نکته بسیار حائز اهمیت است؛ اولا برای اجرای قوانین درست و کارشناسی شده در کشور فقط چند ماه کافی است اما همچنان پس از گذشت سالها این قوانین بر زمین مانده و به بهانه های مخنلف این قوانین اجرایی نمی شود.
,ثانیا مدت هاست اگان های تخصصی شهرسازی عنوان می کنند که نیازی به نیروی جدید ندارند و این در صورتی است که معاونت سیما و منظر شهری از کمبود نیروهای متخصص سخن می گوید و اعلام می کند که در برخی از شهرداری های استان نیز حتی یک نیرو برای توجیه وجود ندارد و این قوانین برای کارمندان شهرداری های کوچک بسیار غریبه است.
,ثالثا استفاده از نیروهای غیرمتخصص در پست های تخصصی بزرگترین آسیب برای اجرای قوانین است و نتیجه آن زیر پا گذاشتن قوانین اجرای نماهای بومی در شهر ها و خودنمائی معماری غربی در شهر های جمهوری اسلامی است و این موضوع در اولین قدم تهیه این گزارش و با گفت و گوی خبرنگار مرآت با معاونت نظام مهندسی مسکن و شهرسازی استان مشخص است که مسئول این معاونت خود عنوان می کند که اطلاعاتی در خصوص معاونت تخصصی خود ندارد.
,رابعا برخورد جدی و قاطع ارگان های نظارتی در تخلفات است که متاسفانه ارگان های متخصص از نبود قوانین برای برخورد با تخلفات اجرای نماهای غربی در شهر سخن می گوید و این در صورتی که به گفته یکی از معماران و طراحان نما در استان قوانین برای افراد معمولی جامعه بسیار سختگیرانه و افراد خاص به راحتی نمای سلیقه ای خود را اعمال می کنند و به گفته وی در یک تخلف کاملا مشخص برخی افراد کمیته نمای شهرداری خود طراح نما هستند و ایجاد شائبه در این موضو دور از ذهن نیست.
,و در آخر باید گفت که اجرای قوانین برای حفظ هویت یک شهر بسیار ساده تر از آن چیزی است که در ارگان های متخصص بیان می شود و فقط نیازمند عزمی جدی در اجرای این قوانین و برخورد با قانون گریزی است.
,انتهای پیام/
, ,]
ارسال دیدگاه